واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: بین الملل > آفریقا - بررسی حمله اخیر دزدان دریایی سومالی به کشتیهایآمریکایی در گفتوگو با جعفر قنادباشی رضا رضایی: قایقهای کوچک تندرو به کشتیهایی که عموماً نیز باری هستند نزدیک شده و خدمه آنها را مجبور میکنند که تسلیم شوند. خدمه که به هیچ سلاحی مجهز نیستند چارهای جز تسلیم شدن در مقابل حمله کنندگان ندارند و بدین ترتیب کشورها و شرکتهایی که کشتیها و بارهایشان در دستان دزدان دریایی افتاده، مجبورند برای آزادی کشتی به درخواست دزدان توجه کنند و درخواست آنها را که عمدتاً پرداخت پول است، اجابت کنند. البته در برخی مواقع نیز دزدان با حمله کماندوهای کشورهای ثالث یا نیروهای دولتی سومالی مواجه میشوند. این ماجرا تاکنون برای بیش از صد کشتی تکرار شده، اما در این بین کشتیها یا خدمه آمریکایی از گزند حملات دزدان دریایی مصون بودند تا اینکه به تازگی دزدان دریایی آمریکاییها را نیز مورد حمله قرار دادند. روزنامه خبر به همین بهانه در گفتوگو با جعفر قنادباشی کارشناس ارشد مسائل آفریقا این مسئله را به بحث و بررسی گذاشته است. در چند روز گذشته شاهد حمله دزدان دریایی سومالی به کشتیهای آمریکایی بودیم، شما این اتفاق را چطور تحلیل میکنید؟حمله دزدان دریایی به کشتیهایی که گرچه آمریکایی نبودند ولی خدمه آمریکایی داشته یا بعضاً با پرچم آمریکا در تردد بودند، تحول جدیدی در پدیده دزدان دریایی به شمار میرود. چرا که از وقتی دزدان دریایی در خلیج عدن به راهزنی پرداختند تاکنون نزدیک به 140 کشتی مورد حمله این افراد قرار گرفته؛ کشتیهایی از ایران، هند، عربستان، چین و حتی روسیه که البته با واکنش تند همه این کشورها مواجه شده و روسیه و هند و چین برای مقابله با دزدان دریایی ناوگان خود را به دریای عدن اعزام کردند ولی حمله به آمریکاییها موضوع جدیدی به نظر میرسد که گویی رویکرد تازهای در موضع دزدان دریایی خلیج عدن رخ داده است. از صحبتهای شما میتوان نتیجه گرفت که در این ماجرا آمریکاییها از نوعی مصونیت برخوردار بودند؟ بله؛ میتوان چنین تعبیری به کار برد. اما برای اینکه دقیقتر به موضوع اشراف داشته باشیم لازم است توضیح مختصری درباره تحولات سومالی داشته باشم. سومالی قبل از جنگ جهانی دوم یکی از نقاط مناقشه برانگیز جهان به شمار میرفته است. در آن دوره سه کشور ایتالیا، انگلیس و فرانسه بخشهایی از این کشور را به اشغال خود در آورده بودند. سومالی فرانسه بعدها به کشور جیبوتی فعلی تبدیل شد و سومالی انگلیس، گرچه در دنیا به عنوان کشوری مستقل شناخته نمیشود ولی در حال حاضر به نام سومالی لن با پرچم و دولت مستقل تحت حمایت انگلیس و به صورت خودمختار اداره میشود. آنچه امروز به عنوان سومالی خوانده میشود در آن دوران از سوی ایتالیا اشغال شده بود و چون دوران موسیلینی زیاد به طول نینجامید ایتالیاییها نتوانستند این منطقه را مانند فرانسویها و انگلیسیها تغییر ماهیت بدهند. بعد از جنگ جهانی و در دوره جنگ سرد از سال 1970 تا 1980 سومالی از کشورهای اقماری بلوک شرق به شمار میرفت. اما از سال 1980 با روی کار آمدن محمد ضیاد باره سیاست این کشور تغییر صددرصدی کرد و سومالی به کشورهای بلوک غرب پیوست و تحتالحمایه آمریکا قرار گرفت. با فروپاشی بلوک شرق در سال 1991 و همچنین اوج گرفتن جنبشهای اسلامی در آفریقا حکومت ضیاد باره تحت فشار داخلی و بدون حمایت خارجی قرار گرفت و نهایتاً دولت وی سرنگون شد. سومالی گرچه از لحاظ زبان و نژاد ملتی یکپارچه دارد ولی طایفههای مختلفی در این کشور قدرت دارند. با سرنگونی ضیاد باره هر کدام از این طوایف تحت حمایتهای کشورهایی مانند اتیوپی، مصر و حتی مالزی قرار گرفتند و با هدف تسلط بر کشور و موگادیشو جنگهایی به راه انداختند که 15 سال به طول انجامید. در این مدت سومالی عملاً بدون دولت بود به طوری که بسیاری از کشورها همچون ایران در آنجا سفارتخانه هم نداشتند. پس از درگیرهای داخلی فرسایشی نهایتاً جریان اسلامی متعادلی بنام اتحادیه محاکم اسلامی در سومالی قدرت گرفت و از طریق مساجد و علمای اسلامی حکومت را اداره کرد. این دوران با اشغال افغانستان توسط آمریکا مقارن بود. به همین دلیل دولت بوش با این توجیه که نیروهای طالبان و القاعده به سومالی گریختهاند، تصمیم گرفت دولت محاکم اسلامی را سرنگون کند برای این کار بهترین شیوه را در تجهیز جریانات جنگ سالاری دید که در طول درگیریهای داخلی سومالی از طریق دزدی و چپاول ادامه حیات میدادند. آمریکا این شبه نظامیان را دور هم جمع کرد و از آنها گروهی بنام "اتحاد صلح سومالی" تشکیل داد. این شبه نظامیان دولت محاکم اسلامی را سرنگون کردند و بلافاصله از طریق ناوهای آمریکایی نیروهای اتیوپی به بندر موگادیشو وارد شده و سومالی به اشغال این کشور درآمد. البته چون اسلامگرایان از حمایت مردمی برخوردار بودند، اتیوپی نتوانست در موگادیشو دولت تشکیل دهد و به ناچار در نزدیکی پایتخت و شهری بنام بیدایه دولت تشکیل داد. اما این حکومت دو سال بیشتر به طول نینجامید و آمریکاییها و اتیوپیاییها، تحت فشارهای داخلی و خارجی ناچار شدند مجدداً دولت سومالی را به محاکم اسلامی بسپارند و شیخ احمد شیخ شریف رهبر اسلامگرایان سومالی دوباره رئیسجمهور شد. یعنی این دزدیهای دریایی برای سرنگونی این دولت ساماندهی شده است؟ نه؛ اینطور نیست. دولت فعلی مورد توافق همه جریانات تأثیرگذار در سومالی است و فعلاً هیچ جریانی انگیزه سرنگونی این دولت را ندارد. میتوان گفت فقدان چندین ساله دولت در سومالی زمینهساز فعالیت دزدان دریایی بوده است؛ ضمن اینکه دزدان امروز خلیج عدن همان جنگ سالارانی هستند که برای سرنگونی محاکم اسلامی از سوی دولت آمریکا به سلاحهای پیشرفته تجهیز شدند. این دزدان حاصل دلارها و تسلیحات آمریکایی علیه دولت مردمی سومالی هستند. گستردگی فعالیت دزدان دریایی حکایت از آن دارد که احتمالاً انگیزههای مهمتری مطرح است. شما در این باره چه نظری دارید؟ تنها کشوری که از فعالیت این دزدان دریایی سود میبرد اسرائیل است. محدوده دریای سرخ محلی است که همواره اسرائیلیها از تردد کشتیها در این منطقه احساس خطر میکردند. آنها از سالها پیش دنبال طرحی بودند تا بتوانند با کنترل کشتیهایی که از دریای سرخ تردد دارند امنیت خود را حفظ کنند. در حال حاضر فعالیت دزدان دریایی موجب شده است کشورهای منطقهای و قدرتهای فرامنطقهای نسبت به ضرورت ایجاد اتحادیهای امنیتی در دریای سرخ موافقت ضمنی داشته باشند. در این منطقه علاوه بر سومالی و اسرائیل کشورهایی همچون مصر، عربستان سعودی، یمن، سودان، جیبوتی و اریتره وجود دارند. طی ماههای گذشته مصر، عربستان و یمن و اسرائیل در مورد ایجاد چنین اتحادیهای موافقت ضمنی داشتهاند. البته اختلافات دیگر کشورها با یکدیگر همگرایی این کشورها را مشکل میکند ولی همراهی مصر و عربستان با اسرائیل برای پیشبرد اهداف اسرائیل بسیار مهم است. یعنی احتمالاً حمله به کشتیهای آمریکایی با حمایت اسرائیلیها صورت گرفته است؟ البته احتمال هر اقدامی میرود ولی با توجه به اینکه چنانچه این حملات از سوی اسرائیل ساماندهی شده بود لو رفتن عقبه آن برای این کشور بسیار هزینه بر میشد بعید است که آنها چنین ریسکی بکنند. پس به طور شفاف میتوانید بگویید چه کسی مسئول این غارتهای دریایی است؟ از درون محاکم اسلامی سومالی، جریانی افراطی انشعاب یافته بنام الشباب که اپوزیسیون دولت است که همگی وهابی هستند. احتمال اینکه حمله به آمریکاییها با انگیزههای ایدئولوژیک و از سوی اینگونه جریانات باشد بعید نیست. در هر صورت باید منتظر ماند و ریشه این تغییر رویکرد دزدان دریایی را مشاهده کرد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 430]