فيلم‌سازي هزاره‌ي سوم

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: فيلم‌سازي هزاره‌ي سوم
سينما و تلويزيون > سينماي‌جهان - اميرهوشنگ للهي:
سوكوروف امسال در شصت‌وهشتمين دوره‌ي جشنواره‌ي فيلم ونيز جايزه‌ي شير طلايي بهترين فيلم را از آن خود كرده‌است. او از آن دسته فيلم‌سازاني‌است كه تا كنون جايزه‌ي مهمي از جشنواره‌هاي هنري جهان به‌دست نياورده اما...

الكساندر سوكوروف امسال در شصت‌وهشتمين دوره‌ي جشنواره‌ي ونيز جايزه‌ي شير طلايي بهترين فيلم را به خاطر فاوست ـ چهارمين فيلم از چهارگانه‌اش ـ از آن خود كرده‌است. سوكوروف از آن دسته فيلم‌سازاني است كه تاكنون جايزه‌ي مهمي از جشنواره‌هاي هنري جهان را به دست نياورده‌است؛ اما او هم‌چنان راه خود را مي‌رود و به ايده‌ي سينماي متاثر از نقاشي وفادار است. الگوي اصلي سوكوروف نقاشي است، شمايل بيزانسي، هندسه‌ي مر كزودوده‌ي شمالي، ميراث بصري سياه‌مشق و...

الكساندر سوكوروف1 در سال 1952 در روستايي به نام پودورويخا2 در منطقه‌ي سيبري روسيه به دنيا آمد. پدرش افسري نظامي و از بازماندگان جنگ جهاني دوم بود. در دوران كودكي سوكوروف، خانواده‌اش مدام از جايي به جاي ديگر مي‌رفتند.

به همين دليل او در لهستان به مدرسه رفت و در تركمنستان فارغ‌التحصيل شد. وقتي سوكوروف در سال 1968 از دبيرستان بيرون آمد، به دانشگاه گوركي3 رفت و تاريخ خواند. در دوره‌ي دانشجويي وارد تلويزيون گوركي شد و به عنوان دستيار فني و سپس دستيار تهيه‌كننده مشغول كار شد.

در دوران كار در تلويزيون، تجربه‌اي گسترده و ارزنده درباره‌ي تكنولوژي تلويزيون و سينما به دست آورد. در 19سالگي اولين برنامه‌ي تلويزيوني‌اش را به عنوان تهيه‌كننده ساخت. در اين دوره‌ي شش‌ساله سوكوروف تعداد زيادي فيلم و برنامه‌ي تلويزيوني ساخت. در سال 1974 اولين مدرك دانشگاهي‌اش را در رشته‌ي تاريخ گرفت. در سال 1975 وارد بخش تهيه‌كنندگان انستيتو فيلم‌برداري اتحاد جماهير شوروي شد و به عنوان دانشجوي عالي، بورس تحصيلي آيزنشتاين را گرفت.

در سال 1979 به دليل درگيري با دانشگاه و رئيس مركز دولتي فيلم‌سازي شوروي (گاسكينو) مجبور شد يك سال زودتر امتحان بدهد و از دانشگاه برود. سوكوروف را به نگاهي فرماليستي و ضد اتحاد جماهير شوروي متهم كرده بودند.

نخستين فيلم بلندش صداي منزوي انسان4 را كه بر اساس داستاني از يك نويسنده‌ي روس به نام آندري پلاتونوف5 ساخته بود، بعدها جايزه‌هاي فراواني نصيبش كرد اما به عنوان پروژه‌ي فارغ‌التحصيلي پذيرفته نشد. در همان زمان بود كه آندري تاركوفسكي6، فيلم‌ساز برجسته‌ي شوروي كه در آن زمان شخصيتي منفور براي حكومت شوروي بود، از فيلم سوكوروف بسيار خوشش آمد و آن را ستود.

دوستي اين دو هيچ‌وقت به هم نخورد، حتي زماني كه تاركوفسكي روسيه را ترك كرد. سوكوروف نيز به‌شدت مسحور زيبايي تصويري سينماي تاركوفسكي بود. او آينه7ي تاركوفسكي را عاشقانه دوست داشت.

در سال 1980 با توصيه‌نامه‌ي آندري تاركوفسكي، سوكوروف به استخدام استوديو فيلم‌سازي لنفيلم8 درآمد. او در اين استوديو روي فيلم‌هاي داستاني‌اش كار مي‌كرد و هم‌زمان در استوديو فيلم لنينگراد9 فيلمهاي مستند مي‌ساخت.

نخستين فيلم مستندش براي استوديو لنينگراد با واكنش‌هاي منفي حزب كمونيست و همين‌طور گاسكينو روبه‌رو شد و فيلم‌هايش براي مدتي طولاني (اواسط دهه‌ي 80 و دوران اصلاحات دموكراتيك) از طرف دولت شوروي سانسور شدند و اجازه‌ي نمايش عمومي نگرفتند. در اواخر دهه‌ي 80 تعدادي از فيلم‌هايش به نمايش عمومي درآمدند و به عنوان نماينده‌ي صنعت سينماي روسيه در جشنواره‌هاي بين‌المللي حاضر شدند.

سوكوروف در همان سال‌ها در راديو براي جوانان برنامه‌هاي غيرتجاري مي‌ساخت و در استوديو لنفيلم به هنرجويان جوان، كارگرداني درس مي‌داد.

در نيمه‌ي دهه‌ي 90 او و همكارانش با تكنولوژي ديجيتال آشنا شدند. سوكوروف فيلم آخرش فاوست10 را با دوربين ديجيتال تصويربرداري كرده است. او هر سال با فيلم‌هاي جديدش در جشنواره‌هاي معتبر سينماي جهان شركت مي‌كند اما تا امسال هيچ‌كدام از فيلم‌هايش جايزه‌ي اصلي جشنواره‌هاي ونيز، برلين و كن را دريافت نكرده بودند.

پنج بار كانديد نخل طلاي كن شده بود اما هيأت داوران كن هيچ‌وقت اين جايزه را به سوكوروف ندادند. تنها در سال 1999 با فيلم مولوك11 جايزه‌ي بهترين فيلم‌نامه و در سال 2003 براي فيلم پدر و پسر12 جايزه‌ي فيپرشي را به دست آورد. او نخستين بار در ونيز امسال با فاوست، چهارمين فيلم چهارگانه‌اش، برنده‌ي شير طلايي شد.

در سال 1995 آكادمي فيلم اروپا او را در فهرست 100 كارگردان برجسته‌ي سينماي جهان قرار دارد. سوكوروف در سال 1997 جايزه‌ي تاركوفسكي و جايزه‌ي دولتي روسيه را به دست آورد، در سال 1998 برنده‌ي جايزه‌ي واتيكان براي هزاره‌ي سوم شد و در سال 2007 جايزه‌ي روبر برسون را از جشنواره‌ي فيلم ونيز گرفت.

سوكوروف هم‌اكنون مدير استوديو فيلمسازي برِگ13 است كه خودش به راه انداخته و كارش ساخت فيلم‌هاي داستاني و مستند غيرتجاري است. بنيان‌گذاران اين استوديو خصوصي، گروه فيلم‌سازي او و همكارانش در استوديو لنفيلم هستند.

مادر و پسر14، كشتي روسي15، پدر و پسر، الكساندرا16 و چهارگانه‌ي قدرت طبيعتش، مولوك، تاروس17، خورشيد18 و فاوست، مهمترين و پربيننده‌ترين فيلم‌هاي سوكورف در ايران و جهان‌اند. برخي از فيلم‌هاي نخستين دوره‌ي فيلم‌سازي‌اش نيز شاهكارهايي بي‌همتايند اما كمتر ديده شده‌اند؛ فيلم‌هايي مانند صداي منزوي انسان، حلقه‌ي دوم19، روزهاي كسوف20 و سنگ21.

--------------------------------------------------------------------------------

پي‌نوشت‌ها:
1. Alexander Sokurov
2. Podorvikha
3. Gorky University
4. The Lonely Voice of a Man
5. Andrey Platonov
6. Andrey Tarkovsky
7. Mirror
8. Lenfilm
9. Leningrad
10. Faust
11. Moloch
12. Father And Son
13. Bereg
14. Mother And Son
15. Russian Ark
16. Alexandra
17. Taurus
18. The Sun
19. The Second Circle
20. Days Of Eclipse
21. Stone

همشهري الف

چهارشنبه|ا|12|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 400]