فراز و نشيب‌‌هاى بازار فرش دستباف در گفت‌وگو با رئيس مركز فرش ايرانحتى يك تخته فرش دستباف خارجى وارد نكرده‌ايم!

واضح آرشیو وب فارسی:حيات نو: فراز و نشيب‌‌هاى بازار فرش دستباف در گفت‌وگو با رئيس مركز فرش ايرانحتى يك تخته فرش دستباف خارجى وارد نكرده‌ايم!
پويان‌ باقرزاده - چندى است كه صادركنندگان و توليدكنندگان فرش دستباف ايران از وضعيت نامطلوب فرش ايران در بازار جهانى و داخلى ابراز نگرانى كرده و حضور فرش‌هاى چينى و هندى را خطرى براى فرش ايران مى‌دانند. از طرف ديگر خبرهاى نگران‌كننده از تاثير تحريم‌هاى جهانى بر صنعت فرش و قطع صادرات فرش به گوش مى رسد. اين در حالى است كه كارشناسان عقيده دارند صادرات فرش ايران در عرصه جهانى در سال‌هاى اخير با افت همراه بوده و وضعيت نااميدكننده‌اى دارد، اما مرتضى فرجى رئيس مركز ملى فرش ايران در گفت‌وگو با حيات‌نو ضمن رد اين اظهارنظر معتقد است: نسبت به سال گذشته 2/5 درصد رشد در صادرات فرش داشتيم كه علت آن توجه به بحث بازارشناسى و وجود تجار هوشمند و خلاق در عرصه صنعت فرش است.

روند صادرات فرش را طى چند سال گذشته چگونه ارزيابى مى‌كنيد؟

روند صادرات فرش يك روند سينوسى بوده و فراز و نشيب‌هاى زيادى داشته است. اما اگر برآيند كلى آن را محاسبه كنيم درمى‌يابيم كه اين روند صعودى بوده است.

اما آمارها نشان مى‌دهد كه صادرات فرش در چند سال اخير با كاهش همراه بوده است.

يك مقطع در دهه 60 دولت وقت به خاطر مشكلات شديد ارزى بحث صادرات در مقابل واردات را مطرح كرد و چون بعد از نفت مهم‌ترين صادراتمان در آن مقطع فرش بود خيلى از توليدكنندگان صنعتى براى وارد كردن اقلام مورد نياز خود اقدام به صادرات فرش كردند. همين موضوع باعث جهش قيمت در بازار داخل شد و به بازار خارجى فرش صدمه وارد كرد. از آن مقطع كه بگذريم ما در بعد و قبل آن شاهد يك روند خوب در عرصه صادرات فرش بوده‌ايم.

وارد شدن كشورهايى چون چين و هند به بازار بين‌المللى فرش چه تاثيرى در بازار خارجى فرش ايرانى گذاشته است؟

فرش‌هاى اين كشورها از نظر كيفى قابل مقايسه با فرش‌هاى ايرانى نيستند، زيرا فرش ايران پر از المان‌هاى فرهنگى و هنرى است. ساير كشورها عموما تقليد مى‌كنند و طرح‌هاى ايرانى را كپى مى‌كنند كه در خيلى از موارد كپى‌هاى ضعيفى نيز ارائه مى‌دهند به طورى كه حتى نمى‌شود آنها را رقيب خطاب كرد.براى همين نمى‌توان اين كشورها را خطرى جدى براى فرش ايرانى به حساب آورد.

اين كشورها چگونه به طرح‌هاى و نقشه تار ايرانى دست يافته و از روى آنها كپى مى‌كنند؟

عده‌اى از تجار ايرانى كه قبل از انقلاب در زمينه فرش كار مى‌كردند در سال‌هاى بعد از انقلاب ايران را ترك كردند و طرح‌ها و نقشه‌هاى خود را نيز با خود برده‌اند و در خارج از ايران مشغول به كار شده‌اند.

در سال‌هاى اخير چطور؟

نمى‌توانم بگويم كه طرح‌هاى ايرانى به سرقت رفته‌اند چون تنها از روى آنها كپى مى‌شود. البته اين كشورها خود نيز در صنعت فرش داراى قدمت هستند. آنها از طرح‌هاى ايرانى استفاده مى‌كنند و كپى‌هاى ضعيفى ارائه مى‌دهند چون يكسرى از طرح‌هاى ما به خاطر پيچيدگى‌هايش اصلا قابل كپى‌بردارى نيستند. آنها حتى با داشتن اين طرح‌ها نمى‌توانند نمونه‌هاى موفقى توليد كنند.

تاكنون اقدامى براى ثبت طرح و نقشه‌هاى ايرانى صورت گرفته است؟

ما در مورد اين موضوع مشغول كار هستيم. چون اين اتفاق تاكنون در ايران صورت نگرفته كمى راه دشوارى در پيش است. در اين ميان مشكلات حقوقى مطرح است. البته اميدواريم با هميارى اداره ثبت مالكيت‌هاى معنوى اين مشكلات حل شود.از طرف ديگر در اين رابطه با كتابخانه ملى نيز وارد مذاكره شده‌ايم. چون اين كپى‌بردارى‌ها در عرصه داخلى نيز اتفاق افتاده و باعث بروز مشكلات اصالتى در عرصه فرش مى‌شود، گاهى مشاهده شده شهرهاى مختلف از روى طرح‌هاى همديگر كپى‌بردارى مى‌كنند كه اميدواريم به زودى مشكلات اين مسئله نيز حل شود.

بحث شناسنامه‌دار كردن فرش‌ها به كجا رسيده ؟

هم‌ اكنون شناسنامه‌دار كردن فرش‌ها قابليت اجرايى دارد اما بخشى از تجار مخالف اين موضوع هستند. اين آمادگى در سطح ملى وجود دارد كه ظرف يك هفته براى هر فرش شناسنامه صادر شود.

دليل مخالفت تجار چيست؟

اين قضيه عموميت ندارد. تنها بخشى از آنها مخالفند. اين سوال را بايد از آنها پرسيد. اما شركت‌هاى بزرگ و صادركنندگان بزرگ در حال حاضر فرش‌هاى خود را شناسنامه‌دار مى‌كنند و موافق اين عمل هستند.

بحران اقتصادى جهان چه تاثيرى بر روند صادرات فرش ايران گذاشته است؟

يك تئورى وجود دارد كه در حالت ركود مردم به دنبال نيازهاى ضرورى خود هستند و كالاهاى لوكس در اولويت‌هاى بعدى قرار مى‌گيرد، در حالى‌كه فرش دستباف نيز يك كالاى لوكس محسوب مى‌شود. در حال حاضر با توجه به تيزبينى و خلاقيت تجار و توليدكننده‌ها، فرش ايران توانسته بازار خود را پيدا كند و موفق شده واكنش متناسبى به تحولات موجود نشان دهد. در كل مى‌توان گفت تا جايى كه امكان داشت اين تهديدات را به حداقل رسانده‌ايم.

چه اقدامى براى يافتن بازارهاى جديد صورت گرفته است؟

ما بازارهاى جديد را گزينش كرده‌ايم. يكى از آنها روسيه است. تلاش ما اين است كه بتوانيم فرش را در سبد خانواده آنها قرار دهيم و تا حدودى نيز موفق شده‌ايم. در تابستان گذشته يك نمايشگاه در روسيه برگزار كرديم كه موجب 5/2 ميليارد دلار صادرات شد. تابستان آينده هم يك نمايشگاه در سن‌پترزبورگ داريم كه اميدواريم منشاء معرفى فرش در آن منطقه شود. در جذب بيشتر بازارهاى هنگ‌كنگ و چين و حوزه خليج فارس هم مشغول كار هستيم. همچنين در فروردين ماه يك تور به آفريقا خواهيم داشت تا بازار آنجا را بررسى كنيم. بر روى بازار برزيل هم مشغول مطالعه هستيم .

خيلى از تجار از مشوق‌هاى صادراتى كه به آنها پرداخت مى‌شود ناراضى‌اند و از جايگزينى سهام عدالت به جاى پول نقد ابراز ناراحتى مى‌كنند. دلايل اين تصميم چه بوده است؟

ما انتظار داريم كه تجار محدوديت‌هاى دولت را درك كنند. دولت تلاش خود را كرده و در بودجه سال 85 بالغ بر 85 ميليارد تومان اعتبار براى اين موضوع اختصاص داده بود كه متاسفانه تحقق پيدا نكرد و در نتيجه مجبور به پرداخت سهام عدالت به جاى مشوق‌هاى نقدى شد. دولت علاقه‌مند است كه پول نقد پرداخت كند اما با توجه به وضعيت عمومى كشور اين مسئله متاسفانه تحقق پيدا نكرد. اميد داريم كه قيمت سهام عدالت نيز به حالت عادى برگردد. البته ما در كنار اين موضوع امكانات ويژه‌اى براى صادركنندگان در نظر گرفته‌ايم. آنها در قبال صادرات مى‌توانند از امتياز واردات استفاده كنند كه اين موضوع يك حاشيه امنيت سودآور براى آنها ايجاد مى‌كند. همچنين استفاده از انرژى ارزان به وسيله سوبسيد‌هايى كه دولت مى‌پردازد يكى ديگر از امكاناتى است كه در اختيار صادركنندگان قرار گرفته است.

با توجه به سوبسيت‌هايى كه شما مى‌فرماييد، چرا هزينه تمام‌شده فرش دستباف ايران از ساير كشورها گران‌تر است؟ در حال حاضر فرش‌هاى چينى و پاكستانى به دليل ارزان بودن بازار داخلى را نيز تحت تاثير قرار داده‌اند.

اين برمى‌گردد به تجار ايراني. مهم اين است كه بدانيم تجار ايرانى چقدر براى شناسايى فرش دستباف به مردم تلاش كرده‌اند و چقدر در اين زمينه اطلاع‌رسانى شده است. آنچه مسلم است مردم ما علاقه‌مند به فرش دستباف هستند.

قيمت بالا و قدرت خريد مردم نيز از استقبال داخلى از اين بازار موثر است؟!

نه، الزاماً اين طور نيست. فرش دستباف داراى رنج قيمت مختلف است. مهم اين است كه مردم نسبت به اين مطلب اطلاع داشته باشند. ما كمى خلاء اطلاعاتى داريم، از طرف ديگر تقلب‌هايى در صنعت فرش صورت گرفته كه باعث بى‌اعتمادى مردم شده است.

اما در سال گذشته ما شاهد رشد بى‌رويه قيمت فرش بوديم كه ناگهان قيمت فرش چند برابر شد.

بله. دليل آن اتفاق تغيير شغل بافندگان و جذب شدن آنها به بخش كشاورزى بود. به همين علت توليد و عرضه كم شد اما تقاضا همچنان ادامه داشت. همين دليل موجب جهش قيمت شد كه در حال حاضر دارد به تعادل مى‌رسد.

اما قيمت فرش همچنان با نرخ واقعى خود فاصله زيادى دارد.

هميشه همين‌گونه بوده است. بعد از جهش قيمت، يك جنس هيچگاه به حالت اوليه برنمى‌گردد. اما در حال حاضر با توجه به امكاناتى كه مردم از آن استفاده مى‌كنند مى‌توانند فرش با قيمت مناسب پيدا كنند به شرط آن كه با فرش آشنا شوند و اطلاعات كاملى از نوع فرش و قيمت‌ها داشته باشند.

واردات فرش‌هاى خارجى به ايران چقدر بوده است؟

مبناى واردات ما، مبادى قانونى است بر اساس آمار و اطلاعات گمرك جمهورى اسلامى تا اين لحظه حتى يك قطعه فرش دستباف از مجراى قانونى واردكشور نشده است.

ستاد مبارزه با قاچاق كالا هم هيچ گزارشى در اين باره اعلام نكرده. گروهى از تجار در اين باره حرف‌هاى بى‌پايه و اساسى مى‌زنند و اطلاعات درست در اين زمينه ندارند. ضمن اينكه واردات فرش طبق قانون برنامه 4 و 5 ممنوع نيست و با پرداخت تعرفه، 50 درصد تجار مى‌توانند فرش وارد كنند.

عده‌اى از تجار به پايين بودن تعرفه فعلى واردات فرش اعتراض مى‌كنند و معتقداند همين موضوع باعث واردات فرش به ايران مى‌شود.

ما پيشنهاد بالا بردن اين تعرفه را به اداره قوانين داده‌ايم. اما آنها مى‌گويند وقتى واردات صورت نمى‌گيرد چرا تعرفه را عوض كنيم.

پس اين فرش‌هايى كه در بازار هست از كجا مى‌آيد؟

شايد از طريق مسافر به كشور مى‌آيد. اما اين مبناى واردات نيست. ما سال گذشته بالغ بر يك ميليون دلار صادرات چمدانى به روسيه داشته‌ايم كه هيچ‌جا ثبت نشده. در مورد واردات فرش دستباف نيزصادرات چمدانى صورت مى‌گيرد اما اين قضيه اصلا تاثيرگذار نيست و باعث تاثير بر بازار فرش نمى‌شود.

شنبه|ا|26|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: حيات نو]

[مشاهده در: www.hayateno.ws]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 121]