واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: جايي براي ايستادن سيدايمان ضيابري به طور کلي لفظ استاديوم را به فضاهايي اطلاق مي کنند که براي انجام ورزش هاي خارج از سالن و نيز برگزاري برنامه هاي هنري مانند کنسرت هاي موسيقي استفاده مي شود. واژه استاديوم از لغتي يوناني گرفته شده و به معناي جايي براي ايستادن است. قديمي ترين استاديوم شناخته شده در دنيا، استاديوم مشهور «المپيا» در يونان است که براي نخستين دوره بازي هاي المپيک در سال 776 قبل از ميلاد ساخته شد. در حال حاضر بزرگ ترين و مجهزترين استاديوم هاي ورزشي دنيا، استاديوم رشته هاي فوتبال، بسکتبال و رالي اتومبيلراني است. بزرگ ترين ورزشگاه حال حاضر دنيا، استاديوم «ايندياناپوليس موتور اسپيدوي» در جنوب امريکاست که در سال 1909 ميلادي ساخته شد و در آن زمان با سه ميليون دلار هزينه، به بهره برداري رسيد. اين استاديوم در حال حاضر 450 هزار نفر گنجايش دارد و موزه ، کتابخانه، ناوگان حمل و نقل اتوبوسراني و حتي شهردار مستقل دارد. بزرگ ترين استاديوم فوتبال دنيا نيز «استاديوم اشتراهوف» جمهوري چک است که 250 هزار نفر گنجايش اوليه داشت اما پس از بازسازي در سال 1990، گنجايش آن به 150هزار نفر کاهش يافت و در کنار ورزشگاه «رونگرادو مي دي» کره شمالي با همين ميزان گنجايش، در حال حاضر بزرگ ترين ورزشگاه هاي فوتبال دنيا هستند. جالب است بدانيم استاديوم آزادي با گنجايش تقريبي 100هزار نفر، دهمين ورزشگاه بزرگ دنياست. اما بحث اين مجال، در مورد مدرن ترين ورزشگاه هاي دنيا و تحليل علمي ساختار عمراني آنهاست که متاسفانه هيچ کدام از ورزشگاه هاي ايراني در آن نمي گنجد. با اين حال هم اکنون ورزشگاه هاي سرپوشيده از مدرن ترين انواع سازه هاي قرن بيست ويکم در حوزه عمران شهري و صنعتي به شمار مي رود و شاهکار آنها نيز استاديوم المپيک لندن است و کار ساخت آن در 2011 به پايان خواهد رسيد که در حال حاضر از جذاب ترين بحث هاي محافل علمي- ورزشي است و کشور ما نيز سال هاست در آرزوي ساخت يکي از آنها به سر مي برد، اما به نظر مي رسد از لحاظ علمي و فني، هنوز توانايي آن را ندارد. ورزشگاه هاي سقف دار و ديناميک ورزشگاه هاي سرپوشيده به دليل داشتن گنبدهاي آفتابگير و متحرک شان، از ديگر ورزشگاه هاي معمولي قابل شناسايي هستند. آنها به اين دليل استاديوم خوانده مي شوند که انحصاراً براي کاربرد هاي ورزشي طراحي شده اند. برخي از ورزشگاه ها داراي سقف هاي ثابت هستند و برخي ديگر نيز سقف هاي متحرک دارند. به طور کلي لفظ استاديوم به شکل تخصصي براي ورزش هايي مثل فوتبال، فوتبال امريکايي، راگبي، بيسبال و ديگر ورزش هاي فضاي آزاد استفاده مي شود. هنگام طراحي و ساخت ورزشگاه هاي مختلف، اندازه هاي متفاوتي را بايد در نظر گرفت. بعضي از ورزشگاه ها مي توانند ميزبان چندين ورزش گوناگون باشند، در حالي که برخي از ورزشگاه ها انحصاراً براي يک ورزش خاص ساخته مي شوند. در چنين مواردي، فناوري ساخت صندلي هاي متحرک به کمک ورزشگاه ها مي آيد. اين فناوري در ورزشگاه هاي مدرني که به استاديوم هاي قابل تبديل يا اصطلاحاً تاشو معروفند، استفاده مي شوند. البته تغيير شکل چيدمان صندلي هاي يک استاديوم بيشتر براي ورزش هايي مثل کريکت يا فوتبال امريکايي اعمال مي شود. در حال حاضر 15 ورزشگاه در سراسر دنيا به اين فناوري مجهز هستند که معروف ترين آنها «استاد دو فرانس» يعني محل برگزاري مسابقه افتتاحيه جام جهاني 1998 فرانسه است. ورزشگاه ساپورو (يکي از ورزشگاه هاي ميزبان جام جهاني 2002 کره و ژاپن) نيز از جمله اين ورزشگاه هاست که هم سقف متحرک دارد و هم با امکان تغيير چيدمان صندلي تماشاگران، مي توان آن را به فضايي براي ورزش هاي مختلف تبديل کرد. سقف متحرک چطور کار مي کند استاديوم هاي جديد و قابل تغييري که سقف هاي متحرک دارند، به زمين هاي ورزشي اين امکان را مي دهند تا بتوان هنگام بروز جريان هاي هوايي ناپايدار و غيرمتعادل آنها را پوشاند و هنگام روزهاي آفتابي و خوش آب و هوا، دوباره در معرض تابش نور آفتاب و وزش بادهاي ملايم قرار داد. ورزشگاه هاي مجهز به اين نوع سقف ها تقريباً همه چيز دارند، اما به ناچار، استفاده از چمن هاي مصنوعي را نيز سبب مي شوند، چرا که بسته بودن سقف ورزشگاه در روزهايي خاص و باز شدن مجدد آن به بافت چمن طبيعي آسيب مي رساند و در نتيجه از چمن مصنوعي استفاده مي شود که مصدوميت هاي بيشتري را براي بازيکنان به وجود مي آورد. سقف متحرک استاديوم ها، ايده يي است که ديگر زمان همه گير شدن آن (حتي در کشورهاي جهان سوم نيز) فرارسيده است. اما اين سقف ها چگونه کار مي کنند؟ شايد هيچ پاسخ دقيق و درستي نتوان به اين سوال داد، چرا که تقريباً هيچ دو ورزشگاه سرپوشيده يي در سراسر دنيا، شبيه هم نيستند و از يک مکانيسم واحد پيروي نمي کنند و بايد تک تک آنها را به صورت خاص بررسي کرد. 1- ورزشگاه اسکاي دام تورنتو؛ ورزشگاه خانگي تيم بيسبال «زاغ هاي کبود» در ليگ برتر بسکتبال امريکاي شمالي است که سال 1989 افتتاح شد و سرفصلي براي دوران ورزشگاه هاي سرپوشيده گشود. البته ورزشگاه هاي مشابهي بودند که به سقف هاي قابل حذف و برداشتن مجهز بودند، اما اين ورزشگاه نخستين ورزشگاهي بود که يک سقف سراسري متحرک داشت. سقف ورزشگاه از چهار صفحه فولادي بزرگ تشکيل شده که روي يک ريل سراسري حرکت مي کند و باز و بسته شدن کامل آن حدود 20 دقيقه طول مي کشد. هنگام بسته شدن سقف، 72 موتور کار مي کنند تا صفحه هاي متحرک را روي يک صفحه ثابت به سمت عقب و جلو حرکت بدهند و صفحه فولادي چهارم نيز 180 درجه مي چرخد تا سقف به طور کامل بسته شود. 2- ورزشگاه بال پارک فونيکس؛ ورزشگاه خانگي تيم بيسبال «دياموندبکز» که در سال 1998 افتتاح شد. در هواي داغ و سوزان صحراي آريزونا، نياز بود چنين ورزشگاه سرپوشيده يي وجود داشته باشد تا در روزهاي معتدل آب و هوايي، سقفش باز و در روزهاي داغ و سوزان تابستاني، بسته شود و به وسيله دستگاه هاي تهويه داخلي ورزشگاه، هواي تازه و خنک به مردم برسد. موتورهاي متصل به سقف ورزشگاه با نيروي 200 اسب بخار کار مي کنند و سقف ها را در موقع نياز، در عرض چهار دقيقه باز و بسته مي کنند. اين موتورها از طريق چهار مايل کابلي که به يک قرقره بسيار بزرگ متصل هستند، سقف ها را به همديگر وصل مي کنند. 3- سيف کو فيلد سياتل؛ در سال 1999 ورزشگاه جديدي براي تيم بيسبال مارينرز ساخته شد. سقف اين ورزشگاه به سه صفحه مستقل تقسيم شده که از سنگ گچ و صفحه هاي فايبرگلاس ساخته شده اند. يک لايه ضدآب روي تمام اين صفحه ها کشيده شده است. اين سه صفحه هر کدام به ترتيب روي يک چرخ لغزنده، مي چرخند و از هم دور مي شوند به طوري که مي توانند کاملاً از زمين بازي دور شوند. صفحه هاي مستقل اين سقف روي چرخ هاي فولادي خودکاري مي چرخند که روي ريل هاي سراسري از چهار سوي ورزشگاه به يکديگر متصلند. براي وصل يا جدا کردن اين صفحه ها از همديگر از کابل هايي طولاني استفاده مي کنند که به درون و بيرون مي چرخند و مي توانند به هم نزديک يا از هم دور شوند. بسته يا باز شدن اين صفحه ها که با سرعت تقريبي 9 متر بر دقيقه انجام مي شود، بين 10 تا 20 دقيقه طول مي کشد. 4- رليانت استاديوم هوستون؛ اين ورزشگاه در سال 2003 افتتاح شد و استاديوم خانگي تيم فوتبال تگزاس است که در ليگ ملي فوتبال امريکا شرکت مي کند. اين استاديوم يک سقف 291 + 117 متري دارد که به دو قسمت تقسيم شده و اين دو قسمت در مرکز يک خط 50 ياردي در مکان هندسي مرکز زمين از سقف ورزشگاه به هم مي رسند. اين سقف از يک فايبرگلاس نيمه شفاف با جنس پلاستيک تفلوني ساخته شده است. پنج دسته ريسمان فلزي سه لايه، هر صفحه از سقف را نگه مي دارد که روي ريل هاي تعبيه شده در چهارگوشه سقف مي لغزند و با سرعت تقريبي 10 متر بر دقيقه، از يکديگر دور يا به هم نزديک مي شوند. به طور کلي مي توان گفت اين ورزشگاه ها شگفتي هاي معماري نوين هستند، زيرا سقف هايي دارند که ميليون ها کيلوگرم وزن دارد و براي حرکت دادن صفحه ها به موتور هاي الکتريکي نيرومندي مجهز هستند که در عرض چند دقيقه و با سرعتي باورنکردني آنها را جابه جا مي کنند. به نظر مي رسد در دهه آينده، ورزشگاه هاي روبازي که از چنين امکاناتي برخوردار نباشند، براي ميزباني بازي هاي رسمي ورزشي در سطح بين المللي هيچ حرفي نداشته باشند و کلاً توسط فدراسيون هاي ورزشي نيز به رسميت شناخته نشوند. منبع: اعتماد
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 231]