دكتر مهدي گلجان، مدير عامل بنياد انديشه اسلامي: زن مسلمان، الگوي ممتاز زن در جهان معاصر است

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: دكتر مهدي گلجان، مدير عامل بنياد انديشه اسلامي: زن مسلمان، الگوي ممتاز زن در جهان معاصر است
اشاره:

كتاب "زن در اسلام، مسيحيت و يهوديت" آخرين كتاب دكتر مهدي گلجان، مدير عامل "بنياد انديشه اسلامي" با موضوع زن در اديان الهي توسط دفتر مطالعات و تحقيقات زنان و با همكاري مركز نشر هاجر منتشر شده است. اين كتاب نوشته "شريف عبدالعظيم محمد" است و توسط گلجان به فارسي ترجمه شده است. در اين كتاب به طور خلاصه به اين نكته پرداخته شده كه نگاه اسلام به زن، با توجه به قرآن به هيچ روي با نگاه كتاب مقدس مسيحيان برابر نيست. گفتگويي كه پيش رو داريد در خصوص همين كتاب و موضوعات مرتبط است كه با تشكر از روابط عمومي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، تقديم حضورتان مي شود؛

چه شد كه به فكر ترجمه اين كتاب افتاديد؟

زنان نيمي از هر جامعه را تشكيل داده و نقش و اهميت آنان در جامعه و خانواده به عنوان مهمترين پايگاه اجتماعي بر هيچ كس پوشيده نيست. با تغيير شكل جوامع و دور شدن از برخي سنت ها و حركت به سوي مدرنيسم، نقش و جايگاه زنان نيز دچار تحول شده و به دنبال حضور پررنگ آنها در اجتماع، اهميت نيمه كمتر مورد توجه قرار گرفته جامعه، بيشتر به چشم آمده است. البته نبايد تصور كنيم كه زنان در جوامع پيشين تاثير و اهميت كمتري داشته اند، بلكه در جوامع كنوني به دليل برخي تغييرها و پذيرفتن نقش هاي اجتماعي، تاثير زنان بيش از گذشته نمايان شده وگرنه اين تاثير و اهميت از گذشته وجود داشته است. در چنين شرايطي نگاه سه دين اسلام، مسيحيت و يهوديت با بيشترين پيروان و گستردگي در جهان، به مقوله زن و همچنين مقايسه و تفاوت اين سه ديدگاه از اهميت مضاعفي برخوردار مي شود. بنابر اين من تصور مي كنم پرداختن به آثاري از اين دست، از ضروريات دوره ما به شمار مي رود.

چرا بايد چنين مقايسه اي صورت گيرد؟

مقايسه، يكي از راه هاي مهم و اساسي شناخت بشر در گذر تاريخ بوده و هست؛ مقايسه دو يا چند شيء با هم، مقايسه دو يا چند تفكر با يكديگر، مقايسه دو يا چند رفتار و... مقايسه در شناخت، البته محدود به عالم ماده نبوده و نيست و در دنياي معنا نيز مفهوم خاصِ خود دارد؛ بويژه دنيايي كه ما آن را به نام دين
مي‌شناسيم. مقايسه جنبه هاي مختلف اديان ابراهيمي؛ اسلام، مسيحيت و يهوديت يكي از زمينه هاي مورد علاقه پژوهشگران و دانشمندان بوده و همچنان نيز پرطرفدار است. البته روشن است كه در مقايسه چند دين با يكديگر،
آموزه هاي آنها با هم مقايسه مي شوند.

مقايسه صورت گرفته در اين كتاب، چه جنبه هايي را در برمي گيرد؟

در اين كتاب ابتدا آموزه ها، ديدگاه ها و موضع هر يك از اديان اسلام، مسيحيت و يهوديت به دقت از متون مقدس استخراج شده و سپس با احترام، فارغ از دين نويسنده و بدون
جهت گيري مورد بررسي و مقايسه قرار گرفته است. البته در اين كتاب علاوه بر مقايسه ديدگاه هاي اديان مختلف، يك مقايسه ظريف و جالب نيز بين وضعيت كنوني زنان در اديان اسلام، مسيحيت و يهوديت و آنچه توسط اين اديان ترسيم شده، صورت مي گيرد و به اين نكته مي پردازد كه چرا جايگاه كنوني زنان مسلمان قابل مقايسه با آنچه در اسلام ترسيم شده، نيست. هر چند بايد اين مسئله را نيز مد نظر داشته باشيم كه اگر نويسنده به
آموزه هاي اهل بيت(ع) دسترسي مي داشت، مي توانست تصويري بهتر و كامل تر از جايگاه و نقش زن ارائه دهد.

به نكته خوبي اشاره كرديد. به واقع چرا برخي از زنان مسلمان در سراسر جهان، از جايگاه رفيع توصيف شده در اسلام برخوردار نيستند؟

آنچه امروز در جهان به نام اسلام شناخته
مي شود، رفتار پيروان دين اسلام است كه ممكن است با اصالت دين اسلام متفاوت باشد. به عنوان نمونه شما ببينيد در كشورهاي حوزه خليج فارس و در راس آنها عربستان سعودي كه حكومت ها داعيه اسلامي بودن دارند و جمعيت مسلمان زيادي را در خود جاي
داده اند، اختلاف ها و عقايد سطحيِ بسياري در باره زنان وجود دارد كه گاه و بي گاه خود را در قالب فتواهاي عجيب و نامعقول نشان مي دهد. در جهان امروز انحراف از
آرمان هاي اسلام در باب احترام به جايگاه زنان در دو جهت متضاد صورت گرفته است؛ يكي محافظه كارانه، محدود كننده و سنت گرا و ديگري آزادانديش و غرب گرا. در حالي كه بايد بدانيم جايگاه بعضا متزلزل زنان مسلمان در دنياي امروز ناشي از ديگاه اسلام نيست، بلكه از عملكرد مسلمانان نشأت مي گيرد و هيچ عقل سليمي همه رفتارهاي مسلمانان را معلول دين اسلام نمي داند.

اكنون كه بحث به اينجا رسيده بد نيست اشاره اي هم به موضوع فمينيسم داشته باشيم كه به نظر مي رسد يكي از بزرگترين سنگرهاي مقابله با تعريفي است كه اسلام از زن ارائه مي دهد؟

فمينيسم از دو آبشخور تغذيه مي ‌كند؛ يك آبشخور وابسته به سنت و فرهنگ قديم كه از يونان باستان تغذيه مي‌شود و ديگري نوعي مقابله با فرهنگ مسيحي - يهودي. اگر بخواهيم فمينيسم را در دنياي امروز از نگاه يونان باستان تقسيم ‌بندي كنيم، تقريباً از سه حوزه خارج
نمي‌ شود: فمينيسم هستايي، آتنايي و آرتميستي. در واقع كل جريان فمينيسم در سه شخصيت اسطوره‌اي و افسانه‌اي يونان باستان خلاصه مي‌شود. شواهد نشان مي‌دهد تفكرات ارسطو و افلاطون به عنوان شخصيت‌هاي دوران يونان باستان نسبت به زن بسيار سطح پايين بوده و زن را موجود فرعي مي‌دانند. با كمي تأمل مي‌توان دريافت ريشه‌هاي اصلي فمينيسم در يونان باستان با تفكرات ارسطو، افلاطون و الهه‌هاي اسطوره‌اي و افسانه‌اي يونان باستان بسيار نزديك است. از ديدگاه دوم و بر اساس متوني كه از مسيحيت و يهوديت به جا مانده، زن بسيار حقير شمرده شده است. در واقع فمينيسم نوعي عقده ‌گشايي زن از نگاه‌هاي فرعي، ثانوي و حتي بسيار پست و حقير در دوران مسيحيت و يهوديت است. اين نگاه حقير به هيچ وجه در اسلام وجود ندارد. فمينيست‌ها اديان ابراهيمي را مردسالار مي‌دانند و اسلام را نيز در دسته‌ بندي همين دين مي‌آورند. اما برخلاف اين عقيده، اسلام پتانسيل توجه زيبا به زن را دارد. اگر آموزه‌هاي اسلامي به درستي عمل و به آنها توجه كافي شود، مي‌بينيم كه نگاه اسلام فوق‌العاده نگاه زيبايي است، يك نگاه كاملاً انسان ‌مدارانه.

يعني شما معتقديد برخلاف آنچه مباني فمينيستي و طرفداران حقوق زنان در غرب ادعا مي‌ كنند، اين اسلام است كه تصويري كاملا انساني از زنان ارائه مي‌دهد؟

دقيقاً. زن مسلمان، الگوي ممتاز زن در جهان معاصر است. اسلام دين اعتدال است. آموزه‌هاي ما، روايات و آيات قرآن نيز اسلام را يك دين اعتدالي معرفي مي‌كند. بنابر اين نگاه اسلام به زن كاملاً معتدلانه است. يعني در حالي ‌كه مسائل جنسي و بحث آفرينش زن از ديدگاه بيولوژيكي را مي‌بيند، كاملاً به بحث هويت اجتماعي او توجه دارد و دقيقاً حد واسط بين جنس و جنسيت را گرفته است.

آنچه مطرح كرديد نشان از توجه اسلام به هر دو مقوله هويت فردي و اجتماعي زن دارد. در يكي از سري برنامه‌هاي تلويزيوني ارديبهشت هم به بحث تقابل جهاني‌سازي با هويت فردي و اجتماعي زن اشاره كرديد، كمي در اين مورد توضيح مي ‌دهيد؟

آنچه در برنامه ارديبهشت مطرح شد يك اشاره كوتاه بود. اتفاقا من در بحث زن، فمينيسم، جهاني ‌سازي و موضوعات مرتبط يك سلسله مقاله تهيه كرده ام كه بزودي در قالب يك كتاب گردآوري و منتشر خواهد شد. برخلاف نگاه اسلامي، جوامع مدرن تحت عنوان
جهاني‌‌سازي به سراغ سنت‌ها مي‌روند و آنها را به چالش مي‌كشند، لذا هويت زن در هجمه جهاني ‌سازي در سه مقطع هويت فردي، خانوادگي و اجتماعي دچار نابودي شده است. جهاني‌سازي اجازه شكل‌گيري مقوله‌اي به نام خانواده را نمي‌دهد. اگرچه امروز دنياي مدرن واژه خانواده را حمل مي‌كند، اما اصالت و مفهوم آن سنخيتي با اسلام، قرآن و آموزه‌هاي
انبياء (ص) ندارد. در مقابل، ما به دليل داشتن فرهنگ و تمدن بسيار متعالي ايراني - اسلامي و با تكيه بر آنها و داشته‌هاي ‌مان، نه تنها مي‌توانيم وارد پروسه جهاني‌سازي شويم، بلكه مي‌توانيم آن را به چالش بكشيم.

به نظر مي رسد استقبال از كتاب زن در اسلام، مسيحيت و يهوديت خوب بوده كه قرار است به چاپ هاي بعدي برسد؟

خوشبختانه بله. به هر حال دكتر شريف عبدالعظيم محمد فرد شناخته شده و با سوادي است. اين كتاب با استقبال خوب دانشجويان و حوزه هاي علميه در سراسر كشور روبه‌رو شد. به همين دليل قرار است با همكاري معاونت پژوهشي حوزه علميه قم و انتشارات بين المللي الهدي اين كتاب به چند زبان ترجمه و منتشر شود.

يکشنبه|ا|25|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 241]