واضح آرشیو وب فارسی:فارس: به مناسبت سفر لاوروف به تهرانروسها، بازيگري براي موازنهسازي بينالمللي
سفر وزير امور خارجه روسيه به تهران را بايد بهعنوان فرصتي براي توسعه روابط و بهرهگيري از توان موازنهساز روسيه در برابر غرب نگريست.

به گزارش خبرگزاري فارس، با ورود سرگئي لاوروف به تهران، اولين سفر يك مقام عاليرتبه روس به تهران پس از آغاز به كار دولت يازدهم رقم ميخورد.
روسيه و ايران تاريخ پرفراز و نشيبي با يكديگر داشتهاند اما به هر حال هم در تهران و هم در مسكو اين واقعيت درك شده است كه دو كشور به عنوان دو واقعيت ژئوپليتيك در كنار هم هستند و بايد در مسير بهبود روابط و گسترش همكاريها تلاش كنند. به عبارت ديگر ايران و روسيه سالهاست به اين نتيجه رسيدهاند كه بايد با همكاري يكديگر از تهديدها بكاهند و بر فرصتها بيفزايند.
در عين حال، روسها تمايلات و گرايشهايي را از خود نشان دادهاند كه براي ايران ميتواند فرصت تلقي شود:
اول اينكه ايرانيها و روسها در بين تهديدات امنيتي خود با يكديگر اشتراكاتي دارند و همين امر زمينه همكاري را توسعه ميبخشد. حضور نيروهاي آمريكايي در منطقه خاورميانه يكي از تهديدات مشتركي است كه هم ايران و هم روسيه آن را احساس ميكنند. از آن واضحتر، هر دو كشور با جريانهاي تكفيري در تقابل هستند. ايران و روسيه هر دو نگران توسعه نفوذ ايالات متحده در آسياي مركزي هستند و هر دو كشور دوست ندارند پاي غربيها به حيطه درياي خزر باز شود.
دوم اينكه روسها نشان دادهاند كه در عرصه بينالمللي در حال بازيابي قواي موازنهسازي خود هستند كه با فروپاشي شوروي تا حدودي از ميان رفته بود. مهمترين نماد اين واقعيت تحركات روسها در خصوص بحران سوريه است. روسها نهتنها اجازه تصويب قطعنامه ضدسوري را در شوراي امنيت ندادهاند بلكه توان آن را هم داشتند تا با تدابير ديپلماتيك جلوي حمله نظامي به سوريه را بگيرند. اين شايد بارقهاي از پيشبيني «كنث والتز» باشد كه فروپاشي نظام تكقطبي در عرصه بينالمللي و تبديل آن به نظام دو يا چند قطبي را محتوم ميدانست و راهكار آن را تشكيل ائتلافهاي بينالمللي بر ضد هژمون ميانگاشت.
سوم، روسها منافع اقتصادي قابل تعريف در ايران كم ندارند. شركتهاي روسي پس از فروپاشي شوروي همواره در ايران حضور داشتهاند و طبعا از اين حضور سود اقتصادي بردهاند. افزايش اين سود اقتصادي همواره ميتواند انگيزهاي جدي براي توسعه و بهبود روابط با ايران باشد.
از سوي ديگر ايران نيز در منطقه و در عرصه بينالمللي با موانعي مواجه است كه در آنها ميتواند از روسها به عنوان يك نيروي بينالمللي همراستا استفاده كند:
اول، در مساله هستهاي نقش روسها از سالها قبل تاكنون نقشي نسبتا مثبت بوده است. اگرچه روسها قطعنامههاي ضدايراني شوراي امنيت را وتو نكردهاند اما همواره با تحريمهاي يكجانبه غرب عليه ايران مخالفت كردهاند. علاوه بر آن قطعا اگر قطعنامه جديدي در شوراي امنيت طي سالهاي اخير بر ضد ايران مطرح نشد، ناشي از احتمال جدي مخالفت روسها و بر هم خوردن فضاي بينالمللي ضدايراني بود. روسها همواره گفتهاند كه به حق ايران براي غنيسازي اورانيوم در خاك اين كشور احترام ميگذارند. اين كشور همچنان ميتواند در مذاكرات آتي نقش موثري در تعديل مواضع برخي كشورهاي عضو 1+5 داشته باشد.
دوم، يكي ديگر از نگرانيهاي منطقهاي ايران بحران سوريه و توسعه تروريسم تكفيري است. به نظر ميرسد روسها در اين نگراني اشتراكات زيادي با ايرانيها دارند. روسها ضمن حمايت از دولت سوريه، به شدت نگران توسعه تروريسم در اين كشور هستند. مسكو ميداند كه برخي كشورهاي منطقه بدشان نميآيد تروريستهايي كه امروز سوريه را ناامن كردهاند روزي خاك روسيه را جولانگاه خود كنند؛ از اين رو بهتر است امروز با آنها در سوريه بجنگد تا روزي در نزديكي شهرهاي روسيه.
سوم، با توجه به تحريمهاي يكجانبه اقتصادي بر ضدايران كه غرب همچنان بر حفظ ساختار ظالمانه آنها تاكيد دارد، روسها همچنان بهعنوان يك بازيگر ضدتحريم ميتوانند در كنار ايران باشند. طبعا اين براي روسها هم سودآور است و ايران را نيز از بخشي تحريمها رهايي ميبخشد.
بر اين اساس هم به جهت واقعيات ژئوپليتيك و هم بر اساس اصل موازنهسازي در عرصه بينالمللي ميتوان به مسكو بهعنوان يك فرصت نگريست. از دست رفتن اين فرصت براي ايران ميتواند هزينههايي در برداشته باشد همانطور كه براي روسها هم هزينه دارد.
يك نكته مهم در خصوص نوع رابطه ايران و روسيه لزوم گذر از نگاه منطقهاي به نگاه بينالمللي است. كشورهايي كه در يك منطقه واقع شدهاند بالطبع با يكديگر رقابتهايي دارند اما در حال حاضر بهنظر ميرسد ايران و روسيه بايد اين معضل را با تسري نگاه از منطقه به عرصه بينالمللي حل كنند. اگر نگاه دو كشور به عرصه بينالمللي دوخته شود، آنگاه اشتراكات موجود بيش از موارد اختلافي است. چنين نگاهي حتي باعث خواهد شد كه دو كشور در عرصه منطقهاي نيز بتوانند زمينههاي همكاري متعددي بيابند. روسها هم قطعا واقفاند كه غرب آنها را تنها در حد يك قدرت منطقهاي ميخواهند نه قدرت بينالمللي. براي عبور از چنين مانعي بايد ديدگاههاي خود را به فراتر از منطقه بدوزند.
به هر حال، سفر لاوروف به تهران كه احتمالا در آينده منجر به سفر ظريف به مسكو و حتي سفرهايي در سطح بالاتر خواهد شد، بايد به چشم يك فرصت ديده شود، هم براي روسها و هم براي ايران.
انتهاي پيام/ص
چهارشنبه 20 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]