نقش زنان در كربلا و پس از آن

واضح آرشیو وب فارسی:جهان نیوز: نقش زنان در كربلا و پس از آن
به گزارش فارس، به مناسبت فرا رسيدن ايام اربعين حسيني گفت‌وگوي مشروحي با «زهرا رضازاده عسگري» عضو هيئت علمي گروه معارف اسلامي دانشگاه تهران درباره نقش زنان به ويژه حضرت زينب در واقعه كربلا و پس از آن در دوران اسارت و ... انجام داده‌ايم كه متن كامل آن تقديم مخاطبان گرامي مي‌شود:

* رسالت حضرت زينب كبري بعد از عاشورا شروع شد/ اگر زينب نبود عاشورا به ثمر نمي‌رسيد

زهرا رضازاده در ابتداي اين گفت‌وگو بيان داشت: مهمترين نقش زنان در كربلا در حضرت زينب عليهاالسلام نمود پيدا كرد.
وي گفت: خانواده امام حسين عليه السلام همراه ايشان در كربلا، در همه صحنه‌ها حضور داشتند. حضرت زينب سلام الله عليها نيز به عنوان زن نمونه و بزرگ خانم‌ها در كربلا حضور فعال داشت. در واقع رسالت حضرت زينب سلام الله عليها پس از واقعه عاشورا شروع مي‌شود. جمله معروفي كه اگر زينب سلام الله عليها، نبود كربلا در كربلا مي‌ماند، واقعاً درست است. اگر ايشان نبودند نهضت عاشورا و كربلا به اين شكل باقي نمي‌ماند و پيام امام حسين عليه السلام در طول تاريخ جاودانه نمي‌شد.
وي ادامه داد: حضرت زينب با سخنراني كه در دربار عبيدالله‌بن زياد و پس از آن زماني كه خاندان اهل بيت عليهم‌السلام را به شكل اسير، به شام بردند، در دربار يزيد انجام داد، واقعه كربلا را براي هميشه زنده نگه داشت.
عضو هيئت علمي دانشگاه تهران گفت: حضرت زينب سلام الله عليها با وجود همه سختي‌هايي كه متحمل شده بود، و داغ برادران بزرگوار و عزيزان بسياري از خانواده و هم چنين فرزندانشان را داشتند و در واقع بزرگترين مصائب دنيوي به ايشان وارد شده بود، اقتدار خويش را حفظ كرد. به عبارت ديگر آن حضرت با تمام اين سختي‌ها و هم چنين مسئوليت سرپرستي خانم‌ها و فرزندان شهداي كربلا و طي مسافت بسيار طولاني و با وجود اهانت‌هايي كه به آن حضرت و خاندان اهل بيت عليهم‌السلام مي‌شد، با اين حال با اقتدار تمام در مقابل يزيد مي‌ايست و سخنراني كرده و رسالت امام حسين عليه السلام را تبيين مي‌كند و آنچنان يزيد را تحقير مي‌كند كه در تاريخ برجاست.
رضازاده افزود: در مقابل شماتت‌هايي كه يزيد به ايشان داشت و با حالت افتخار به آن حضرت گفت: ما انتقام كشته شدگان بدر را از شما گرفتيم، حضرت زينب سلام الله عليها در جواب او فرمود: اي يزيد باد به بيني خود نينداز كه تو فرزند همان كساني هستي كه به دست جد ما رسول خدا صلي الله عليه و آله، آزاد شدند.
اين دكتراي الهيات گفت: همان طور كه مي‌دانيد، ابوسفيان و خاندان او در جريان فتح مكه، به عنوان كساني كه اسير بودند، توسط پيامبر بزرگوار اسلام بخشيده و آزاد شدند و پيامبر صلي الله عليه و آله به آنها فرمودند: «اذهبوا انتم الطلقاء» برويد كه همه شما آزاد هستيد. يعني با يك حالت عفو عمومي و بزرگواري خاصي نسبت به همه مشركين برخورد كردند.
وي ادامه داد: حضرت زينب سلام الله عليها در اين جريان همين مسئله را به يزيد گوشزد كرد كه شما در چنين موقعيتي بوديد و آزاد شده به دست جد ما هستيد و گذشته پرافتخاري نداريد كه الان بخواهيد به آن افتخار كرده و به خود بباليد.
دكتر رضا زاده گفت: با صحبت‌هاي حضرت زينب سلام الله عليها و افشاگري‌هاي ايشان، حتي در دربار خود يزيد برخي درباريان و همسران يزيد عليه او شورانده شدند و به شيوه آوردن اهل بيت عليهم‌السلام و خاندان عصمت و طهارت در بين نامحرمان در مجلس يزيد و اهانت‌هايي كه به ايشان شده بود، اعتراض كردند. حتي موجب اعتراض كسان ديگري هم كه در مجلس حضور داشتند، شدند.
وي تاكيد كرد: در واقع حضرت زينب سلام الله عليها انقلابي در درون كاخ يزيد ايجاد كرد. ايشان با بياني بيلغ و بسيار زيبا كه به گفته شنوندگان يادآور فصاحت و بلاغت و گفتار نيرومند اميرمومنان علي عليه السلام بود و خطبه‌هايي قدرتمند كه فصاحت و بلاغت خطبه‌هاي پدرشان را يادآوري مي‌كرد، پايه‌هاي نظام يزيديان را سست كرد.
رضازاده تاكيد كرد: شخصيت بزرگوار حضرت زينب سلام الله عليها بود كه رسالت نهضت عاشورا را به نتيجه رساند و اگر ايشان نبودند همه چيز در كربلا باقي مي‌ماند و ايشان بودند كه رسالت خون شهداي كربلا به خصوص برادر بزگوارشان را بر عهده گرفتند و علاوه بر افشا كردن دستگاه ظالم يزيد، پيام خون امام حسين عليه السلام را و هم چنين همه ياران با وفاي ايشان را، به همه رساندند و در تاريخ جاودانه ساختند.

حضرت زينب كبري به جهت شرايط ويژه، رهبر و سرپرست كاروان حسيني بود

دكتر زهرا رضازاده در پاسخ به اين سوال كه چرا رهبري اين قافله بر عهده حضرت زينب افتاد و چرا نقش رهبري امام سجاد عليه‌السلام كه امام حضرت زينب سلام الله عليها نيز بود پر رنگ نيست؟ گفت: حضرت آيت الله جوادي آملي در اين‌باره تحليل خوبي دارد كه مي‌فرمايد حضرت زين العابدين عليه‌السلام اگر مي‌گفت ما حجت خداييم همان‌جا شهيدش مي‌كردند و او بايد مي‌ماند و امامت مي‌كرد، لذا وقتي زين العابدين عليه‌السلام حرف مي‌زند از بي‌وفايي مردم كوفه حرف مي‌زند اما فاطمه صغريٰ كه سخن مي‌گويد از اينكه ما حجت الله‌ايم حرف مي‌زند از اينكه ما ولي الله‌ايم حرف مي‌زند. مي‌فرمايد ما «نحن عيبة علمه» عيب يعني گنجينه، ما مخزن علم خداييم، ما ظرف علم خداييم، مخزن علوم الهي هستيم. حرف زين العابدين به زبان فاطمه صغريٰ به مردم فهميده مي‌شود، اگر فاطمه صغرا بهره‌اي از ولايت دارد و اگر زينب كبريٰ ـ صلوات الله عليها ـ بهره‌اي از ولايت دارد همه اينها پرتوي از ولايت انسان كامل يعني امام علي‌بن‌الحسين ـ صلوات الله و سلامه عليه ـ است. اما آن حرف‌هاي بلند را زينب مي‌زند، آن حرفهاي بلند را فاطمه صغريٰ مي‌زند. نوبت به زين العابدين كه مي‌رسد مي‌فرمايد: چرا گريه كرديد؟ جمع شديد ما را كشتيد، پدر ما را شما دعوت كرديد، ما كه خودمان نيامديم، پدرم كه خودش نيامده، شما دعوت كرديد. اين حرف را بايد دختر أبي عبدالله بگويد نه حجت خدا؛ اين حرف را بايد خواهر أبي عبدالله بگويد نه حجت خدا. اما زين العابدين عليه‌السلام در كوفه داعيه اينكه ما حجت خداييم، ما ولي الله‌ هستيم، ما خليفة الله‌ هستيم، اين حرفها را ندارد. در سطح يك سلسله مسائل سياسي و اجتماعي سخن مي‌گويد.
وي افزود: طبق رهبري‌هاي امام چهارم ـ سلام الله عليه ـ سخنان را از امام چهارم مي‌گرفتند و به قافله مي‌رساندند. ديگر كسي نمي‌گفت امام سجاد يا علي‌بن‌حسين چنين گفت. در كوفه بچه‌ها وقتي خواستند بگويند «صدقه بر ما حرام است» نگفتند فتواي برادر ما اين است، فتواي علي‌بن‌حسين اين است، گفتند «عمتي تقول إن الصدقة علينا حرام» فتواي زينب اين است. هم مسئله معلوم مي‌شود، هم دشمن مطمئن مي‌شود كه كسي به عنوان امام و مرجع تقليد نيست؛ چون زن كه زمامدار نخواهد بود. هم مطلب روشن مي‌شود هم از زبان زينب مي‌شنيدند مي‌گفتند دختر علي چنين گفت نه پسر حسين. اين كارها را تقسيم كرده بودند كه مبادا از زبان حجت حق چيزي شنيده شود.
وي يادآور شد: البته بيماري مصلحتي حضرت امام سجاد عليه‌السلام هم يكي از عوامل ديگر اين قضيه بود.
زهرا رضازاده در جمع بندي مباحث اين بخش گفت: در حقيقت رهبر اصلي بعد از امام حسين عليه‌السلام، امام سجاد عليه‌السلام بود اما به خاطر شرايط ويژه، زنان به خصوص حضرت زينب سلام الله عليها سرپرستي مي‌كرد.

نقش ديگر زنان در كربلا و بعد از آن نيز نقش ويژه‌اي بود

رضا زاده درباره نقش ديگر زنان در كربلا گفت: زنان ديگر هم خصوصاً از خاندان عصمت و طهارت مانند حضرت سكينه و يا همسر امام حسين عليه السلام (حضرت رباب) در كنار حضرت زينب سلام الله عليها قرار داشتند و در كتب تاريخي نقش‌هاي آنان موجود است. حتي غير از زنان خاندان عصمت و طهارت، زنان ديگر هم نقش بسزايي ايفا كردند. مانند همسر زهير بن قين كه ايشان از اصحاب امام حسين عليه‌السلام است.
عضو هيئت علمي گروه معارف اسلامي دانشگاه تهران گفت: زهير در طول جريان كربلا و زماني كه امام حسين عليه السلام در حال حركت به سمت كربلا بود، به صورت تصادفي در آن مسير قرار گرفته بود و خودش هم نمي‌خواست كه با امام حسين عليه السلام روبه رو شود. زماني كه امام حسين عليه السلام در جايي منزل كرده و پياده مي‌شدند، زهير حركت مي‌كرد و جايي كه امام حسين عليه السلام حركت مي‌كردند، زهير منزل مي‌گزيد تا اينكه در منزلگاهي مجبور شدند با امام حسين فرود بيايند و البته باز خيمه و چادرشان را دورتر زدند. زماني كه منزل كردند ، قاصد امام، زهير را خواست و زهير از اينكه به خيمه امام برود در ترديد بود كه در اينجا مشاهده مي‌كنيم با تشويق‌هاي همسر زهير، زهير براي پيوستن به امام حسين عليه السلام، اقدام مي‌كند. همسر زهير او را سرزنش كرده و به او مي‌گويد كه آيا فرزند رسول خدا صل الله عليه و آله تو را خواسته و تو مي‌خواهي به او لبيك نگفته و پاسخ ندهي؟ و با تشويق همسرش است كه زهير عاشورايي و كربلايي مي‌شود.
وي ادامه داد: يا زن ديگري كه مادر پسري است كه قبلاً مسيحي بود، وقتي پسرش را براي جنگ در ركاب امام حسين عليه السلام و شهادت در راه ايشان تشويق كرد، پسر خويش را به ميدان فرستاد. پسر به ميدان رفته و به شهادت رسيد. سپاه دشمن سر از بدن او جدا كردند و براي مادرش فرستادند و اين خانم سر پسرش را در دست گرفته و به سمت سپاه دشمن رفت و سر فرزند شهيدش را به طرف آنها انداخته و فرمود: ما چيزي را كه در راه خدا داده ايم ، پس نمي‌گيريم.
رضازاده افزود: اين موارد اوج صبر و ايثار و رشادت زنان حاضر در حادثه كربلا را نشان مي‌دهد. نقش آنها در عاشورا و در كنار حضرت زينب، چه در تشويق و دلگرمي همسران و فرزندانشان براي رفتن به ميدان جنگ و چه در صبر و شكيبايي و دفاع از حق پس از شهادت آنها و در جريان اسارت كمتر از مردانشان نبود.
عضو هيئت علمي دانشگاه تهران گفت: در زمان حاضر نيز خود ما شاهد ايثارگري‌ها و فداكاري‌ها و هم چنين صبر و اقتدار بانواني بوديم كه با دلگرمي‌ها و تشويق‌هايشان، مردان و فرزندان خويش را راهي جبهه‌ها مي‌كردند و پس از آن در از دست دادن آنها شكيبايي پيشه مي‌كردند.
وي افزود: از اين دست زنها در واقعه كربلا و مسير سخت نهضت عاشورا و دوران رنج پس از آن در طور تاريخ كم نيستند و نمونه‌هاي قهرماني آنان زياد و در نقل‌هاي تاريخي موجود است.

اسارت‌ها، رنج‌ها و شهادت‌هاي امام حسين و ياران ايشان همه به خاطر حفظ اسلام و دين بود

رضازاده ادامه داد: در زمان حاضر نيز بايد به اين مسئله توجه داشته باشيم كه امام حسين عليه السلام و اهل بيت رسالت رنج‌هايي كه كشيدند و شهادت اين بزرگواران و مصائبي كه متحمل شدند، همه به خاطر حفظ اسلام و مسئله دين بود كه امام حسين عليه السلام در پيام‌هاي تاريخي خود فرمودند: ‌من براي بدست آوردن حكومت و بدست آوردن دنيا و ... قيام نكردم بلكه قيام من براي امر به معروف و نهي از منكر است. من مي‌خواهم تا خوبي‌ها و نيكي‌ها در جامعه رواج پيدا كند و بدي‌ها و منكرات از جامعه دور شود. باز فرمود: من براي اصلاح امور امت جدم قيام كردم. امام حسين عليه السلام با تمام وجود مي‌خواست دين اسلام پياده شود و امور امت، اصلاح گشته و جامعه محل معروف‌ها و خوبي‌ها شود. يعني دقيقاً رواج همان چيزهايي كه دين آنها را تبليغ مي‌كند. حضرت مي‌خواست منكرات و پليدي‌ها از جامعه برداشته شود.
وي تاكيد كرد: اين رسالت همين الآن هم هست. اين رسالت، رسالتي است كه مختص زمان امام حسين عليه السلام نبوده و امام حسين عليه السلام زماني اقدام به اين كار كردند كه تمام اين‌ها با حكومت يزيد به فراموشي سپرده مي‌شد و منكرات رواج پيدا كرده بود. حالا ما نيز بايد توجه كنيم كه چنين رسالتي را بر عهده داريم. اگر بخواهيم از شيعيان واقعي ايشان بوده و هر ساله نه فقط شاهد عزاداري‌ها و يادبود آن حضرت باشيم بلكه عميقاً خود را به جريان امام حسين عليه‌السلام نزديك كرده و با همه وجود پيرو مكتب ايشان باشيم، بايد راه آنان را پيش بگيريم.
زهرا رضازاده افزود: راه آن بزرگواران جز اين نيست كه اقدام كنيم براي رواج معروف و احكام دين در جامعه و كمك براي اجراي آنها و جلوگيري كردن از شيوع منكرات و زشتي‌ها در جامعه اسلامي و همان چيزهايي كه هدف و رسالت عاشورا و كربلا بود.

بزرگترين منكر در حال حاضر فرهنگ غربي است

عضو هيئت علمي دانشگاه تهران تاكيد كرد: نبايد تنها در ظاهر و تاريخ واقعه كربلا متوقف شويم بلكه علاوه بر آن بايد اين جريان را با زمان خويش سنجيده و هدف‌هاي فرا مكاني و زماني امام حسين عليه السلام را ببينيم. الآن بسنجيم كه منكرات بزرگ جهاني كدام‌ها هستند. كه بزرگ ترين منكر حال حاضر در جهان، غرب و آمريكا و فرهنگ جهاني آنهاست. تاكيد مي‌كنم بزرگ ترين منكر حال حاضر در جهان، غرب و آمريكا و فرهنگ زشت و منكر آنهاست كه مي‌خواهند فرهنگ اصيل اسلامي را كه با خون امام حسين عليه السلام آبياري شده و با مصائب و خون جگرهاي حضرت زينب كبري به دست ما رسيده است از ما بگيرند و به فراموشي بسپارند.
وي گفت: بايد سعي كنيم تا اين فرهنگ حسيني را در مرحله اول اجرايي كنيم و با عمل به آنها، عامل اين فرهنگ اصيل شويم و سپس در راه ترويج اين فرهنگ غني بكوشيم و به سراسر جهان اين فرهنگ را صادر كنيم و در برابر منكر بزرگ زمانه خويش كه همان تهاجم‌هاي فرهنگي آنان است، با راهكارهاي مختلف بايستيم.
زهرا رضازاده افزود: نقش زنان در اين حيطه بسيار قابل توجه است. هم چنين رسانه‌ها نيز در اين جريان بسيار نقش موثري دارند و مي‌توانند بسيار زياد براي رواج معروف در جامعه و حتي صدور آن به سراسر دنيا بستر خوبي مهيا كنند.
وي گفت: اميدوارم روزي شاهد باشيم اين فرهنگ عظيم كه براي پاسداشت آن، خون‌هاي پاك بسياري ريخته شده و مصائب بسياري وارد شده، در سر تا سر جهان حاكم شده و اين جريان فرهنگي را به دست صاحب اصلي آن، آقا امام زمان عجل الله تعالي فرجه شريف برسانيم.

زيارت اربعين از نشانه‌هاي مومنان است

عضو گروه معارف دانشگاه تهران درباره اربعين و سنت آن گفت: از سنّت‏هاى بيستم صفر و اربعين حسينى زيارت اربعين امام حسين عليه‌السلام است. در روايتى از امام حسن عسكرى عليه السلام آمده است: «نشانه‏هاى مؤمن پنج چيز است: ۱. به جا آوردن پنجاه و يك ركعت نماز در هر شب و روز (۱۷ ركعت نماز واجب و ۳۴ ركعت نافله)، ۲. زيارت اربعين (امام حسين عليه السلام)، ۳. انگشتر بر دست راست نهادن، ۴. و پيشانى را به هنگام سجده، بر خاك گذاردن، ۵. بسم اللَّه الرحمن الرحيم را در نماز بلند گفتن» همچنين براى اين روز (روز اربعين) زيارت مخصوصى از امام صادق عليه‌السلام كه معتبر هم هست نقل شده است و بهتر است همه ما اين زيارت را كه در كتابهاي دعا مانند مفاتيح الجنان نقل شده، بخوانيم و به مطالب آن دقت كنيم.
رضازاده افزود: مطابق نقل سيد بن طاووس كاروان اهل‏بيت عليهم السلام در كربلا با جابر و يارانش ملاقات كردند و با گريه و ناله و زارى به استقبال يكديگر شتافتند و چند روزى را در كربلا به اقامه عزا پرداختند.
وي گفت: از گذشته دور تا زمان ما، هر زمان كه شيعيان فرصتى پيدا مى‏كردند، روز اربعين حسينى را به كربلا مى‏رفتند و با شور و هيجان و اخلاص، آن حضرت را زيارت مى‏نمودند. در اين سال‏ها نيز ميليون‏ها عاشق دلسوخته اربعين را به كربلا مى‏روند و شهيدان كربلا به ويژه سالار شهيدان امام حسين عليه‌السلام را زيارت مى‏كنند.

جمعه|ا|23|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جهان نیوز]

[مشاهده در: www.jahannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 289]