پر فشاري خون (hypertension)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

پر فشاري خون (HYPERTENSION): به فشار خون بالاتر از 140/90 اطلاق ميگردد. فشار خون بالا به دو علت ايجاد ميشود: 1- هنگامي كه حجم خون در رگهاي سالم افزايش مي يابد.
2- هنگامي كه حجم خون طبيعي از رگهاي تنگ عبور ميكند. نكته: در افراد ديابتي فشار خون بالاتر از 130/85 فشار خون بالا محسوب ميگردد. نكته: در افراد بالاي 60 سال فشار خون 160/90 قابل تحمل بوده و فشار خون 140/90 ايده آل است. انواع پر فشاري خون: 1- فشار سيستوليك بالا (ISOLATED SYSTOLIC HYPERTENTION): در اين حالت كه اغلب در افراد مسن بروز ميكند فشار دياستوليك طبيعي بوده اما فشار سيستوليك افزايش مي يابد. عاملي مهم در بروز بيماريهاي حاد قلبي همچون سكته و حمله قلبي ميباشد، بويژه در افراد مسن و ميانسال. هر چه اين شكاف بيشتر باشد يعني فشار دياستولي طبيعي اما فشار سيستولي از ميزان طبيعي بالاتر باشد، خطر نيز بيشتر خواهد بود. اين پرفشاري فرم شايع پرفشاري در افراد بالاي 60-50 سال ميباشد (90 درصد) 2- فشار دياستوليك بالا: در اين حالت فشار سيستوليك طبيعي اما فشار دياستولي افزايش يافته است. اين فرم پر فشاري بيشتر جوانان را درگير ميكند. عاملي مهم در بروز حملات قلبي و سكته ميباشد، به ويژه در جوانان و همه افرادي كه به پرفشاري وخيم و حاد دچار هستند. 3- پر فشاري خون كه هر دو فشار سيستولي و دياستولي افزايش مي يابد. نكته: فشار خون بالاي كاذب موسوم به "فشار خون روپوش سفيد" زماني روي ميدهد كه بيمار با مشاهده پزشك مضطرب شده و فشار خونش بطور كاذب و غير واقعي بالا مي رود. نكته: زماني كه پزشك در مورد ميزان دقيق فشار خون بيمار ترديد دارد از مونيتور هاي 24 ساعته سيار بهره ميگيرد. اين فشارسنجها قابل حمل بوده و با باطري كار ميكنند كه به كمر بيمار متصل گشته و كيسه بازوبند به بازو بسته ميگردد. اين دستگاه بطور مستمر و پيوسته فشار خون بيمار را در طي 24 تا 48 ساعت ثبت ميكند. نكته: فشار خون بالاي كاذب ديگري نيز وجود دارد كه در افراد سالخورده مشاهده ميگردد. در اين حالت شريان بازويي بيمار تا حدي سخت است كه با كيسه بازوبند نميتوان آن را فشرده ساخت بنابراين فشار خون دقيق اندازه گيري نميشود. نكته: صحبت كردن حين اندازه گيري فشار خون، كيسه بازوبند خيلي كوچك، مصرف كافئين قبل از تست همگي موجب پديد آمدن فشار خون بالاي كاذب ميگردند. نكته: فعاليت بدني پيش از اندازه گيري، ترك سيگار ناگهاني در افراد سيگاري موجب پديد آمدن فشار خون پايين كاذب ميگردد. نكته: فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاري خون در زمستان اندكي افزايش مي يابد. نكته: فشار خون بالا افراد لاغر را بيشتر از افراد چاق در معرض خطرات سكته و حملات قلبي قرار مي دهد. نكته: فشار خون بالا باعث كاهش يافتن اميد به زندگي (متوسط طول عمر) در سنين مختلف ميگردد. به جدول زير توجه كنيد: تقسيم بندي پرفشاري خون: 1- پرفشاري اوليه (PRIMARY H.): فاقد علت شناخته شده ميباشند. 90-85 درصد افراد با فشار خون بالا داراي پرفشاري اوليه ميباشند. در اين نوع از پرفشاري خون عوامل ناشناخته اي همچون ناهنجاريهاي وراثتي موجب افزايش مقاومت رگها در برابر جريان خون ناشي از تنگي خون، افزايش يافتن برونده قلب و افزايش حجم خون، ميگردد. 2- پرفشاري ثانويه (SECONDARY H.): واجد علت شناخته شده ميباشند.15-10 درصد افراد با فشار خون بالا داراي پرفشاري ثانويه ميباشند. علل ها: * اختلالات و آسيب هاي كليوي كه آب و نمك به اندازه كافي دفع نميگردند. مثل: التهاب كليه ها، صدمه به كليه ها و تنگي سرخرگ تغذيه كننده كليه. (10-5 درصد) * اختلالات هورموني: نشانگان كوشينگ كه درآن ترشح كورتيزول افزايش مي يابد-پر كاري تيروئيد-وجود تومور در غده آدرنال (فوق كليوي) كه باعث ترشح بيش از حد آلدوسترون ميگردد-وجود تومور در غده آدرنال (PHEOCHROMOCYTOMA) كه ترشح اپي نفرين و نوراپي نفرين افزايش مي يابد-فشار خون بالا در دوران حاملگي(PREECLAMPSIA). * مصرف قرصهاي ضد بارداري-داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي در بلند مدت(ايبوپروفن، ناپروكسن، آسپرين، مفناميك اسيد)-كورتيكو استروئيدها-كوكائين-الكل-آمفي تامين-اريتروپويتين-سيكلوسپورين و مصرف زياد شيرين بيان. * تصلب شرايين (سخت شدن رگها) ريسك پرفشاري خون را افزايش ميدهد. سختي عروق از خاصيت ارتجاعي (انعطاف پذيري) رگها ميكاهد كه موجب بالا رفتن فشار خون مي شود. پر فشاري خون نيز روند سخت شدن رگها را تسريع و تشديد ميكند. * تنگي سرخرگ آئورت. * مسموميت با سرب. نكته: چاقي، سبك زندگي بدون تحرك، استرس، استعمال سيگار، مصرف الكل و نمك بيش از اندازه در شكل گيري پرفشاري خون دخيل ميباشند.

علايم پرفشاري خون: معمولا بدون علامت ميباشد از اينرو از آن به عنوان "قاتل خاموش" ياد مي كنند. اما سردرد، سرگيجه، خون دماغ، برافروختگي رخسار، خستگي، دمدمي مزاجي، تكرار ادرار، گرفتگي عضلات ميتواند علايم پرفشاري خون باشند. اما به خاطر داشته باشيد كه اين علايم در افراد سالم نيز ممكن است بروز كند. نكته: در پرفشاري و خيم وشديد درمان نشده داراي علامت ميباشد چراكه به مغز، چشمها، قلب و كليه ها آسيب ميرساند. علايمي همچون سردرد، خستگي، تهوع، استفراغ، تنگي نفس، بي قراري، تاري ديد. نكته: فشار خون خيلي بالا موجب ورم مغز ميگردد كه اين حالت باعث تشديد سردرد، تهوع، استفراغ، خواب آلودگي، گيجي، تشنج،ب ي خوابي و اغما ميگردد كه به درمان اورژانسي نياز دارد. نكته: چنانچه فشار خون بالا ناشي از وجود تومور در غده ادرنال باشد از آنجايي كه سطح اپي نفرين و نوراپي نفرين افزايش مي يابند علايمي همچون سردرد شديد، اضطراب، تپش قلب، تعريق شديد، لرز ورنگ پريدگي پديد مي آيد. اقدامات تشخيصي: شامل اندازه گيري فشار خون-معاينات باليني-بررسي سوابق و شرح حال بيمار-نوار قلب-معاينه شبيكه چشم-آزمايش خون وادرار-عكسبرداري هاي پزشكي از كليه ها وقفسه سينه. خطرات پرفشاري خون: 1- فشار خون بالاي درمان نشده ريسك ابتلا به عوارض قلبي (نارسايي، حمله و سكته قلبي)، نارسايي كليوي و سكته را افزايش ميدهد. 2- آسيب به شريانها: شريانها در پرفشاري خون سخت تر شده، رسوب چربي بر ديواره داخلي عروق افزايش مي يابد. 3- هنگامي كه فشار خون از 140/90 فراتر مي رود قلب ناچار است براي پمپ كردن خون سخت تر فعاليت كند. همين امر موجب بزرگ و ضخيم شدن ديواره هاي قلب(هيپرتروفي) ميگردد. اين بزرگي معمولا در طرف چپ قلب پديد مي آيد. بزرگ شدن قلب موجب ميشود حفره هاي قلب بطور طبيعي و كارآمد متسع نشوند و در زمان استراحت و پر شدن مجدد قلب از خون دچار مشكل شده، انقباضات قلب ضعيف و ريتم قلب نامنظم گردد. 4- با بزرگ شدن قلب حجم خون ارسالي به كليه ها كاهش يافته وكليه ها نيز با نگهداري آب و نمك و عدم دفع آنها به آن واكنش نشان ميدهند. همين امر موجب احتباس آب در بدن بويژه پاها و ششها ميگردد. 5- تنگ شدن و يا پارگي عروق كليه ها. 6- تنگي و يا پارگي عروق چشم كه به نابينايي مي انجامد. 7- پارگي و يا انسداد رگهاي مغز كه به سكته مغزي مي انجامد. 8 -پرفشاري خون موجب افزايش دفع كلسيم از ادرار ميگردد كه به پوكي استخوان مي انجامد. علل و فاكتورهاي ريسك غير قابل كنترل: 1- سن: به موازات افزايش سن ريسك ابتلا به فشار خون بالا نيز افزايش مي يابد.
2- نژاد: پرفشاري خون در افراد سياه پوست بيستر از سفيد پوستان است.
3- جنس: در سنين جواني وميانسالي مردان بيشتر از زنان به پرفشاري خون مبتلا ميشوند اما پس از يائسگي ( سن 60) خطر ابتلا به پرفشاري خون در زنان اندكي بيشتر ازمردان است.
4- وراثت: افرادي كه خويشاوندان نزديك و يا پدر و مادر آنها مبتلا به فشار خون بالا هستند بيشتر در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند. قابل كنترل: 1- چاقي: هر قدر شما دچار اضافه وزن باشيد، بدن شما به اكسيژن و خون بيشتري نيازمند است. بنابراين با افزايش حجم خون در گردش فشار بيشتري به رگها اعمال ميگردد كه افزايش فشار خون را در پي دارد. همچنين چاقي با كلسترول و تري گليسريد بالا توام بوده و رسوب چربي به ديواره عروق و تشكيل پلاك و سخت شدن شريانها را در پي دارد.
2- بي تحركي: افراد بي تحرك معمولا داراي تعداد ضربان وبرونده قلب بيشتري ميباشند.
3- مصرف سيگار: تركيبات شيميايي موجود در سيگار به ديواره شريانهاي آسيب وارد ساخته وباعث تشكيل پلاك ميگردد.همچنين نيكوتين رگها را تنگ كرده وقلب را به فعاليت بيشتر وامي دارد.
4- مصرف زياد سديم و پتاسيم ناكافي: چنانچه پتاسيم كم مصرف كنيد سديم بيشتري در بدن شما انباشته ميگردد.
5- افراد مبتلا به كلسترول بالا، ديابت و قطع تنفس حين خواب از ريسك بالاتري برخورداند.
6- مصرف الكل.
7- استرس و اضطراب: استرس موجب انقباض رگها و بالا رفتن فشار خون ميگردد. نكته: مصرف زياد نمك بسيار مضر بوده و غير از عارضه بالا رفتن فشار خون باعث: احتساب آب در پاها، تشديد روند پوكي استخوانها، آسم وب يماريهاي كليوي گرديده و با سرطان معده مرتبط مي باشد. نكته: نمك در غذاهاي آماده، نان، غلات صبحانه، سوسيس و كالباس، سوپها، تنقلات شور(چيپس)، كنسروها، ساندويچها و پنير موجود است. درمان فشار خون بالا: 1- كاهش وزن در افراد چاق. 2- كاهش دريافت سديم و نمك. دريافت سديم روزانه بايد در تمام افراد از جمله افراد كاملا سالم كمتر از 2 گرم (كمتر از يك قاشق چايخوري). نمك نيز بايستي كمتر از 5 گرم باشد. 3- ورزش وفعاليت بدني منظم.30 دقيقه ورزش در 5 روز از هفته. 4- مصرف دانه ها ي كامل، ميوه ها، سبزيجات، غذاهاي كم چرب، مغزها فشار خون را كاهش ميدهند. 5- مصرف پتاسيم، كلسيم و منيزيوم در كنترل فشار خون بالا ضروري ميباشند. اين مواد معدني در موز، آوكادو، طالبي، انگور، زردآلو، شليل، پرتغال، كاهو، گل كلم، مارچوبه، كدو، سيب زميني، سويا، گوجه فرنگي، انبه، هلو و آناناس يافت ميگردند. 6- كنترل استرس-خواب كافي-قطع مصرف مشروبات الكلي و كافئين، و استعمال سيگار. 7- مصرف امگا 3 و ويتامين C. نكته: مصرف سير و پياز به كاهش فشار خون كمك ميكند. نكته: افراد سالم بايستي هر دو سال يك بار فشار خون خود را چك كنند. اين مدت در افراد مبتلا به پرفشاري خون سالي يك مرتبه و در افراد با فشار خون خيلي بالا هفته اي يك بار ميباشد.