اما و اگرهای اولین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز

واضح آرشیو وب فارسی:پرتال دانشگاهی کشور:

اما و اگرهای اولین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز

پرتال دانشگاهی به نقل از خبرگزاری فارس: یکی از اقدامات ویژه و جدیدی که در سال 90 برگزار شد، برگزاری نخستین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز بود، آزمونی که اما و اگرهای بسیاری را دربر داشت.

در سال 90 آئین‌نامه پذیرش نیمه‎متمرکز دانشجوی دکتری در 8 ماده و 6 تبصره در 8 آبان 89 به تصویب وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رسید، هدف از این آیین‌نامه بهبود سنجش علمی داوطلبان آزمون‌های دوره دکترای تخصصی با توجه به افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها در مقطع دکتری بود.

بر اساس این آئین‌نامه پذیرفته‌شدگان نخستین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز سه برابر ظرفیت پذیرش از سوی سازمان سنجش آموزش کشور برای پذیرش نهایی به دانشگاه‌ها معرفی می‌شوند و دانشگاه‌ها از میان این تعداد دانشجویان دکتری را پذیرش می‌کنند.

در ماده 2 آیین‌نامه نخستین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز عدالت آموزشی و فرصت برابر برای متقاضیان ورود به دوره دکتری، سنجش علمی داوطلبان ورود به دوره دکتری، ایجاد وحدت رویه و هماهنگی دانشگاه‌ با سیاست‌های وزارت علوم در پذیرش دانشجو، کمک به دانشگاه برای پذیرش دانشجویان مستعد در دوره دکتری‌، کمک به مؤسسات و وزارتخانه‌ها برای ارزشیابی متقاضیان استخدام آنها، کاهش هزینه اجرای آزمون‌های موازی و جلوگیری از اتلاف منابع و جلوگیری از شرکت متعدد داوطلب در آزمون‌های مختلف از اهداف برگزاری این آزمون ذکر شده است.

* برگزاری آزمون دکترا در راستای تحقق کامل عدالت آموزشی

در همین رابطه ابوالفضل حسنی، مدیرکل دفتر گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم برگزاری آزمون دکترا را در راستای تحقق کامل عدالت آموزشی در کشور اعلام کرده و گفته بود که در اجرای این طرح دانشجو می‌داند که اگر مثلاً می‌خواهد آمار بخواند به کدام دانشگاه برود، یعنی دانشجو حق انتخاب دارد و تمام این موارد می‌تواند به کیفیت آموزشی در کشور کمک کند.

حسنی همچنین از اعتراض داوطلبان به نحوه برگزاری آزمون‌ها خبر داده و اعلام کرده بود که به همین دلیل برای برقراری عدالت آموزشی و کاهش هزینه دانشجویان در ابعاد مختلف، وزارت علوم طرح برگزاری آزمون را یک سال قبل مورد کارشناسی قرار داده است.

وزیر علوم نیز بر این نکته تأکید داشت که «می‌دیدم گروه‌‌های علمی که اجازه ورود به دیگران را نمی‌دادند و سال‌ها آن گروه بلوکه تعداد محدودی می‌شد و برهمین اساس آزمون دکترای نیمه‌متمرکز را برنامه‌ریزی کردم.»

محمدحسین سرورالدین معاون وزیر علوم و رئیس سازمان سنجش آموزش کشور نیز یکی از دلایل برگزاری آزمون دکترای نیمه‌متمرکز را مشکلات داوطلبان این دوره اعلام کرده و گفته بود " در سال‌های قبل هر دانشگاه عموماً فقط دانشجویان خود را پذیرش می‌کرد که البته این مسئله با نیت سوء نبود بلکه اساتید و دانشگاه‌‌ها ترجیح می‌دادند دانشجویانی را انتخاب کنند که شناخت بیشتری از آنها داشته باشند، از سوی دیگر در برخی از دانشگاه‌ها نیز محدودیت‌هایی در ظرفیت پذیرش وجود داشت که این مسئله مشکل داوطلبان مقطع دکترا را افزایش می‌داد."

به گفته وی 15 تا 60 دانشگاه مختلف در رشته‌های مختلف دانشجوی مقطع دکترا پذیرش می‌کنند، در این شرایط دانشجو باید در بسیاری از این دانشگاه‌ها آزمون داده و مصاحبه می‌کرد که این کار هزینه و وقت زیادی را از این افراد می‌گرفت و مشکلاتی نظیر مسافرت شهر به شهر نیز وجود داشت.

سرورالدین با بیان اینکه وجود این گونه مشکلات سبب شد که وزارت علوم با درخواست رئیس جمهور به فکر حل مشکل باشد، اضافه کرد: در همین زمینه آئین‌نامه آزمون نیمه‌متمرکز دکترا تدوین شد که تدوین آن با همکاری معاونت‌های مختلف وزارت علوم و همچنین سازمان سنجش حدود یک سال به طول انجامید تا این ضعف‌ها را به حداقل برسانیم.

* مخالفت تعدادی از دانشگاه‌ها با برگزاری آزمون دکترای نیمه‌متمرکز

تعدادی از دانشگاه‌های کشور با برگزاری این آزمون مخالفت کردند و اعلام کردند که در این صورت استقلال دانشگاه‌ها محفوظ نمی‌ماند، که البته رئیس سازمان سنجش آموزش کشور دلیل این مخالفت را منافع شخصی اعلام کرد و تصریح کرد: این افراد می‌خواهند وضعیت گذشته ادامه داشته باشد تا هر دانشجویی را که دوست داشتند، پذیرش کنند اما وزارت علوم این مسئله را نمی‌پذیرد و باید پذیرش دانشجوی دکترا را عادلانه کنیم تا دانشجویان با استعداد پذیرفته شوند.

بالاخره پس از کشمکش‌های مختلف ثبت‌نام داوطلبان برای آزمون نیمه‌متمرکز دکترا 3 بهمن‌ماه 89 آغاز شد و تا 10 بهمن‌ماه ادامه داشت و آزمون نیز در روز 25 فروردین 90 برگزار شد.

در این آزمون برای تمام رشته‌ها 2 درس زبان و استعدادسنجی تحصیلی به صورت مشترک درنظر گرفته شده بود، در کنار این 2 درس، برای هر گروه آموزشی نیز یک درس مشترک انتخاب شده و در مواردی هم که این کار ممکن نبوده است، چند زیرگروه تشکیل شد.

* گزینش نهایی دانشجو با امتیازات ارائه شده از سوی دانشگاه‌ها

آزمون نیمه‌متمرکز دکترا را مسئولان سازمان سنجش آموزش کشور روش بومی شده‌ GRE اعلام کردند، در این روش 3 برابر ظرفیت اعلام شده از دانشگاه‌ها، به ترتیب نمره آزمون داوطلبان، دانشجو به دانشگاه‌ها معرفی شد و در نهایت امتیاز ارائه شده از سوی دانشگاه‌ها، گزینش دانشجو را تعیین می‌کرد و نمره آزمون اولیه در انتخاب نهایی تاثیری نداشت.

* آزمون اولیه؛ 80 درصد نمره آزمون و 20 درصد سوابق تحصیلی

در آزمون اولیه 80 درصد از نمره آزمون و 20 درصد از سوابق تحصیلی داوطلبان که شامل معدل دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد آنها می‌شود، تعیین کننده بود.

آزمون دکترای نیمه‌متمرکز 2 مرحله داشت، مرحله اول آزمون و مرحله دوم مصاحبه بود، در این آزمون 130 هزار داوطلب در نخستین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز ثبت‌نام کردند و از این بین 3 برابر ظرفیت دانشگاه‌ها برای گزینش دانشجوی دکترا به دانشگاه‌ها معرفی شد.

* دانشگاه‌هایی که آزمون دکترای مجدد برگزار کردند

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور تأکید کرده بود که دانشگاه‌ها در گزینش افراد معرفی شده کاملاً مستقل هستند و در عین حال هیچ دانشگاهی حق برگزاری آزمون کتبی را ندارد و دانشگاه‌ها می‌توانند از طریق سوابق آموزشی و پژوهشی یا مصاحبه دانشجویان دکترای خود را انتخاب کرده و بر حسب امتیاز به سازمان سنجش معرفی کنند.

این گفته در حالی بود که تعدادی از دانشگاه‌ها به رغم تأکید مسئولان وزارت علوم برای پذیرش دانشجو آزمون برگزار کردند.

* بیشترین قبولی دکترا برای دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، غیر دولتی مذهبی و پیام‌نور

پس از برگزاری نخستین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز قائم‌مقام سازمان سنجش آموزش کشور بیشترین درصد قبولی در این آزمون را به ترتیب مختص دانشگاه‌های دولتی، مؤسسات غیر دولتی مذهبی و دانشگاه پیام‌نوراعلام کرد.

ابراهیم خدایی قائم‌مقام سازمان سنجش آموزش کشور در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس سهم دانشگاه‌های دولتی از شرکت کنندگان در آزمون دکترای نیمه متمرکز را 60 درصد، سهم مؤسسات غیر انتفاعی را 5.6 درصد، سهم دانشگاه آزاد را 30 درصد و سهم دانشگاه پیام‌نور را 3.84 درصد اعلام کرد و درباره سهم معرفی شده‌های آزمون دکترای نیمه‌متمرکز گفت: سهم دانشگاه‌های دولتی 89.64 درصد، دانشگاه‌های غیر انتفاعی 1.12 درصد، دانشگاه آزاد 7.77 درصد و دانشگاه پیام‌نور 1.47 درصد بود.

به گفته قائم‌مقام سازمان سنجش آموزش کشور براساس سهم پذیرفته‌شده‌های آزمون دکترای نیمه‌متمرکز دانشگاه‌های دولتی 93.27 درصد، دانشگاه‌های غیر انتفاعی 1.22 درصد، دانشگاه‌ آزاد 4.38 درصد و دانشگاه پیام‌نور یک درصد را به خود اختصاص داده‌اند.

در نخستین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز درصد قبولی از هر 100 نفر در دانشگاه‌های دولتی 5.63، مؤسسات غیر دولتی مذهبی 1.92 درصد، دانشگاه پیام‌نور0.84درصد، مؤسسات غیر انتفاعی0.07 درصد، و دانشگاه آزاد 0.54 درصد بود.

* آزمونی که عدالت آموزشی را برقرار نکرد

در حالی که هدف از برگزاری آزمون دکترای نیمه‌متمرکز افزایش عدالت در پذیرش دانشجویان دوره دکترا و حل مشکلاتی همچون گزینش سلیقه‌ای دانشجو از سوی گروه‌های علمی عنوان شده بود اما دانشگاه‌ها بر اساس مدل گذشته خود قدام به پذیرش دانشجو کردند.

" سارا.م " فارغ‌التحصیل دانشگاه شهید باهنر کرمان و رتبه اول آزمون دکترا در تمام کدرشته‌های انتخابی دانشجویی است که به دلیل همین انتخاب گزینشی از سوی هیچ‌یک از دانشگاه‌های کشور پذیرش نشد.

دانشجوی مذکور که برای پذیرش دانشگاه‌های تهران و شیراز را در اولویت قرار داده بود از جانب هیچ‌ کدام از این دانشگاه‌ها پذیرفته نشد و برخی اخبار حکایت از این دارد که دانشگاه‌های برتر کشور مدل ارائه شده از سوی وزارت علوم مبنی بر پذیرش دانشجو بر اساس آزمون نیمه متمرکز دکتری را قبول نداشته و براساس مدل بومی و گذشته خود عمل کردند.

* دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیلان خود را برای مقطع دکتری انتخاب کردند

برخی داوطلبان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از نوع عملکرد گروه‌های علمی در دانشگاه‌های برتر کشور همچون شریف، تهران، امیرکبیر و... اظهار گله کرده و اعلام کردند که گروه‌های این دانشگاه‌ها تنها فارغ‌التحصیلان گذشته دانشگاه خود را می‌پذیرند ولو اینکه فرد در آزمون دکتری از نمره خوبی برخوردار نشده باشد.

از سوی دیگر بررسی آماری پذیرش دانشجویان دکتری در دانشگاه‌های بزرگ کشور بر این مطلب صحه می‌گذارد که دانشگاه‌ها براساس انتخاب داوطلب و مکان فارغ‌التحصیلی وی آنان را انتخاب می‌کنند و همچنان دانشگاه‌ها در اولویت اول، فارغ‌التحصیلان خود را پذیرش می‌کنند و در اولویت دوم به اولویت انتخاب داوطلب توجه دارند.

برخی از اساتید دانشگاه‌ها با انتقاد از روند فوق بر این نکته تأکید دارند که آزمون دکتری نمیه متمرکز صرفاً یک آزمون عمومی است که تنها نشانگر آمادگی اولیه یک داوطلب پذیرش دکتری است و برای ورود او به دوره‌های تخصصی کافی نیست.

به گفته هیئات علمی دانشگاه‌ها کسانی در این آزمون‌ موفق خواهند بود که سابقه تدریس در کارنامه خود داشته باشند و تعداد زیادی از دانشجویانی که به تازگی از مقطع کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شده‌اند در رقابت با این افراد شکست خواهند خورد و عده‌ای زیادی از ادامه تحصیل باز خواهند ماند.

* سرورالدین: استقلال دانشگاه‌ها باید حفظ شود

در همین رابطه محمد حسین سرورالدین رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس با بیان اینکه آزمون دکترای نیمه‌متمرکز 2 مرحله داشت، مرحله اول آزمون و مرحله دوم مصاحبه بود، گفت: 130 هزار داوطلب در نخستین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز ثبت‌نام کردند و از این بین 3 برابر ظرفیت دانشگاه‌ها برای گزینش دانشجوی دکترا به دانشگاه‌ها معرفی شد.

وی با تأکید براینکه دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجوی دکترا مختار بودند، گفت: استقلال دانشگاه‌ها نباید از بین برود، سازمان سنجش داوطلبان پذیرش شده را به دانشگاه‌ها معرفی می‌کند و دانشگاه‌ها مختارند از بین آنها دانشجویان خود را انتخاب کنند. براین اساس ممکن است رتبه اول رشته‌ای انتخاب نشود اما رتبه 15 آن رشته انتخاب شود.

امسال برای نخستین بار آزمون دکترای نیمه‌متمرکز برگزار شد و نتایج آن نیز اعلام شد، به گفته وزیر علوم این آزمون مشکلاتی دارد که باید برطرف شود.

براساس آیین‌نامه آزمون دکترای نیمه‌متمرکز، این آزمون باید سالی دو بار برگزار شود، اما به گفته قائم‌مقام سازمان سنجش آموزش کشور امکان برگزاری 2 آزمون برای پذیرش دانشجو در سال 90 با توجه به ابلاغ آن در آذرماه وجود نداشت.

به نظر می‌رسد اقدام وزیر علوم در ایجاد تغییری ولو جزئی در نحوه جذب دانشجویان دکتری که حتماً با هدف بهبود وضعیت و سطح علمی دانشگاه‌ها و مشخصاً تحصیلات تکمیلی صورت گرفته نیازمند بررسی دقیق‌تر و الحاق تبصره‌ها یا حتی تغییر ساختار کلی و ارائه مدل و الگویی جدید باشد.

در سال 90 ثبت‌نام دومین آزمون دکترای نیمه‌متمرکز نیز از 25 دی‌ماه آغاز شد، به گفته جلال طباطبایی، معاون سازمان سنجش آموزش کشور در آزمون دکترای نیمه‌متمرکز 90 سه نوع دفترچه بین داوطلبان توزیع می‌شود.

به گفته وی دفترچه اول زبان و دفترچه دوم استعداد تحصیلی است که برای رشته‌های مختلف متفاوت است و دفترچه سوم شامل دروس تخصصی از مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد است.

معاون سازمان سنجش آموزش کشور با بیان اینکه تعداد رشته‌های آزمون دکترا از ۱۸۰ رشته به 280 رشته افزایش یافته است، خاطرنشان کرد: مواد امتحانی این آزمون از 188 به هزار و 550 ماده امتحانی رسیده است.

به گفته طباطبایی کارنامه نتایج اولیه آزمون دکترای ۹۱ در اوایل خردادماه سال ۹۱ اعلام شده و داوطلبان پس از اعلام نتایج اولیه اقدام به انتخاب رشته خواهند کرد، این اقدام نیز با نخستین آزمون دکترای نیمه متمرکز متفاوت است چرا که در نخستین آزمون داوطلبان در زمان ثبت‌نام انتخاب رشته می‌کردند.

1391/01/14

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: پرتال دانشگاهی کشور]

[مشاهده در: www.unp.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 142]