واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: ساکنين دوردستهاي منظومه ي شمسيکمربند «کويي پر»
جرارد کويي پر (1905-1973) يک منجم آلماني- امريکايي بود که در 1951، وجود ديسکي از ميلياردها باقي مانده ي شبه سيارات را بدور خورشيد پيش بيني کرده بود. کمربند کويي پر تا فاصله ي 500 واحد نجومي در فضا گسترده شده است. مثلاً اگر در نظر بگيريم که فاصله ي زمين تا خورشيد 200 متر باشد، کمربند کويي پر تا فاصله ي 110 کيلومتري گسترده خواهد بود. ممکن است اجرام ديگري به اندازه ي پلوتو در ميان اين اجسام باشند، ولي به علت فاصله ي بسيار زياد، آنقدر کم نورند که تا بحال کشف نشده اند. البته براي پلوتو زياد مهم نيست که ما درباره ي او چه بگوييم! حتي ممکن است ترجيح دهد او را بزرگترين جسم کمربند کويي پر بدانيم تا کوچکترين سياره ي منظومه ي شمسي! ابر اورت
بعد از نيم ميليارد سال اول منظومه ي شمسي، خورشيد يک باد خورشيدي قوي بوجود آورد که سحابي باقي مانده را به بيرون پراکنده کرد. همچنين فرايندهاي سياره سازي و برخوردهاي بيان تکه هاي سازنده ي سيارات، مناطق درون منظومه را نيز پاک کردند. تعداد زيادي پيش سياره، بر اثر نيروي گرانش يکي از سيارات غول پيکر تازه شکل گرفته به بيرون پرتاب شدند. ميلياردها تکه ي ريز و درشت شبه سياره به ابر غول پيکري دور تا دور منظومه ي شمسي پرتاب شدند و در آنجا آرام گرفتند. اين ابر با نام ابر اورت خوانده مي شود. منجم آلماني به نام ژان اورت (1900-1992) در سال 1950 وجود آنها را با مطالعه ي مدارهاي دنباله دارها پيش بيني کرد. اين ابر از لبه هاي خارجي کمربند کويي پر آغاز شده و تا فواصل بسيار دور يعني 50000 واحد نجومي مي رسد. ابر اورت بسيار بزرگ است، تا جايي که اگر زمين به اندازه ي
يک سکه ي 1 ريالي بود، ابر اورت به اندازه ي کل زمين واقعي مي شد! در اين مناطق يخ زده ي دوردست، مواد بجا مانده از سحابي خورشيدي توسط گرماي خورشيد يا برخوردها، دگرگون نشده اند و مولکولهاي پيچيده ي بجا مانده از مراحل ابتداي شکل گيري منظومه ي شمسي همچنان دست نخورده باقي مانده اند. ابر اورت و کمربند کويي پر منابعي بزرگ از شبه سيارات اوليه هستند: يک فريزر غول پيکر در بيرون منظومه ي شمسي، که مواد اصلي سازنده ي منظومه ي شمسي را از اولين روزهاي شکل گيري آن حفظ کرده است. اگر مي توانستيم اين اجسام دوردست کوچک را از نزديک مطالعه کنيم، چيزهاي زيادي درباره ي لحظات اوليه ي شکل گري منظومه ي شمسي مي آموختيم. و همانطور که در آينده خواهيد خواند، گاهي اوقات يک اشانتيون رايگان ، از ابر اورت به دست ما مي رسد!
بنابراين شکل گيري سيارات در منظومه ي شمسي يک فرايند پيچيده بوده که نتيجه اش به عوامل بسياري وابسته بوده است. فعل و انفعالات بين خواص اوليه ي سحابي، دما و توزيع چگالي در آن، و تکاملش، نقش مهمي در خواص ستاره ي مرکزي منظومه و سيارات آن بازي کرده اند. در نتيجه ما اين گوناگوني در اشکال سيارات منظومه ي شمسي و ديگر اجزاي آن را شاهد هستيم. بسياري از جزئيات اين فرايندها هنوز به خوبي روشن نشده اند و بايد با پژوهش هاي بيشتر آشکار شوند. البته اخيرا تعدادي از ساکنين کمربند کويي پر را کشف کرده ايم. درحالي که ابر اورت به قدري
دور است که هنوز در يک فرضيه مانده است، ولي چهار جرم احتمالي از ميان ابر اورت کشف شده است. اگر يک سحابي ديگر را با جرمي متفاوت در نظر بگيريم، منظومه اي متفاوت با منظومه ي شمسي فعلي، بوجود خواهد آمد. منبع:D.R.Altschuler, Children of the stars, 2002, pp 56-61ترجمه:ا.م.گميني
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 300]