واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: شمال جنوب می شود یا جنوب شمال؟
در بسیاری از مطالبی که درباره.ی نابودی جهان در سال 2012 خوانده و یا شنیده.ایم، از دلایل نابودی زمین، تغیر جهت قطبین مغناطیسی زمین یا تغییر جهت محور چرخش کره.ی زمین نام برده می.شود. اما آیا چنین مطالبی از نظر علمی ممکن است؟ و اگر ممکن است تا چه حد می.تواند روی زندگی ما تاثیر داشته باشد؟
پیش از بررسی این مطلب لازم است که با محورهای چرخش و مغناطیسی زمین آشنا شویم:
می.دانیم زمین که یک جسم کروی شکل است، هر 24 ساعت یک بار به دور خود می.چرخد که اثر این چرخش، پیدایش شب و روز است. چرخش زمین حول یک محور انجام می.شود که آن را محور چرخش زمین می.نامیم. این محور در دو نقطه کره.ی زمین را قطع می.کند که همان قطب.های شمال و جنوب جغرافیایی کره.ی زمین هستند.
علاوه بر محور چرخش، زمین یک محور دیگر نیز دارد و آن محور مغناطیسی کره.ی زمین است. برای درک محور مغناطیسی زمین، فرض کنید که زمین، یک آهنربای بزرگ است. این آهنربا، دو قطب دارد که راستای این دو قطب را محور مغناطیسی زمین می.نامیم. اما منشا این آهنربای بزرگ چیست؟
این آهنربا با حرکت و چرخش ذرات باردار در هسته.ی خارجی زمین که مذاب است به وجود آمده است. محور مغناطیسی زمین دقیقا در راستای محور چرخش زمین نیست و این دو با هم زاویه.ای در حدود 11 درجه می.سازند. از محور مغناطیسی زمین چه استفاده.ای می.کنیم؟ شاید بارزترین استفاده ما از اثر مغناطیسی زمین، قطب نما باشد که در واقع قطعه فلزی کوچکی است که به دلیل نیروی مغناطیسی که از جانب زمین به آن وارد می.شود همیشه راستای آن در جهت شمال مغناطیسی زمین است و به کمک آن می.توانیم با دقت خوبی، جهت.یابی کنیم.
حال ببینیم که محورهای چرخش و مغناطیسی کره.ی زمین در طول زمان چه تغییراتی می.کنند و این تغییرات چه تاثیری روی انسان.ها و حیات روی کره.ی زمین دارد؟
محور چرخش زمین نسبت به خط عمود بر مدار زمین در فضا، حدود 23.5 درجه زاویه دارد و همین کج بودن محور زمین است که باعث تغییر زاویه تابش خورشید و پیدایش فصل.ها در نقاط مختلف کره.ی زمین می.شود.
راستای محور چرخش زمین در بازه.های زمانی کوتاه چند ساله، حرکت محسوسی ندارد و راستای آن در فضا تقریبا ثابت است. به همین دلیل است که در آسمان، ستاره.ای به نام ستاره.ی قطبی داریم که در واقع ستاره.ای در راستای محور قطبی زمین است. اما اگر در طولانی مدت، حرکت محور زمین را بررسی کنیم، متوجه می.شویم که این محور در واقع خود به آرامی می.چرخد. چرخش محور زمین شبیه به حرکت یک فرفره روی یک میز است که هنگامی که آن را به دور خود می.چرخانیم، محورش هم می.چرخد. چرخش فرفره بعد از مدتی به دلیل اصطکاک متوقف می.شود اما محور زمین این چرخش نسبتا کند را همواره انجام می.دهد.
حرکت دیگر محور زمین، حرکت نوسانی آن است که باعث می.شود زاویه آن نسبت به خط عمود بر صفحه مدار زمین، ثابت نباشد و در دوره.های زمانی چندین ساله، اندکی از مقدار 23.5 درجه، کم یا زیاد شود.
اما تاثیر این حرکات محور زمین روی موجودات زنده و به طور خاص، انسان.ها چیست؟ به طور کلی حرکات محور چرخش زمین در حدی نیست که روی زندگی انسان.ها در حال حاضر تاثیر خاصی بگذارد. شاید اگر برخورد شدیدی از سوی یک جسم بزرگ سرگردان در منظومه شمسی با زمین صورت بگیرد، تغییر زاویه محور زمین از 23.5 درجه باعث تغییرات آب و هوایی زیادی شود اما هیچ شواهدی وجود ندارد که در سال 2012 چنین اتفاقی بیفتد. ما تقریبا تمامی اجسام بزرگ و سرگردان منظومه شمسی خود را می.شناسیم و میدانیم که در سال آینده و یا سالهای نزدیک بعدی، هیچ اتفاقی محور زمین را تکان نخواهد داد. زمین به قدری پر جرم است که محور چرخش آن به راحتی تکان نمی.خورد. به قول معروف: محور زمین بیدی نیست که با این بادها بلرزد!
اما محور مغناطیسی زمین چطور؟ تاثیر آن بر روی موجودات زنده چطور است؟
جهت آهنربای مغناطیسی زمین در طول تاریخ آن ثابت نبوده و نخواهد بود. راستای این محور، حدود 72 میلیون سال پیش، چندین بار عوض شده است و آخرین بار نیز حدود 750 هزار سال پیش، جهت آن عوض شده است. دلایل این تغییرات جهت مغناطیسی زمین هنوز به صورت کامل مشخص نیست و به فعالیت.های درونی زمین بر می.گردد.
در حال حاضر قطب مغناطیسی زمین در نزدیکی قطب شمال جغرافیایی زمین و در شمال کشور کانادا قرار دارد اما مکان آن ثابت نیست و با سرعت بین 40 تا 60 کیلومتر در سال در حال حرکت به سمت کشور روسیه است. اما تغییر محور مغناطیسی زمین چه تاثیری روی موجودات زنده و انسان دارد؟
می.توان به طور کلی گفت که سال 2012، از نظر میدان مغناطیسی، هیچ تفاوتی با سال.های گذشته نخواهد داشت و نگرانی درباره.ی اتفاقات ناگوار زمین.شناسی، بی مورد خواهد بود
برخی از آن.ها به شرح زیرند:
1- تغییر قطبش سنگ.ها
2- تاثیر بر جانوران کوچک
3- تاثیر احتمالی بر جهت یابی حیوانات و تغییر سیستم بیولوژیکی
4- تاثیر بر ساختارهای نیروگاهی در عرض.های میانی وابسته به خورشید
5- بروز پدیده.های جوی و تاثیر بر اقلیم
6- بروز تاثیرات جوی (شفق ها و ...)
هیچ.کدام از پدیده.های بالا، تاثیرات زیادی روی زندگی انسان.ها ندارند و می.توان به طور کلی گفت که سال 2012، از نظر میدان مغناطیسی، هیچ تفاوتی با سال.های گذشته نخواهد داشت و نگرانی درباره.ی اتفاقات ناگوار زمین.شناسی، بی مورد خواهد بود.
در پایان ذکر این سخن لازم است که بزرگترین نگرانی امروز بشریت، بلایی است که خود او به سر طبیعت زیبای زمین می.آورد. روزانه حجم بسیار زیادی از محیط زیست و منابع مفید کره.ی زمین نابود می.شود. اگر قرار باشد تهدیدی برای حیات روی کره.ی زمین وجود داشته باشد، آن تهدید فعالیت.های مخرب انسانی است. پس تنها راه نجات موجودات زنده از نابودی ، اصلاح نوع زندگی، مصرف و نگرش انسان.ها است.
منبع: تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فان پاتوق]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 191]