شاليزارهاي مازندران همچنان آب مي رود

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: شاليزارهاي مازندران همچنان آب مي رود
ساري - بالا رفتن هزينه نيروي كار و قيمت نهاده هاي كشاورزي سبب شد تا در سال زراعي جاري انگيزه شاليكاران مازندران براي كشت برنج به پايين ترين حد خود در سال هاي اخير برسد.

به گزارش خبرنگار ايرنا ، كشاورزان برنج كار مازندران بر اين اعتقادند كه اگر امسال برنج طارم محلي را كمتر از 55 هزار ريال در هر كيلوگرم به فروش برسانند به اين معني است كه ديگر نبايد كشت برنج را ادامه دهند زيرا صرفه اقتصادي آن از بين رفته است.

كارشناسان جهاد كشاورزي مازندران هم مانند كشاورزان برنجكار معتقدند كه هزينه هاي كارگري كشت و كار و قيمت نهاده هاي توليد برنج در سال جاري به مراتب بيشتر از سال هاي پيش است و در صورت ادامه اين روند، تنها كشاورزاني كشت برنج را در مازندران ادامه خواهند داد كه به علت نداشتن زمينه شغلي ديگر، بناچار مجبور به ادامه كشاورزي باشند.

اين كارشناسان مي گويند كه حدود 60 درصد هزينه توليد برنج در مازندران را مزد كارگري تشكيل مي دهد و اگر غيرت و نياز نسل گذشته به انجام كار سخت و دشوار كشاورزي به روش سنتي نباشد ، بطور يقين هيچ شاليزاري در مازندران باقي نخواهد ماند.

شاليكاران معتقدند دستمزد ها و هزينه هاي كارگري در فصل جاري كشت نسبت به دوره قبل، افزايش جهشي و در بعضي موارد، صد در صدي داشته است.

امسال در فصل نشاي برنج دستمزد روزانه هر كارگر نشاكار تا 600 هزار ريال رسيد و هر كيسه كود شيميايي 50 كيلويي نيز تا 600 هزار ريال عرضه شد ، قيمت هايي كه براي بسياري از كشاورزان غيرقابل باور و مايوس كننده بود.

ضرب المثلي در بين شاليكاران مازندران رواج دارد كه مي گويد " برنجكاري زماني به صرفه است كه محصول آن سبز فروخته نشود " و اين ضرب المثل در واقع اشاره به سلف خري يا سلف فروشي محصولات كشاورزي دارد.

زماني كه هزينه توليد كشاورزي بويژه بصورت پيش بيني نشده افزايش مي يابد ، كشاورز با كمبود يا نبود نقدينگي براي ادامه كار مواجه مي شود و براي برون رفت از اين وضعيت اقدام به قرض گرفتن پول از ديگران و تعهد بازپرداخت آن پس از برداشت محصول مي كند و يا در بعضي مواقع محصول را به صاحبان كارخانه شاليكوبي و يا سلف خرها پيش فروش مي كند.

از آنجايي كه اعتبار و اعتماد بين كشاورزان از اهميت خاصي برخوردار است ، شاليكاران بناچار براي پس دادن ديون خود بلافاصله پس از برداشت مجبور به فروش محصولشان با هر قيمت پيشنهادي در بازار هستند و در اين حالت، دسترنج خود را به پايين ترين قيمت ممكن عرضه مي كنند تا بتوانند ديون خود را بپردازند.

فصل برداشت برنج بدترين زمان براي فروش محصول محسوب مي شود و كشاورزاني كه نقدينگي لازم را دارند تنها اندكي يا بخشي از محصولشان را بلافاصله پس از برداشت به بازار عرضه مي كنند و بقيه را انبار كرده و در زماني كه قيمت به تعادل منطقي رسيد، آن را به فروش مي رسانند.

با توجه به اينكه از 240 هزار هكتار اراضي شاليزاري فقط حدود 35 هزار هكتار آن تسطيح و يكپارچه سازي شده و در كمتر از 25 درصد آن بصورت مكانيزه كشت و كار مي شود، ادامه كشت و كاز فقط از روي ناچاري و نياز است كه نسل گذشته در پي آن هستند.

در كشت سنتي اين پرسش ها همچنان وجود دارد كه آيا خوشه شالي به بار مي نشيند ؟ آب بموقع و تا پايان محصول دهي تامين مي شود ؟ شرايط آب و هوايي براي ادامه كار مساعد خواهد بود ؟ و با اين دغدغه هاست كه به تعبيري، شاليكاران خون دل مي خورند تا محصول به بار آيد.

در حالي كه خوشه هاي شالي برنج در آستانه به بار نشستن است ، هم اكنون شاليكاران به فكر برداشت سنتي و هزينه كارگري آن ، فرسوده بودن كمباين برداشت و شاليكوبي ها ، بالا رفتن ضريب شكستگي ، نوسانات قيمت و واردات برنج در زمان برداشت هستند و همه اين عوامل موجب كاهش انگيزه كشت و كار در سال بعد خواهد شد.

روند تبديل شالي به برنج سفيد در مازندران يكي ديگر از مشكلات و دغدغه هاي شاليكاران است، بطوري كه هدررفت و ضايعات در اين روند، هزينه توليد را بالا مي برد.

مازندران يك هزار و 250 واحد شاليكوبي دارد كه 95درصد آن فرسوده و از رده خارج هستند اما بخش عمده اي از شالي ها در خشك كن هاي ثابت و سپس در يك روند سنتي تبديل به برنج سفيد مي شود.

بالا رفتن ضريب شكستگي 15 تا 25 درصد به عنوان ضايعات يكي از دغدغه هاي كشاورزان است زيرا برنج شكسته كه همان نيم دانه باشد با 70 درصد كمتر از قيمت برنج اصلي در بازار خريد و فروش مي شود و به اين ترتيب، بخشي از محصول شاليكاران به اين صورت از دسترس آنان خارج مي شود.

بالا رفتن قيمت غلات از جمله گندم و به تبع آن آرد و نان مصرفي، شوكي بر توليد كنندگان محصولات كشاورزي از جمله برنجكاران مازندران وارد كرده است و كشاورزان با مقايسه هزينه توليد و قيمت دو محصول استراتژيك گندم و برنج ، كم صرفه و يا در مواري، صرفه نداشتن كشت و كار برنج را مطرح مي كنند.

تغيير فرهنگ غذايي در بين اقشار مختلف جامعه از مصرف بيش از حد برنج به نان در سال هاي اخير، اكنون در حال معكوس شدن است زيرا با افزايش قيمت نان به نظر مي رسد گرايش به مصرف برنج در بين روستاييان بيشتر شده است.

اينكه گرايش روستاييان به مصرف برنج بيشتر شده است بدين معني است كه قيمت اين محصول در بازار به نسبت هزينه توليد، پايين است و كشاورزان به دليل نداشتن نقدينگي ، به جاي خريدن نان ، محصول توليدي خود يعني برنج را مصرف مي كنند.

بررسي هاي ميداني و كارشناسي شده از هزينه ها و نهاده هاي مورد نياز براي توليد شالي برنج نشان مي دهد كه دستمزدها و هزينه هاي كارگري در فصل جاري كشت نسبت به دوره قبل بصورت غيرقابل قبولي افزايش داشته است.

به گفته شاليكاران قيمت نهاده هاي كشاورزي از جمله بذرهاي گواهي شده ، كود و سم ، گازوئيل ، قطعات يدكي تيلر و تراكتور ، كارمزد تراكتور براي شخم و شيار و آب تخت كردن ، تعميركاران و دستمزد 600هزار ريالي نشا كاران به نسبت سال پيش حدود 70 درصد افزايش يافته است كه بطور يقين قيمت برنج سفيد امسال به نسبت سال پيش، چنين افزايشي را به خود نخواهد گرفت.

امسال براي نشاي سنتي يك هكتار زمين حدود هشت ميليون ريال دستمزد پرداخت شد و بطور يقين با توجه به همزماني برداشت شالي با ماه مبارك رمضان به همين مقدار و حتي بيشتر بايد براي برداشت شالي دستمزد پرداخت شود كه در مجموع، هزينه 16ميليون ريالي را فقط براي نشا و برداشت برنج رقم مي زند و تنها اين رقم برابر با حدود دو پنجم درآمد حاصل از فروش برنج است.

به نظر مي رسد كشت و كار برنج در وضعيت كنوني از روي ناچاري باشد زيرا دستمزد هر يك ساعت شخم و شيار با تراكتور از 60 هزار ريال سال پيش به 170 هزار ريال در سال جاري رسيد.

كمبود و افزايش قيمت كود شيميايي و گازوئيل نيز از ديگر عوامل بالارفتن هزينه هاي كشاورزان بوده است .

شاليكاران معتقدند در حال حاضر هر قرص نان 400 ريالي سال پيش به سه هزارو 500 ريال رسيده است اما قيمت برنج امسال در شاليكوبي ها حداكثر 40 هزار ريال عرضه شد.

همه هزينه هاي كشت و كار شالي به قيمت فروش برنج سفيد در بازار وابسته است و اگر كشاورز نتواند برنج رقم طارم خود را امسال تا 55 هزار ريال به فروش برساند به نسبت هزينه هاي آن، متضرر خواهد شد.

به نظر مي رسد برنامه ريزي 30 هزار هكتار كشت مكانيزه شالي برنج در مقايسه با وجود 240 هزار هكتار اراضي شاليزاري ، بسيار ناچيز باشد و اينكه كشاورزان نسبت به هزينه توليد و به صرفه نبودن كشت و كار گلايه داشته باشند ، امري منطقي و درست است.

دولت براي تشويق شاليكاران به كشت ارقام پرمحصول ، خريد تضميني را در دستور كار خود قرار داده است ولي به دليل مهيا نبودن زمينه هاي كشت و كار و بالاتر بودن هزينه توليد ، شاليكاران نسبت به كشت ارقام پر محصول كمتر رغبت نشان مي دهند.

امسال قيمت انواع پلاستيك مواد كهنه و نو براي پوشش خزانه برنج و كرت هاي شاليزارها از كيلويي 15 تا 25هزار ريال سال پيش ، به 18 تا 32 هزار ريال رسيد.

همچنين علاوه بر بالا رفتن 15 تا 20 درصدي قيمت قطعات يدكي تيلر و تراكتور ، دستمزد هر هكتار شخم و شيار از 500 هزار ريال در سال گذشته به 700 هزار ريال در سال جاري رسيد.

از آنجايي كه بخش عمده اي از انواع بذر برنج توسط خود كشاورزان تامين مي شود ، امسال قيمت بذر طارم محلي تا كيلويي 45هزار ريال افزايش يافت.

قيمت كود شيميايي اوره ، به عنوان مهم ترين و پرمصرف ترين كود در اراضي كشاورزي ، از كيلويي 900 ريال سال پيش، اكنون به يكهزار و 350 ريال افزايش يافته است.

با اين حال، با توجه به نياز و تقاضاي بالاي كشاورزان به كود و كمبود شديد در عرضه آن ، اين نوع كود در بازار آزاد تا چهار هزار ريال خريد و فروش و مصرف شد.

كارشناسان كشاورزي مازندران نياز واقعي سالانه انواع كود شيميايي را 280 تا 350 هزار تن عنوان مي كنند در حالي كه سهميه كود استان از سال 82 تاكنون 105 تا 110 هزار تن بوده است.

از آنجايي كه توليد برنج به عنوان محصول استراتژيك ، كشت قالب در اراضي مازندران است و بر اساس نظر كارشناسان، رقم پرمحصول شالي برنج نياز بيشتري به كود شيميايي دارد ، به نظر مي رسد كمبود و گران شدن آن ضربه سنگيني به اهداف مربوط به خودكفايي برنج زده است.

ترويج كشت ارقام پرمحصول برنج با تامين بذر گواهي شده و خريد تضميني آن از جمله برنامه هاي دولت در حمايت از كشاورزان و رسيدن به خودكفايي اين محصول استراتژيك است اما به نظر مي رسد هر ساله به صرف چنين اقداماتي، كشاورزان از كار و توليد برنج دورتر شده و تغيير كاربري اراضي دوچندان شود.

از سوي ديگر ، به دليل اينكه حدود 75 درصد اراضي شاليزاري مازندران بصورت سنتي كشت و كار مي شود و مصرف نهاده هاي كشاورزي نيز هر ساله بالاتر مي رود ، روند انتخاب نوع شالي برنج از ارقام پر محصول به ارقام طارم محلي كه زودرس است و قيمت مناسبي دارد ، تغيير كرده است.

كمبود كود شيميايي و بالا رفتن چندين برابري قيمت كود اوره علاوه بر اينكه هزينه توليد را افزايش داده ، موجب بي انگيزه شدن كشاورزان براي ادامه كار و تغيير انتخاب بذر از ارقام پرمحصول به ارقام محلي مي شود كه مزيت زود رسي و هزينه كمتر توليد را دارد و اين خلاف اهداف خودكفايي برنج است.

يكي از شاليكاران آملي با بيان اينكه مسوولان جهاد كشاورزي بر كشت نشا بصورت مكانيزه و تهيه نشا از بانك نشا تاكيد دارند ، به خبرنگار ايرنا گفت : براي انجام نشاي مكانيزه ، اجراي طرح تسطيح و تجهيز شاليزار ضروري است زيرا در غير اين صورت به دليل كوچك بودن زمين ، كم آبي و يا فراواني آب و مسطح نبودن زمين ، كشت مكانيزه امكانپذير نيست.

" ذبيح الله صالحي " كه مالك يك و نيم هكتار زمين شاليزاري است ، با اشاره به اينكه در اراضي شاليزاري كه طرح تسطيح و تجهيز آن انجام نشده است ، مديريت مزرعه در آبياري و سمپاشي در اختيار زارع نيست ، افزود : مديريت آبياري مهم ترين بخش شاليكاري است ولي به دليل نبود زهكشي ، اراضي خشك و يا ماندابي هستند.

وي به بالا بودن قيمت نهاده هاي كشاورزي از جمله پلاستيك براي پوشش و روكش كردن كرت ها و خزانه كاري شالي اشاره كرد و از بالا رفتن قيمت سوخت گازوئيل و نامشخص بودن سهميه سوخت كشاورزي ، به عنوان بخش ديگري از مشكلات برنجكاري ياد كرد.

معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهاد كشاورزي با بيان اينكه در حال حاضر 16 بانك نشا در استان فعال است، گفت : از آنجايي كه با كشت نشاي مكانيزه، هزينه توليد برنج تا 50 درصد كاهش مي يابد ، افزايش بانك هاي نشا يك امر ضروري است.

ابطالي افزود : ايجاد بانك نشاي برنج زيربنا و لازمه انجام نشاي مكانيزه است اما به دليل نبود حمايت و تامين نشدن اعتبارات ، بيش از 60 فقره تقاضاي ايجاد بانك نشا در مازندران همچنان متوقف مانده است.

وي ادامه داد : مسوولان ارشد وزارت جهاد كشاورزي ، امسال به اجراي برنامه هاي مكانيزاسيون برنج مازندران توجه لازم را نشان ندادند.

وي با اشاره به اينكه معاونان وزارت جهاد كشاورزي در بازديد هاي مكرر ميداني به اهميت مكانيزاسيون برنج پي برده و قول تامين 170ميليارد ريال تسهيلات براي ايجا بانك نشا را دادند ، اضافه كرد : با همه توان، اهميت ايجاد بانك نشا را بين كشاورزان ترويج كرديم اما با بي توجهي برخي از مسوولان اين امر مهم محقق نشده است.

معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهاد كشاورزي مازندران گفت : جاي تاسف است كه برخي مسوولان وزارتخانه در سفرهاي جداگانه به استان قول و وعده هايي را براي مكانيزاسيون برنج كاري استان مي دهند ، اما آن قول ها را عملي نمي كنند.

ابطالي خطاب به استاندار مازندران گفت : امروزه حدود 60 درصد هزينه توليد برنج در مازندران فقط بابت كارگر است و اگر غيرت و نياز نسل گذشته به انجام كار سخت و دشوار كشاورزي كه به روش سنتي صورت مي گيرد ، نباشد ، بطور يقين شاليزاري در استان باقي نخواهد ماند.

وي ادامه داد : برنج كاري بايد بصورت مكانيزه صورت بگيرد تا علاوه بر كاهش هزينه توليد، شاهد حفظ زمين هاي شاليزاري نيز باشيم.

وي با بيان اينكه در سال 86 فقط در چهار هزار هكتار از اراضي شاليزاري استان با دستگاه نشا كار انجام مي شد، افزود : امسال نشاي مكانيزه به 35 هزار هكتار افزايش يافت.

ابطالي گفت : اگر به 60 تقاضاي ايجاد بانك نشا در سال زراعي جاري جواب مثبت داده مي شد ، بطور يقين نشاي مكانيزه به دو برابر مي رسيد.

وي اظهار داشت : البته براي كشت مكانيزه و استفاده از بوته هاي بانك نشا ، زمين بايد مسطح و غير ماندابي باشد در حالي كه در حال حاضر بخش عمده اي از اراضي استان ماندابي ، بدون زهكش و غير مسطح است.

معاون جهاد كشاورزي مازندران به تفاوت هزينه انجام كشت مكانيزه و سنتي در يك هكتار اشاره كرد و گفت : با توجه به بالا رفتن دستمزد نشا كاران ، براي كشت نشاي سنتي در يك هكتار حدود هفت و نيم تا هشت ميليون ريال هزينه مي شود كه اين رقم با استفاده از بوته بانك نشا و كشت مكانيزه به حدود چهار و نيم ميليون ريال كاهش مي يابد.

وي افزود : شاليزارهاي استان بايد تسطيح و سپس كليه عمليات كشت و كار برنج كاري مكانيزه شود تا شاهد كاهش هزينه توليد و اقتصادي شدن برنجكاري باشيم.

او ادامه داد : نمي توان بالا بودن هزينه توليد برنج سفيد به روش كشت و كار سنتي را كتمان كرد و اينكه 50تا 60 درصد هزينه توليد برنج فقط در بخش نشا و برداشت صرف مي شود ، واقعيت كارشناسي است.

ابطالي با بيان اينكه افزايش قيمت نهاده هاي كشاورزي از جمله سوخت و دستمزد كارگران سبب بالا رفتن هزينه توليد شالي شده است ، گفت : امسال 30 هزار هكتار از اراضي شاليزاري استان بصورت مكانيزه نشا شد و به تبع آن، برداشت نيز با كمباين مخصوص دروي شالي صورت خواهد گرفت.

وي با اشاره به اينكه افزايش توليد در واحد سطح ، توسعه كشت دوم و انجام كشت و كار مكانيزه مهم ترين برنامه سازمان جهاد كشاورزي مازندران براي اقتصادي كردن فعاليت هاي كشاورزي در استان است ، ادامه داد : اعلام بموقع قيمت تضميني خريد برنج يكي از راهكارهاي حمايت از شاليكاران است كه امسال اين كار انجام نشد.

معاون بهبود توليدات گياهي جهاد كشاورزي مازندران روند استفاده از ماشين آلات كشاورزي براي انجام كشت و كار مكانيزه را كند دانست و گفت: بطور يقين، كشاورزاني كه با استفاده از دستگاه هاي امروزي نشا و برداشت شالي را انجام مي دهند ، نسبت به فعاليت كشاورزي و مقدار توليد راضي خواهند شد.

مازندران با 240 هزار هكتار اراضي شاليزاري هر ساله با توليد يك ميليون 350 هزار تن شلتوك كه از آن حدود 950 هزار تن برنج سفيد به دست مي آيد، 44 درصد برنج مورد نياز كشور را تامين مي كند.ك/4

2585/1654 / 1449

سيد رضا هاشمي كرويي

انتهاي خبر / خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا) / كد خبر 80184924

شنبه|ا|27|ا|خرداد|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 240]