توانمندي‌ هسته‌اي پاكستان - 5تهديد هسته‌اي هند، پاكستان را از امضاي معاهده NPT منع كرد

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: توانمندي‌ هسته‌اي پاكستان - 5تهديد هسته‌اي هند، پاكستان را از امضاي معاهده NPT منع كرد
خبرگزاري فارس: معاهده منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي NPT در سال 1968 تصويب شد و كشورهاي مختلف آن را امضاء كردند، اين معاهده در سال 1970 لازم‌الاجرا شد اما پاكستان از امضاء آن سرباز زد، دولت پاكستان علت عدم تمايل خود را اينگونه عنوان كرد كه با توجه به تهديد رو به رشد هسته‌اي هند و عدم تعهد آن به NPT حاضر به امضاء آن نيست.

د) ساختار تشكيلاتي و فعاليت‌هاي تحقيقاتي در دوره اول

تنظيم و طراحي يك برنامه دقيق و اجراي منظم آنها، گسترش ويژه و منطقي مراكز تحقيقاتي اعزام دانش‌پژوهان به خارج، تامين هزينه‌هاي تحقيقاتي و كمك‌هاي بين‌المللي و ... باعث شد كه انرژي اتمي در پاكستان با وجود همه مشكلات اقتصادي و اجتماع اين كشور بر پايه‌هاي مستحكم بنا شود.
تا سال 1964 شوراي انرژي اتمي پاكستان به صورت يك نهاد مستقل و خودگردان (Autonomous body) اداره مي‌شد اما با توجه به گستردگي فعاليت‌هاي آن به ويژه تصميم آنها بر ايجاد نيروگاه‌هاي اتمي باعث شد كه اين نهاد خودگردان به يك نهاد قانوني (Statutory body) تبديل شود. اين تصميم در تاريخ 29 مي 1965 به وسيله رئيس جمهور پاكستان اعلام شد، كميسيون انرژي پاكستان يا PAEC قانوناً به بخش‌هاي مختلفي تقسيم شد و هر بخش وظايف خاصي را به عهده گرفت، يك نمونه از چارت سازماني PAEC در سال 1967 شكل (2) ارائه شده است.
همانگونه كه ملاحظه مي‌شود، چارت مزبور يك ساختار نسبتاً كامل شامل همه وظايف سازماني كه متولي انرژي هسته‌اي در يك كشور است مي‌باشد. از مجموعه گزارش‌هاي ساليانه‌اي كه كميسيون انرژي اتمي پاكستان (PAEC) منتشر كرده است مي‌توان فهميد كه هر بخش وظايف خود را به نحوي شفاف و بسيار منظم و منطقي انجام داده و همين امر موجب پايه‌ريزي صحيح و محكم انرژي هسته‌اي در پاكستان شده است. اولين رئيس PAEC دكتر نظير احمد بود كه بين سال‌هاي 1955 تا 1972 اين مسئوليت را عهده‌دار شد، وي با مديريت برجسته خود نقشي اساسي در توسعه هسته‌اي پاكستان داشته است، دكتر عثماني در سال 63-1962 رياست شوراي حكام LAEA را بر عهده داشت، اما با وجود موفقيت‌هاي خوبي كه در عرصه هسته‌اي در پاكستان ايجاد شد در زمينه مسائل سياسي اين كشور درگير مشكلات عديده‌اي بود. در سال 1965، تنش ميان هند و پاكستان شدت گرفت و در اوت همان سال جنگ ميان دو كشور آغاز شد، پس از مدت كوتاهي، جنگ با شكست و خسارات زياد پاكستان خاتمه يافت و اين مساله تا حدي بر امور توسعه هسته‌اي پاكستان اثر گذاشت اما پروژه‌هايي كه از قبل برنامه‌ريزي شده بودند كماكان اجرا مي‌شد.
مهم‌ترين اين پروژه‌ها، تاسيس نيروگاه‌هاي اتمي Kanupp در پاكستان غربي و Roopur در پاكستان شرقي (بنگلادش كنوني)‌ بود كه از سال 1966 يعني يك سال بعد از خاتمه جنگ عمليات احداث آن آغاز شد اما اين جنگ (1965) و رقابت‌هاي آشكار و پنهان دو كشور هند و پاكستان كه به ويژه از زمان جدا شدن دو منطقه (1947) هر از چند گاهي خود را نشان مي‌داد تاثيري مهم در ديدگاه‌هاي هسته‌اي پاكستان گذاشت.
كشور پاكستان كه به نظر مي‌رسيد اهداف صلح‌جويانه انرژي هسته‌اي را دنبال مي‌كند پس از جنگ مذكور و به ويژه در اواخر دهه 1960 به تدريج نمايان مي‌شد، به عنوان مثال در سال 1969 ذوالفقار علي بوتو كه در آن زمان در كابينه ايوب خان مسئوليت وزارت خارجه را به عهده داشت در مقاله‌اي، بازدارندگي هسته‌اي را يكي از طرح‌هاي اجرايي كشور خود اعلام داشت و علت اين امر را جلوگيري از باج‌خواهي هند ذكر كرد. از طرف ديگر، يك سال پس از آن يعني در مي 1970 موافقتنامه‌اي 10 ساله بين پاكستان و اتحاد شوروي سابق براي گسترش همكاري‌هاي علمي و تجهيزات اتمي برقرار شد. عدم پيوستن پاكستان به NPT نيز در آن سال‌ها قابل تامل به نظر مي‌رسد. معاهده منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي NPT در سال 1968 تصويب شد و كشورهاي مختلف آن را امضاء كردند، اين معاهده در سال 1970 لازم‌الاجرا شد اما پاكستان از امضاء آن سرباز زد. دولت پاكستان علت عدم تمايل خود را اينگونه عنوان كرد كه با توجه به تهديد رو به رشد هسته‌اي هند و عدم تعهد آن به NPT حاضر به امضاء آن نيست.
به‌ هر حال صرف‌نظر از مسائل سلاح‌هاي هسته‌اي، كميسيون انرژي اتمي پاكستان (PAEC) با وجود وضعيت اقتصادي نگران‌كننده، همچنان استوار برنامه‌هاي توسعه صلح‌آميز هسته‌اي خود را ادامه مي‌داد. در طول دهه اول فعاليت‌ PAEC، سعي اين كميسيون در جهت پايه‌ريزي محكم زيرساخت‌هاي هسته‌اي پاكستان بود و حال كه از طرفي دانشجويان و محققان اعزامي به خارج به تدريج باز مي‌گشتند و از طرفي ديگر مراكز تحقيقاتي مختلفي ساخته شده بود، وضعيت پاكستان در زمينه علوم و تكنولوژي هسته‌اي به تدريج نتايج فعاليت‌هاي خود را نشان مي‌داد. چاپ مقالات علمي، برگزاري كنفرانس‌ها و سمينارها، ايجاد دوره‌هاي آموزشي و پژوهشي پيشرفته و تحقيقات عالي در زمينه علوم هسته‌اي از جمله فعاليت‌هاي مهم PAEC پس از يك دهه فعاليت در ساخت زير بناي مهم تكنولوژي هسته‌اي ‌است.
يكي از مهمترين نشست‌ها، برگزاري اولين سمينار بين‌المللي فيزيك هسته‌اي انرژي پائين از سوي PAEC در داكا در ژانويه 1967 بود، اين سمينار بين‌المللي 10 روزه در 16 ژانويه 1967 افتتاح شد و رياست آن را پروفسور عبدالسلام به عهده داشت. دكتر عثماني رئيس PAEC به عنوان اولين سخنران به ميهماناني كه از سراسر جهان شركت كرده بودند خيرمقدم گفت و تشكر كرد. اين كنفرانس مورد استقبال خوبي قرار گرفت به نحوي كه 84 دانشمند از كشورهاي دانمارك، هلند، ژاپن، مكزيك، سوئد، انگلستان، آمريكا، شوروي، استراليا، كانادا، فرانسه، ايران و تركيه در آن شركت داشتند. سخنراني‌هايي كه توسط مدعوين ارائه شد به صورت يك كتاب مستقل تحت عنوان ساختار هسته‌ توسط يك ناشر هلندي چاپ شد.
به تدريج با توسعه انرژي هسته‌اي در پاكستان، ‌همكاري‌هاي بين‌المللي PAEC نيز افزايش پيدا كرد و حضور بيشتر خود را در عرصه اين تكنولوژي در سطح جهان نمايان ساخت، امضاء قرارداد صلح‌آميز انرژي هسته‌اي نمونه بارز اين حضور است. در همان سال يعني در ژانويه 1967، دكتر سيبرگ رئيس كميسيون انرژي اتمي آمريكا از پاكستان ديدار كرد.
وي پس از ديدن موسسه تكنولوژي و صنعت هسته‌اي پاكستان (PINSTECH) اين چنين بيان مي‌دارد:«اينجانب تحت تاثير امكانات تحقيقاتي بنيادين شما قرار گرفتم و مطمئن هستم كه اين پايه‌اي براي رشد صنعت هسته‌اي در پاكستان خواهد بود.»
دكتر سيبرگ پس از بازديد از مركز انرژي اتمي لاهور، به ايراد يك سخنراني تحت عنوان شيمي عناصر ترانس اورانيوم مبادرت مي‌ورزد و سپس چكي به مبلغ 350 هزار دلار به دكتر عثماني به عنوان كمك دولت آمريكا جهت هزينه راكتور تحقيقاتي PINSTECH تحت برنامه اتم براي صلح تقديم مي‌كند. همچنين وزير صنايع كانادا آقاي دراري طي يك ملاقات كوتاهي از پاكستان در آوريل 1967 با رئيس PAEC يعني دكتر عثماني ملاقات كرد و در مورد برنامه نيروگاه اتمي كراچي (Kanupp) و كمك‌هاي ديگر كانادا به توسعه برنامه‌هاي هسته‌اي اين كشور در زمينه نيروگاه‌ها، كشاورزي و پزشكي به تبادل نظر مي‌پردازد.
انتهاي پيام/خ
سه شنبه 3 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 90]