بصيرت دشمن شناسي(بخش سوم وپاياني) شناخت درست از دوست و دشمن

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: بصيرت دشمن شناسي(بخش سوم وپاياني) شناخت درست از دوست و دشمن
قرآن مي گويد: در محيط اجتماعي، توجّه داشته باشيد، گاهي فرزندان و همسران شما با شما دشمن هستنند. اين دشمني ناشي از چيست؟ همسر با همسر گويا يكي شده اند. خير و شر آن براي اين هم خواهد بود. اگر مرد باشد بايد بگويد: افتخار مي كنم كه اين چنين همسري دارم و اگر زن باشد بايد بگويد: افتخار مي كنم اين چنين شوهري دارم. چرا بايد با همديگر دشمني كنند؟ چرا فرزندان با پدر و مادر بايد دشمني كنند؟ آري، آنها يك حيثيات مشتركي دارند كه در نتيجه، خير اين، خير اوست، لذّت اين، لذّت اوست و شرف اين شرف اوست؛ امّا يك حيثيت هاي شخصي هم دارند. يك چيزهايي دارند كه هر كسي براي خودش دارد و براي ديگري نيست. تا آنجائي كه مشترك است در آن دشمني نيست. در لذّت مشترك بين مرد و زن و دو همسر، دشمني نيست. دشمني از آنجا پيدا مي شود كه يك طرف يك لذّت خاصّ خودش را بخواهد داشته باشد، غير از آنچه كه از ناحيه همسرش دارد، مثلاً بخواهد ارتباط با زن ديگري داشته باشد، از اينجا دشمني پيدا مي شود و الّا آن رابطه مشترك كه موجب دشمني نمي شود. رابطه اي است كه هر دو در آن شريك اند و هر دو لذّت مي برند. هر جا خير هر دو در آن باشد، دشمني وجود ندارد؛ از آنجايي كه يكي بخواهد غير از آن جهت مشترك، يك چيز اختصاصي براي خودش داشته باشد كه همسرش در آن شريك نباشد، اين منشأ دشمني مي شود.
معمولاً فرزندان به پدر و مادر افتخار مي كنند، مخصوصاً اگر يك موقعيت اجتماعي داشته باشند. اين كه دشمني ندارد. اگر موقعيت قابل افتخاري هم نداشته باشند، لازمه اش اين نيست كه دشمني كنند. امّا گاهي فرزند مي خواهد براي خودش يك چيزهايي داشته باشد غير از ناحيه انتساب به پدر و مادر و فاميل و خانواده، كه با رفتار پدر، منش پدر، زندگي مشترك نمي سازد. پدر مي خواهد جلويش را بگيرد. مي گويد: «اين كار خلاف شرع و قانون است. اين كار را نكن. آبروي من مي ريزد. در اجتماع سرشكسته مي شوم و در آخرت مستوجب عذاب مي شوم». نهايتاً نمي گذارد آن كار را انجام دهد؛ اين موجب دشمني مي شود. پس اگر بين فرزند و پدر هم تضاد در منافع پيش بيايد زمينه دشمني فراهم مي شود. تا آنجايي كه نفع هر يك به ديگري سرايت مي كند، دشمني وجود ندارد. مثلاً وقتي پدر ثروتمند باشد و رفاه زندگي داشته باشد و بچه هايش هم در رفاه زندگي كنند، با يكديگر دشمني ندارند. اگر پدر افتخار اجتماعي داشته باشد و پسر هم در سايه اين افتخار اجتماعي، محبوبيت در جامعه پيدا كند، با هم دشمني ندارند. امّا اگر پسر بخواهد يك چيزي داشته باشد كه پدر نمي پسندد، راه ها از هم جدا مي شود و منفعت ها با هم تضاد پيدا مي كند. اگر سعي شود كه روابط خانواده، پدر و مادر با فرزندان، آنچنان صميمي، در هم تنيده و با هم مشترك باشد كه هميشه اينها احساس كنند خير هر يك، خير ديگري است، اين دشمني پيدا نمي شود. زن و شوهر آنچنان با هم باشند كه لذّت خودشان را، خير خودشان را، شرف خودشان را شرف ديگري بدانند، هيچ وقت دشمني پيدا نمي شود. امّا وقتي حساب هاي شخصي باز شد و زن بگويد: »من مستقلّ هستم، زن و شوهري سر جاي خودش، ولي من بايد رئيس فلان اداره باشم يا فلان پست را داشته باشم يا ليدر فلان حزب باشم يا ستاره سينما باشم«؛ و شوهر بگويد: «نه، من اين را دوست ندارم يا اين در شأن ما نيست يا اين را اسلام اجازه نمي دهد و يا به هر دليل ديگري»؛ از اينجا دشمني پيدا مي شود. تضاد در منافع ريشه دشمني مي شود.
تضاد در منافع ،ريشه دشمني
اين تضاد در منافع با اينكه در يك محيط كوچك و بين دو فرد است، امّا گاهي آتش آن به جامعه مي خورد و بخاطر اختلاف بين زن و شوهري يا بين فرزند و پدري يك جامعه اي آتش مي گيرد. اگر بسياري از حوادث مهم اجتماعي دنيا را تحليل و آناليز كنيد، به اينجا خواهيد رسيد كه بسياري از اين حوادث كه موجب ضررهاي اجتماعي شده و ميليون ها كشته داده ناشي از همين اختلافات است. در جنگ جهاني اول ميليون ها انسان كشته شد. شوروي شش ميليون كشته داد. منشأ اين جنگ چه بود؟ اين آتش از كجا شعله ور شد؟ اين كبريت از كجا به اين مواد محترقه افتاد؟ از يك اختلاف خانوادگي در اروپاي مركزي بر سر رياست و سلطنت شروع شد. يكي در يك منطقه اي حكومت مي كرد و ديگري در منطقه مجاور آن. اختلاف بين دو فاميل نزديك، باعث شد كه آتش جنگ برافروخته شود و كم كم شهرهاي مجاور، كشورهاي مجاور و نهايتاً كل جهان را در برگيرد. از دشمني بين دو نفر، از حسد به اينكه تو چرا آن سرزمين را در اختيار داري و من ندارم اين شعله روشن شد.
بسياري از حوادث و مفاسدي كه در كشور ما اتفاق افتاده و هنوز در زير پرده است و بسياري از اشخاص از باطنش خبر ندارند، در اثر اين است كه »... نّ م ن أزواج كم و أولاد كم عدوًّا لكم ...». (تغابن / 14). فرض كنيد در پشت كوه قاف يك آقايي داراي يك موقعيت اجتماعي و حتّي داراي حسن نيتي است و با قصد خدمت مي خواهد يك كاري انجام دهد، ولي خانمش مي بيند اين كار به نفع خانواده او نيست، يعني آن چيزي كه آن خانم دلش مي خواهد، نيست؛ لذا مانع از انجام اين كار مي شود. اگر بشنويد كه يك شخص بزرگي مي خواست كاري انجام دهد، ولي خانمش او را در اتاق حبس كرد و در را به روي او قفل كرد، چه قضاوتي مي كنيد؟ مي خواهد كاري مربوط به يك جامعه، به يك نظام، به يك انقلاب، كه صدها هزار كشته داده، انجام دهد و به وظيفه اي عمل كند، ولي خانمش او را در اتاق مي گذارد و در را قفل مي كند و نمي گذارد انجام دهد. به خانم ها برنخورد عكس اين هم ممكن است باشد. معمولاً در مسائل اجتماعي اين جور اتفاق مي افتد، ولي عكسش هم ممكن است. مثلاً خانمي مي خواهد كار خوبي انجام دهد ولي شوهرش نمي گذارد، يا پدري مي خواهد كار خوبي كند، بچه هايش نمي گذارند. پدر خدماتي انجام داده، زحمت هايي براي مردم كشيده، افتخاري كسب كرده، بچه هايش آبرويش را مي ريزند، خيانت يا دزدي يا اختلاسي مي كنند.
اگر نمونه هاي اين مسئله عيناً ديده نمي شد، واقعاً بنده شخصاً تعجب مي كردم كه چرا قرآن به اين مسأله پرداخته كه مؤمنين، توجّه داشته باشيد، بعضي از همسران و فرزندان شما، دشمن شما هستند؟ مثل اين كه بگوييد آهاي اهل مدرسه فيضيه مواظب باشيد كه ممكن است در اينجا يك طلبه اي با يك طلبه ديگر دعوا كند! بالاخره يكي هم با يكي ديگر دعوا مي كند، چه نياز به تذكر آن بود؟ امّا آيه خيلي صريح با اين لحن كه «توجّه داشته باشيد، از اينها بپرهيزيد» به اين مطلب اشاره مي كند. از آنجا كه يك خطر مهمّي را احساس مي كند كه اين گونه هشدار مي دهد.
يك وقت يك انسان كودني است و نمي فهمد كه دارند با او دشمني مي كنند، اين خيلي تعجب ندارد. يك آدم ساده لوحي را زن و بچه اش گول بزنند، اين اتفاق، خيلي عجيب نيست. اما يك وقت، آدمي كه در فراست نمونه است و تجربه زندگيش نشان مي دهد كه هوشش با هوش افراد عادي قابل مقايسه نيست، اين در دام زن و بچه اش بيفتد و زن و بچه آبرويش را بريزند، حيثيتش را از بين ببرند، از دنيا و آخرت محرومش كنند، اين خيلي تعجّب برانگيز است. قرآن مي گويد: حواس تان جمع باشد. چه كنيم تا حواسمان جمع باشد و به اين دام نيفتيم؟ آنهايي كه در اين دام افتادند، براي آنها كار از كار گذشته و ما نمي توانيم وضعيت اجتماع را عوض كنيم. تاريخ و عقربه زمان را كه نمي شود به عقب برگرداند. آبرويي كه ريخت را نمي شود جمع كرد. اگر ظرف پسته اي در ميان اتاق، خالي شود، مي توان دوباره آنرا جمع كرد و در ظرف ريخت؛ امّا اگر ليوان شربت روي فرش ريخت، ديگر نمي شود آنرا جمع كرد. آبرو وقتي ريخت ديگر نمي توان آنرا جمع كرد. امّا من و شما چه كنيم كه آبرويمان نريزد. البته آبروي دنيا هم اينقدر مهم نيست. حداكثر هفتاد، هشتاد يا صد سال است. آنجايي كه بيش از هزاران سال و ميليون ها سال ادامه دارد و تمام شدني نيست، نكند انسان آبرويش بريزد و به عذاب مبتلا شود. چه بايد كرد؟ اينجا بايد دشمن شناس باشيم.
ضرورت شناخت دشمن
همه اينها مقدمه بود براي اينكه اهمّيت دشمن شناسي را بدانيم. اينكه مقام معظم رهبري روي بصيرت تأكيد مي كنند و مي فرمايند: بصيرت داشته باشيد؛ يعني خوب و عميق قضايا را ببينيد و درك كنيد. سطحي نگاه نكنيد. به ظاهر يك كسي كه به شما تملّق مي گويد، دل نبنديد. ببينيد ته دلش چيست؟ ببينيد هدفش چيست؟ چه كاري مي خواهد انجام دهد؟ اگر ديديد رفتار كسي برخلاف اصول و موازيني است كه شما آنها را پسنديده ايد (ساده تر بگويم: اگر چيزي خلاف دين از شما مي خواهد) و مي خواهد شما را به گناه وادار كند توجه داشته باشيد، محبّت زن و فرزند باعث نشود كه شما به گناه كشيده شويد و مخصوصاً اگر آن گناه باعث شود كه حقوق ميليون ها انسان پايمال شود. براي دلخوشي همسر ويا فرزندانتان، آبروي خودتان را نريزيد. چرا انسان حقوق ميليون ها انسان را ضايع كند و عذاب آخرت براي خودش فراهم كند؟ آيا براي اينكه چهار روز ديگر با همسر خود خوش بگذراند، ارزش دارد؟
اگر آدميزاد واقعاً توجّه داشته باشد به اينكه يك كسي در مقام دشمني است و رفتار او باعث مي شود كه اين بدبخت شود، هرگز با آن موافقت نمي كند. اما مسئله اصلي، نبود بصيرت است؛ يعني شناخت درست از دوست و دشمن نداريم. اگر بدانيم يك كسي جلوي ما هفت تير كشيده، به دوستي او اقدام نمي كنيم. به قول مقام معظم رهبري كسي كه دستكش مخملي دارد، امّا زير اين دستكش، دستي چدني است و دست دراز كرده براي دست دادن، آن دستش را هم بايد ديد. نبايد فريب اين حركت، اين رفتار، اين اظهار محبّت، اين لبخند را خورد. آن دست چدني را هم كه مخفي كرده بايد ديد. ببين او به دنبال چيست؟ تنها آمريكا نيست كه به دنبال ضرر زدن به ماست و مي خواهد ريشه ما را بركند؛ بلكه اين دشمني گاه از درون خانواده انسان پيدا مي شود. ما نسبت به مسائل خانوادگي، محيط، دوستان، باند، حزب، همكلاسي، همكار و همسايه بايد دقّت داشته باشيم؛ چراكه گاهي دشمني ها از اينجاها پيدا مي شود و انسان را به جهنّم مي كشاند و گاهي در اينجاها ست كه با دشمنان دين سازش هايي صورت مي گيرد، بدون توجّه به اينكه اينان دشمن هستند؛ به خيال اينكه يك چند روز ديگري، لذّتي يا پستي حاصل شود.
به خدا پناه مي بريم از اينكه شيطان باعث شود، ما دشمنانمان را نشناسيم و دشمن را به جاي دوست بگيريم و در مقابل خواسته هاي آنها تسليم شويم و هم دنيا و هم آخرت خودمان را به آتش بكشيم.
سخنراني حضرت آيت الله مصباح يزدي(دامت بركاته) در جمع گروهي از كارشناسان وزارت دفاع و فرماندهان سپاه ـ قم ـ 17/ 8/88
زلال بصيرت روزهاي پنج شنبه منتشر مي شود.

پنجشنبه|ا|20|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 360]