هدف‌گذاري براي حذف پوسيدگي دندان كودكان

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: هدف‌گذاري براي حذف پوسيدگي دندان كودكان
بر اساس آخرين سرشماري بهداشت دهان و دندان كه در سال ۱۳۸۲ انجام گرفت و نتايج آن در سال۸۳ منتشر شد، به طور متوسط هر كودك ايراني در بدو ورود به دبستان ۵دندان پوسيده دارد. البته تحقيقات جديدي درباره بهداشت دهان و دندان در گروه هاي سني ۵تا۶سال، ۱۲تا۱۵ سال، ۳۵تا۴۳سال و ۶۵تا۷۰ سال انجام شده است كه نتايج آن در تيرماه سال آينده اعلام خواهد شد.

با اين حال بر اساس داده هاي آماري 7 سال گذشته وضعيت بهداشت دهان و دندان در كودكان خردسال نگران كننده است.

علت پوسيدگي

پوسيدگي ۵دندان از ۳۲دندان كه هر فرد در دهان دارد، از نظر تعداد كم اهميت نيست. اما علت اين پوسيدگي ها چيست؟ آيا نوع تغذيه دانش آموزان و مصرف زياد انواع تنقلات، شيريني و نوشابه هاي گازدار وضعيت سلامت دندان آن ها را به خطر مي اندازد و باعث پوسيدگي دندان آن ها مي شود؟

دكتر حسين افشار، استاديار گروه كودكان دانشگاه علوم پزشكي تهران در اين زمينه معتقد است: در سال هاي اخير مشخص شده است كه استفاده طولاني مدت از شيشه شير براي تغذيه كودك يا حتي شير مادر ممكن است باعث ايجاد نوعي پوسيدگي زودهنگام در سنين ۲يا۴سالگي شود كه به آن پوسيدگي شيشه شير مي گويند.

وي مي افزايد: كودك در هنگام خواب در بعد از ظهر يا شب، از يك شيشه محتوي شير يا شير مادر استفاده مي كند و بارها طي شب از خواب بيدار مي شود و شير مي خورد. بنابراين وقتي كودك به خواب مي رود، شيري كه محتوي قند است، در اطراف دندان جلو فك بالا جمع مي شود و قندهاي داخل مايع، محيط بسيار مناسبي را براي رشد ميكروب ها كه قادر به ايجاد اسيد است فراهم مي كند و زمينه هاي پوسيدگي دندان از اين طريق به وجود مي آيد.

دكتر احمدزاده دندان پزشك با اشاره به نقش مادران در پيشگيري از پوسيدگي دندان كودكان مي گويد: مادران نقش بسيار مهمي در بهداشت عمومي خانواده ها دارند زيرا مادران الگوي فرزندانشان هستند. آن ها مي توانند با رعايت نكات بهداشتي از قبيل مسواك زدن به موقع، استفاده از دهان شويه فلورايد و با پرهيز از تهيه مواد قندي براي كودكانشان، نقش به سزايي را در جلوگيري از پوسيدگي دندان كودكان خود داشته باشند.

دكتر محمدحسين خوشنويسان، رئيس اداره سلامت دهان ودندان وزارت بهداشت، درباره علت پوسيدگي هاي دندان كودكان مي گويد: وقتي غذا و مواد مصرفي همراه هوا وارد دهان مي شود، مقداري ميكروب هم وارد دهان مي شود و مواد باقي مانده روي دندان باعث تخمير مي شود و اين تخمير اسيد توليد مي كند. اسيد ابتدا ميناي دندان را دچار آسيب مي كند. تكرار اين روند باعث پوسيدگي دندان مي شود. همچنين برخي از رژيم هاي غذايي و مصرف تنقلات مختلف زمينه ساز پوسيدگي دندان كودكان مي شود.

وي با اشاره به اين نكته كه اولين دندان آسياي كودكان در ۶سالگي درمي آيد و بيشتر از ديگر دندان ها دچار پوسيدگي مي شود، مي افزايد: بيشتر خانواده ها فكر مي كنند اين دندان شيري است و به همين دليل مراقبت زيادي از آن نمي شود.

آغاز كار مواظبت

با توجه به اهميت بهداشت دهان و دندان در سلامت جسمي كودكان، ازسال ۷۷ طرح توزيع دهان شويه در مدارس ابتدايي كشور كه از جمله برنامه هاي وزارت بهداشت در زمينه پيشگيري از پوسيدگي دندان هاي كودكان در سنين رشد بود، به صورت پراكنده آغاز شد.

در همين حال گزارش هاي رسمي وزارت بهداشت از وضعيت دندان دانش آموزان و كودكان در سنين مختلف به نقل از سلامت نيوز، حاكي است كه dmft (ميانگين تعداد دندان هاي پوسيده، كشيده شده و ترميم شده) كودكان ۳ساله در سال ۷۷ حدود 1.8 و در سال ۸۲ حدود 1.9 اندازه گيري شده است. اين شاخص در سال ۷۷ در كودكان ۶ساله حدود 8.4 و در سال ۸۲ حدود ۵بوده است.

همچنين در سال ۷۷ dmft در كودكان ۹ساله حدود 3.55 و درسال ۸۲ حدود 3.62 اندازه گيري شده است.

وزير بهداشت هم در اوايل سال جاري با اشاره به وضعيت دندان كودكان ۱۰تا۱۲ ساله كه ۳دندان پوسيده يا كشيده شده دارند، به منابع خبري گفت: بر اساس استانداردهاي جهاني، اين گروه سني بايد يك دندان پوسيده يا يك دندان كشيده شده داشته باشند. در اين زمينه بايد كاستي ها برطرف شود.

وي افزود: با انجام برنامه پايش فلورايد مي توان از حدود ۶۰تا۷۰ درصد از پوسيدگي دندان كودكان جلوگيري كرد.

اقدامات انجام شده

با توجه به انتشار آمارهايي كه نشان مي دهد حداقل ۵دندان كودكان دچار عارضه پوسيدگي است، اين سوال مطرح مي شود كه براي كنترل، پيشگيري و درمان اين آسيب، تاكنون چه اقداماتي انجام شده است؟

رئيس اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت درباره اقدامات اين وزارت خانه در سطح كشور مي گويد: وزارت بهداشت به منظور كاهش آمار پوسيدگي دندان در كودكان برنامه هاي منسجمي را اجرا كرده است.

به عنوان مثال در سال گذشته، حدود يك ميليون وارنيش فلورايد در مدارس كشور مورد استفاده قرار گرفته است اين كار در سال آينده به صورت چشمگيري گسترش خواهد يافت تا بتوانيم از اين طريق حداقل در سال آينده ۵۰درصد كودكان ۴تا۵سال را تحت پوشش طرح سلامت بهداشت دهان و دندان قرار دهيم.

دكتر خوشنويسان افزود: ترويج استفاده از وارنيش فلورايد، توزيع دهان شويه فلورايد در مدارس ابتدايي و استفاده از شيارپركن براي دندان هاي دايمي كودكان ۶ساله از جمله اقداماتي است كه به منظور پيشگيري از پوسيدگي دندان در كودكان انجام شده است.

وي همچنين مي افزايد: استفاده از مشتقات مواد فلورايد از اول مهرماه امسال به عنوان يك اقدام جدي در دستور كار وزارت بهداشت قرار گرفت و اين مواد به صورت گسترده در دبستان ها توزيع شد. در دومين مرحله طرح استفاده از وارنيش فلورايد را در دستور كار قرار داديم. اين مواد سالي دو بار در گروه هاي سني ۴ تا ۵ سال مورد استفاده قرار مي گيرد. اين گروه هاي سني در مهدهاي كودك تحت پوشش اين طرح هستند. براي كودكاني هم كه به مهد كودك نمي روند اين امكان ميسر است كه با مراجعه به مراكز بهداشت تحت پوشش اين طرح قرار بگيرند.

همچنين وزارت بهداشت در سومين مرحله با بخش خصوصي قراردادي را منعقد كرده است كه در اين بخش طبق تعرفه هاي دولتي مراحل پيشگيري و درمان انجام مي شود كه اجراي آن در دستور كار قرار دارد.

شايع ترين بيماري در كشور بعد از سرماخوردگي پوسيدگي دندان است. به گفته رئيس مركز بهداشت دهان و دندان دانشگاه علوم پزشكي مشهد، حدود ۸۵درصد دندان كودكان ۶ساله در كشور دچار پوسيدگي است. بنابراين بيماري پوسيدگي دندان را مي توان شايع ترين بيماري در كودكان جامعه دانست. به همين دليل اقداماتي براي معالجه و پيشگيري از اين آسيب در مدارس انجام شده است.

دكتر هروي رئيس مركز بهداشت دهان و دندان دانشگاه علوم پزشكي مشهد با بيان اين مطلب مي گويد: آخرين بررسي هايي كه در سال ۸۲ انجام و نتايج آن در سال۸۳ اعلام شد، نشان مي دهد، هر كودك حدود ۵ دندان پوسيده دارد. در شرايط كنوني هم تحقيقاتي در گروه هاي سني ۵تا۶ سال، ۱۲تا۱۵ سال، ۳۵ تا۴۳ سال و ۶۵ تا ۷۰ ساله انجام شده است تا بتوانيم وضعيت دندان افراد را در گروه هاي سني مختلف بررسي و ارزيابي كنيم كه آيا به عنوان مثال در گروه هاي سني ۵تا۶ سال يا ۱۲ تا ۱۵ سال وضعيت نسبت به سال ۸۳ بهتر شده است يا اين كه روند كار و اقدامات مطلوب نبوده است. نتايج اين تحقيقات تا تيرماه سال آينده مشخص مي شود و براساس نتايج به دست آمده برنامه ريزي و اقدامات مورد نياز انجام خواهد شد.

وي درباره اقدامات انجام شده در استان خراسان رضوي براي پيشگيري و ترميم پوسيدگي دندان كودكان مي گويد: سازمان هاي بيمه گر به نوعي وارد اين عرصه شده اند و براساس تعرفه هاي دولتي كار مي كنند. به اين معنا كه ۷۰درصد هزينه ها را اين سازمان ها پرداخت مي كنند و ۳۰درصد ديگر را بيمه شدگان مي پردازند. همچنين در اين مرحله بخشي از اقدامات مرتبط با پيشگيري و ترميم در مراكز بهداشت انجام مي شود. توزيع فلورايد سديم براي كم عمق كردن شيارهاي عميق دندان كودكان به عنوان يك مرحله عملي، در دستور كار مركز بهداشت بوده است اما به دليل اين كه اعتبارات و بودجه در اين زمينه كافي نبود، با بخش هاي خصوصي قراردادهايي منعقد شده است كه اين بخش ها برابر تعرفه هاي دولتي در مرحله پيشگيري و ترميم عمل مي كنند.

بخشي از كار تشخيص پوسيدگي دندان دانش آموزان در مراحل اوليه، برعهده آموزش و پرورش است. مسئول گروه سلامت آموزش و پرورش خراسان رضوي درباره اقدامات انجام شده در اين حوزه مي گويد: اداره هاي كل آموزش و پرورش تفاهم نامه هايي را با مراكز بهداشت استان ها منعقد كرده اند و براساس اين تفاهم نامه ها، دندان پزشكاني كه براساس تعرفه هاي دولتي به معاينه بيماران مي پردازند و مورد تاييد مراكز بهداشت اند، طرف مراجعه دانش آموزان در شهرستان ها هستند.

خانم احمديان مي افزايد: مفاد اين تفاهم نامه در ابتداي سال تحصيلي به كليه مناطق آموزش و پرورش و اداره ها در شهرستان ها ارسال شده است. همچنين شناسنامه سلامت براي تمام دانش آموزان در پايه اول ابتدايي، اول راهنمايي و اول دبيرستان براساس طرح سنجش در تابستان هر سال تهيه مي شود كه اين كار هم اقدامي مفيد است.

وي مي افزايد: با توجه به تعداد نيروها و كارشناسان بهداشتي كه در اختيار داريم به تناسب زماني معاينات اوليه دندان پزشكي در مدارس انجام مي شود و در صورت نياز دانش آموزان را به مراكز بهداشت يا دندان پزشكان طرف قرارداد تفاهم نامه مي فرستيم.

بنابراين از آن جا كه تامين مربي بهداشت براي همه مدارس آموزش و پرورش امكان پذير نيست، خانواده ها در صورت نياز مي توانند به كلينيك ها و مطب دندان پزشكاني كه طرف قرارداد هستند، مراجعه كنند.

افق پيش رو

پيشگيري از پوسيدگي دندان دانش آموزان و افراد ديگر در گروه هاي سني مختلف به عنوان يك ضرورت مطرح است.

رئيس اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت درباره افق پيش رو در اين زمينه مي گويد: هدف گيري ما تا سال ۱۴۰۴ اين است كه در گروه سني ۱۲ ساله ديگر كسي دندان پوسيده نداشته باشد و از نظر استانداردهاي بين المللي هم سلامت دندان اين گروه سني ملاك است. به عنوان مثال كشور اسكانديناوي در زمينه سلامت اين گروه سني براساس استانداردهاي بين المللي تلاش هاي بسيار جدي داشته و حدود ۲۰ سال است كه هيچ فرد ۱۲ ساله اي در اين كشور دندان پوسيده ندارد. بنابراين براي رسيدن به اين هدف برنامه ريزي مي كنيم و براساس نتايج تحقيقات اقدامات لازم انجام خواهد شد.

وي درباره اقدامات پيش رو مي گويد: براساس آخرين بررسي ها و مصوبات در اداره سلامت دهان و دندان حوزه معاونت وزارت بهداشت، مقرر شده است كه مراقبت هاي دندان از زمان رويش آن انجام شود. به عبارت ديگر كار كنترلي بايد از زمان رويش دندان كودك انجام شود. به همين دليل اولين معاينه دهان و دندان كودك از ۶ ماهگي انجام مي شود. حتي پيش بيني شده است كه مادران باردار زمان هاي مشخصي تحت معاينات قرار بگيرند و دستورات لازم را براي تامين سلامت دندان كودكان انجام دهند. همين طور براساس برنامه ريزي ها، يك كودك از ۶ ماهگي تا ۳ سالگي بايد هر ۶ ماه يك بار با دندان پزشك ملاقات داشته باشد. در اين مدت، آموزش هاي لازم به مادران در زمينه بهداشت دهان و دندان كودكان داده مي شود.

مدير بهداشت دهان و دندان دانشگاه علوم پزشكي مشهد درباره اقدامات پيش رو مي گويد: از اول مهرماه سال آينده تحصيلي، تلاش مي شود به هر دانش آموز يك بطري فلورايد سديم داده شود تا هفته اي يك بار از دهان شويه استفاده كند. با اين اقدام مي توان حداقل از حدود ۵۰ درصد آسيب هاي پوسيدگي دنداني دانش آموزان پيشگيري كرد.

با اين اوصاف به نظر مي رسد كه در آينده نه چندان دور، نسل نوجوان و جوان بدون دندان پوسيده داشته باشيم.

چكيده گزارش

بر اساس آخرين آمارها، به طور متوسط هر كودك ايراني در بدو ورود به دبستان ۵دندان پوسيده دارد. استفاده طولاني مدت از شيشه شير براي تغذيه كودك يا حتي شير مادر ممكن است باعث ايجاد نوعي پوسيدگي زودرس دندان در سنين ۲تا۴سالگي شود. مصرف شيريني و نوشابه هاي گازدار و انواع تنقلات به دليل توليد اسيد در اثر تخمير مواد مصرفي در دهان، از ديگر علل بروز پوسيدگي دندان ذكر شده است. طي چند سال اخير كارشناسان نسبت به آمار بالاي پوسيدگي دندان در كودكان هشدار داده اند. با توجه به اهميت اين موضوع اقداماتي براي تامين سلامت دهان و دندان كودكان انجام شده است و تلاش مي شود تا سال ۱۴۰۴ در گروه سني ۱۲ساله ديگر كسي دندان پوسيده نداشته باشد. در راستاي تحقق اين سياست، اولين معاينه دهان و دندان كودك از ۶ماهگي انجام مي شود.

يکشنبه|ا|7|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 169]