يك نگاه نااميدانه /ناجي در اسكار منجي آواز گنجشك‌ها و مجيدي نمي‌شود

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: يك نگاه نااميدانه /ناجي در اسكار منجي "آواز گنجشك‌ها" و مجيدي نمي‌شود
"آواز گنجشك‌ها" پس از موفقيت داخلي و جهاني در حالي نماينده ايران در اسكار شد كه حتي مخالفان فيلم هم آن را بهترين انتخاب ممكن مي‌دانند، اما به نظر مي‌رسد رضا ناجي نمي‌تواند برگ برنده مجيد مجيدي در اسكار باشد.

به گزارش خبرنگار مهر، ستايش منتقدان ايراني و اروپايي از "آواز گنجشك‌ها"، موفقيت فيلم در جشنواره‌هاي اروپايي و توجه به بازي ناجي بازيگر محبوب مجيدي در اين سال‌ها گرچه اين كارگردان را در شرايط حرفه‌اي مناسب قرار مي‌دهد، اما ضامن موفقيت او در اسكار با همه ويژگي‌هاي منحصربفرد آن نيست.

"آواز گنجشك‌ها" امتيازهايي دارد كه براي اسكار جذاب نيست. مجيدي پس از فيلم بسيار موفق "بچه‌هاي آسمان" كه ايران را تا مرز اسكار بهترين فيلم غير انگليسي‌زبان هم برد، همان نگاه را ادامه داده و جهان‌بيني‌اش تغيير نكرده است. اين جهان‌بيني كه براي دوستداران سينماي او محترم و از نظر منتقدان پاشنه آشيل فيلم‌هايش است، ساده‌زيستي را ستايش مي‌كند.

در اين نگاه طبقه فرودست بي‌آلايش و علايقش صادقانه است. قهرمانان فيلم‌هاي مجيدي در "باران" و "آواز گنجشك‌ها" آدم‌هايي ساده و بي‌چيز هستند كه مي‌كوشند ديگران را در سفره خالي‌شان سهيم كنند. مجيدي در "بچه‌هاي آسمان" هم اين جهان‌بيني را داشت اما اين نگاه ديگر براي مخاطب غربي تازگي ندارد.

والتر سالس، مجيدي، روبرتو بنيني و خوزه لوئيس گارسي در اسكار هفتاد و يكم

جايزه‌هايي هم كه نصيب "آواز گنجشك‌ها" در عرصه بين‌المللي شده بيشتر به بازيگر فيلم رسيده و دست فيلمساز در اين زمينه خالي است. مخاطب غربي بازي ناجي را مي‌پسندد، چون نمي‌داند ناجي در واقع خود را بازي مي‌كند و كريم فاصله‌اي زياد از او ندارد كه بازي در اين نقش چالشي جدي براي بازيگر باشد.

اما مجيدي در آوردگاه اسكار نمي‌تواند به اتكاي درخشش ناجي و حضور شيرين او در اين نقش به موفقيت برسد. فيلم مستقل داوري مي‌شود، هر چند حضور پخش‌كننده معتبر خارجي و جوايز جشنواره‌هاي بين‌المللي موقعيت "آواز گنجشك‌ها" را نسبت به ديگر ساخته‌هاي مجيدي بهتر و بخت او را براي راهيابي به فهرست نهايي بيشتر مي‌كند، اما آكادمي قواعد خاص خود را دارد.

به نظر نمي‌رسد اعضاي آكادمي با ديدن نماهايي كه تورج منصوري با چيره‌دستي از بالا فيلمبرداري كرده و قرار است جلوه بصري متفاوت به فيلم بدهند، مانند اغلب هواداران وطني ذوقزده شوند. تكنيك "آواز گنجشك‌ها" آن چيزي نيست كه آكادمي از سينماي آسيا و ايران انتظار دارد، ضمن اينكه در مقايسه با ساير رقبا تكنيك "آواز گنجشك‌ها" امتيازي تعيين‌كننده نيست.

مضمون فيلم يك دهه قبل مي‌توانست مخاطب غربي را تحت تاثير بدهد. اما بدويت موجود در "آواز گنجشك‌ها" تازگي ندارد و فيلم تصويري سياه و منفي از جامعه ايراني ارائه نمي‌دهد كه از اين نظر مخاطب خارجي دوستداران چنين فيلم‌هايي را راضي كند و به تصويري كه از جامعه بدوي و درگير فقر و جهل ايراني دارند مهر تاييد بزند.

سرگشتگي روستايي ساده‌دل در كلانشهري پرتزوير براي اعضاي آكادمي چه مفهومي دارد و مخاطب غربي با چه بخشي از اين دنيا كه مجيدي مقابل چشمش قرار مي‌دهد همراه مي‌شود؟ فيلم نمي‌تواند همدلي و تحسين اسكار را برانگيزد. همانطور كه اعضاي آكادمي پارسال امتيازها و جوايز فيلم ستايش‌شده "4 ماه و 3 هفته و 2 روز" را ناديده گرفتند و اسكار را به فيلمي ديگر دادند.

فيلم لايه‌هاي عميق ندارد كه براي مخاطب غربي جذاب باشد. "زندگي ديگران" كه سال 2007 اسكار بهترين فيلم خارجي را برد، گرچه قصه‌اي را روايت مي‌كند كه در آلمان مي‌گذرد، اما موضوع آن جهاني است و رنگ كهنگي نمي‌گيرد. قصه فيلم درباره همه جوامع بسته‌اي است كه منزلت انسان و شان هنرمند را ناديده مي‌گيرند.

مضمون انساني از نظر مخاطب غربي و ايراني تفاوت دارد و اين موضوع مي‌تواند معادله‌ها را بر هم بزند. "درياي درون" هم كه اسكار برده مضموني انساني دارد، اما نگاه فيلمساز غربي با مجيدي كه نماينده يك جهان‌بيني خاص است تفاوت دارد. نگاه فيلمساز غربي در ستايش انسان، اما نگاه مجيدي در ستايش عظمت هستي و دل سپردن به تقدير است.

گرچه بردن اسكار بهترين فيلم غير انگليسي‌زبان مي‌تواند خوني تازه در پيكر نحيف سينماي ايران به جريان بيندازد و علاقمندان را خوشحال كند، اما "آواز گنجشك‌ها" فيلمي نيست كه طلسم ناكامي سينماي ايران را در اين عرصه بشكند. بعيد به نظر مي‌رسد ناجي اين بار هم نجات‌دهنده فيلم مجيدي و سينماي ايران باشد. اسكار بازي ديگري است و ناجي قهرمان اين بازي نيست.
دوشنبه 11 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 79]