واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: معروفترين مجسمههاي ايران را چه كسي ساخته است؟ (+عكس)
بيستم آذر ماه سالروز درگذشت ابوالحسن صديقي(شاگرد كمال الملك)، استاد هنر مجسمهسازي ايران است. كسي كه با ساخت مجسمهها و تنديسهاي منحصربهفرد از شخصيتها و مشاهير ايراني، سهم بزرگي در حافظه و خاطرات ديداري مردم ايران داشته است.
به گزارش ايسنا، اولين مجسمهاي كه توسط صديقي ساخته شد، نمونهاي از مجسمهي ونوس دوميلو بود كه آن را از روي عكس مجسمه ساخت و به احمدشاه قاجار هديه داد. پس از آن مجسمههاي زيادي توسط اين استاد ساخته شد كه از آنها ميتوان به مجسمه گچي فردوسي، مجسمههاي نيمتنه و تمام قد اميركبير، مجسمه الياس دورهگرد، دلاك حمام و مجسمه سياه نيزن (حاج مقبل) اشاره كرد.
پس از تبعيد خودخواستهي كمالالملك، صديقي براي ادامهي تحصيل به فرانسه را رفت و به مدت چهار سال در مدرسه عالي ملي هنرهاي زيباي پاريس زير نظر آنژالبر به فراگيري و كسب تجربه در مجسمهسازي و حجاري مشغول شد. در اين زمان او بيشتر وقت خود را صرف نقاشي ميكرد كه خلق تابلوهاي بسيار حاصل اين دوران است. صديقي پس از بازگشت به ايران در دانشكده رياست دپارتمان حجاري را بر عهده گرفت. پس از اين دوره بود كه اين هنرمند در ايران و ايتاليا به فعاليت هنري خود ادامه داد و مجسمههايي از شخصيتها و مفاخر ايراني ساخت كه تبديل به معروفترين مجسمههاي ايراني شدند.
تاكنون تنديسها و مجسمههاي بسياري از حكيم ابوالقاسم فردوسي توسط هنرمندان مجسمهساز ساخته شده، اما معروفترين آنها مجسمهاي است كه ابوالحسن صديقي آن را ساخته و در ميداني به نام اين شاعر در تهران نصب شده است. اين مجسمه كه در سال 1338 ساخته شده از جنس سنگ مرمر كارارا و به ارتفاع سه متر است. اين تنديس در ۱۷ خرداد ۱۳۳۸ طي مراسمي توسط فريدون صديقي، فرزند اين مجسمهساز، در ميدان نصب شد. از مهمترين اتفاقاتي كه براي اين مجسمه افتاده، جدا شدن سر آن در بحبوحهي انقلاب بود كه بعدها مرمت شد.
انجمن حفظ آثار و ميراث ملي در سال 1337 پيشنهاد ساخت آن را به ابوالحسنخان صديقي داد. صديقي از اين پيشنهاد استقبال ميكند و كار ساخت آن را در مدت يك سال به پايان ميرساند. در كنار پاي پيكر فردوسي، مجسمهي كودكي است كه دربارهي اينكه هدف صديقي از ساخت آن چه بوده بين افراد مختلف اختلاف نظر وجود دارد، اما به گفتهي فرزند استاد اين مجسمه پيكر كودكي زال از شخصيتهاي شاهنامه تصوير شده است و چون زال روي كوه قاف بزرگ شده، بنابراين پايه مجسمه به صورت يك تختهسنگ طبيعي طراحي شده كه حكايت از داستان زندگي زال دارد.
البته مجسمهي نصب شده در ميدان فردوسي تنها تنديس ساخته شده از اين شاعر ايراني توسط صديقي نيست و او مجسمههاي ديگري هم فردوسي ساخته كه در مكانهاي مختلفي از ايران و جهان نصب شده است.
مجسمه نادر شاه افشار
بيشتر كساني كه براي زيارت و سياحت به شهر مشهد سفر ميكنند، پس از زيارت آرامگاه امام رضا (ع)، سري هم به آرامگاه نادرشاه افشار، پادشاه قدرتمند ايراني ميزنند. اين بنا در باغي به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع ساخته شده است. در مجاورت قبر نادر، سكويي مرتفع تعبيه شده كه مجسمهي برنزي نادرشاه سوار بر اسب و سه تن از سربازان او قرار گرفته است. اين مجسمه از معروفترين ساختههاي ابوالحسن صديقي است.
صديقي اين مجسمه را در ايران طراحي كرد و در زمان اقامتش در ايتاليا كار ساخت آن را انجام داد و به مشهد منتقل كرد. آنچه كه در ساخت اين مجسمه مورد توجه صديقي قرار گرفت تلاش نادرشاه براي متحد كردن ايران و گسترش اين سرزمين و همچنين قدرت و صلابت نادر در زمان حكومتش بود.
مجسمه اميركبير
يكي از جالبترين اتفاقاتي كه براي آثار صديقي افتاده است، داستان ساخت مجسمهي ميرزا تقي خان اميركبير و انتقال آن به ايران است. مجسمه اميركبير در سال 1356 به سفارش انجمن مفاخر ملي ايران در كشور ايتاليا ساخته شد و به دليل همزماني ساخت و آماده شدن آن با روزهاي پيروزي انقلاب، انتقال آن به ايران 32 سال به تاخير افتاد. در سال 1388 و با پيگيري اسناد ساخت اين مجسمه محل نگهداري آن شناسايي و با طي مراحل قانوني در سال 89 وارد ايران شد.
جنس مجسمهي اميركبير برنز، ارتفاع آن سه متر و 10 سانتيمتر و وزنش 450 كيلوگرم است. اين مجسمه پس از انتقال به ايران در پارك ملت تهران تصب شد.
مجسمه ابوعلي سينا
ابوالحسن صديقي را بيشتر به عنوان استاد مجسمهسازي در ايران ميشناسند، اما او كار هنري خود را با هنر نقاشي و شاگردي كمالالملك آغاز كرد. براي همين بود كه تصويري كه او از ابوعلي سينا با قلم سياه كشيده بود، در بيستويكمين جلسهي هيأت مؤسسان انجمن آثار ملي به تصويب رسيد و تصميم بر آن شد كه مجسمهاي هم براي يادبود اين دانشمند و پزشك ايراني توسط استاد صديقي ساخته شود.
حاصل كار صديقي مجسمهاي ايستاده از ابنسينا به ارتفاع سه متر و 10 سانتيمتر شد كه در ساخت آن از سنگ مرمر سفيد استفاده شده بود. اين مجسمه نزديك به هشت دهه است كه بر روي پايهاي در ميدان بوعلي شهر همدان قرار دارد. در قسمت شمالي پايهي مجسمه لوحي از سنگ سفيد قرار گرفته كه بر روي آن نام ابوعلي سينا و تاريخ تولد و وفات او به خط نستعليق حك شده است.
از طرح نيمرخي كه ابوالحسن صديقي از چهرهي ابوعلي سينا طراحي كرده بود بعدها براي تهيهي تمبر يادبود و مدال و موارد ديگر استفاده شد.
مجسمه خيام
مجسمهي خيام پارك لاله يكي از معروفترين كارهاي ابوالحسن صديقي است. به گفتهي فريدون صديقي، پدرش اين مجسمه و مجسمهي فردوسي را بسيار دوست ميداشت. مجسمهي خيام در سال 1351 به سفارش انجمن آثار ملي با سنگ مرمر كارارا در ايتاليا ساخته شد. پس از انتقال به ايران آن را در پارك لاله تهران نصب كردند و امروز به يكي از نمادهاي اين بوستان تبديل شده است. به دليل نوع قرار گرفتن و در دسترس بودن اين اثر، بارها آسيبهايي به پيكرهي آن وارد شد كه توسط فريدون صديقي مورد مرمت و بازسازي قرار گرفت.
در جريان انقلاب هم اين مجسمه آسيب ديد و به دليل پرتاب سنگ، بخشي از صورت و انگشتان دستش شكست. چند سال پيش نيز به دليل افزايش آسيبديدگيهاي اين مجسمه و تركهاي آن، تصميم گرفته شده بود كه آن را از پارك لاله خارج كنند و در محل ديگري نصب كنند كه رايزنيها در اين زمينه به نتيجه نرسيد و مجسمه در اقامتگاه 40 سالهي خود باقي ماند.
مجسمه يعقوب ليث صفاري
تنديس يعقوب ليث صفاري در ورودي شهر دذفول نيز يكي از زيباترين مجسمههايي است كه توسط ابوالحسن صديقي ساخته شده است. اين مجسمه كه تنديس يعقوب ليث را سوار بر اسب نشان ميدهد، در سال ۱۳۵۶ ساخته شد. يعقوب از پادشاهان معروف ايراني است كه براي متحد كردن اقوام ايراني تلاش كرد و از طرفداران زبان فارسي بود، به طوري كه به شاعران مديحهسرا دستور داده بود جز فارسي به زبان ديگري شعر نگويند.
آرامگاه يعقوب ليث در 12 كيلومتري شهر دزفول در منطقه تاريخي جندي شاپور قرار دارد و مجسمهي برنزي او يكي از نمادهاي شهر دذفول و از قديميترين مجسمههايي است كه براي يادبود شخصيتهاي ملي ساخته و نصب شده است.
مجسمه سعدي
اين تنديس كه از روي تصوير اخير سعدي به قلم ابوالحسن صديقي طرح و ترسيم شده و انجمن آثار و مفاخر فرهنگي آن را مانند صورت سعدي قبول كرده است . صديقي از سنگ مرمر تراشيده و سه متر و يك دهم، ارتفاع آن است.
اين مجسمهساز مدت يكسال و نيم در تهيهي آن صرف وقت كرده و در شهر شيراز در ميداني بيرون دروازه اصفهان كه به نام سعدي ناميده شده نصب شده است.
ابوالحسن صديقي، نقاش و مجسمهساز ايراني در سال 1273 در محله عولادجان تهران متولد شد. او پس از گذراندن دوران ابتدايي به مدرسه آليانس رفت و به تحصيل نقاشي پرداخت. او براي ادامه كار در كلاسهاي كمالالمك در مدرسه صنايع مستظرفه رفت و با هنرش او را تحت تاثير قرار داد. مدتي بعد صديقي به مجسمهسازي علاقهمند شد و تصميم گرفت آن را به صورت حرفهاي دنبال كند. پيش از صديقي هيچ استادي در اين زمينه در ايران فعاليت نميكرد.
ابوالحسن صديقي در طول عمر خود بيش از 80 مجسمه ساخت و تابلوهاي نقاشي بسياري را از خود به جا گذاشت.
گوستينوس آمبروزي، مجسمهساز ايتاليايي در ديدار از مجسمه فردوسي كه در "ويلا بورگز" شهر رم قرار گرفته است، گفته بود:«دنيا بداند، من خالق مجسمه فردوسي را «ميكل آنژ شرق» شناختم. ميكل آنژ بار ديگر در مشرق زمين متولد شدهاست.»
پدر مجسمهسازي ايران سرانجام در 20 آذر ماه سال 1374 و پس از يك عمر فعاليت هنري درگذشت.
چهارشنبه 20 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 55]