سيد هادي خسروشاهي: انديشه تقريب، جايگاه خود را در ميان محافل علمي پيدا كرده است

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: سيد هادي خسروشاهي: انديشه تقريب، جايگاه خود را در ميان محافل علمي پيدا كرده است
اشاره:

همزمان با سالروز ميلاد پر خير و بركت حضرت محمد (ص) آخرين فرستاده خداوند و هفته وحدت بيست و پنجمين كنفرانس بين‌المللي وحدت اسلامي با حضور چهره‌هاي علمي و مذهبي جهان اسلام در تهران برگزار مي‌شود. به همين منظور مصاحبه‌اي با حجت‌الاسلام خسرو شاهي انجام گرفت كه تقديم خوانندگان عزيز مي‌شود؛

فكر تقريب و وحدت مسلمين چه سابقه تاريخي دارد؟

فكر وحدت و تقريب و الفت بين مسلمانان سابقه تاريخي هزار و چهار صد ساله دارد. يعني از آغاز دعوت قرآن مجيد به: «اعتصام به حبل الله» و«عدم تفرقه» و اينكه خداوند الفتي بين قلوب مسلمانان ايجاد كرده كه هرگز و با هيچ هزينه‌اي مادي، تحقق پذير نبوده است، فكر وحدت و الفت سابقه دارد.

پس از سپري شدن شكوفايي‌هاي صدر اسلام، با رحلت پيامبر اكرم و اختلاف بر سر مسئله خلافت، در واقع دوران پيدايش مذاهب فقهي در اسلام آغاز شد و اين امر به تدريج گسترش يافت و متأسفانه دشمنان اسلام از جمله «يهود و نصاري» به اين اختلافات دامن زدند تا بلكه بتوانند حركت پيشتاز اسلامي را متوقف سازند.

اما در همان دوران نخستين و با نشر معارف اسلامي توسط ائمه اهل بيت، تأثير توطئه دشمنان كمرنگ شد بويژه كه بعضي از رهبران و امامان اهل سنت مانند امام ابو حنيفه و امام شافعي رسماً در مجلس درس امام صادق
(عليه‌السلام) شركت مي‌كردند و اين نشان دهنده اين حقيقت است كه نه تنها علماي فريقين، بلكه حتي ائمه مسلمين، علي‌رغم تعصب‌هاي جاهلي حاكم بر جامعه عرب آن روز و مشكلات عديده‌اي كه بر سر راه بود، به طور عملي در ايجاد وحدت و تقريب كوشا بودند، تا آنجا كه امام شافعي در شعري مي‌گويد: اگر حب آل‌بيت معني رفض! دارد پس همه بدانند كه من يك رافضي! هستم.

البته در مقابل، عناصر مشكوك و ابن ابي العوجاها و احبار و رهبان هم هميشه سعي مي‌كردند كه سد راه خدا شوند و با جعل حديث و يا نشر اكاذيب، مانع وحدت مسلمين و گسترش اسلام در منطقه و جهان بشوند. در اين ميان عالم نماياني از بين مسلمين هم براي حفظ منافع شخصي و طايفي خود، بر اختلافات مي‌افزودند و با باب شدن سب و لعن از زمان معاويه ابن ابي سفيان، عليه حضرت علي عليه السلام، اقدام متقابل از سوي بعضي از شيعيان متعصب هم آغاز شد و بدين ترتيب بر اقدامات
اختلاف‌‌برانگيز افزوده شد.

ولي همان‌طور كه اشاره كرديم به‌موازات اين اقدامات، باز تعليمات و رهنمودهاي ائمه شيعه در لزوم و ضرورت رفتار برادرانه در حيات و ممات برادران مسلمان ديگر، مانع از تشديد اختلافات مي‌گرديد و در واقع از همان زمان، انديشه تقريب در بين مسلمانان رواج يافت.

روند تحول و تكوين فكر تقريب در جوامع اسلامي و در سطوح مختلف چگونه بود؟

روند پيدايش و تكامل انديشه تقريب در دوران‌هاي پيشين و در سطوح مختلف و در جوامع اسلامي، هيچ‌وقت يكسان و يا متكامل نبوده ، بلكه در هر برهه‌اي از زمان با توجه به شرايط زمان و مكان اين حركت به نحوي در جوامع مختلف اسلامي رشد و نمود داشته است و البته بررسي تاريخ هزار و چند صد ساله اين امر، نياز به تأليف كتاب و بلكه تهيه موسوعه‌اي دارد و در يك گفتگوي كوتاه نمي‌توان حتي به فهرست چگونگي آن هم اشاره كرد.

در جامعه ايران بخصوص پس از انقلاب اسلامي انديشه تقريب چه جايگاهي در سطوح دانشمندان و عامه مردم پيدا كرده است؟

خوشبختانه علي‌رغم بدبيني‌ها و اخلال‌گريهاي عملي بعضي از متحجران درگوشه و كنار جامعه، انديشه تقريب جايگاه خود را در ميان محافل علمي حوزوي و نسل جوان روحاني، ـ علاوه بر دانشمندان و انديشمندان ـ پيدا كرده است و در واقع آنها به روشني مي‌بينند كه تنها راه پيروزي، در مقابل دشمنان صليبي ـ صهيوني ـ احبار و رهبان ـ و عناصر مشكوكي كه خود را «نبوي» يا «سلفي» مي‌نامند، تقريب بين مسلمانان است. بنده خود شاهد عيني رشد اين مسئله حياتي در جوامع اسلامي هستم كه علي‌رغم سمپاشي‌هاي محافل امپرياليستي و به تعبير قرآن «يهود و نصاري» و تهديد محافل ارتجاعي خودي! و تكفير غير عقلاني از سوي مراكز وهابي‌گري و سلفي‌گري، دانشمندان و مردم عادي، انديشه تقريب را براي پيشبرد اهداف اسلامي و ايجاد وحدت بين مسلمين، يك ضرورت و يا تنها «راهكار» مثبت مي‌دانند.

از شخصيت‌هاي برجسته چه كساني در ترويج انديشه تقريب مؤثرتر بوده‌اند؟

البته در اينجا نمي‌توانيم به بررسي دوران‌هاي پيشين بپردازيم، ولي دو قرن اخير و از زمان حركت وحدت‌طلبانه و تقريبي نادرشاه و به بعد ، شخصيت‌هاي برجسته‌اي در جهان اسلامي، از شيعه و سني، در اين راستا گام برداشته‌اند كه در طليعه آنها در قرن اخير، سيد جمال الدين حسيني اسدآبادي (معروف به افغاني) و شاگرد او شيخ محمد عبده (مفتي مصر) قرار دارند و در واقع سيد حسيني با تمام توان خود و در همه بلاد اسلامي، شرقي و غربي، از مصر تا مركز خلافت عثماني (تركيه) از ايران و عراق، از پاريس و لندن، از هند و افغان تا همه سرزمين‌هايي كه امكان سفر به آنها مي‌يافت، به نشر انديشه تقريب و ضرورت وحدت مسلمين پرداخت و اين طرح برجسته اسلامي را به طور شفاف در مقالات و مصاحبات و سخنراني‌هاي خود مطرح نمود و تبيين كرد تا اينكه در عصر ما ثمره اين تلاش‌ها و روشنگري‌هاي سيد حسيني به ظهور رسيد و در دهه سي – چهل ميلادي، با تشكيل رسمي «جمعيه
دار‌التقريب بين المذاهب الاسلاميه» - در قاهره – با شركت علماى مذاهب چهارگانه اهل سنت و شيعيان اثني عشري و زيدي، تبلور و تحقق عيني يافت.

بعد از اين دو بزرگوار چه كساني از رهبران مذاهب اسلامي در به ثمر رسيدن اين هدف نقش داشتند؟

پس از اين دو شخصيت برجسته و تأثيرگذار،
تربيت‌يافتگان آنها در مصر و عراق و ايران و مغرب عربي وشامات، به حركت تقريب بين مذاهب اسلامي ادامه دادند.

شيوخ الازهر شريف و افرادي چون: شيخ سليم البشري، شيخ عبدالمجيد سليم، شيخ محمود شلتوت، شيخ محمد فهام، شيخ عبدالحليم و شيخ حسن البنا – مؤسس حركت اخوان المسلمين – (از مصر) و شيخ محمد تقي قمي و شيخ خليل كمره‌اي و آيت الله طالقاني (از ايران) و شيخ امجد الزهاوي و شيخ آلوسي و شيخ مهدي خالصي‌زاده و علامه سيد هبه الدين شهرستاني و آيت الله كاشف الغطا (از عراق) و علامه سيد محسن امين عاملي و سيد عبدالحسين شرف الدين و شيخ محمد جواد مغنيه (از لبنان) و حاج امين الحسيني (از فلسطين) و شيخ علي مؤيد (از يمن) و دهها شخصيت برجسته و وارسته از ديگر نقاط جهان اسلام، به اين حركت پيوستند.

و البته بايد به نقش اساسي وعمده مرحوم آيت الله سيد محمد حسين بروجردي هم در اين ميان اشاره كرد كه اگر همكاري و همفكري ايشان به‌عنوان مرجعيت توانمند جهان تشيع نبود، موفقيت و پيشرفت فكر تقريب به اين سرعت به سامان نمي‌رسيد. گرچه فقها و علما و مراجع عظام ديگري در عراق و ايران نيز به پشتيباني از اين حركت پرداختند كه در رأس آنها آيات عظام: سيد محسن حكيم، سيد ابوالقاسم خوئي، سيد محمد هادي ميلاني، سيد كاظم شريعتمداري، شيخ
محمد‌خالصي زاده و شيخ آصف محسني – در افغانستان و ديگران قرار داشتند.

پس از پيروزي انقلاب اسلامي چه گام‌هايي در اين مسير و از طرف چه مقاماتي برداشته شد؟

– پس از پيروزي انقلاب، مرحوم امام خميني قدس سره در اغلب بيانات و پيام‌ها و يا ديدارهاي خود با علما و يا مقامات اسلامي، همواره از مسئله تقريب و ضرورت وحدت مسلمين سخن مي‌گفتند. پس از رحلت ايشان با اقدام قابل تقدير حضرت آيت الله سيد علي خامنه‌اي
حفظه‌الله و تأسيس «مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي» گام بزرگ و ارزشمندي در اين راستا برداشته شد كه به‌ياري حق تاكنون آثار مثبت بسياري در كل جهان اسلام داشته است و البته زحمات و خدمات دبيركل قبلي اين مجمع، آيت الله شيخ محمد واعظ زاده خراساني نيز قابل تقدير و ستايش است.

مي‌دانيم كه دبيركل فعلي مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي در ايران، آيت الله تسخيري است، سابقه آشنايي جناب‌عالي با ايشان از چه زماني است و چه نوع فعاليت‌هايي در راستاي تقريب داشته‌اند؟

آشنايي من با آيت الله شيخ محمد علي تسخيري به اوايل دوران عودت ايشان به مام ميهن، پس از آغاز هجمه وحشيانه و سركوبگرانه صدام و بعثي‌هاي سكولار بر ضد علماي عظام و حوزه‌هاي علميه عراق بويژه
نجف‌اشرف، بر مي‌گردد.

آيت الله تسخيري حدود چهل سال قبل يعني به‌سال 1390 هجري قمري، پس از تحت تعقيب قرار گرفتن از سوي مقامات امنيتي رژيم صدام و مدتي مخفي شدن مجبور به ترك نجف اشرف شده و به ايران و قم هجرت كردند و من شايد در همان اوايل ورود ايشان، چون به فكر نشر يك فصلنامه به زبان عربي بودم، به سراغ ايشان رفتم و در واقع گمشده خود را در ايشان يافتم و يا به تعبير ديگري آيت‌الله تسخيري را براي همكاري در راه اهداف حركت اسلامي ايران «كشف» كردم بويژه كه ايشان از شاگردان برجسته شهيد بزرگ آيت الله سيد محمدباقر صدر بود و در كارهاي سياسي – تشكيلاتي هم در عراق همكاري‌هايي با آن شهيد داشتند.

آيت الله تسخيري در عين اينكه قصد ادامه تحصيل در رشته‌هاي مختلف علوم اسلامي داشتند و در نزد اساتيد معروف و بزرگ حوزه علميه قم به آموختن تفسير و فقه و اصول و فلسفه مشغول بودند، ولي به‌موازات آن علاقه‌مند به انجام كارهاي فكري – فرهنگي و نشر آثار روشنگر و مباحث مورد نياز نسل جوان جامعه و ارتباط با دنياي اسلام بودند و روي همين اصل من فكر نشر يك مجله ماهانه يا فصلنامه به زبان عربي را كه در حوزه علميه قم سابقه نداشت، با ايشان مطرح كردم و ايشان ضمن تحسين اين فكر از آن استقبال نموده و دوستان ديگري از جمله جناب شيخ سعيد نعماني و شيخ حسين كوراني را هم معرفي كردند و ما چهار نفره توانستيم انتشار نخستين مجله عربي را تحت عنوان «الهادي» از حوزه علميه قم، در سال 1391هـ آغاز كنيم و خوشبختانه اين حركت نو، مصادف با سفر مرحوم علامه شيخ محمد جواد مغنيه از لبنان به ايران و قم بود كه همكاري ايشان با مجله بر غناي آن افزود. تاريخ انتشار هفت ساله اين مجله طولاني است و شرح آن را به وقت ديگري بايد موكول نمود.

... و پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، حضرت امام خميني قدس سره، اينجانب را طي حكمي رسمي به عنوان نماينده خودشان در وزارت ارشاد تعيين فرمودند و ما براي توسعه دامنه فعاليتهاي وزارت ارشاد به وجود شخصيتي چون
آيت‌الله شيخ محمد علي تسخيري نيازمند بوديم و ايشان دعوت مرا براي همكاري در اين وزارت و در دفتر نمايندگي امام، با كمال تواضع و اخلاص پذيرفتند و به تهران آمدند و ما نشر مجله ماهانه «صوت الامه» را به عربي آغاز كرديم كه اين بار توزيع آن بين‌المللي بود و البته به موازات مجله ،
كتاب‌ها و رساله‌هاي هدف ديگري هم از سوي دفتر امام منتشر مي‌گرديد كه نظارت و اشراف بر آنها، در واقع با حضرت شيخ بود.

اشاره‌اي به چگونگي زندگي و تحصيلات آيت الله تسخيري و ويژگي‌هاي شخصيتي و فكري ايشان، بي مناسبت نخواهد بود.

آيت الله شيخ محمد علي تسخيري در 11 ذيقعده سال 1364هـ در يك خانواده روحاني، در نجف اشرف به‌دنيا آمد و در همان شهر تحصيلات ابتدايي و دبيرستاني خود را سپري نمود و سپس در دروس سطوح مرسوم حوزوي و دروس خارج بزرگان شركت كرد و مراحلي را طي نموده تا اينكه براي شناخت بيشتر جامعه و آشنايي با علوم جديد، به دانشكده فقه نجف اشرف – كليه الفقه پيوست و مدرك ليسانس خود را در فقه اسلامي و علوم و ادب عربي به‌دست آورد «كليه الفقه» توسط علامه شيخ محمدرضا مظفر تأسيس شده بود و مركز طلاب و فضلاي
روشن‌ضمير و پويا بود و گروه بسياري فارغ التحصيل برجسته تحويل جامعه داد كه اغلب آنها از معاريف علماي عراق و لبنان و ديگر بلاد عربي به‌شمار مي‌آيند.

آيت الله تسخيري به‌موازات تحصيل به تدريس و نوشتن مقالات و تأليف آثار ارزنده براي آگاهي نسل جوان نيز پرداخت و در ايران هم و حدود 7 سال در حوزه علميه قم از محضر اساتيد بزرگواري بهره‌مند گرديد و به مقام علمي والايي دست يافت كه آثار و تأليفات بي‌شمار ايشان در زمينه‌هاي مختلف علوم اسلامي از تفسير قرآن مجيد تا كتبي درباره فقه و حديث و اقتصاد و فلسفه و...
نشان‌دهنده وسعت اطلاعات و معلومات ايشان است و اين آثار، هم‌اكنون بالغ بر 50 جلد شده است و بيش از دويست مقاله تحقيقي در زمينه‌هاي مختلف، از ديگر آثار ماندگار ايشان است.

اگر به ديگر فعاليت‌هاي علمي – فرهنگي – تقريبي ايشان اشاره بفرماييد بي‌مناسبت نخواهد بود.

به‌نظر من، بحث درباره چگونگي فعاليتهاي ايشان در زمينه‌هاي فوق، نيازمند تأليف يك كتاب مستقل و مستند است و در يك گفتگوي كوتاه حتي نمي‌توان فهرست آنها را بيان كرد. اما به عنوان «اشاره» مي‌توان گفت
آيت الله تسخيري پس از پيروزي انقلاب اسلامي، نقش‌هاي مهمي در مديريت بسياري از نهادها و سازمان‌هاي
فرهنگي‌– علمي و مذهبي ايفا كرده است مانند همكاري در تأسيس سازمان تبليغات اسلامي، معاونت بين‌الملل سازمان تبليغات ، رياست مجمع جهاني اهل بيت، رياست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، عضويت در مجلس خبرگان رهبري، نايب رئيسي مجمع فقه اهل بيت در قم، عضويت در هيئت امناي كليه اصول الدين، عضويت در هيئت علمي دانشگاه مذاهب اسلامي و مشاورت عالي فرهنگي مقام معظم رهبري و دهها نهاد و سازمان فرهنگي اسلامي در ايران و كشورهاي اسلامي ديگر مانند عضويت در مجمع فقه اسلامي، معاونت اتحاد بين‌المللي علماي مسلمين، عضويت در مجمع اللغه العربيه و... علاوه بر اينها آيت‌الله تسخيري در حوزه‌هاي علميه و دانشگاههاي مختلف كشور نيز به تدريس و تحقيق پرداخت و استاد راهنماي دهها رساله دانشجويان در مقاطع مختلف دانشگاهي و حوزوي است.

شركت در بيش از دويست كنفرانس و سمينار داخلي و خارجي، در دهها كشور عربي، اسلامي، در اروپا و آفريقا و آسيا و انجام بيش از هفتصد مصاحبه راديو – تلويزيوني و مطبوعاتي در اين كشورها كه اگر مجموعه آنها جمع‌آوري و چاپ شود در واقع يك دائره المعارف متنوعي خواهد بود از ديگر خدمات ايشان است.

در يك كلام آيت الله تسخيري از علماي برجسته و فرهيخته كم‌نظير معاصر است كه «حجاب معاصرت» مانع از شناخت مقام علمي و خدمات ارزشي او در سطح بين‌المللي شده است.

سه|ا|شنبه|ا|18|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 185]