واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: خورشيد بيغروبگرچه رازي در سال 304 خورشيدي؛ 313 هجري قمري در زادگاهش چشم از جهان فروبست اما خورشيد نبوغ رازي با آثار ماندگارش هميشه بر تاريخ علم ميتابد. رازي مؤلف و پژوهشگر پرکاري بود. طبق فهرستي که ابوريحان بيروني در کتاب « فهرست کتب رازي » ارائه کرده 184 عنوان کتاب در زمينههاي مختلف است که 56 کتاب مرتبط با طب، طبيعيات، 33 كتاب؛ منطق، 7 كتاب؛ رياضيات و اخترشناسي، 10 كتاب؛ تفسير و تخليص كتابهاي فلسفي و پزشكي ديگران، 7 كتاب؛ علوم فلسفي و تخميني، 17 كتاب؛ ماوراءالطبيعه، 6 كتاب؛ الهيات، 14 كتاب؛ كيميا، 22 كتاب؛ كفريات، 2 كتاب و فنون مختلفه، 10 كتاب.با ذکر برخي از تاليفات وي اين فصل را به پايان ميبريم به اميد آنکه شما فصلي نو در تاريخ علم بگشاييد.
1. جامع کبير ( الحاوي ) : اين کتاب بزرگترين دانشنامهي پزشکي است. رازي در آن نظريههاي پزشکي طبيبان پيش از خود را باذکر منبع و بدون تغيير گردآوري کرده است. ابوعلي سينا در تاليف قانون از اين کتاب بهرهي فراوان برده است. اين کتاب در 1297 ميلادي به لاتين ترجمه شده و بارها در اروپا تجديد چاپ گرديد و جز کتابهاي دانشکده پزشکي پاريس در 1395 بود.2. الکناش منصوري: زماني که رازي به در خواست ابوصالح منصوربن اسحاق ساماني، والي ري به زادگاه خود بازگشت و رياست بيمارستان ري را به عهده گرفت اين کتاب را به نام وي نوشت. در اين کتاب رازي از تشريح استخوانها وعضلات، مغز، قلب، چشم، کليه و مثانه، دستگاه گوارش، ستون فقرات و زوائد و سوراخهاي آن، نخاع و غيره سخن گفته است. در مجموع اين کتاب حاوي 10 مقاله در توضيح مفاهيم پايهاي پزشکي است و بعد از الحاوي مهمترين کتاب پزشکي وي است. مقالهي 9ام آن با نام « دربارهي درمان همهي بيماريها از فرق سر تا نوک پا » بسيار مورد توجه بوده است و به طور جداگانه نيز در اروپا به چاپ رسيده است. اين کتاب نخستين کتاب پزشکي چاپ شده به شيوهي گوتنبرگ است.3. الجدري و الحصبه ( آبله وسرخک ) : پيرامون آبله و سرخک و شرح تفاوتهاي آنها است. همان طور که گفته شد رازي اولين پزشکي است که متوجه تفاوت اين دو بيماري شد و به تاليف کتاب دربارهي آن پرداخت. نکتهي جالب در مورد اين کتاب شيوهي نگارش آن است که با اصول امروزي مطابقت ميکند. 4. تقاسيم العلل: رازي در اين کتاب به دستهبندي و طبقهبندي بيماريها پرداخته و چکيدهاي از روشهاي درماني آنها را بيان کرده است.5. الفصول (المرشد): چکيدهي پزشکي ميباشد.6. في محنه الطبيب و کيف ينبغي ان يکون: به شرح ويژگيهاي لازم براي پزشک ميپردازد.7. برء الساعه: در آن فوريتهاي پزشکي را ارائه کرده. 8. من لايحضره طبيب: روشهاي خود درماني را براي اشخاصي که به پزشک دسترسي ندارند فراهم کرده است. برخي از کتابهاي رازي، به مرض خاصي اختصاص يافته و به شرح تجربيات و مطالعات وي دربارهي آن و روشهاي درمانياي که براي آن يافته است پرداخته، از آن جمله کتابهايي در مورد؛ درد روده ( کتابي في القولنج )، نقرس و درد مفاصل ( کتابه في النقرس و اوجاع المفاصل)، بيماريهاي فصل پاييز و علت افزايش بيماري در اين فصل ( في العله التي صار الخريف ممرضا ) ، حساسيت و زکام ناشي از گردهي گل در فصل بهار ( في العله التي تحدث الورم و الزکام في رووس الناس الوقت الورد ).رازي که به تغذيه به عنوان راهي براي درمان و پيشگيري از بيماري توجه داشت کتابهايي نيز در زمينهي علم تغذيه نگاشته از قبيل:1. دفع المضار الاغذيه که به نام بهداشت غذايي در عصر حاضر به چاپ رسيده و در زمينهي جلوگيري از زيان غذاها است. 2. اطمعه المريض؛ دربارهي غذاي بيماراست.3. تقديم الفاکهه قبل الطعام و تاخير منه؛ در باب فوايد خوردن ميوه پيش و پس از غذا.4. منافع الاغذيه و مضارها؛ در آن از خواص گندم، حبوبات، گوشت تازه و خشک، ماهي، آشاميدنيها و ... سخن گفته و فصولي راجع به اشتها، هضم غذا، ورزش، پرهيزهاي غذايي و مسموميتهاي غذايي دارد.در زمينهي دارو و داروسازي کتابهاي زير را برجاي نهاده: • القرابازين الکبير و القرابازين الصغير: داروهايي را که پزشکان بايد با آنها آشنا باشند را معرفي ميکند.• الادويه المسهله الموجود في کل مکان: پيرامون داروهايي که دسترسي به آنها راحت است ميباشد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 212]