گزارش علمي: چرا زنان بيشتر از مردان عمر مي‌كنند؟

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: گزارش علمي: چرا زنان بيشتر از مردان عمر مي‌كنند؟
دانش- همشهري‌آنلاين:
زنان، حتي در كشورهاي صنعتي، هنوز 5 تا 10 سال بيشتر از مردان عمر مي‌كنند. درميان افراد بالاي 100 سال، 85 درصد آنها زن هستند.

يك دليل مهم اين تفاوت ميان زنان و مردان در ميانگين طول عمر، تاخير - و سود بزرگي- است كه زنان نسبت به مردان در ابتلا به بيماري قلبي- عروقي مانند حمله قلبي و سكته مغزي دارند.

زنان معمولا در دهه 70 و 80 زندگي دچار اين بيماري‌ها مي‌شوند، حدود 10 سال بعد از مردان، كه در دهه 50 و 60 زندگي به اين بيماري‌ها مبتلا مي‌شوند.

براي مدت درازي تصور مي‌‌شد كه اين تفاوت به خاطر هورمون جنسي زنانه، استروژن است. اما بررسي‌ها نشان داده است كه ممكن است استروژن دليل اين امر نباشد، و اكنون مي‌دانيم كه دادن استروژن به زنان در دوران پس از يائسگي ممكن است براي برخي از آنها بد باشد.

يك دليل براي اين تاخير در شروع بيماري قلبي- عروقي ممكن است اين باشد كه زنان به طور نسبي در مقايسه با مردان - به خصوص در زنان جوان‌تر در انتهاي سال‌هاي نوجواني و در ابتداي دهه بيست زندگي به علت قاعدگي- دچار كمبود نسبي آهن هستند.

آهن نقش بسيار مهمي در واكنش‌هايي در سلول‌هاي ما ايفا مي‌كند كه در آنها راديكال‌هاي آزاد آسيب‌رسان توليد مي‌شوند،كه به غشاهاي سلولي و DNA آسيب مي‌رسانند و ممكن است باعث پيري سلولي شوند.

در واقع در رژيم غذايي ما گوشت قرمز منبع اصلي آهن است، و كمبود نسبي آهن ممكن است دليل اصلي سلامت گياهخوران باشد.

اخيرا يك بررسي بسيار خوب در مورد رابطه مصرف گوشت قرمز و بيماري قلبي در ليدن در هلند انجام گرفته است كه نشان داد، ميزان حمله فلبي و سكته مغزي در جمعيت‌هاي مناطقي كه افراد گوشت قرمز نمي‌خورند، در مقايسه با جمعيت‌هايي كه گوشت قرمز مي‌خوردند، 50 درصد كمتر است.

يك امكان پيچيده‌تر ديگر در مورد طول عمر زنان اين است كه زنان دو كروموزوم X دارند، در حاليكه مردان يك كروموزوم X دارند. (مردان يك كرموزوم X و يك كروموزوم Y دارند).

هنگامي كه سلول‌ها در معرض روند پيري و آسيب قرار مي‌گيرند، آنها از لحاظ ژن‌ها داراي انتخاب هستند- يا روي يك كروموزوم X يا كروموزوم X ديگر. در نظر بگيريد كه به اين ترتيب شما جمعيتي از سلول‌ها را داريد، كه با يكديگر دارند پير مي‌شوند. در برخي از سلول‌ها، اين ژن‌ها بر روي يك كروموزوم X فعال هستند؛ در سلول‌هاي ديگر بر حسب شانس، همان مجموعه ژن‌ها با گونه‌هاي متفاوت، روي كروموزوم X ديگر فعال هستند.

فراموش نكنيد كه همه داراي مجموعه‌هاي مشابه ژن‌ها هستيم- دليل اينكه با يكديگر متفاوت هستيم اين است كه گونه‌هاي (وارياسيون‌هايي) متفاوت اين ژن‌ها را مانند رنگ‌هاي متفاوت يك ماشين بروز مي‌دهيم.

اكنون اگر يك مجموعه از گونه‌ها ، مزيتي براي بقاي سلول‌ها نسبت به وارياسيون ديگر داشته باشد، آنگاه اين سلول‌ها اين مزيت را خواهند داشت كه در حاليكه ساير سلول‌ها مي‌ميرند، به بقاي خود ادامه دهند، و به اين ترتيب سلول‌‌هايي با ژن‌هايي به جاي مي‌مانند كه روي كروموزوم X با مزيت بيشتر قرار دارند. بنابراين در زنان اين سلول‌ها شايد بتوانند با وگونه‌هاي كمي بهتر از يك ژن روي كروموزوم دوم X حفاظت شوند. مردان اين مزيت را ندارند و نمي‌توانند اين گزينه را به دست آورند.

البته در حال حاضر روشن نيست كه اين موضوع تا چه حدي بر افزايش طول عمر اثر مي‌گذارد.

مرداني هستند كه با سيگار كشيدن و ساير رفتارهاي غيربهداشتي در طول زمان به بدن خود‌شان آسيب رسانده‌اند، اما به 100 سالگي و بيشتر هم رسيده‌اند، گرچه چنين واقعه‌اي بسيار نادر است.

آنها ممكن است داراي تركيبي درست از گونه‌هاي ژنتيكي واقعا خاص باشند كه ما آنها را "ژن‌هاي افزاينده طول عمر" مي‌خوانيم- ژن‌هايي كه مشتاقانه به دنبال يافتن آنها هستيم.

در ضمن افرادي ديگر ممكن است همه رفتارهاي درست را انجام دهند، و تنها تا دهه 80 عمرشان ادامه پيدا مي‌كنند. اين امر ممكن است به خاطر اين باشد كه آنها داراي "ژن‌هاي بيماري" - برخي از گونه‌هاي ژنتيكي كه براي آنها به طور نسبي بد است - هستند.

برخي از اين ژن‌هاي بيماري ممكن است بر روي كروموزوم X باشند، (به اين معنا كه زنان كه داراي كروموزوم دوم X هستند، كه با ژن‌هاي سالم روي آن مي‌توانند نقص كروموزوم ديگر را جبران كنند، داراي مزيت هستند)

اما هنوز معماهاي بسيار پيچيده‌اي وجود دارند كه بايدگشوده شوند.

چند دليل ديگر وجود دارد كه مردان زودتر از زنان مي‌ميرند.

مردان در انتهاي نوجواني و در دهه 20 زندگي دچار چيزي مي‌شوند كه "توفان تستوسترون" نام دارد. ميزان اين هورمون ممكن است كاملا بالا و تغييرپذير باشد، و اين وضعيت مي‌توان برخي از رفتارهاي كاملا خطرناك را در ميان مردان جوان برانگيزد. آنها در رانندگي كمربند ايمني را نمي‌بندند، به مصرف مواد خطرناك روي مي‌آورند، رفتارهاي خشونت‌آميز از خود بروز مي‌دهند و مانند اينها. اين رفتار به ميزان بالاتر مرگ و مير مي‌انجامد.

حوزه ديگري كه ميزان‌هاي بالاتري از مرگ و مير در مردان ديده مي‌شود، در ميان مبتلايان به افسردگي به خصوص در ميان مردان سالمندتر است. اگر آنها دست به خودكشي بزنند، احتمال موفقيت آنها بيش از زنان است.

در مجموع 70 درصد تفاوت بيان ميانگين طول عمر ميان مردان و زنان را مي‌توان به عوامل محيطي- رفتارهاي افراد و قرارگيري آنها به خطرات محيطي- نسبت داد. احتمالا تنها 30 درصد اين تفاوت منشاء ژنتيكي دارد.

و اين خبر بسيار بسيار خوبي است. چرا كه نشان مي‌دهد ما اين امكان را داريم كه كارهاي زيادي براي سالم نگهداشتن خود انجام دهيم.

مسئله تنها اين نيست كه شما به سنين بالا برسيد، مسئله مهمتر اين است كه مدت زمان بيماري‌ خود را تا پايان زندگي‌تان به حداقل برسانيد. اينكه هر چه سن شما بالاتر رود، بيمارتر شويد مزيتي به حساب نمي‌آيد. مزيت واقعي اين است كه در حاليكه سن‌تان بالا مي‌رود، سلامت‌تان را هم حفظ كنيد.

اما به طور كلي شايد سه چيز باشد كه مردان در آن بدتر از زنان عمل مي‌كنند.

آنها مقدار زيادي سيگار مي‌كشند (اين شكاف جنسيتي در كشورهاي صنعتي خوشبختانه در حال از بين‌رفتن است، زيرا مردان كمتر و كمتر سيگار مي‌كشند.)

آنها غذاي بيشتري مي‌‌‌خورند كه به كلسترول بالاتر در خون مي‌انجامد.

و مورد ديگر مرتبط اين است كه مردان معمولا به خوبي زنان از پس استرس‌ها برنمي‌آيند، و استرس نقش بسيار مهمي در بيماري قلبي- عروقي ايفا مي‌كند.

منبع: تايم

شنبه|ا|12|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 132]