واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: توافق ژنو تنها آلترناتيو ايران و جهان است
حسين ملائك سفير پيشين ايران در چين و تحليل گر مسائل بينالملل طي يادداشتي در ديپلماسي ايراني با اشاره به تحريمهاي تازه ايالات متحده تاكيد ميكند كه از اين پس شاهد رفتارهاي زيركانه و غير قابل پيش بيني آمريكا مبتني بر مذاكرات حقوقي پيچيده قبلي خواهيم بود كه تنها درايت سياسي و تخصص حقوقي در فرايند مذاكرات ميتواند سد اين سوء استفادهها باشد. متن اين يادداشت چنين است:
از روز سه شنبه هفته پيش كه وزارت خزانه داري آمريكا اسامي 16 شركت و فرد حقيقي را كه به گفته آنها تحريمهاي آمريكا در مورد ايران را نقض كرده بودند به ليست بلند بالاي تحريم شدگان اضافه نمود ناگهان آه از نهاد شخصيتها و سازمانهاي رسمي و مطبوعات ايران بر آمد كه آمريكا”برنامه عمل” توافق شده در اواخر نوامبر را يك جانبه نقض نمود و سياست خارجي براي مدتي بي حركت ماند. تيم مذاكره كننده نيز مجبور به ترك مذاكرات در وين و بازگشت به ايران شده بود. آقاي عراقچي در توضيح وضعيت؛ نا خرسندانه رفتار آمريكا را مخالف روح توافق ژنو و كند بودن جريان مذاكره را عامل توقف مذاكرات دانست. در صحنه سياست داخلي ايران نيروهاي طرفدار مذاكره همگي در بهت فرو رفته و نيروهاي مخالف شروع به تخطئه وزير خارجه؛ توافق و موافقين آن كردند. متاسفانه نيروهاي موافق از مقامات و شخصيتهاي سياسي و مطبوعاتي با بيانات و مواضعي محافظه كارانه اقدام به توجيه رفتار آمريكا كرده و خواستار ادامه مذاكره شدند. نيروهاي مخالف اما ضمن ادامه انتقاد و به مضحكه كشاندن استدلال طرف مقابل خود نيز نشان دادند كه فاقد هرگونه راه حل و پيش نهاد معقولي براي اين وضعيت هستند. در اواسط هفته جاري آرام آرام مقامات سياسي و رسمي شروع كردند به تاييد”توافق ژنو" و تاكيد بر اراده كشور در ادامه مذاكرات.بنظر ميرسد كه وزارت خارجه و تيم مذاكره كننده نيز از زير فشار بيرون آمد و ارتباطات سياسي بار ديگر براي تعيين وضعيت و شرايط آغاز گرديد و با سفر آقاي عراقچي به آلمان و بروكسل بنظر ميرسد كه شرايط عادي شده باشد.
در گفت وگوهاي خصوصي با اعضاء عاليرتبه حزب كمونيست چين در دوران ماموريت خود چندين بار اين را شنيده بودم كه آمريكا هر از گاهي بدون هيچگونه زمينه قبلي و علت خاصي بدنبال نوعي”حال گيري” سياسي از چين است تا در جريان آن بنا به تحليل آن صاحب منصبان چيني به اين كشور بفهماند كه حد و اندازه اي كوچكتر از آمريكا دارد.”سياست چينيها” در قبال اين روش آمريكا باز بنا به نقل آن مقامات چيني عمده نكردن موضوع و تلاش براي واكنش متناسب و برخورد متقابل با آن در حاشيه روابط و تمركز بر برنامه و اهداف خود چين بوده است.اين تجربه و روش كشوري است كه بزرگترين شريك تجاري آمريكا محسوب ميشود و انواعي از وابستگيهاي مالي و اقتصادي و تكنولوژيك بين آنها ميتوان بر شمرد.
تحليل و نظر:
1- دولت ايران در يك توصيف كلي تجربه رابطه و گفت وگو با آمريكا را ندارد و بيش از 30 سال است كه با اين كشور صرفا در صحنههاي عمليات ودر موضوعات ثالث و بدور از تعهدهاي دوجانبه مواجهه داشته است. چيزي بنام آمريكا شناسي ( البته مثل ساير موضوعات ) در كشور وجود ندارد. تعداد بسيار اندكي حتي از دانش آموختگان علوم سياسي در آمريكا ميتوانند جزو كارشناسان اين امر محسوب شوند. مقامات تصميم گير در دوران و سالهاي مختلف نيز سلايق گوناگوني در تعريف اين كشور و قدرت آن داشته اند كه عمدتا مبتني بر تجربههاي شخصي و خانوادگي، يا مطالعات محدود و يا نهايتا مواضعي ايدئولوژيك است. بنابر اين رفتار شناسي يك” ابر قدرت” كه تلاش دارد”دنيا" را بر اساس سياستها و برنامهها و از همه مهمتر منافع خود مديريت كند از اهميت ويژه اي برخوردار است كه بايد در اين مسير مورد توجه بيشتري قرار گيرد.
2- آنچه واضح است آمريكا با تحريم 16 فرد حقيقي و موسسه حقوقي انحرافي از" توافق ژنو" نداشنه است. اين اقدام اگرچه از طرف ايران و بسياري از كشورهاي در گير در مذاكرات و يا رسانههاي اصلي بينالمللي اقدامي ناخوش آيند تلقي گرديد و آمريكا تخطئه شد اما واقعيت آن است با استناد به متن” توافق ژنو” آمريكا از نظر حقوقي عدولي نداشنه است. ولي به هرحال اقدام آنها تحريك آميز و تحقير كننده بوده است.
3- نكته ديگر آنكه سخنگوي كاخ سفيد با اشاره مذاكرات ژنو ميگويد به طرف ايراني در مواردي اين گونه آگاهي قبلي داده شده بود. اگر چنين باشد كه معمولا طرف آمريكايي در اين امور كمتر”دروغ” گفته است مسئوليت اين امر بعهده تيم ايراني است كه آنرا به هر دليل نديده گرفته است. و يا چرا در پيش آگاهي دادن به افكار عمومي براي جلوگيري از اثرات تخريبي اقداماتي اينگونه كوتاهي شده است. اين كاستي را در ملاقات با وزير خارجه فرانسه قبل از دور اول مذاكرات ژنو نيز شاهد بوديم كه تيم ايراني نتوانست به مخالفت آتي فرانسه در مذاكرات پي ببرد.
4- البته ما از اين پس شاهد رفتارهاي ذيركانه و غير قابل پيش بيني آمريكا مبتني بر مذاكرات حقوقي پيچيده قبلي خواهيم بود كه تنها درايت سياسي و تخصص حقوقي در فرايند مذاكرات ميتواند سد اين سوء استفادهها باشد. بررسي و آماده نمودن سياستهايي كه بتواند پاسخي در شان رفتارهاي اينگونه باشد دور از تدبير نميباشد.
5- رفتار ايران و هم مواضع كشورهاي غربي بعد از اين سكته كوتاه نشان داد كه هردو طرف به اين”توافق" بعنوان تنها آلترناتيو نگاه كرده و براي ادامه راه به آن نيازمندند.لاجرم اينگونه بنظر ميرسد كه جريانات صلح طلب جهاني دست بالا را در عرصه سياست بينالملل دارند. اين فرصت بسيار مناسبي است كه دولت ايران به مشكلات خود عميقا رسيدگي كند.
ارسال نظر
پنجشنبه 28 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ابتکار]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 69]