اصغر فرهادی به همه حرف و حدیث ها پایان داد

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: ساخت فیلم در فضای بومی قابلیت بیشتری در جلب مخاطب گسترده جهانی دارد/ سیاه نمایی دور.ترین و بعید.ترین برچسبی است که می.شود به فیلم زد/ تصویری که سیاست از مردم یک کشور به جا می.گذارد نگران.کننده. تر است تا سینما

اصغر فرهادی به همه حرف و حدیث ها پایان داد:من نه مهاجرت کرده.ام و نه قصد مهاجرت دارم
اصغر فرهادی که این روزها برای مقدمات ساخت فیلم جدیدش در فرانسه به سر می.برد در گفت.وگویی درباره.ی حاشیه.های «جدایی نادر از سیمین» و شرایط ساخت فیلم جدیدش در اروپا سخن گفت. فرهادی تاکید کرد که پس از ساخت فیلم جدیدش به کشور بازخواهد گشت و تمایل دارد که فیلم جدید خود را هم در ایران اکران کند.

متن کامل گفت.و گوی ایسنا با اصغر فرهادی به شرح زیر است:ـ با توجه به موفقیت حضور «جدایی نادر از سیمین» در گلدن گلوب و معرفی فیلم به عنوان نماینده.ی سینمای ایران در مراسم اسکار امسال، چقدر به گرفتن جایزه.ی اسکار امیدوارید؟
همه.ی فیلم.ها را ندیده.ام. از طرفی اسکار چندان قابل پیش بینی نیست. قبلاً هم فیلم.هایی بوده.اند که علیرغم حدس و گمان.ها در لیست نهایی حضور نداشته.اند. علاوه بر خود فیلم، میزان تبلیغات نقش موثری دارد. فیلمسازان چند ماه پیاپی، بی.وقفه در حال صحبت و مصاحبه درباره.ی فیلمشان.اند. چند هزار نفر برای انتخاب یک فیلم رای می.دهند و مصاحبه.ها غالباً در جهت معرفی فیلم است. من تنها درچند سفر کوتاه توانستم برای معرفی فیلم بروم. چند روز پیاپی از صبح تا شب مصاحبه کردن با سوال.های مشابه و اجباراً پاسخ.های مشابه، کار خسته کننده.ایست. گاهی بعضی مصاحبه.ها را بعد از چند بار ترجمه، اینجا و آنجا می.خوانم. آن قدر لحن و ادبیاتش در این دست به دست شدن تغییر کرده که برعکس آن چیزی شده که منظور بوده. این سوای نقل قول.ها و مصاحبه.های جعلی است که گاهی به اسم خودم می.خوانم. به هر حال نیاز بود که مثل دیگر فیلمسازها چند ماه در آنجا مستقر شوم، که این امکان به خاطر نوشتن فیلمنامه.ی جدیدم، وجود ندارد.
ـ «جدایی نادر از سیمین» در کشورهای زیادی به نمایش درآمد، آیا از واکنش تماشاگران در کشورهای مختلف اطلاعی دارید؟
واکنش تماشاگران را تنها در کشورهایی مثل فرانسه، آلمان، آمریکا و کانادا از نزدیک دیده.ام. واکنش.ها چندان متفاوت با آنچه در ایران اتفاق افتاده نیست. آنهایی که از نزدیک نظراتشان را شنیده.ام، غالباً موقعیت.های داستان، رفتار شخصیت.ها و روابط بینشان را همه.گیر و فارغ از جغرافیا و شرایط محیطی خاص می.دانستند. این جمله را که شخصیت.های فیلم برایشان ملموس و آشناست، زیاد شنیده.ام.
ـ اخیراً کسانی چون برادران داردن و راجر ایبرت درباره.ی فیلم نظراتی را اعلام کردند که مثبت بوده است، خودتان پیش بینی چنین واکنش.هایی را می.کردید؟
پیش بینی نمی.کردم. به دلیل جزئیات بومی و زیاد بودن دیالوگ.ها، استقبال از فیلم بیرون از ایران را چیزی در اندازه.ی «چهارشنبه سوری» می.دیدم. یادم است وقتی فیلمنامه را به دوستم، آقای معادی، برای بازی. در فیلم دادم، او هم همین احساس را داشت. ما با هم فیلمنامه.ی دیگری نوشته بودیم که قرار بود در برلین ساخته شود. پیمان بعد از خواندن فیلمنامه.ی «جدایی نادر از سیمین» نگران بود که با ساخته شدن آن و فاصله افتادن بین موفقیت.های خارجی «درباره الی» و فیلمی که قرار بود بیرون از ایران بسازیم، دیگر این امکان فراهم نشود و عدم موفقیت «جدایی نادر از سیمین» در بیرون از ایران، فرصت ساختن آن فیلم دیگر در برلین را منتفی کند. اما آن قدر درگیر داستان شده بودم که برایم اهمیتی نداشت بعد از آن در خارج از ایران چه اتفاقی برای فیلم رخ خواهد داد. حتی فیلم را برای نماینده.ای که از جشنواره.ی برلین آمده بود زیرنویس هم نکرده بودیم. او با مترجمی که همراهش بود فیلم را دید و اولین کسی بود که برعکس آنچه تصور می.کردیم، به عنوان یک غیر ایرانی با فیلم ارتباط برقرار کرد.
ـ تاثیر موفقیت.های «جدایی نادر از سیمین» بر مسیر فیلمسازی شما چه خواهد بود؟
این موفقیت.ها همان قدر که می.توانند باعث انگیزه و اراده.ی بیشتر برای ادامه.ی کار شوند، به. همان اندازه هم می.توانند فیلمساز را اسیر رقابت با خود کنند و برای رهایی از این آسیب، به زعم من یک راه وجود دارد: هر چه سریع.تر فیلم قبلی و موفقیت.هایش را بگذاریم و به فیلم بعدی دل ببندیم. بعد از «درباره. الی» هم با «جدایی نادر از سیمین» خودم را از آن فیلم جدا کردم. این راه خوبیست برای در امان ماندن از آسیب.های نا.خواسته.ای که موفقیت به بار می.آورد.
ـ چه شد که تصمیم گرفتید فیلم بعدی.تان را خارج از ایران بسازید؟
به یک دلیل ساده و روشن: قصه در پاریس اتفاق می.افتد. داستان سفر چند روزه.ی کسی است به پاریس. این قصه را کجا باید ساخت؟
ـ آیا فیلمنامه.ی .فیلم جدیدتان همان فیلمنامه.ایست که با پیمان معادی نوشته بودید؟
نه. ارتباطی میان این دو فیلمنامه نیست. من و پیمان در دوره.ای که «درباره.الی» در مرحله.ی تدوین بود شروع به نوشتن فیلم.نامه.ای کردیم. حاصل کار هم قابل قبول از آب در آمد. قرارداد ساخت آن هم برای کار در برلین بسته شد، اما با پیش آمدن ایده.ی «جدایی نادر از سیمین» علی رغم همه برنامه ریزی.ها، از ساخت آن منصرف شدم.
ـ این سال.ها، تمایل به ساخت فیلم در خارج از کشور زیاد شده. فکر می.کنید علتش چیست؟
حتماً هر کس برای ساختن فیلم در خارج از ایران دلیل خاص خودش را دارد. همه به یک دلیل مشترک دست به ساخت فیلم در خارج از ایران نمی.زنند.
ـ آیا ساخت فیلم در خارج از کشور امکان بیشتری برای جهانی شدن به فیلمساز می.دهد؟
تصور من این نیست. تجربه نشان داده ساخت فیلم در فضای بومی قابلیت بیشتری در جلب مخاطب گسترده جهانی دارد. ولی یک چیزی این میان فراموش نشود. وقتی قصه.ای به ذهن شما می.رسد و شب و روزتان را سرشار از شوق نوشتنش می.کند، دیگر این حرف.ها و حساب.گری.ها کنار می.رود. این قصه است که شما را به دنبال خود می.کشد و نه اینکه شما قصه را به دنبال خود.
ـ واکنش شما به حاشیه.ها و حرف و حدیث.هایی که در ارتباط با ساخت فیلم جدیدتان در خارج از کشور به وجود آمده چیست؟
واکنشم تمرکز و دقت بیشتر بر فیلم بعدیم است.
ـ ولی گاهی بی.پاسخ گذاشتن این گونه صحبت.ها به نوعی باعث قوت گرفتن و جدی شدن این شایعات برای عموم می.شود.
یا باور داریم مردم باهوشند یا نه. اگر باور داریم، خیلی جای نگرانی نیست. خودشان می.توانند سره را از ناسره تشخیص بدهند.
ـ پس خبر مهاجرت شما واقعیت ندارد؟
واضح است که نه. من نه مهاجرت کرده.ام و نه قصد مهاجرت دارم. اولین بار هم خبر مهاجرتم را پشت چراغ قرمزی در میدان هفت تیر تهران شنیدم. کمتر از دو ماه است که برای تحقیق و آشنایی با فضا به پاریس آمده.ام تا نوشتن فیلمنامه را با همکار نویسنده.ای که در پاریس ساکن است آغاز کنم و بعد از اتمام نگارش هم مشغول پیش تولید و فیلمبرداری خواهیم شد. بلافاصله بعد از آماده شدن فیلم هم با خانواده.ام، که نمی.خواستم این مدت را از آن.ها دور باشم، به ایران باز خواهیم گشت. به هر حال وقتی قرار است شما فیلمی در کشوری دیگر بسازید، لازم است مدتی آنجا بمانید و در حد ضرورت داستان با محیط آشنا شوید. نمی.شود برای چنین داستانی امروز آمد و فردا پیش تولید کرد و یک ماه یا دو ماه بعد فیلمبرداری. زمان نیاز است.
ـ در ماههای گذشته اظهارنظرهای مختلفی درباره.ی فیلم شما ابراز شده که گاه به شدت متضاد و حتی غیرمنتظره بودند در این بین معدودی هم صفت «سیاه نمایی» را به فیلم نسبت داده.اند. نظرتان در مورد این اظهارات چیست؟
همانطور که اشاره کردید، عده.ی معدودی چنین چیزی را مطرح کرده.اند، این حرف که به فیلم نسبت می.دهند، مثل حکایت. مهاجرتی است که می.خواهند به زور به من نسبت بدهند. این دور.ترین و بعید.ترین برچسبی است که می.شود به فیلم زد.
ـ شاید حجم موفقیت.های فیلم در خارج از ایران باعث چنین نظری شده؟
بله. به بهانه و استناد اتفاقاتی که بیرون از ایران برای فیلم افتاده چنین نظری را می.دهند. یعنی اگر همین فیلم، با همین مختصات، بیرون از ایران تماشاگری نداشت و به جشنواره.ای نمی.رفت، «سیاه. نما» نبود. موضوعشان فیلم نیست، جوایز است. اول جوایز را می.بینند و بعد در فیلم دنبال دلیل جوایز می.گردند. از ته به سر حرکت می.کنند و چون تنها قادرند هر آنچه در هستی است، از خدا، دین، اخلاق تا هنر و سینما را از روزنه.ی تنگ سیاست ببینند، به این نتیجه دلخواهشان می.رسند که چون این فیلم خارج از ایران مورد توجه قرار گرفته، پس سیاه.نمایی کرده.
ـ سینمای اجتماعی خیلی وقتها در معرض این اتهام بوده. چرا؟
چسباندن برچسب سیاه.نمایی به سینمای اجتماعی که صادقانه سعی در بازنمایی وقایع و پرسشگری دارد، به نوعی فرار از پذیرش مسئولیت است. این تنها محدود به سینما نیست و در عرصه.های دیگر نیز از این شیوه استفاده می.شود. اگر خوشبینانه فرض کنیم که این اظهارات از سر نیات شخصی و سیاسی نیست و به آنچه می.گویند باور دارند، با این برداشت تک بعدی تمام فیلم.های اجتماعی تاریخ سینمای دنیا سیاه نمایی می.کنند. قصدم آن نیست که بگویم هیچ فیلم سیاه.نمایی در تاریخ ساخته نشده و هیچ جشنواره.ای در دنیا به این دلیل فیلمی را مورد تشویق قرار نداده. فیلم.های جعلی و تقلبی هم در همه جا ساخته می.شوند که از ابتدا اهدافشان مشخص است. اما اینکه به این خاطر، هر فیلم اجتماعی را متهم به سیاه.نمایی کرد منطقی نیست. به این عده که وانمود می.کنند نگران تصویر کشور در بیرون از ایران هستند باید یادآوری کرد به دلیل تعداد و حجم رسانه.ها در دنیای امروز، تصویری که سیاست از مردم یک کشور به جا می.گذارد نگران.کننده.تر است تا سینما.
ـ از نظر شما معیار برای تشخیص مرز سیاه نمایی و واقع گرایی در یک فیلم اجتماعی چیست؟ به طور مثال در مورد فیلم «جدایی نادر از سیمین»؟
برداشت تماشاگران از یک فیلم یکی از بهترین معیارهاست. در مورد «جدایی نادر از سیمین» درغالب نقدهایی که بیرون از ایران بر فیلم نوشته شده به این نکته اشاره شده که با تصویر جدید و مدرنی از ایران رو به رو هستیم. تصویر مردمی با دغدغه.های پیچیده.ی انسان امروز. بهترین افراد برای قضاوت درباره.ی اینکه این فیلم چه برداشتی از ایران به غیر ایرانی می.دهد، ایرانیان خارج از کشورند که فیلم را همراه با تماشاگر خارجی دیده.اند و به دلیل زندگی در فرهنگ و جامعه.ای دیگر، به تصویری که از کشورشان ارائه می.شود حساس.ترند. یکی از افتخارات فیلم احساس سربلندی تماشاگران ایرانی بعد از تماشای آن با مخاطب خارجی است. برای این گروه از تماشاگران که مشوق بسیاری از تماشاگران خارجی هم بوده.اند که فیلم را ببینند، اینکه فیلم توانسته به سهم خود در پاک کردن تصویر کلیشه.ای و نادرستی که از مردم ایران در ذهن بعضی از تماشاگران خارجی نقش بسته قدمی بردارد، باعث خوشحالی.شان است. آن عده که برچسب سیاه.نمایی را به فیلم می.زنند دو نکته را تعمدا کتمان می.کنند. اول آنکه پیش از موفقیت.های این روزها در خارج از ایران، این فیلم هم مثل فیلم.های قبلی من ابتدا در داخل کشور و بین همین مردم دیده شد. برخوردهای مردم، اهالی سینما و منتقدان داخل کشور را نادیده گرفته و بر طبل موفقیت.های خارجی می.کوبند تا فیلم را صرفاً فیلمی جشنواره.ای و ساخته شده برای تماشاگر غیر ایرانی قلمداد کنند. نکته.ی دوم آنکه من پیش از این نیز، چه در زمانی که نمایشنامه می.نوشتم و به صحنه می.بردم، چه دورانی که در تلویزیون سریال.هایی چون «داستان یک شهر» را می.ساختم، با همین سبک و سیاق نوشته.ام و کار کرده.ام. آن زمان نه جشنواره.ی خارجی در کار بود و نه جایزه.ای.
ـ برخی هم ایراد می.گیرند که چرا فیلم «جدایی نادر از سیمین» فضای توام با امید را به مخاطب منتقل نمی.کند؟
من این مثال را قبلا هم زده.ام. بدون آنکه قصد مقایسه باشد. وقتی یک بیمار پیش پزشکی می.رود و پزشک متوجه بیماری او می.شود یا می.تواند برای دلخوشی بیمار از بیماری و عواقب آن چیزی نگوید و بیمار هم خوشحال و دعاگو مطب را ترک کند و یا صریح و روشن به بیمار درباره بیماریش توضیح دهد، در حالت اول ظاهرا بیمار امیدوار و راضی مطب را ترک می.کند اما بی.خبر از بیماری که چندی بعد او را زمین گیر خواهد کرد، در حالت دوم اگرچه بیمار ناراحت و نگران مطب را ترک می.کند اما امید آن را دارد که به دلیل آگاهی بر بیماریش راه درمانی پیدا کند، در کدامیک از این حالت.ها امید واقعی و عمیق.تری به بیمار داده شده و درکدامیک امیدی جعلی و پوچ؟
ـ پیش.بینی می.کنید، فیلم جدیدتان در ایران هم به نمایش در خواهد آمد؟
به نظرم هیچ ممانعتی برای اکران آن وجود ندارد. شرکت «ممنتو»، تهیه.کننده فیلم هم این آمادگی را برای هماهنگی اکران داخل ایران و خارج از کشور اعلام کرده و در قرارداد قید کرده.ایم.
ـ عنوان این فیلم چیست؟
هنوز اسم قطعی فیلم انتخاب نشده.
ـ کسی از بازیگران انتخاب شده؟
با تعدادی از بازیگران به طور ضمنی صحبت شده، ولی همه چیز منوط به اتمام نگارش اولین نسخه از فیلمنامه است و بعد از اتمام فیلمنامه، کار انتخاب بازیگر در تهران و اینجا شروع خواهد شد.
ـ چه تعدادی از گروه ایرانی و چه تعداد اروپایی خواهند بود؟
گروه ترکیبی از هر دو طرف هستند. بازیگران هم به همین صورت. گروه کارگردانی هم که این روز.ها مشغول کارند ایرانی هستند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 159]