روش هاى پيشگيرى از تلفات و خسارات گاز

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: روش هاى پيشگيرى از تلفات و خسارات گاز
نجم الدين افخمي

اشاره: امروزه باتوجه به پيشرفت علوم و تكنولوژي بشر توانسته است، مشكلات گذشته زندگي را كمتر كند و همچنين علوم را به خدمت خود در بياورد. كمابيش همگي از نحوه گرم كردن انسانهاي نخستين در غارها و انسان قرن بيست و يكم كه در اوج پيشرفت فن آوري و تكنولوژي بسر مي برد آگاه هستيم اما اگر بهره گيري از اين تكنولوژي به نحو صحيح نباشد به طور يقين با خطرات مالي و جاني جبران ناپذيري مواجه مي شويم. در اين نوشتار سعي مي شود انحصاراً در ارتباط با روش صحيح استفاده از گازهاي شهري مطالبي عنوان شده و مواردي كه منجر به بروز خطرات مالي و جاني مي گردند به طور ساده يادآوري شود. هدف نگارنده در اين است كه چون اين نكات مي بايستي مورد استفاده عموم قرار گيرد حتي المكان از بكار بردن اصطلاحات و مباحث تخصصي اجتناب به عمل آيد.

مي دانيم كه كشور ما ايران يكي از توليدكنندگان و صادركنندگان بزرگ گاز در جهان است و اين نعمت به صورت وفور در نقاط مختلف كشور مورد اكتشاف قرار مي گيرد و پس از جمع آوري توسط ايستگاه هاي پمپاژ با فشار بالا بواسطه خطوط انتقال به شهرها و روستاهاي مختلف جهت مصرف عموم ارسال مي شود. گاز ارسالي پس از تقليل فشار در مراحل مختلف با فشار 178 ميلي متر ستون آب و يا P.S.I 1.4 براي مصارف خانگي مورد استفاده قرار مي گيرد.

گاز مورد استفاده شهري از ئيدروكربن هاي اشباع شده 2+CnH2n و به صورت انحصاري C3H6 و پروپان است. اين گاز پس از سوختن يعني تركيب با اكسيژن درمحفظه احتراق وسايل گازسوز تبديل به گاز مونوكسيد كربن (CO) كه گاز سمي بي بو، بي رنگ، خفه كننده مي باشد مي شود.

خوب است بدانيم ميل تركيبي CO با هموگلوبين خون نسبت به اكسيژن موجود در هوا 200 برابر بيشتر است و از نظر شيميايي يك واكنش استخلافي يا برگشت ناپذير با هموگلوبين خون تشكيل مي دهد و به همين دليل در زمان خيلي كوتاه منجر به مرگ انسان مي شود. متاسفانه آمار تلفات ناشي از گاز در كشور ما سالانه قريب به 700 نفر است. اگرچه مهندسين بازرس گاز در كشور و همچنين شركت هاي مجري در حين بازرسي و اجرا موارد ايمني لازم را به هم ميهنان عزيز ارائه مي دهند ولي به دليل حساسيت موضوع لازم ديدم موارد پيشگيري از تلفات جاني و مالي را كه هر كدام از آنها خود حادثه اي تلخ مي آفرينند به طور ساده به اطلاع عموم برسانم. اميد است كه مفيد واقع شود.

اقدامات پيشگيرانه

در رابطه با گاز

1)قبل از استفاده ساليانه از بخاري يا آبگرمكن از باز بودن دودكش ها اطمينان حاصل كرده زيرا مشاهده شده كه بعضاً به دليل ريختن مصالح ساختماني يا وجود لاشه پرندگان مانند كبوتر و گنجشك و... دودكش مسدود بوده است.

2) ارتفاع دودكش از پشت بام حداقل 80 سانتي متر باشد و حتماً دودكش را مجهز به كلاهك شود زيرا كلاهك علاوه بر اينكه از نفوذ باران و برف و انداختن ساير اشياء ورود پرندگان به داخل دودكش جلوگيري مي كند، در منظم سوختن وسيله گازسوز موثر است. (كلاهك بايد محكم شود تا در مواقع وزش باد نيافتد.)

3) از نصب دودكش هاي آكاردئوني (فنري) خودداري و به جاي آن از دودكش هاي فلزي گالوانيزه صلب يا ورق سفيد استفاده شود.

4) هنگام استفاده از روشنايي نبايستي به اميد بستن آن توسط بچه ها مخصوصاً هنگام درس خواندن خوابيد زيرا ممكن است در اثر خستگي ناشي از درس خواندن بچه ها به خواب بروند و در اثر نوسان گاز ناشي از تغييرات مصرف، تور روشنايي پاره و گاز نشت كند و موجب خفگي شود.

5) مشاهده شده كه به دليل اثر گرما روي شيلنگ بخاري، شيلنگ منبسط و در محل بست باعث شل شدن بست ها شده كه در نهايت منجر به نشت گاز مي شود.

لذا سعي شود به طور ماهانه بست ها را كنترل كرده تا آنها محكم باشد. از پيچاندن سيم به جاي بست جداً بايد خودداري شود و به صورت هفتگي بست ها مورد كنترل قرار گيرد تا در صورت شل بودن آنها محكم شود. در ضمن كليه مصالح موردنياز، اعم از بست، تبديل روي شير، شيلنگ، بخاري و... از مصالح درجه يك تهيه شود.

6) به جهت اطمينان بيشتر سعي شود در كليه اطاق ها از بالاترين قسمت ديوار اطاق پنجره اي به ابعاد 15*15 سانتي متر تهيه شده و به جاي شيشه، توري انداخته تا اكسيژن موردنياز تنفس و سوختن گاز تأمين شود.

7) مشاهده شده كه هنگام ترك منزل در پاره اي موارد همزمان آب مصرفي قطع مي شود در اين موارد حتماً مي بايستي شيرهاي آب گرم كاملاً بسته بوده زيرا ممكن است كه بعد از قطعي آب، آبگرمكن براي مدت زيادي روشن بماند و منجر به آتش سوزي شود.

8) توصيه مي شود كه آبگرمكن را با رعايت اصول فني و در نورگير و بيرون از آشپزخانه قرار گيرد.

9) درصورت استفاده از شومينه، اولاً شومينه را مجهز به وسايل كنترل (ترموكوبل) كرده و ثانياً براي جلوگيري از نفوذ گاز مونوكسيد كربن به داخل اطاق ها يا هال از در شيشه اي (شيشه نسوز) استفاده شود.

10) اگرچه شومينه ها داراي راندمان حرارتي حدود 30درصد باشند استفاده از آنها بيشتر جنبه تجملاتي دارد آنها را در قسمتي از ساختمان نصب شود كه در مجاورت ديوار بيروني نباشد زيرا در اين صورت دماي سرد بيرون روي مكش دودكش اثر منفي گذاشته و ممكن است باعث بروز نشت مونواكسيد به داخل خانه شود.

11) توصيه مي شود كه زمستان دريچه كولرها را حتماً باز بماند.

12) حتماً از شيلنگ با ضخامت بالا و دولايه يا سه لايه استفاده شود.

13) شيلنگ بخاري در پشت بخاري نصب شود.

14) جهت تأمين اكسيژن كافي به داخل ساختمان ها براي تنفس و احتراق كامل در قسمتي از نورگير به جاي شيشه توري انداخته شود (ابعاد 15*15 سانتي متر).

15) درصورت جاري شدن اشك در چشم ها يا آبريزش بيني يا سردرد، سرگيجه، تهوع، پنجره ها را باز و متعاقب آن از عدم نشت گاز و مونوكسيد در منزل اطمينان حاصل شود.

16) حتي الامكان سعي شود دستگاه پكيج در آشپزخانه نصب نشود. بهتر است كه در بيرون از ساختمان (در داخل اطاقكي در تراس) نصب شود.

17) به جهت اطمينان، از نصب دستگاه گازسوز در معرض كوران هوا و جريان باد خودداري شود.

18) دودكش بايستي به صورت مورب يا شيب مثبت نصب شود.

19) در بعضي از منازل ديده شده كه قطر دودكش ثابت (فارسيت يا سيماني) از قطر دودكش فلزي كوچكتر است و محل اتصال دودكش فلزي به دودكش سيماني به غلط نصب مي شود. دراين صورت حتماً محل اتصال مي بايست محكم شده تا مانع از نشت مونوكسيد به داخل اطاق شود. يا دودكش فلزي يك شماره كوچكتر انتخاب شده كه دودكش فلزي در داخل دودكش سيماني جا بگيرد.

20) مشاهده شده كه در آپارتمان هايي كه اقدام به لوله كشي گاز دودكش بعضي از طبقات را در داخل داكتDUCT عبور داده اند، اين در حالي است كه طبقات بالاتر از اين داكت جهت تهويه حمام، توالت و... استفاده مي كنند حتماً سعي شود كه دودكش ها با لوله جداگانه تا پشت بام از داخل داكت عبور كنند.

21) در آپارتمان هايي كه شامل موتورخانه حرارت مركزي مي شوند مشاهده شده كه بعضي از دودكش هاي موتورخانه از داخل كمدهاي اطاق هاي طبقات كه عمدتاً دودكش ها با مقطع مربع يا مستطيل هستند عبور كرده است. دقت شود حتماً دودكش ها پس از پوشانده شدن با تور مرغي يا رابيس، مخصوصاً محل اتصال آنها (رابيس يا تور مرغي را به دور آنها بپيچانيد) گل و گچ شود تا درصورت بروز ترك هاي احتمالي ناشي از تنش حرارتي در دودكش مانع نشت مونوكسيد به داخل شود.

22) در حمام هاي عمومي قديمي جهت گرم كردن كف حمام اقدام به تهيه كانال سرپوشيده (گربه رو) كرده اند. دودناشي از محفظه احتراق با عبور از آنها از دودكش بيرون برود. با توجه به تغيير سوخت حمام از مازوت به گاز حتماً دقت شود كه پس از نصب دودكش گاز حتما ارتباط محفظه احتراق و ورودي به گربه رو مسدود شود.

23) در ساختمان هايي كه سيستم حرارت مركزي وجود دارد، حتما در زير سقف موتورخانه پنجره اي به ابعاد حداقل 50*50 سانتي متر تهيه شده و به جاي نصب شيشه فنس يا توري نصب شود.

24) در ساختمان هاي عمدتا شمالي كه كنتور گاز در داخل ساختمان قرار مي گيرد. از بالاترين قسمت از محل نصب كنتور محفظه اي به ابعاد 20*20 سانتي متر مربع باز شود تا نشست احتمالي از كنتور به راحتي به بيرون ساختمان خارج شود.

25) در صورتي كه به ناچار آبگرمكن در مجاورت حمام قرار مي گيرد. حتما در آن محيط علاوه بر نصب دودكش نمره 15 براي آبگرمكن، فضايي به ابعاد 20*20 به بيرون (هواي آزاد) ايجاد شده و هم چنين از داخل حمام گرم نيز به بيرون پنجره اي به ابعاد 20*20 با توري باز شود.

26) استفاده از بخاري هاي تحت عنوان بخاري بدون دودكش ممنوع است.

27) در صورتي كه دودكش داخل ديوار در مجاورت هواي آزاد قرار دارد با لمس كردن گرما توسط دست در مسير دودكش از احتمال جريان معكوس مونوكسيد داخل دودكش اطمينان حاصل شود. و در اين صورت دودكش حتما بايستي با عايق پشم شيشه به روش صحيح عايق كاري شود.

28) در صورت نشت گاز و يا استشمام بوي آن (گاز مصرفي بوي سير مي دهد) قبل از هر كاري بايد دقت كرد كه در آن محل هيچ گونه جرقه اي زده نشود و از روشن كردن كبريت، فندك، و امثال آن و همچنين از روشن يا خاموش كردن وسايل برقي خودداري و دستورات زير اجرا شوند.

اقدامات پس از نشت گاز

الف) فورا شير اصلي گاز بسته شود.

ب) افراد خانواده از محل آلوده به گاز خارج شوند.

پ) در و پنجره ها باز شوند.

ت) چنانچه محل آلوده به گاز تاريك باشد براي روشنايي محل از چراغ قوه كه در خارج از فضاي آلوده به گاز روشن شده استفاده شود.

ث) شير اصلي ورود گاز به ساختمان را كه بعد از كنتور قرار دارد بسته شود تا جريان گاز را به داخل ساختمان قطع كند.

ج) در صورت بروز هرگونه حادثه منجر به نشت گاز بدون فوت وقت و با خونسردي كامل با شماره تلفن هاي امدادي شركت گاز تماس گرفته شود.

چ) در صورتي كه شعله بخاري آبي نسوزد به معني احتراق ناقص يا نرسيدن اكسيژن به بخاريست در اين صورت سريعا شير وسيله گازسوز بسته شود.

ح) پس از روشن شدن بخاري از داغ شدن بدنه دودكش كه به منزله باز بودن مسير دودكش است اطمينان حاصل شود.

خ) در صورتي كه دودكش خروجي از آبگرمكن سرد باشد و دودكش به وسيله لوله فلزي در بيرون ساختمان اجرا شده باشد بايستي دودكش را به وسيله پشم شيشه عايق كاري كرد و علاوه بر نصب كلاهك ارتفاع دودكش كمتر از 3 متر نباشد.

د) معايب و نواقص قسمت هاي مختلف دستگاه هاي گازسوز هر قدر هم كه جزئي باشد بسيار مهم است و بايد نسبت به مرتفع كردن مشكل آن اقدام شود.

ذ) بايد همواره محل اتصال دودكش به وسايل گازسوز بازرسي و از محكم بودن آن اطمينان حاصل شود.

ر) در ساختمان هايي كه آخرين طبقه آنها از سقف آردواز و شيرواني استفاده شده مي بايستي دودكش ها از سقف شيرواني به پشت بام ادامه داشته باشد و روي آن نيز كلاهك نصب شود. بعضا مشاهده شده كه دودكش ها در زير سقف كاذب رها شده اند.

ز) رستوران هايي كه آشپزخانه آنها در زير زمين هستند و از انواع وسايل گازسوز جهت طبخ غذا استفاده مي كنند مي بايستي حتما مجهز به سيستم تهويه كامل باشند هود نصب كنند.

ژ) در نانوايي ها، كباب پزي ها، ساندويچ فروشي ها و نان قندي ها كه از تنور سنتي استفاده مي كنند حتما مي بايستي از سيستم تهويه و هود در بالاي تنور استفاده شود.

س) توصيه مي شود كه از سنسور (حس كننده)هاي گاز مونوكسيد در ساختمان استفاده شود.

ش) در ساختمان هاي آپارتماني توصيه مي شود حتما از دستگاه پكيج براي هر واحد استفاده شود.

ص) در پايان اكيدا توصيه مي شود از هزينه هاي تزئيناتي ساختمان مانند استفاده از كابينت MDF و... كاسته و براي جلوگيري از تلفات ناشي از گاز از سيستم حرارت مركزي يا پكيچ هاي گرمايي كه توزيع گرما توسط آب داغ و رادياتور مي باشد استفاده شود و براي اطمينان بيشتر دستگاه پكيچ در نورگير يا بيرون ساختمان نصب شود.

سه|ا|شنبه|ا|15|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 440]