محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829791739
فيل‌هاي آفريقايي، زبان اشاره را مي‌فهمند گفت‌وگو با پروفسور ريچارد دبليوبايرن، استاد دانشگاه سنت اندروز
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فيل‌هاي آفريقايي، زبان اشاره را مي‌فهمند گفت‌وگو با پروفسور ريچارد دبليوبايرن، استاد دانشگاه سنت اندروز
انسان از كودكي قادر به درك اشارات و پاسخگويي به آنهاست، اما آيا حيوانات نيز قادر به درك اشارات هستند؟
پاسخ به اين پرسش، فقط زماني مستدل خواهد بود كه عكس العمل يك حيوان اهلي از جمله سگ را براي دريافت پاداش به خاطر بياوريد، اما واقعيت به اين سادگي ها نيست؛ چراكه حيوانات دست آموز فقط معناي اشارات را مي آموزند، در حالي كه اصل پرسش به يك واكنش كاملا طبيعي و ناخودآگاه برمي گردد. محققان دانشگاه سنت اندروز اسكاتلند براي پاسخگويي به اين پرسش، يكي از چالش برانگيزترين گونه هاي جانوري را انتخاب كردند؛ فيل ها.
اگر تصور شما اين است كه فيل نيز سال هاست توسط انسان اهلي شده است، سخت در اشتباهيد. با اين كه آنها حسن همجواري با انسان ها را آموخته اند، اما هيچ گاه اهلي نشده اند. پروفسور ريچارد دبليو بايرن، استاد مدرسه فيزيولوژي و نوروساينس از دانشگاه سنت اندروز مدت هاست روي پروسه تكامل رفتارهاي اجتماعي تحقيق مي كند. اين تحقيقات نشان مي دهد فيل هاي آفريقايي بدون هيچ آموزشي و فقط به واسطه درك مفهوم اشاره دست انسان، قادر هستند غذاي مخفي را از بين چند ظرف پيدا كنند. پروفسور بايرن در يك مصاحبه اختصاصي با روزنامه «جام جم»، علت اهميت چنين تحقيقاتي را اين طور توضيح داد:
درست است كه فيل ها يكي از باهوش ترين حيوانات هستند، اما چرا شما تحقيقات خود را روي آنها انجام داديد و چرا به جاي فيل از ميمون يا حتي دلفين استفاده نكرديد؟
اين مساله ساده اي است، اما توضيح آن بسيار اهميت دارد. به عنوان يك متخصص بيولوژي ادراكي بيشتر زمينه فعاليت من، جمع آوري اطلاعات از مكانيسم ها و ارگانيسم هاي مختلف و سرانجام مقايسه آنهاست. در اين خصوص شخصا علاقه دارم روي گونه هايي نظير ميمون ها يا بوزينه ها كار كنم. قطعا ساير همكارانم نيز در اين باره با من هم عقيده هستند، اما اهميت اين نوع مطالعات بيشتر به اين دليل است كه يك متخصص راحت تر بتواند ريشه ويژگي هاي رفتاري و بخصوص نحوه كسب مهارت ها را تمييز دهد. براي شناخت درست و منطقي از ويژگي هاي رفتاري هميشه نبايد به دنبال پاسخ هاي ساده آن هم در حيواناتي كه بيشتر روي آنها تحقيق شده، بود.
در اين مورد خاص براي تيم تحقيقاتي ما اهميت داشت كه نحوه تكامل رفتاري را در فيل ها مورد مطالعه قرار دهيم. از طرف ديگر اگر ما بتوانيم كسب همين نوع توانايي ها را به شكلي كاملا متفاوت در گونه هاي مختلف مورد شناسايي قرار دهيم، آن وقت است كه الگوهايي براي مقايسه ايجاد مي شود. هر چقدر تعداد اين الگوها بيشتر باشد، نه تنها بهتر مي توان در مورد توانايي ها و نحوه عملكرد گونه هاي مختلف نتيجه گيري كرد؛ بلكه حتي مي توان تاثير فشارهاي خارجي را هم بهتر تشخيص داد. فيل ها درست مانند دلفين ها نمونه هاي فوق العاده اي براي مطالعاتي از اين نوع هستند. هر دوي آنها گونه هايي بسيار باهوش اما از نظر ضريب هوشي متفاوت با انسان ها هستند؛ در حالي كه كشفيات خارق العاده درباره طوطي ها و كلاغ ها نشان مي دهد اين پرندگان در بسياري از مهارت هاي شناختي و ادراكي با انسان ها سهيم و از جهاتي نيز شبيه هستند. از آنجا كه معادلات طبيعي گاهي واقعا پيچيده هستند و حتي مجهول هاي آنها از حد تصور فراتر است، پس براي درك آنها نيز بايد از الگوهاي مختلف بهره گرفت.
زندگي فيل ها از جهاتي با انسان ها شبيه است. به عنوان مثال بچه هاي هر دو ابتدا بايد مهارت هاي زندگي را ياد بگيرند و بعد مستقل شوند. پرسش اينجاست كه در اين آزمايش خاص آيا بچه فيل ها نيز قادر به درك اشارات هستند؟ اگر پاسخ مثبت است، آنها به طور غريزي اين كار را مي كنند يا از والدين شان مي آموزند؟
پاسخ منفي است؛ زيرا در اين آزمايش ما موفق نشديم روي فيل هاي جوان تر تحقيقي انجام دهيم. درواقع به دلايل قابل توجيه و عملي اين امكان وجود ندارد كه بچه فيل ها از مادرانشان جدا شوند، ما نيز موفق نشديم تحقيقي روي آنها انجام دهيم. در مورد قابليت هاي يادگيري و نحوه آموزش بچه فيل ها هنوز ابهامات زيادي وجود دارد، اما اگر فيل ها قادر باشند چنين مهارت هايي را به فرزندانشان آموزش دهند، براي من جاي بسي تعجب است. با وجود اين كه تاكنون هيچ محققي نتوانسته به طور دقيق تعاملات بين مادر و فرزند را مورد بررسي قرار دهد، اما به نظر مي رسد چنين رفتارهايي ذاتي است و بسادگي با رشد فرزندان در آنها به منصه ظهور مي رسد، اما توجه داشته باشيد در اين تحقيق فيل ها فقط قادر بودند حركت دست هاي انسان را دنبال كنند و به دنبال غذا بروند، در حالي كه در انسان ها حتي از دوره كودكي، نوزادان نه تنها قادرند حركات را تعقيب كنند؛ بلكه ارتباط چشمي نيز در انسان ها وجود دارد. يك نوزاد مي تواند براحتي با چشم هايش حركات را تعقيب كند؛ در حالي كه فيل ها قادر به برقراري چنين ارتباطي نيستند.
تحقيقات محققان پيش از شما نشان داده فيل هاي آسيايي برخلاف همنوعان آفريقايي خود نتوانسته اند علائم و اشارات را درك و آنها را دنبال كنند. براستي چه عاملي باعث تمايز فيل هاي آفريقايي شده؟ به عبارت ديگر از نظر شما در اين مورد خاص چه فاكتوري مهم تر است؛ اكولوژي رفتاري يا ساختار مغزي حيوان؟
اول از همه بگويم كه من هنوز در اين كه فيل هاي آسيايي واقعا متفاوت هستند، ترديد دارم. اين درست است كه فيل هاي آسيايي در يك آزمايش مردود شده اند، اما به اين مساله هم بايد توجه داشت كه داده هاي اشتباه هم مي تواند در نبود موفقيت نقش داشته باشد؛ همان طور كه براي اين مساله نيز توضيحات محتمل زيادي وجود دارد. فيل ها ممكن است گاهي به دليل پيچيدگي مساله متوجه مقدمات يا كل تركيب يك آزمون نشوند. در مورد آزمايش هايي كه پيشتر انجام شده بايد به اين نكته اشاره كرد كه فيل ها احتمالا به دليل پيچيدگي هاي آن متوجه اصل موضوع نشده اند. آن آزمايش از آنچه ما انجام داديم، سخت تر و پيچيده تر بوده؛ چراكه پژوهشگران براي آن از يك دستگاه بزرگ استفاده كرده اند؛ در حالي كه ما از چنين ابزاري استفاده نكرديم و فيل ها را چهره به چهره انسان و در مقابل حركات دست قرار داديم. گاهي اگر شرايط براي حيوان ناخوشايند باشد، باعث دلزدگي و عدم رغبت براي ادامه كار مي شود. از طرف ديگر اين احتمال نيز وجود دارد كه حيوان آن طور كه بايد براي انجام آزمايش تحريك نشده باشد. برخي از محققان گاه براي كسب نتيجه مطلوب، حيوانات را واقعا تحت فشار مي گذارند. ساعت ها تمرين مداوم مي تواند حيوان را به طور كلي از درك اشارات منصرف كند. شايد هم واقعا همه شرايط مهيا بوده و اين فيل هاي آسيايي هستند كه قادر به انجام اين كار نيستند، اين مساله به زمان و تحقيقات بيشتر نياز دارد.
آيا حس بويايي يا شنوايي فيل هاي آفريقايي در موفقيت آنها نقش دارد؟
در آزمايشي كه ما انجام داديم، اطمينان حاصل كرديم تاثير فاكتورهاي بويايي و شنوايي به طور كل حذف شده است. هدف ما از اين تحقيق نيز اين بود كه نشان دهيم فيل ها از هيچ راهي به استثناي درك علائم و اشارات دست نمي توانند غذاي مخفي را پيدا كنند. آنچه فيل هاي آفريقايي را برجسته ساخت، دقيقا درك همين اشارات بود. در حالي كه درخصوص فيل هاي آسيايي كه در آزمايش رد شدند، همين فاكتور مهم يعني استفاده از اشارات مستقيم تاحدودي مخدوش شده بود.
آيا شما فكر مي كنيد فيل ها مي توانند رفتار خود را با توجه به شرايط تغيير دهند؟ يعني آيا به عنوان مثال همين آزمون براي آنها يك معما را طرح كرده و فيل ها مجبور شده اند به آن پاسخ دهند؟
بله دقيقا اين طور است. اين اصل ساده، اما جالبي است كه اشاره كرديد. درواقع ما يك وظيفه جديد براي فيل ها تعريف كرديم و آنها توانستند خود را بسرعت با شرايط تطبيق دهند، پس مي توان چنين نتيجه گيري كرد كه فيل ها حيواناتي انعطاف پذير هستند، اما از طرفي ديدگاه شخص من اين است كه فيل ها احتمالا از قبل هم ايده اي از نحوه كاركرد اشارات داشته اند؛ البته بايد اين را نيز بدانيد كه تعليم دهنده ها به هيچ وجه از علائم يا اشارات براي تربيت فيل ها استفاده نمي كنند و براي آنها صرفا آواها مهم است. اينجاست به عنوان يك بيولوژيست ظنين هستم كه برخي از انواع اشارات و علائم جزئي از رفتار طبيعي فيل هاست.
آيا فيل هاي آفريقايي مي توانند از اين استراتژي براي بقا هم استفاده كنند؟
همان طور كه اشاره كردم، تحقيقات اخير، من را به اين مساله كه اشارات جزئي از رفتارهاي طبيعي فيل هاست، ظنين كرده است. اگر اين مساله واقعا صحت داشته باشد، با قطعيت مي توان گفت اين قابليت جزئي از چگونگي بقاي آنها نيز هست. تاثير اين اشارات در زندگي فيل ها مي تواند در حد نشان دادن موقعيت مكاني يك شكارچي به يك همنوع ناآگاه باشد.
حفاظت از فيل ها به دليل قلمرو گسترده آنها مي تواند ضامن بقاي بسياري از موجودات ديگر هم باشد و به همين دليل است كه به فيل ها «گونه هاي چتر» گفته مي شود. طرح پژوهشي شما چگونه مي تواند به پروژه هاي حفاظتي كمك كند؟
ما انسان ها وقتي شگفتي هاي حيات را در هر موجودي كشف مي كنيم، بيشتر از پيش خواهان حفاظت و دور نگهداشتن آن از هرگونه آسيب يا احتمالا خطر انقراض مي شويم. زماني بود كه انسان ها وال ها را تنها نوعي ماهي مي دانستند و متاسفانه در همان زمان هم تراژدي استثمار نهنگ ها به خاطر استفاده از گوشت و روغن بدنشان ورق خورد، اما فصل جالب تر اين داستان زماني خوانده شد كه انسان ها متوجه نبوغ نهنگ ها شدند. از آن زمان به بعد بود كه كمپين هاي حفاظت از نهنگ ها به راه افتاد و امروز خود مردم خواهان جلوگيري از استثمار و اعمال رفتارهاي غيرانساني در حق نهنگ ها شده اند.
و سخن آخر؟
شايد اين مساله در اينجا ارزش به خاطر آوردن را داشته باشد كه اشاره كردن و قدرت درك علائم يك جزو بسيار مهم و حياتي در زندگي انسان هاست كه حتي باعث تمايز ابناي بشر از ساير موجودات شده. كودكان نوپا پيش از ياد گرفتن زبان از اين طريق با بزرگ ترها رابطه برقرار مي كنند. همين اشارات ساده كه اغلب آن را ناديده مي انگاريم به ما كمك كرده تا زبان بياموزيم، به خاطر بياوريد كه چگونه اسامي را با ايما و اشاره آموخته ايم. دانشمندان نيز درست به همين دلايل كنجكاو هستند كه بدانند آيا گونه هاي مختلف جانوري هم مي توانند اشارات را درك كنند يا خير. تحقيقات زيادي نشان داده حتي بوزينه ها در اين مورد بسيار ضعيف عمل مي كنند، اما اكنون شاهد آن هستيم كه يك مخلوق ديگر نيز در اين نعمت خدادادي با ما شريك است و اين مساله بي ترديد هنوز جاي كار دارد.
فرناز حيدري / جام جم
يکشنبه 24 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 68]
-
گوناگون
پربازدیدترینها