قيام جاودانه عليه منكر

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: قيام جاودانه عليه منكر

حماسه عاشوراي حسيني بعنوان قيام جاودانه عليه منكر، پيام‌هاي ديني و معنوي فراواني دارد كه براي بشريت در طول تاريخ آموزنده و كارساز است.‌

برخي تحريفات تاريخي كه در حاشيه اين حماسه ناب ديده مي‌شود تلاش دارد به پيام اصيل اين واقعه آسيب برساند و نگراني علما و‌انديشمندان ديني را برانگيخته است.‌

در نخستين بخش از گزارش بررسي تحريفات و جعل‌هاي تاريخي درباره واقعه عاشورا، برخي آسيب‌ها در اين خصوص بررسي شد و نظرات تعدادي از علماي ديني را مرور كرديم.‌

اين بحث مهم را با ذكر عوامل تحريم، تعاريف و ابعاد آن و نيز تشريح تحريفات معنوي و برخي مصاديق آن پي مي‌گيريم و ديدگاه بزرگان ديني را بر مي‌شماريم ‌

عوامل تحريف‌

گفته‌اند كه يكي از مباحثي كه در آن تحريف بسيار رخ داده حادثه كربلاست. ‌

متفكران مذهبي و كارشناسان ديني البته بخشي از اين‌امر را طبيعي مي‌دانند. به اين دليل كه هرچه يك حادثه در نگاه مردم ارزش، اعتبار و اهميتي ويژه بيابد بيشتر در آن دست دخالت مي‌رود و لابد بيش از ديگر حوادث و رويدادها دچار تعريض و تحريف خواهد شد.‌

يكي از عوامل تحريف بدون ترديد دشمني دشمنان است. اين عاملي است كه بسياري از جمله نويسنده و پژوهشگر استاد محمود حكيمي به آن اشاره كرده‌اند. اينكه در روايت واقعه عاشورا عده‌اي كوشش كردند سير برخي از حوادث را منحرف كنند يا بعد از آن برخي از حوادث را آن طور كه خود، مي‌خواهند، نشان بدهند.‌

‌ شهيد مطهري از ديگر عوامل تحريف را چنين بازگو مي‌كند: ‌

انتظار مردم از اين واقعه و روايت گران اين واقعه يكي از آن دلايلي است كه‌امروز نيز مي‌تواند موجبات تحريف و كم و زياد نشان دادن حوادث گردد.‌

اينكه عده‌اي برخي مجالس عزاداري را كه در آن گريه و شيون بسيار و مفرط وجود ندارد، سرد مي‌دانند و بيشتر به جلسات و مراسمي جلب مي‌شوند كه در آن به شكل افراطي عزاداري‌ها وجود دارد، يكي از همين عوامل است.‌

شهيد مطهري درباره عوامل تحريف نظراتي ديگر نيز دارد: ما وظيفه داريم اينها را از چنگ اين افسانه سازها بيرون بياوريم. آيا صحيح است در تاريخ و حادثه عاشورا، حادثه‌اي كه ما دستور داريم هر سال آنرا بصورت يك مكتب، زنده بداريم اين همه افسانه وارد شود؟>! ‌

از ديگر عوامل موجود در اين زمينه نهاد عاطفه مند ايرانيان است كه همواره به حوادث از منظر عاطفي و انساني مي‌نگرد و همين‌امر در برخي موارد موجب شده برخي زياده روي‌ها و برخي سوءاستفاده‌ها صورت گيرد.‌

بزرگان دين و روحانيون خوش فكر و مساله شناس اگرچه اين احساسات را ستوده‌اند‌اما در برخي موارد از گرايش بيش از‌اندازه به اين نوع احساسات و بروز رفتارهايي كه با مباني اسلامي و ديني فاصله دارند گلايه كرده‌اند:
شهيد مطهري جنگ حسين را حماسه مي‌بيند و او را نمونه عملي قيام براي خدا مي‌شناسد. از اين رو نسبت به رفتارهايي كه معاني غير ديني دارد و با تكيه به هرچيزي از جمله احساسات گرايي صرف نداي بلند حماسه حسين را برخي شوائب مي‌آلايد حساسيت نشان مي‌دهد: خواستند ، مرگ از زندگي ننگين بهتر است، براي هميشه زنده بماند. خواستند براي هميشه زنده بماند. زندگي با ستمكاران براي من خستگي آور است، مرگ در نظر من جز سعادت چيزي نيست. خواستند آن جمله‌هاي ديگر حسين كه ، زنده بماند. زنده بماند.>‌

برخي تحريفات‌

برخي از بزرگان و كارشناسان در زمينه مباحثي از اين دست، تحريف را به دو نوع تحريف لفظي و تحريف معنوي تقسيم كرده‌اند.‌

تحريف لفظي عبارت از آن است كه در برخي از عبارات و الفاظ موجود در روايات و نقول مربوط به عاشورا و واقعه متبرك كربلا تحريفاتي صورت گرفته است. در اين زمينه مي‌توان از تحريف زباني نيز سخن گفت. به اين معني كه در زبان عرب برخي از الفاظ و عبارات به طور وارونه يا شبيه ذكر شده و در طول تاريخ اين اشتباه به صورت تصحيح نشده باقي مانده است.‌

اين بخش از تحريف البته چندان تاثيري بر جا نگذاشته و نمي توان از اثرگذاري وسيع آن سخن گفت. چرا كه به هر حال اشتباه در لفظ و يا تغيير لفظي برخي روايات و نقل‌ها در ميان اهالي تخصص و تدين جايگاهي ندارد و چون بيشتر نقل‌ها و روضه‌ها در اين زمينه توسط متخصصان شريعت وارد شده كمتر چنين اشتباهاتي رخ داده است.‌

از سوي ديگر تحريفات عمدي لفظي نيز بنا بر شهادت تاريخ در اين زمينه كم نيستند.‌

اما آنچه بيش از همه مايه نگراني و شايسته پرداختن است، تحريفات معنوي است. تحريفاتي كه در اصل بيان و پيام عاشورا رخ داده و در برخي موارد به گفته بزرگاني چون استاد شهيد مطهري چهره تابناك ائمه اطهار را تغيير داده و به ساحت با عظمت اين بزرگان به نوعي اهانت و جسارت روا داشته است.‌

اين بخش را مي‌توان البته باز هم به دو نوع عمدي و غير عمدي تقسيم كرد. به اين معني كه در اين زمينه نيز نمي‌توان تماما اظهار كرد كه كل اين تحريفات از روي عمد و از سر دشمني وارد شده است.‌

صدالبته كم نبوده‌اند تيره دلاني كه به قصد معارضه با خاندان پيامبر اكرم(ص) در زمان گذشته و در صدر اسلام و همچنين در ادوار و اعصار بعدي دست به تحريفات عمدي يازيده‌اند. كساني كه از برانگيزانندگي واقعه عاشورا هراس داشتند و مي‌كوشيدند با از خاصيت‌انداختن اين پيام‌ها، سيطره و سلطه خود را بر مردمان حفظ كنند و بر آنان ستم روا دارند و از سويي گوش و چشم مردمان را از شنيدن و ديدن پيام‌هاي ظلم ستيزانه عاشورا بازدارند. ‌

اگر مردمان در طول تاريخ دسترسي به اصل اصيل پيام عاشورايي مي‌داشتند و اگر نبود ستم ستمگران و تحريف تحريف گران و جعل جاعلان، بدون ترديد مجالي هم براي جهل جاهلان فراهم نمي‌آمد و در همه اعصار و دوره‌هاي تاريخي هرگز شاهد ستم بر شيعيان نمي بوديم. چرا كه اگر مردمان هر عصر مي‌دانستند كه پيشوايي به عظمت حسين بن علي، جان مبارك خود را در اين راه فدا كردند بدون ترديد در غلبه و عصيان عليه ظلم ذره‌اي ترديد و تاخير به خرج نمي‌دادند.‌

همانگونه كه در دوران وقوع انقلاب اسلامي مردم ايران چنين شد. اين نقل گوهرفشان بنيانگذار جمهوري اسلامي است كه محرم و صفر اسلام را زنده نگه داشته‌اند.‌

بنيانگذار جمهوري اسلامي همواره حركت عظيم انقلاب را برخاسته از نهضت عاشورا و تداوم آن مي‌دانستند و به همه انقلابيون توصيه مي‌فرمودند كه براي آگاهي از عظمت دين و آيين خود به اين نقل‌هاي صحيح و معتبر رجوع كنند.‌

در دوران دفاع مقدس نيز رهبري با عظمت‌امام با پيام‌هاي اصيل عاشورا درآميخت. چندان كه حضرت‌امام فرمودند: ‌

به همين دليل مي‌توان گفت كه انقلاب اسلامي مردم ايران يكي از آثار و بركات انتقال پيام عاشوراست و اگر از اين پس نيز اين پيام‌هاي نوراني به جوانان و مردم ايران منتقل گردد مي‌توان ‌اميدوار بود كه هرگز دست تحريف و جعل بر اين ‌اندوخته معنوي شيعيان دراز نخواهد شد.‌

باري، تحريف معنوي با نهايت تاسف تاثيراتي هرچند‌اندك‌اما عميق را بر پيام عاشورا برجا گذاشته و توانسته است برخي خطوط را به انحراف بكشاند.‌

آيت الله شهيد مطهري در اين باره اعتقاد دارند: ‌

تحريف معنوي يعني چه؟ در يك جمله ممكن است ما از لفظ، نه كم كنيم و نه زياد ولي وقتي كه مي‌خواهيم آن را توجيه و تفسير كنيم، طوري توجيه و تفسير كنيم كه درست برخلاف و برضد معني واقعي اين جمله باشد. براي اين موضوع فقط يك مثال كوچك عرض مي‌كنم تا مطلب روشن شود. در روزي كه مسجد مدينه را بنا مي‌كردند، عمار ياسر فوق‌العاده تلاش صادقانه مي‌كرد؛ نقل كرده‌اند (از نقل‌هاي مسلم است) كه پيغمبر اكرم فرمود: يعني‌اي عمار تو را آن دسته‌اي مي‌كشند كه سركشند. اشاره اين فرموده به آيه قرآن است كه اگر دو دسته از مسلمانان با يكديگر جنگيدند و يك دسته سركشي كرد، شما به نفع آن دسته ديگر عليه دسته سركش وارد شويد و اصلاح كنيد. اين جمله را كه پيغمبر اكرم درباره عمار فرمود، شخصيت بزرگي به او داد. لهذا عمار كه در صفين، در خدمت‌اميرالمومنين بود، وزنه بزرگي در لشكر علي شمرده مي‌شد، حتي افراد ضعيف الايماني بودند كه تا وقتي كه عمار شهيد نشده بود، هنوز مطمئن نبودند عملي كه در ركاب علي مي‌كنند، به حق است. يعني كشتن معاويه و سپاهيان او جايز است. روزي كه عمار به دست اصحاب معاويه در لشكر‌اميرالمومنين شهيد شد، ناگهان فرياد از همه جا بلند شد كه حديث پيغمبر صادق‌ آمد. بهترين دليل براي اينكه معاويه و يارانش بر باطل‌اند، اين است كه اين‌ها قاتل عمار هستند و پيغمبر اكرم در گذشته خبر داد : يا عمار تقتلك الفئه الباغيه كه اشاره است به آيه:‌

و اين طائفتان من المومنين اقتتلوا فاصلحوا بينهما فان بغت احديهما علي الاخري فقاتلوا التي تبغي حتي تفيء الي‌امرالله‌

امروز مثل آفتاب روشن شد كه لشكر معاويه، لشكر يعني سركش و ظالم و ستمگر است، حق با لشكريان علي است. پس به نص قرآن بايد به نفع لشكريان علي عليه لشكريان معاويه وارد جنگ شد. اين قضيه تزلزلي در لشكر معاويه ايجاد كرد. معاويه كه هميشه با حيله و نيرنگ كار خود را پيش مي‌برد، اينجا دست به يك تحريف معنوي زد، چون نمي شد انكار كرد و گفت پيغمبر درباره عمار چنين چيزي نگفته است، زيرا اقلا صد نفر و شايد پانصد نفر در آنجا بودند كه شهادت مي‌دادند كه ما اين جمله را از پيغمبر شنيديم و يا از كسي شنيديم كه او اين جمله را از پيغمبر شنيده بود. بنابراين، جمله پيغمبر درباره عمار قابل انكار نبود. معاويه كه هميشه با حيله و نيرنگ كار خود را پيش مي‌برد، در اينجا به يك تحريف معنوي دست زد. شامي‌ها اعتراض مي‌كردند كه معاويه چه مي‌گويي؟ عمار را ما كشتيم، پيغمبر فرمود: تقتلك الفئه الباغيه. گفت اشتباه كرديد! چه طور؟ درست است كه پيغمبر فرمود عمار را آن فئه سركش، طائفه سركش، لشكر سركش مي‌كشند، ولي عمار را ما نكشتيم! گفتند، لشكريان ما كشتند گفت نه! عمار را علي كشت كه او را به اينجا آورد و موجبات كشته شدنش را فراهم كرد!‌

عمرو عاص دو پسر داشت، يكي مانند خودش دنيادار و دنيا پرست و ديگري نسبتا جوان مومن و با ايماني بود و با پدرش هماهنگي نمي كرد. اسم او عبدالله بود. در يك جلسه‌اي كه عبدالله حاضر بود، همين مغلطه معنوي را به كار بردند. عبدالله گفت اين چه حرفي است كه مي‌زنيد، اين چه مغلطه كاري است كه مي‌كنيد؟! چون عمار در لشكر علي بود پس او را علي كشت؟ گفتند بله! گفت : پس بنابراين حمزه سيدالشهدا را هم پيغمبر كشت، چون حمزه سيدالشهدا هم در لشكر پيغمبر بود و كشته شد. معاويه ناراحت و عصباني شد و به عمروعاص گفت چرا جلوي اين پسر بي ادبت را نمي‌گيري؟! اين را مي‌گويند تحريف معنوي.‌

استاد شهيد در اين خصوص مي‌كوشد به دلايل و انگيزه‌ها و عواملي كه موجب جعل و بسط تحريفات شده بپردازد. همه مي‌دانند كه اين تحريفات در طول تاريخ با انگيزه‌هاي گوناگون صورت گرفته است. عده‌اي با نيات خير، عده‌اي از سر دشمني، عده‌اي از سر جهل و عده‌اي ديگر به سعايت و صرافت دشمنان و به مثابه عاملي از عوامل دشمنان دست به اين عمل نامبارك زده‌اند.‌

آيت‌الله شهيد مطهري در اين باره مي‌گويد: ‌

حادثه تاريخي عاشورا از يك طرف علل و انگيزه‌هايي دارد و از طرف ديگر هدف‌ها و منظورهاي عالي. ما مسلمان‌ها، ما شيعيان حسين بن علي اين حادثه را تحريف كرديم همان طور كه معاويه ابن ابوسفيان جمله پيغمبر درباره عمار را تحريف كرد. يعني حسين (ع) يك انگيزه‌اي داشت، ما چيز ديگري براي آن تراشيديم! اباعبدالله عليه السلام نهضتي فوق‌العاده با عظمت و مقدس كرده است. تمام شرايط تقدس يك نهضت، در نهضت اباعبدالله هست كه نظيرش در دنيا وجود ندارد. آن شرايط چيست؟

اولين شرط يك نهضت مقدس اين است كه منظور و هدف آن نهضت، شخصي و فردي نباشد بلكه كلي، نوعي و انساني باشد. يك وقت كسي نهضت مي‌كند به خاطر شخص خودش و يك وقت كسي نهضت مي‌كند به خاطر اجتماع، به خاطر انسانيت، به خاطر حقيقت، به خاطر حق، به خاطر توحيد، به خاطر عدالت، به خاطر مساوات، نه به خاطر خودش. در واقع آن وقتي كه او نهضت مي‌كند ديگر خودش به عنوان يك فرد نيست، اوست و همه انسان‌هاي ديگر. به همين جهت كساني كه در دنيا، حركاتشان، اعمالشان، نهضت‌هايشان به خاطر شخص خودشان نبوده است، به خاطر بشريت بوده است، به خاطرانسانيت بوده است، به خاطر حق و عدالت و مساوات بوده است، به خاطر توحيد و خداشناسي و ايمان بوده است، همه افراد بشر او را دوست دارند. همه مي‌گويند: حسين مني و انا من حسين. همانطور مي‌گوييم: حسين منا و نحن من حسين. چرا مي‌گوييم؟

براي اينكه حسين عليه السلام براي ما و به خاطر ما و به خاطر همه انسان‌هاي عالم قيام كرد. قيامش، قيام مقدس بود، قيام پاك بود، از منظورهاي شخصي بيرون بود.‌

شرط دوم براي اينكه قيامي مقدس باشد، اين است كه آن قيام با يك بينش و درك و بصيرت قوي توام باشد. يعني چه؟ يعني يك وقت مردم اجتماعي، خودشان در غفلتند، بي‌خبرند، نمي فهمند، جاهلند، يك فرد بصير، چيزفهم، با درك پيدا مي‌شود كه درد اين مردم را صد درجه از خودشان بهتر مي‌فهمد. دواي اين مردم را از خود اين مردم بهتر مي‌فهمد. در وقتي كه ديگران هيچ چيز را نمي فهمند، جاهلند، و هيچ چيز را درك نمي كنند و در ظاهر هم نمي بينند، يك فرد در بصير و چيزفهم كه به اصطلاح، آن چه را كه مردم ديگر در آئينه نمي بينند او در خشت خام مي‌بيند، پيدا مي‌شود كه قيام و نهضت مي‌كند.‌

بيست سال، سي سال، پنجاه سال مي‌گذرد تازه ملت بيدار مي‌شوند كه فلان شخص كه قيام كرد، حركت كرد، نهضت كرد، چه منظورهاي مقدسي داشت، پدران ما در بيست سال، سي سال، چهل سال، پنجاه سال پيش، ارزش اين را درك نمي كردند! مثلا مرحوم سيدجمال الدين اسد آبادي قيام كرد و يك نهضت اسلامي در كشورهاي اسلامي بپا كرد؛ شما‌امروز كه تاريخ اين مرد را مي‌خوانيد، مي‌بينيد واقعا غريب و تنها بوده است، درد و دواي ملت مسلمان را احساس مي‌كرد ولي خود ملت نمي فهميد، خود ملت به او دهن كجي مي‌كرد، خود ملت او را مسخره مي‌كرد، ملت از او حمايت نمي كرد!‌

حال كه زواياي تاريخ درست روشن مي‌شود، مي‌بينيم اين مرد چه چيزهايي را در آن روز مي‌فهميده كه اساسا نود و نه درصد ملت ايران نمي فهميدند. لااقل آن دو نامه‌اي را كه اين مرد بزرگ نوشته است، ببينيد.

يكي نامه‌اي كه به مرحوم آيت‌الله ميرزاي شيرازي بزرگ اعلي الله مقامه نوشته است و ديگر نامه‌اي كه به عموم علماي ايران به عنوان يك متحدالمال فرستاده است. يا نامه‌هايي را كه اين مرد براي مرحوم حاج شيخ محمد تقي بجنوردي در مشهد و براي فلان عالم بزرگ در اصفهان، و براي فلان عالم بزرگ در شيراز فرستاده است، بخوانيد تا ببينيد اين مرد چقدر مي‌فهميده است، چقدر درك مي‌كرده است. چقدر خوب استعمار را مي‌شناخته است، و چقدر خوب درصدد بيدار كردن اين ملت بوده است. (از اين مزخرفاتي كه بعضي از ابزارهاي استعمار هنوز هم مي‌گويند بگذريد، ديگر اين حناها رنگ ندارد). اين نهضت، مقدس است چون مردي در زماني پيدا مي‌شود كه از پس ظواهر، حقايقي را مي‌بيند كه مردم عصر خودش نمي‌فهمند و درك نمي‌كنند.‌

استاد شرط سوم را يكه بودن مصلح مي‌دانند. كسي كه مانند برقي در جهاني تاريك بدرخشد و همه چيز را روشن كند تا رهروان صديق بتوانند راه را از بيراه و ظلمت را از نور بازشناسند.‌

در اين خصوص جايگاه فرهنگ عاشورايي نيز اهميت دارد. در تاريخ بشري حوادث و رويدادهاي فراواني رخ داده است كه ارزش پرداختن داشته و ديگراني نيز به آن پرداخته‌اند.‌اما بر اساس استنادات تاريخي و هم بر مبناي اعتراف همه تاريخ نگاران هرگز هيچ مكتب و حادثه‌اي را نمي توان يافت كه مانند واقعه عاشورا چنين پيام‌ها نوراني و چنين تاثيرات عميقي برجا گذاشته باشد. مي‌توان رويدادهايي را مثال زد كه در بخش يا بخش‌هايي از تاريخ ملت‌ها موثر بوده باشد.‌اما نمي توان رويدادي را يافت كه در طول بيش از 1400 سال در تمامي ادوار و اعصار و در تمامي نقاط زمين و در همه فرهنگ‌ها تاثيرات عميق داشته و ملت‌هايي با زبان‌ها و فرهنگ‌ها و آداب و رسوم مختلف را شيفته خود كرده باشد.‌

استاد شهيد در اين باره سخني شيوا دارند:
خواستند هميشه مردم، اين مكتب عملي را ببينند، مشاهده كنند كه خاندان پيغمبر دليل بر صدق و گواه خود پيغمبر هستند. اگر بگويند فلان مسلمان در جنگي كه مثلا در روم يا در ايران كرد، آن قدر شهامت و ايمان نشان داد؛ آن قدر دليل بر حقانيت پيغمبر نيست تا بگويند فرزند پيغمبر چنين كرد. چون هميشه خاندان يك نفر از هر كس ديگر سوء ظن و بدگمانيش به او بيشتر است ولي اينكه خاندان پيغمبر را در نهايت صفا و ايمان مي‌بينيم، بهترين گواه بر صدق پيغمبر است. هيچ كس مانند علي مومن به پيغمبر و فدائي پيغمبر نيست. اين خود، اول دليل بر صدق پيغمبر است. حسين جلوه مي‌كند. پيغمبر متجلي مي‌شود. آن چيزهايي كه بشر هميشه به زبان مي‌آورد ولي در عمل او كمتر ديده مي‌شود، در وجود حسين ديده مي‌شود. چه طور روح بشر اين مقدار شكست ناپذير باشد؟ سبحان‌الله. بشر به كجا مي‌رسد، روح بشر چقدر شكست ناپذير است كه بدنش قطعه قطعه مي‌شود، جوانانش جلوي چشمش قلم قلم مي‌شوند، در منتهي درجه تشنه مي‌شود كه حتي به آسمان نگاه مي‌كند، به نظرش تيره و تار است. خاندانش اسير مي‌شوند، هر چه دارد از دست داده است ولي يك چيز براي او باقي مانده و آن روحش است. هرگز روحش شكست نمي خورد. شما يك چنين صحنه نمايشي از فضائل انسانيت در غير كربلا نشان دهيد كه به جاي كربلا از آن حادثه ياد كنيم؟‌

پس چنين حادثه‌اي را بايد زنده نگهداريم. حادثه‌اي كه در آن يك جمعيت هفتاد و دو نفري از نظر روحي يك جمعيت سي هزار نفري را شكست دادند. چه طور شكست دادند؟ اولا با اين كه اينها در اقليت بودند و كشته شدنشان قطعي بود، يك نفر از اين‌ها به دشمن ملحق نشد‌اما از آن سي هزار نفر به اين‌ها محلق شدند. يكي سردارشان حربن يزيد رياحي و سي نفر ديگر. اين دليل برآن است كه از نظر روحي اينها بردند و آنها باختند. لشكريان عمر سعد در كربلا از جنگ تن به تن پرهيز داشتند. اول حاضر شدند. يك نفر، دو نفر از اين طرف مي‌رود، يك نفر از آن طرف مي‌آيد. چند نفر كه با اصحاب حسين مبارزه كردند، آن قدر به آن‌ها نيروي روحي دادند كه عمر سعد دستور داد جنگ تن به تن نكنند.‌

اهميت واقعه عاشورا از آن روست كه اين نهضت در طول تاريخ زنده بماند. همان گونه كه استاد معتقدند: ‌

اين فلسفه در طول تاريخ توانسته است بسياري تحولات را رقم بزند و ملل بسياري را از زير يوغ ستم بيرون آورد.‌

همه مي‌دانيم كه عزاداري براي‌امام سوم شيعيان از مناسك و عبادات بزرگ به شما مي‌آيد. آن روز كه عوامل كفر و الحاد كوشيدند پيام اسلام را در لذات دني و دنيوي خود، خلاصه كنند و دين حق و دفاع از مظلوم را به دين ستم تبديل كردند بدون ترديد يكي از عواملي كه از اين ستم و دسيسه تاريخي جلوگيري كرد و موجبات دوام پيام نوراني اسلام و پيامبر اعظم و ثقلين طاهرين او را فراهم آورد همين مناسك و رفتارهاي مذهبي و عزاداري‌ها بود.‌

عزاداري براي‌امام حسين از جمله سوگواري‌هايي است كه در درون خود پيام‌هايي دارد كه به هر حال آن را فراتر از نوعي سوگواري و عزاداري عادي مي‌كند.‌

بسياري از بزرگان و هنرمندان به ويژه بر اين نكته تاكيد دارند كه صحنه عاشورا نه صحنه شكست يك طرف جنگي از طرف ديگر بود كه تنها براي آن ناله و گريه و سوگمندي و عزاداري لازم آيد. گريه بر حسين و آل او البته از عبادات مورد لطف خداوند به شمار مي‌آيد. در مدح و عظمت گريه بر حسين بن علي بسيار سخن گفته‌اند و هر شيعه‌امروزين مي‌داند كه ثواب و پاداشي دنيوي و اخروي بر اين فضيلت مترتب است.‌

اما اينكه مكتب‌امام حسين (ع)را تنها در وجوه سوگواري خلاصه كنيم، دقيقا همان كاري است كه بسياري از دشمنان اسلام قصد داشتند و اتفاقا با مجاهدت علما و مداومت مردمان هر عصر و هر دوره موفق به انجام اين كار نشدند. به همين دليل‌امروز پيام نوراني عاشوراي حسيني به تمامه در اختيار ماست و مي‌توانيم از آن بهره‌هاي معنوي فراوان ببريم.‌

اگر پدران ما نيز‌انديشه عاشورايي را در علم و كتل و زنجير و سنج خلاصه مي‌كردند‌امروز ديگر چيزي از عاشورا و حسين و شهادت و زينب باقي نمانده بود و كجا مي‌توانستيم به راحتي دريابيم كه تفاوت جنگي قبيله‌اي و خانوادگي كه در دوران قديم رايج بود با جهاد الهي حسين در چيست و چگونه است كه بسياري از جنگ‌هاي آن دوره را با رجوع به متن فرهنگي و جامعه قبيله‌اي آن روز معنا و تحليل مي‌كنيم‌اما وقتي به صحنه عاشورا مي‌رسيم و به هنگام تحليل و تفسير هجرت حسين بن علي و صحنه‌هاي عاشورا آن را به قول دكتر علي شريعتي مي‌دانيم و مخاطب پيام حسيني را همه آزادگان جهان كه بنا به فرمايش گوهرنشان حسين، اگر دين ندارند لااقل آزاده هستند؟ اين درست به آن دليل است كه پدران و پيشينيان ما كوشيده‌اند اين گوهر يگانه و كمياب را از طوفان‌هاي بلا و خطر و تحريف و جعل و دستبرد به دور دارند و هر از گاه كه كسي يا كساني با هر لباس و در هر كسوتي به قصد آسيب رساندن به اين بناي رفيع مذهبي در تاريخ ظهور كرده‌اند اينان با شجاعت و صلابت تمام آن را محفوظ داشته‌اند تا ‌امروز آن را سينه به سينه به ما برسانند. پيامي كه ‌امروز وقتي با متن آن مواجه مي‌شوييم و در بطن آن مي‌رويم درمي‌يابيم كه به راستي حسين كشتي نجات و چراغ هدايت است.‌

با اين همه در جريان واقعه عاشورا و در جريان عزاداري‌ها برخي عوامل و مناسك وارد شده كه با وجود آنكه بسياري از علماي ديني نسبت به آن هشدار داده‌اند و خواستار تغييراتي در اين زمينه شده‌اند با كمال تاسف بايد گفت كه هنوز در ميان مردمان در جريان است و هر از گاه شاهد برخي گلايه‌ها از سوي علماي عظام و فقهاي بزرگ عصر هستيم كه به تحريم يك عمل و يا تذكر درباره يك رفتار مذهبي مي‌پردازند.‌

چندان كه پيش از اين برخي از فقها درباره به كارگيري در مراسم عزاداري هشدار داده و آن را مغاير با اصول و مناسك اصيل دانسته بودند.‌

آيت‌الله جوادي‌آملي در اين باره را فاقد ارزش معنوي دانسته و گفته‌اند: علم‌ها بايد از هيات‌هاي مذهبي برداشته شود. بايد شعار اتحاد ملي و انسجام اسلامي كه شعار ملت ايران است پيشاپيش هيئت‌هاي عزاداري قرار گيرد.‌

آيت الله جوادي‌آملي استقلال و آزادي ملت ايران را در گرو عزاداري براي‌امام حسين(ع) دانسته و بر عزاداري در شان حضرت سيدالشهدا، به‌دور از خرافات و انحراف در ماه‌هاي محرم و صفر تاكيد كرده‌اند.‌

ايشان تاكيد كرده‌اند: همه اقشار در دسته‌ها و هيات‌هاي عزاداري حضور يابند. زيرا اين‌امر مايه فخر و مباهات ما است. ‌

آيت الله جوادي‌آملي همچنين خواستار پرهيز از انحراف و خرافه در اجراي مراسم عزاداري‌امام حسين(ع) شدند.‌

سخنان آيت الله جوادي‌آملي استاد برجسته حوزه علميه و مفسر بزرگ قرآن در خصوص حذف علم‌ها از دسته جات عزاداري در حالي ايراد شد كه چندي پيش يكي از مقامات انتظامي از برخورد با علم كشي در ايام محرم خبر داده بود.‌

يكي از مناسك و رسومي كه در برخي از نقاط جهان از جمله در برخي نقاط ايران رسم بوده و در اين زمينه هشدارهاي بسياري به عمل آمده قمه زني است.‌

در زمان گذشته برخي از عزاداران براي شبيه سازي واقعه عاشورا در عزاداري همچنين براي نشان عمق سوگمندي خود، در جريان دسته‌ها و در روزهاي مختلف اقدام به قمه‌زني مي‌كردند.‌

قمه‌زني در بسياري از نقاط به اين صورت بوده كه عده‌اي از عزاداران در حلقه‌اي جمع مي‌شدند و با تكرار ذكري از اذكار وارده، اقدام به زدن قمه بر فرق سر خود مي‌نمودند.‌

اين اقدام در زمان گذشته كه رسانه‌ها با اين گستردگي وجود نداشتند شايد مي‌توانست در درون فرهنگ‌هاي محلي نشانه بارز دينداري و عشق به اهل بيت باشد‌اما در شرايط كنوني كه دشمنان اسلام در كمين هستند تا از اين واقعه و هر واقعه ديگري در زمينه وهن اسلام و نشان دادن چهره‌اي خشن از اين دين آسماني استفاده كنند بسياري از علما و به ويژه شخص مقام عظماي ولايت نسبت به حرمت اين‌امر هشدار داده‌اند.‌

دوشنبه 16 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 199]