واضح آرشیو وب فارسی:فارس: وبلاگ دستنوشتههاي يك دانشجوبلايي كه دهه ۷۰ مديريت تكنوكراتها بر سر اقتصاد ايران آورد، تكرار ميشود؟
وابستگي بيش از اندازه اقتصاد ايران به نفت و آسيبپذير كردن آن نسبت به تحريمها، منجر شد تا نزديك به ۲ دهه بعد، زماني كه غرب به تشديد سياستهاي خصمانه و تحريمهاي اقتصادي عليه ايران روي آورد، بيش از هميشه مردم متضرر شوند.
به گزارش سرويس فضاي مجازي خبرگزاري فارس، اميرحسين ثابتي در وبلاگ دستنوشتههاي يك دانشجو آورده است: يكي از نقدهاي مهمي كه طي 4 ماه گذشته به عملكرد دولت يازدهم وارد شده است، اولويت دادن به عرصه ديپلماسي جهت بهبود اوضاع اقتصاد داخلي است؛ مسئلهاي كه منجر شده تا محمد جواد ظريف و بيژن زنگنه در عمل به پركار ترين وزراي دولت يازدهم تبديل شوند و اولي با تعليق موقت بخشي از تحريمها و دومي با فروش نفت بيشتر، مسير اداره دولت توسط رئيس جمهور را راحتتر سازند.
اما در اين باره آنچه كه ميتواند به عنوان يك «زنگ خطر» و هشدار براي اقتصاد كشور مطرح باشد، تلاش ناخواسته جهت آسيب پذير كردن اقتصاد ايران به بازارهاي جهاني و بويژه تحريمهاست چرا كه اين روند در عمل منجر به وابستگي بيشتر اقتصاد تك محصولي ايران به نفت خواهد شد و نتيجه اين رويكرد خطرناك ميتواند با اعمال تحريمهاي جديد توسط غرب چه در زمينه تحريمهاي نفتي و چه در ديگر زمينههاي مرتبط، خود را نشان دهد.
در اين باره دكتر روحاني رئيس جمهور روز يكشنبه در مجلس در دفاع از اين رويكرد (افزايش صادرات نفت) و نگاه دولت جديد به بودجه سال 93 گفت: «محدود شدن صادرات نفت نيز كه باعث كاهش درآمد دولت (گذشته) شد از ديگر عوامل ايجاد تورم در كشور بود ... روند نزولي بودجه به قيمتهاي ثابت به ويژه در حوزه سرمايهگذاري نيازمند تغيير است بر همين اساس تلاش كرديم تا منابع بودجه عمومي افزايش پيدا كند كه در اين راستا افزايش درآمدهاي نفت و ماليات را در دستور كار قرار داديم. با افزايش درآمدهاي نفت و ماليات حجم بودجه عمومي دولت در سال آينده به بيش از 195 هزار ميليارد تومان رسيده است و اين يعني حدود 50 درصد افزايش نسبت به عملكرد امسال... تحرك فعاليتها در بخش نفت و گاز قابل توجه است و نويد خوبي را براي سال آينده ميدهد.»
اين در حالي است كه هفته گذشته نيز بيژن زنگنه وزير نفت، در گفتگو با نشريه امريكايي فايننشال تايمز بر رويكرد دولت جديد مبني بر افزايش فروش نفت براي اداره كشور تحت هر شرايطي تأكيد كرده بود.
در اين باره فايننشال تايمز نوشت: «ايران تهديد به ايجاد جنگي نفتي كرده و گفته است كه قصد افزايش توليد نفت بدون توجه به انچه اوپك ميگويد، را دارد»؛ زنگنه گفت: «تحت هر شرايطي ما به 4 ميليون بشكه در روز ميرسيم، حتي اگر قيمت نفت به زير 20 دلار برسد.»
به گفته بسياري از كارشناسان اقتصادي، يكي از علل آسيب پذيري اقتصاد ايران در سالهاي اخير از تحريمها، تك محصولي بودن صادرات ايران و تكيه بيش از اندازه به فروش نفت و كسب در آمد براي دولت جهت اداره كشور بوده است، موضوعي كه منجر شد تا با اعمال تحريمهاي نفتي و بانك مركزي غرب عليه ايران در دولت گذشته، بخشي از درآمد دولت با مشكل مواجه شود و به تبع آن، ثبات اقتصاد كشور تا حدي قابل توجهي از بين برود.
اين موضوعي است كه البته نزديك به دو دهه قبل نيز مورد هشدار رهبر معظم انقلاب به مسئولان وقت قرار گرفته بوده است. حضرت آيت الله خامنه اي در نخستين روز سال 92 در جمع زوار حرم رضوي عليه السلام در اين باره فرمودند: «تحريمها بالاخره اثر گذاشت؛ اين هم يك اشكال اساسي در خود ما است. اقتصاد ما دچار اين اشكال است كه وابسته به نفت است. ما بايد اقتصاد خودمان را از نفت جدا كنيم؛ دولتهاي ما در برنامههاي اساسيِ خودشان اين را بگنجانند. من هفده هجده سال قبل به دولتي كه در آن زمان سر كار بود و به مسئولان گفتم كاري كنيد كه ما هر وقت اراده كرديم، بتوانيم درِ چاههاي نفت را ببنديم. آقايانِ به قول خودشان «تكنوكرات» لبخند انكار زدند كه مگر ميشود؟! بله، ميشود؛ بايد دنبال كرد، بايد اقدام كرد، بايد برنامهريزي كرد. وقتي برنامه اقتصادي يك كشور به يك نقطه خاص متصل و وابسته باشد، دشمنان روي آن نقطهي خاص تمركز پيدا ميكنند. بله، تحريمها اثر گذاشت، منتها نه آن اثري را كه دشمن ميخواست؛ كه من حالا اين مسئله را شرح خواهم داد. اين در مورد كار اقتصادي بود.»
نكته جالب آنكه تعبير «تكنوكراتها» كه در اين باره توسط رهبر معظم انقلاب بكار رفته است، به دورهاي اشاره دارد كه دولت سازندگي و در رأس آن هاشمي رفسنجاني اداره كشور را بر عهده دارد و اساساً بسياري از نيروهاي اقتصادي بكار گرفته شده در دولت فعلي نيز سابقه مديريت كلان اقتصادي در همان دولت را دارند، از جمله بيژن زنگنه وزير نفت دولت حسن روحاني و محمد خاتمي كه در دولت هاشمي نيز عهده دار تصدي وزارت نيرو بود.
گفتني است، چندي قبل روزنامه اعتماد كه از رسانههاي اصلي حامي دولت جديد است، با انتشار ويژه نامهاي تحت عنوان «دولت نوپاي تكنوكراتها» به حمايت از كابينه حسن روحاني پرداخته بود.
در مجموع آنچه كه بيش از همه حايز اهميت است، نگراني از تكرار تجربه تلخ دورهاي است كه «تكنوكراتها» با وابستگي بيش از اندازه اقتصاد ايران به نفت و آسيب پذير كردن آن نسبت به تحريمها و تحولات عرصه بين الملل، منجر شدند تا نزديك به دو دهه بعد زماني كه غرب به تشديد سياستهاي خصمانه و تحريمهاي اقتصادي عليه ايران روي آورد، بيش از هميشه مردم اقتصاد داخلي از اين موضوع متضرر شود.
حال بايد بار ديگر به نظاره نشست و ديد اشتباه بزرگ اقتصادي تكنوكراتها در دهه 70 تكرار خواهد شد و مردم ايران در سالهاي آينده اثرات مضر آن را حس خواهند كرد يا از اين تجربه بزرگ درس عبرت گرفته ميشود و در كنار روند عادي صادرات نفت، فكري به حال تقويت افزايش صادرات غير نفتي و تلاش براي كاهش پيوند بودجه سالانه و فروش نفت ميشود يا خير؟
وبلاگ خود را به ما معرفي كنيد
بازگشت به صفحه نخست گروه فضاي مجازي
انتهاي پيام/
سه شنبه 19 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 40]