واضح آرشیو وب فارسی:جمهوري اسلامي: ترافيك ديپلماتهاي آمريكايي در خاورميانه
سفر اخير "چاك هيگل" به عربستان و قطر، و سفر دوباره "جان كري" به خاورميانه نشان ميدهد كه آمريكا با چالشهاي مختلف و متعارضي در منطقه روبروست كه سعي دارد آنها را در وضعيت كنوني در جهت تامين اهداف حداكثري خود مديريت كند.
تحولاتي كه هر روز در خاورميانه شكل جديدي به خود ميگيرد، ديپلماسي ايالات متحده را نيز بشدت درگير خود ساخته است. سير تحولات عربي بويژه در سوريه، به گونهاي پيش رفت كه بسياري از بازيگران منطقه مجبور شدند در محاسبات خود تجديد نظر كنند. آمريكا نيز با توجه به تحولات سوريه و ناكامي در سقوط دولت اين كشور، همچنين اتفاقاتي كه در شرق آسيا در حال رخ دادن است مجبور شده آرامشي نسبي را در خاورميانه حاكم كرده، با فراغ بال بيشتري به قدرت گيري چين و مهار آن بپردازد.
اين سياست جديد آمريكا خود را در توافق در باره حل ديپلماتيك مساله سوريه، همچنين گفتگو بر سر برنامه صلح آميز هستهاي ايران و رسيدن به يك توافقنامه اوليه نشان داده است. اما اين سياست جديد نارضايتيهايي از سوي شركاي منطقهاي اين كشور به دنبال داشته كه باعث تنشهاي لفظي بين آنها با آمريكا شده است. از طرفي، برخي مسائل قديمي و البته اساسي، در منطقه وجود دارد كه ايالات متحده نميتواند آنها را حل نشده رها كند. مهمترين اين مسائل، مساله فلسطين و گفتگوهاي سازش است. بنابراين بايد گفت كه در اين فضاي جديد، ايالات متحده به دنبال مديريت فضاي بحراني در خاورميانه و ايجاد ثباتي نسبي با توجه به تغييرات رخ داده در معادلات منطقهاي است.
حضور در شرق و مهار چين نيز تغيير ثقل سياست آمريكا را در پي داشته است. البته اين نكته را بايد در نظر داشت كه چرخش نگاه آمريكا به شرق به اين معنا نيست كه اين كشور از دخالتهاي خود در خاورميانه دست بكشد و از اين منطقه خارج شود، بلكه همانگونه كه مقامهاي كاخ سفيد نيز بارها اعلام كرده اند، خاورميانه همچنان در كانون توجه ايالات متحده قرار خواهد داشت.
اگر به سياست نگاه به شرق و كنترل چين توسط آمريكا نيز نظر افكنيم خواهيم ديد كه يكي از مناطقي كه محل درگيريهاي آتي ايالات متحده با چين خواهد بود، همين خاورميانه است. بنابراين منطقي نيست كه باراك اوباما دخالتهاي كشورش در اين منطقه را فراموش كرده صرفا به شرق آسيا نظر كند.
در اين چارچوب پيچيده و چند وجهي بحرانها در خاورميانه است كه شاهديم "چاك هيگل" وزير دفاع آمريكا، به منطقه ميآيد و با مقامهاي سعودي و قطري ديدار ميكند و به آنها تضمينهايي در رابطه با تامين امنيتشان از جانب ايالات متحده و كمك به جلوگيري ايران از دستيابي به سلاح هستهاي ميدهد.
به گزارش ايرنا، "جان كري" وزير امور خارجه آمريكا نيز چهارشنبه گذشته، به منطقه آمد و تلاش كرد گفتگوهاي سازش را به نتيجه برساند. اين سفر در ادامه سفرهاي قبلي كري و گفتگو با مقامهاي رژيم صهيونيستي و نيز دولت خودگردان است.
با توجه دقيقتر به سفر دو تن از مهمترين مقامهاي كاخ سفيد به خاورميانه ميتوان به نوع تعهدات و دغدغههاي ايالات متحده در قبال اين منطقه پي برد.
از يك طرف ما شاهديم كه چاك هيگل به خاورميانه ميآيد و تمركزش را بر گفتگو با مقامات سعودي و قطري ميگذارد؛ دو كشوري كه بيشترين نقش را در مساله سوريه و ادامه بحران در اين كشور دارند. اين همزمان است با بحثها در رابطه با گفتگوهاي ژنو2 براي حل مسالمت آميز مساله سوريه.
عربستان سعودي با هرگونه توافقي كه اسد را در قدرت نگه دارد مخالف است و با حمايت از گروههاي افراطي كه در سوريه در حال جنگ هستند در عمل مساله سوريه را به يك بحران همه گير تبديل ساخته است. به عبارتي، عربستان سياست "يكي به نعل، يكي به ميخ" را در پيش گرفته است. از يك طرف تمايل خود را براي شركت در كنفرانس ژنو2 نشان ميدهد و از طرف ديگر در عرصه عمل از گروههاي افراطي حمايت كامل ميكند.
به نظر ميرسد يكي از اهداف سفر هيگل، راضي كردن عربستان براي دست كشيدن از حمايت گروههاي افراطي در سوريه باشد. هدف ديگر نيز به توافق هستهاي ايران و كشورهاي 1+5 و دادن تضمينهايي به مقامات سعودي مبني بر بيخطر بودن برنامه هستهاي ايران بر ميگردد. عربستان بشدت از اين توافق ناراضي است و خشم خود را نيز پنهان نكرده است. اين مساله يكي ديگر از محورهاي گفتگوهاي هيگل با مقامات سعودي و همچنين با مقامات قطري بود.
در سفر به قطر، هيگل تاكيد كرد كه آمريكا به قراردادهاي سياسي-امنيتي با شركاي منطقهاي خود پايبند است و در اين رابطه پيمان امنيتي بين دو كشور را تمديد كرد تا اطميناني باشد براي مقامات قطري از "به اصطلاح" تعهدات آمريكا به شركاي منطقهاي اين كشور. هيگل رايزنيهايي نيز با اين كشور در رابطه با مساله سوريه داشت. نبايد فراموش كرد كه قطر يكي از طرفهاي اصلي درگير در مساله سوريه است كه نقشي تاثيرگذار در ادامه بحران يا حل آن دارد.
در كنار سفر هيگل به عربستان و قطر با محوريت مساله سوريه و توافق هستهاي ايران و 1+5، جان كري نيز سفري دوباره به منطقه دارد تا همزمان گفتگوهاي سازش را به پيش برد. هفته قبل نيز جان كري سفري به منطقه داشت و سعي كرد در گفتگو با مقامهاي دو طرف، گفتگوهاي سازش را كه از سه سال قبل به تعويق افتاده است، بار ديگر به جريان اندازد.
مساله فلسطين و نبود بهبود در اين زخم كهنه در منطقه باعث شده هر زمان اين مساله به عنوان يك چالش در منطقه و يكي از عوامل اصلي بحرانها در خاورميانه درآيد. بنابراين حل اين مساله همواره دغدغه كشورهاي مختلف چه در منطقه و چه در بيرون از منطقه بوده است. اما كارشكنيهاي رژيم صهيونيستي هر بار باعث شده گفتگوها و توافقات سازش با شكست روبرو شود.
تحولات اخير در منطقه و سياست نگاه به شرق آمريكا باعث شده بار ديگر مساله فلسطين در صدر دستور كارهاي خاورميانهاي دولت اوباما قرار گيرد. مقامهاي كاخ سفيد بخوبي ميدانند تا زماني كه مساله فلسطين به سرانجامي نرسد آمريكا نميتواند از حضور سياسي-نظامي خود در منطقه خاورميانه بكاهد و ممكن است هر لحظه آتش آن دامن ايالات متحده را بگيرد.
البته اين نكته را نيز نبايد از نظر دور داشت كه مساله فلسطين يكي از ابزارهايي است كه همواره حضور آمريكا را در منطقه تضمين كرده است و به نظر ميرسد كه مقامهاي آمريكا از باز بودن هميشگي اين پرونده به شكلي كه قابل كنترل باشد، ناخشنود نيستند.
آنچه در زمان حاضر مساله فلسطين را براي مقامهاي كاخ سفيد در صدر اولويتهاي خاورميانهاي قرار داده، وضعيت بغرنج فلسطيني هاست كه ممكن است انتفاضه يا جنگي ديگر را در پي داشته باشد. بنابراين ميتوان گفت كه ديپلماسي كنوني ايالات متحده در خاورميانه دو ضلع اصلي دارد؛ يك ضلع آن به مساله سوريه و ايران و نارضايتيهاي اعراب حاشيه خليج فارس بر ميگردد، ضلع ديگر آن نيز به مساله فلسطين. در اين چارچوب است كه ديپلماسي خاورميانهاي آمريكا در قالب ديپلماسي "رفت و برگشت" جان كري و ديپلماسي "تقويت اعتمادهاي متقابل" منطقهاي چاك هيگل خود را نشان ميدهد.
* سفر اخير "چاك هيگل" به عربستان و قطر، و سفر دوباره "جان كري" به خاورميانه نشان ميدهد كه آمريكا با چالشهاي مختلف و متعارضي در منطقه روبروست كه سعي دارد آنها را در وضعيت كنوني در جهت تامين اهداف حداكثري خود مديريت كند
* ديپلماسي خاورميانهاي آمريكا در قالب ديپلماسي "رفت و برگشت" جان كري و ديپلماسي "تقويت اعتمادهاي متقابل" منطقهاي چاك هيگل دنبال ميشود
يکشنبه 24 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جمهوري اسلامي]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]