جداشدگي پرده شبكيه

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: جداشدگي پرده شبكيه
شبكيه يك بافت عصبي حساس به نور است كه به صورت يك لايه نازك در داخل بخش خلفي كره چشم قرار گرفته است و نور را به

پيامهاي عصبي تبديل كرده، به مغز مي فرستد. بنابراين شبكيه يك نقش كليدي در فرايند بينايي دارد.
پرده شبكيه بيشتر اكسيژن و مواد مصرفي خود را از يك لايه عروقي به نام مشيميه (كوروئيد) دريافت مي كند كه دور تا دور شبكيه را احاطه كرده است. هر گاه ارتباط شبكيه با مشيميه زيرين قطع شود به دليل كمبود اكسيژن و مواد غذايي ابتدا شبكيه كاركرد خود را از دست مي دهد و فرد دچار مشكل بينايي مي شود، به علاوه اگر اين وضعيت طول بكشد، بافتهاي شبكيه به تدريج مي ميرند يا اصطلاحاً دچار نكروز مي شوند كه يك وضعيت غير قابل برگشت است.
به همين دليل جدا شدگي پرده شبكيه يك اورژانس چشم پزشكي تلقي مي گردد.
جدا شدگي پرده شبكيه به سه شكل اتفاق مي افتد:
- نوع اول كه بسيار شايع تر از بقيه انواع است، بر اثر ايجاد سوراخ در شبكيه پديد مي آيد، به اين صورت كه پس از ايجاد سوراخ در شبكيه، زجاجيه (مايع داخل چشم) كه حالت آبكي پيدا كرده، از راه سوراخ به پشت شبكيه نفوذ مي كند و آن را از لايه هاي خارجي تر جدا مي كند. اكثراً اين سوراخ به دنبال جدا شدن مايع سفت زجاجيه از پرده شبكيه ايجاد مي شود. يكي از علايم شايع در مراحل اوليه مگس پران و جرقه است.
- نوع دوم كه جدا شدگي كششي نام دارد، وقتي اتفاق مي افتد كه رشته هاي زجاجيه يا بافتهاي غير طبيعي از سمت داخل شبكيه را تحت كشش قرار دهند و آن را از روي بافتهاي زيرين بلند كنند. اين حالت بيشتر در افراد ديابتي اتفاق مي افتد.
- نوع سوم جدا شدگي شبكيه كه چندان شايع نيست، بر اثر تراوش يا ترشح غير طبيعي مايع در حد فاصل شبكيه و بافتهاي زيرين اتفاق مي افتد. اين حالت معمولاً ناشي از التهاب، خونريزي يا توده هاي غير طبيعي داخل چشم است و بندرت به صورت خود به خودي اتفاق مي افتد.
افراد با خطر بالا براي جدا شدگي شبكيه شامل سن بالا، نزديك بيني با شماره بالا، سابقه خانوادگي جدا شدگي شبكيه، ديابت، ضربه به چشم و بيماريهاي التهابي و تومور مي باشند.
* علايم
ديدن جرقه هاي نور در ميدان بينايي (بويژه اگر بخشي از شبكيه تحت كشش باشد، احتمال بروز اين علامت بيشتر است)
ديدن اجسام شناور در جلوي چشم كه ممكن است به صورت مگس پران، لكه هاي تاريك يا تار عنكبوت ديده شود.
تغيير شكل و كج و معوج شدن اشيا مثل وقتي كه فرد از پشت يك شيشه موجدار به چيزي نگاه مي كند.
احساس وجود پرده يا سايه در جلوي چشم
* كاهش ديد ناگهاني
بايد توجه داشت كه جدا شدگي پرده شبكيه باعث درد يا قرمزي چشم نمي شود و در مراحل ابتدايي هيچ تغييري در ظاهر چشم ايجاد نمي كند. بنابراين در صورت بروز هر يك از مشكلات فوق در اسرع وقت به چشم پزشك مراجعه كنيد.
* تشخيص
تشخيص توسط چشم پزشك با معاينه شبكيه انجام مي شوند. براي اين منظور معمولاً لازم است مردمك با قطره هاي مخصوص باز شود و شبكيه با يك وسيله مخصوص به نام «افتالموسكوپ» بررسي شود. پزشك در اين معاينه با بررسي محل و اندازه و نوع جدا شدگي شبكيه در مورد روش درماني مناسب تصميم گيري مي كند.
در موارد نادري كه مثلاً به علت خونريزي، ديدن شبكيه با دستگاه افتالموسكوپ مقدور نباشد، سونوگرافي چشم مي تواند اطلاعات مفيدي در مورد وسعت، محل و گاهي علت جدا شدگي شبكيه در اختيار پزشك قرار دهد.
* درمان
تنها درمان مؤثر براي جدا شدگي شبكيه، جراحي است. جدا شدگي شبكيه به هيچ وجه خود به خود و يا با مصرف دارو بهبود نمي يابد و بايد جراحي هرچه سريع تر انجام شود. نوع جراحي مناسب بر اساس محل، اندازه، نوع و شدت جدا شدگي شبكيه تعيين مي شود.
دو اصل اساسي در درمان جدا شدگي شبكيه عبارتند از:
- بستن سوراخها
- نزديك كردن شبكيه به لايه هاي زيرين و ديواره خارجي چشم، به طوري كه شبكيه بتواند سر جاي خود بچسبد.
بر اين اساس روشهاي درماني مختلفي وجود دارد:
* چسباندن شبكيه با استفاده از ليزر يا انجماد: در اين روش دور تا دور سوراخ ليزر يا منجمد مي شود تا سوراخ بسته شود. اين روش فقط براي بستن سوراخ است.
* چسباندن شبكيه با استفاده از گاز: براي بعضي از انواع جدا شدگي شبكيه مؤثر است.
* باكل اسكلر: اين روش، شايع ترين روش درمان جدا شدگي پرده شبكيه است. در اين روش يك باكل ( يك اسفنج يا نوار سيليكوني نرم) با بخيه به اسكلرا (صلبيه يا همان سفيدي چشم) دوخته مي شود و مثل يك كمربند تنگ ديواره خارجي را به سمت داخل فشار مي دهد و آن را به شبكيه كنده شده نزديك مي كند تا شبكيه فرصت كند در جاي خود بچسبد.
در صورتي كه مايع زيادي در پشت شبكيه جمع شده باشد، در حين جراحي اين مايع تخليه مي شود تا شبكيه سريع تر به ديواره خارجي چشم بچسبد. به علاوه در حين عمل لبه سوراخهاي شبكيه نيز با استفاده از ليزر يا قلم كرايوتراپي بسته مي شود.
باكل اسكلرا به صورت دائمي در جاي خود باقي مي ماند و نيازي به خارج كردن ندارد ( مگر آنكه مشكل خاصي ايجاد كند). باكل از بيرون ديده نمي شود و تغيير بارزي در ظاهر چشم ايجاد نمي كند، اما به دليل ايجاد فشار و تغيير شكل كره چشم مي تواند باعث نزديك بيني شود.
* ويتركتومي: در موارد شديد، پيشرفته و عارضه دار جدا شدگي شبكيه از روشهاي فوق نمي توان براي درمان استفاده كرد. روش ويتركتومي، جراح را قادر مي كند كه به طور مستقيم طي عمل جراحي وارد چشم شود و مايع داخل چشم (زجاجيه) را بر دارد، سوراخ شبكيه را ببندد و سپس با تزريق مواد خاصي داخل چشم سبب چسبيدن شبكيه گردد.
* نتيجه جراحي
نتيجه جراحي چسباندن شبكيه به دو عامل مهم بستگي دارد:
- طول مدت زماني كه شبكيه از جاي خود كنده شده بوده است.
- وضعيت مركز بينايي (ماكولا)
ماكولا يا مركز بينايي بخش مركزي شبكيه است كه براي ديد دقيق مستقيم است. در صورتي كه قبل از عمل، ماكولا از جاي خود كنده نشده باشد نتيجه عمل نسبتاً خوب است، اما در صورتي كه ماكولا از جاي خود كنده شده باشد، بيمار پس از عمل ديد ضعيفي خواهد داشت.
نتيجه بهتر موقعي حاصل مي شود كه عمل جراحي خيلي زود پس از اتفاق افتادن جدا شدگي شبكيه انجام شود.
همان طور كه گفته شد، وضعيت ديد پس از عمل به وضعيت ماكولا و مدت زماني كه شبكيه از جاي خود جدا شده بوده، بستگي دارد. به طور كلي هرچه جداشدگي پرده شبكيه كوچكتر و از مركز شبكيه دورتر باشد، نتيجه جراحي بهتر و هر جه جدا شدگي بزرگتر و به مركز شبكيه نزديكتر باشد، نتيجه بدتر خواهد بود.
* پيشگيري
در صورت بروز هر گونه علامت؛ احساس وجود پرده يا سايه در جلوي چشم، ديدن جرقه هاي نوري، بروز مگس پران جديد و يا افزايش تعداد مگس پران (اجسام شناور در جلوي چشم)، ديدن شبكه هاي تور مانند در جلوي چشم، هر نوع كاهش ديد ناگهاني سريعاً براي بررسي بيشتر به چشم پزشك مراجعه نمائيد.

دوشنبه|ا|5|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 312]