یهود وایرانیان یهودی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: يهوديان، بني ‏اسرائيل يا كليميان در لفظ ايراني، پيروان دين يهود و شريعت ابلاغ شده (تورات) از خداوند به حضرت موسي (در حدود 3300 سال پيش) هستند. پس از درگذشت حضرت موسي، جانشين وي، يهوشوع، بني ‏اسرائيل را به سرزمين مقدس وارد كرد و تا زمان ويراني دومين معبد بيت‏ المقدس در اورشليم (حدود سال 70 ميلادي)، 55 تن از انبياي بني ‏اسرائيل به هدايت و ارشاد پيروان اين دين پرداختند.
جمعيت كنوني يهوديان جهان حدود 13 ميليون نفر است كه اكثريت آنها به ترتيب در امريكا، اسرائيل، روسيه و كشورهاي اروپايي سكونت دارند و جوامع متعددي از يهوديان نيز در ساير كشورها، از جمله ايران حضور دارند.
سابقه حضور يهوديان در ايران به حدود 2700 سال پيش باز مي‏گردد و بسياري از اماكن مقدس و تاريخي آنها در اين كشور قرار دارند كه آرامگاه انبياي بني ‏اسرائيل مانند حضرت دانيال نبي در شوش، استر و مردخاي در همدانوحضرت حبقوق نبي در تويسركان از اين جمله ‏اند. نيز آرامگاه‏هاي چندين تن از علماي برجسته يهودي – هاراو اورشرگاء در يزد و حاخام ملا مشه هلوي (Moshe-Ha-Lavi) » در كاشان - در ايران قرار داشته و مورد احترام مسلمانان نيز هستند.
با تشكيل مجلس شوراي ملي در دوران مشروطيت، اقليت‏هاي ديني از كرسي نمايندگي برخوردار شدند و كليميان تا به امروز در همه دوره‏ ها داراي نماينده بوده ‏اند. بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در مجلس خبرگان قانون اساسي نيز نماينده كليميان ايران حضور فعال داشت. كليميان طبق قانون اساسي داراي يك نماينده در مجلس شوراي اسلامي هستند. فعاليت.هاي سياسي، اجتماعي و شرعي جامعه كليمي حول سه محور مرجع ديني كليميان، نماينده كليميان در مجلس شوراي اسلامي و هيئت مديره انجمن كليميان تهران متمركز است. هرگونه اعلام موضع يا پيگيري مسائل حقوقي ، سياسي و اجتماعي جامعه كليمي از طريق نهادهاي مذكور صورت مي.گيرد.
هم ‏اكنون اين جامعه داراي كنيسا (كنيسه)‏هاي متعدد، مدارس خاص، مجتمع ‏هاي فرهنگي، سازمان‏هاي جوانان، دانشجويان و بانوان، سراي سالمندان، كتابخانه مركزي، تالار اجتماعات و فروشگاه‏هاي مواد گوشتي طبق شرع يهود در مناطق و شهرهاي يهودي ‏نشين مي باشد. اطلاع ‏رساني و نشر آثار فرهنگ يهودي به صورت كتب و نشريات متعدد با افت و خيز، همواره جريان داشته و پس از انقلاب علاوه بر بولتن‏هاي داخلي دوره‏ اي، نشريه تموز ( تا سال 1368) و ماهنامه افق بينا(ارگان انجمن كليميان از سال 1378) عهده‏ دار اين امر بوده ‏اند. كليميان تهران، فعاليت.هاي ورزشي خود را در قالب باشگاه ورزشي گيبور انجام مي.دهند . اين باشگاه متولي كلاسهاي ورزشي و مسابقات داخلي و نيز مسابقات بين اقليت.هاي مذهبي بوده و از همكاري مربيان كليمي و غير كليمي بهره مي.برد. سازمان بانوان يهود نيز در زمينه ورزش بانوان با اين باشگاه همكاري دارد. كانون خيرخواه از ديگر نهادهاي خيريه جامعه كليمي است كه مهمترين فعاليت آن، اداره بيمارستان دكتر سپير در جنوب شهر تهران است كه به ارائه خدمات به كليه شهروندان مشغول است. هزينه اداره اين بيمارستان عمدتا توسط خيرين كليمي تامين مي.شود.
ليميان تهران، مدارس متعدي از گذشته احداث و بهره برداري نموده.اند كه در سالهاي اخير به علت كاهش جمعيت و نيز پراكندگي دانش.آموزان كليمي در ساير مدارس عام، تعدادي از اين مدارس در اختيار آموزش و پرورش و دانش آموزان مسلمان قرار گرفته.اند. در حال حاضر پنج مدرسه اختصاصي آموزش كليميان در تهران فعال هستند.

چكيده هايي از مباني اعتقادي دين يهود

سيزده اصول ايمان يهود

خداوندِ متبارك، موجود (حاضر) و ناظر است. او واحد و يكتاست. او جسم ندارد و شباهتي هم به جسم ندارد. او مُقدم بر هر موجود قديمي ..در جهان است. عبادت موجودي به غير از او جايز نيست. او از نيت و افكار انسانها آگاه است. نبوت حضرت موسي سرور ما حقيقت دارد. حضرت موسي به لحاظ نبوت از ديگر انبياي بني ..اسرائيل برتر است. تورات مقدس از آسمان (ازجانب خداوند) وحي شده است. تورات در هيچ زماني تغيير نيافته و نخواهد يافت. خداوند، شريران را مجازات خواهد كرد و پاداش و اجر نيكوكاران را خواهد پرداخت. ماشيَحِ پادشاه (منجي جهان) خواهد آمد. مردگان در آينده زنده خواهند شد.
گزيده‏اي از ده فرمان اصلي تورات مقدس
من خداوند خالق تو هستم كه تو را از اسارت و بندگي مصر آزاد ساختم.
تو را معبود ديگري جز من نباشد. هيچ تصويري از آنچه در آسمان و يا بر روي زمين و يا در آب است، نساز و آنها را پرستش ننما.
نام خداي خالقت را بيهوده بر زبان نياور (از آن سوءاستفاده نكن).
روز شنبه را به ياد داشته باش تا آن را مقدس بداري.
پدر و مادرت را احترام بگذار...
قتل نكن.
زنا نكن.
دزدي نكن.
در مورد همنوعت شهادت دروغ نده.
چشم طمع به مال و ناموس ديگران نداشته باش ...

الف) تـورات :
تـورات به معناي شريعت يا قانون و مهمترين قسمت تنخ و متشكل از 5 سفر (جلد) است:
1- برشيت(Bereshit - پيدايش) 2- شموت(Shemot - خروج) 3- وييقرا(Va-ighra - لاويان) 4- بميدبار(Bamid-bar - اعداد) 5- دِواريم(De-varim - تثنيه).
تـورات با آفرينش جهان آغاز مي.شود و با مرگ حضرت موسي پايان مي..يابد. همه دستورها و فرمانهايي كه يك يهودي موظف به اجراي آنهاست (613 فرمان)، از آن نشأت گرفته..اند.
تـورات را حضرت موسي به بني..اسرائيل طي 40 سال اقامت در بيابان آموزش داد كه داراي 5845 پاسوق (آيه) و 54 پاراشا (بخش) است. نيز هر هفته در روز شنبه و به طور معمول، يك بخش از روي توراتي كه بر پوست حيوان حلال گوشت و با دست نوشته شده قرائت مي.شود و بدين وسيله در طول يك سال، يك بار تـورات به طور كامل خوانده مي‏شود.

ب) نويئيم (انبيا)
دومين قسمت از تنخ و شامل 8 جلد است. نويئيم به معناي انبيا و متشكل از نبوت پيامبراني است كه پس از درگذشت حضرت موسي تا اوايل آبادي معبد دوم بيت‏المقدس، در مدتي نزديك به هزار سال، به هداي و ارشاد مردم براساس دستورات تورات پرداخته..اند. انبياي يهود 55 تن بوده كه 48 نفر آنها مرد و 7 نفر زن هستند. ( انبياي يهود، طبق تفاسير كتاب مقدس بسيار زياد بوده‏اند. بيشتر آنها به سبب احراز صفات بارز اخلاقي و عقلاني براي رسيدن به كمال فردي، از جانب خداوند به نبوت رسيده ‏اند. ولي اين پنجاه و پنج تن كه نامشان ثبت شده است.
انبيايي بوده‏اند كه نبوت آنها نه تنها براي مردم دوره خود بوده بلكه براي ساير نسل‏ها نيز مفيد و ضروري بوده است). كتب نويئيم عبارتند..از:
1- يهوشوع(Ye-ho-shoa - يوشع) : با نبوت يهوشوع و ورود بني..اسرائيل به سرزمين مقدس شروع مي..شود و تاريخچه ملت يهود را پس از آن بيان مي..كند.
2- شوفطيم(Shoftim - داوران) : از رخدادهاي زمان داوراني چون – دوورا (Devora)- ، - گيدعون(Gid-oon) و شيمشون كه پس از يهوشوع رهبري مردم را به عهده گرفتند، سخن مي..گويد. دوورا از پيامبران زن يهود است كه با ايجاد اتحاد ميان بني..اسرائيل بر ظالمان وقت قيام كرد و آنها را شكست داد.
8- (كتب دوازده گانه) : داراي نبوت 12 تن از پيامبران بني..اسرائيل است كه به علت كم حجمي آنها در يك جلد گردآوري شده و شامل نبوتهـــاي هوشع(Ho-sha) ، يوئل(You-el) ، عاموس(A-mos) ، عووديا(O-va-dia)، يونا (You-Na - يونس)، ميخا، ناحوم، حبقوق(Ha-ba-ghogh) ، صفنيا(Se-Fa-nia) ، حگي(Ha-ga-e)، زخريا (Za-kha-ria - زكريا) و ملاخي(Ma-La-khi) است.
حبقوق نبي: در حدود 2500 سال قبل مي..زيسته و از پيامبران بني..اسرائيل است كه آرامگاه او در ايران و شهر تويسركان از توابع همدان جاي دارد.
ملاخي: آخرين پيامبر بني..اسرائيل است كه در حدود 2300 سال پيش در اوايل آبادي معبد دوم بيت‏ المقدس مي..زيسته است. او در نبوتهاي خود به انجام دادن صحيح فرمانهاي الهي و به ياد داشتن و آموزش تـورات تأكيد دارد.

ج) كتوبيم (مكتوبات)
به سومين بخش تنخ گفته مي..شود كه شامل 11 كتاب است:
1- تهيليم يا كتاب مزامير حضرت داوود : داراي فصل و بيشتر آنها از نبوتهاي حضرت داوود است. در نمازهاي يهوديان فصولي از مزامير داوود گنجانده شده كه در ميان كتابهاي تنخ پس از تـورات، بيشتر از كتب ديگر مورد مطالعه و علاقه مردم است.
تهيليم تفاوت بارزي با ديگر كتب پيامبران يهوديان دارد. در نوشتار انبيا، اين خداوند است كه به وساطت پيامبرانش با انسانها سخن مي..گويد؛ ولي در مزامير، اين انسانها هستند كه به صورت فردي يا جمعي با خدا سخن مي..گويند، گاه با نماز و استغاثه و گاهي با شكرانه و ستايش.
4-3-2- سه كتاب ميشله (جامعه Mish-leh) قوهلت ( امثال سليمان Gho-Helet) و شيرهشيريم (سرود سرودها Shir-ha-shirim): از نبوتهاي حضرت سليمان هستند كه وي در دو كتاب اول، بيشتر به نكات اخلاقي و عبرت آموز مي..پردازد و در كتاب سوم (شيرهشيريم)، بحثي عرفاني بين بني..اسرائيل و خداوند بيان مي..شود.
5- كتاب ايوب : برخي آن را نوشته حضرت موسي مي..دانند كه از زندگي ايوب، آزمايشها و بحثهاي او و دوستانش درباره علت عذابهايي كه انسان در طول حياتش متحمل مي..شود، سخن مي..گويد.
6- كتاب روت : گرايش يك زن بت..پرست (روت) به راه خداوند و پايداري او را در اين مسير توضيح مي..دهد. اين زن با ايماني راسخ مشكلات را تحمل مي..كند و سرانجام از روت، خاندان داوود پديد مي..آيد.
7- اخا (E-kha- مراثي يرميا): پيش..بيني و مراثي يرمياي نبي در مورد خرابي معبد اول بيت‏المقدس است كه در شب و روز نهم ماه عبري آو خوانده مي..شود.
8- كتاب استر (Ester) يا مگيلت استر(Megilat Ester ): از زندگي يهوديان در ايران و زمان پادشاهي خشايارشا (حدود 2400 سال پيش) همراه با توطئه هامان - نخست..وزير وقت- عليه يهوديان سخن مي..گويد. اين كتاب با عنوان مگيلاي استر، طي مراسمي .در شب و روز چهاردهم ادار (جشن پوريم) خوانده مي..شود. آرامگاه استر و مردخاي در ايران و در شهر همدان جاي دارد.
9- كتاب دانيئل (Da-Ni-El- دانيال نبي): از پيش..بيني..هاي دانيال، نبوتهاي او به هنگام اسارت يهوديان در بابل و شكست حكومت بابل به دست داريوش (پادشاه ايران) تشكيل شده است. آرامگاه دانيال نبي در شهر شوش استان خوزستان ايران قرار دارد.
10- كتاب عزرا- نحما(Ezra-Nehem-Ya) : به ذكر اعمال اين دو پيامبر در ارشاد مردم و بازگشت يهوديان به ياري كورش به سرزمين مقدس و ساخت معبد دوم بيت‏المقدس به مدد كورش و داريوش دوم كه هر دو از پادشاهان ايران بودند، مي..پردازد.
11- كتاب ديوره هياميم(Divreh – Ha- Yamim - تواريخ ايام ) : شجره..نامه بني..اسرائيل را از حضرت آدم تا اوايل آبادي معبد دوم بيت‏المقدس دربردارد و برخي از وقايع زمان پادشاهان را نيز شرح داده است.

تلمود (تورات شفاهي)
از زمان نزول تورات به حضرت موسي همراه با فرامين مختلف بيان شده در متن تورات، نحوه اجراي آن دستورات و سنت‏ها، به صورت شفاهي به بني‏اسرائيل توسط آن حضرت آموزش داده شد كه تورات شفاهي يا هلاخا نام گرفت.
زيرا در بسياري از موارد، خداوند در تورات – كتبي – دستوري مي‏دهد، اما نحوه انجام دادن آن را به طور صريح بيان نمي‏كند. مثلاً در تورات گفته مي‏شود: همانطور كه به تو دستور دادم ذبح كن ... اما چگونگي انجام ذبح، شرايط فرد ذابح، محل ذبح و ... به وضوح بيان نمي‏شود. نحوه صحيح اجراي دستورات خداوند را حضرت موسي طي چهل سال به بني‏اسرائيل آموزش داد كه اين آموزه‏ها به صورت شفاهي، سينه به سينه از استاد به شاگرد يا از پدر به فرزند منتقل مي‏گرديد تا اينكه پس از ويراني معبد دوم بيت‏المقدس و پراكندگي يهوديان و سختي در اين نحوه آموزش در حدود 1800 سال پيش تورات شفاهي توسط دانشمندي بزرگ ربي يهودا هناسي با همكاري بسياري از علماي زمانه در شش جلد شامل 63 رساله به نام ميشنا جمع ‏آوري گرديد.
ميشنا طوري تنظيم نشده بود كه بتواند به تمام پرسشهاي عامه مردم درباره قوانين دين يهود پاسخ قطعي بدهد، بلكه ‎براي آن تدوين شد تا كمكي جهت دانشمندان يهود به هنگام تصميم..گيري و صدور فتوا درباره يك مسئله ديني باشد.
اين مجموعه، قوانين و نتيجه بحثهاي دانشمندان را به صورت كوتاه، مختصر، مفيد و بدون ذكر استدلال و اثبات آنها بيان مي..كند. بنابراين به زودي پس از تدوين ميشنا، گردآوري تفسيرهايي كه حاوي توضيح مطالب ميشنا و اثبات قوانين آن با استفاده از آيات تـوراي كتبي بودند، در دانشگاههاي ديني آن زمان شروع شد و سرانجام، كتابي به نام گمارا- Gemara - مكمل) در دسترس دانش..پژوهان قرار گرفت. مؤلفان گمارا را امورا (E-mora- توضيح دهنده يا مفسر) مي..گويند.
به مجموعه ميشنا و گمارا، تلمود گفته مي..شود كه به معناي آموزش و تعليم است. دو نوع تلمود وجود دارد:
1 - تلمود يروشلمي ..(Ye-Ro-Shalmi- اورشليمي) كه در مدتي كمتر از 100 سال پس از تدوين ميشنا در بيت..المقدس (اورشليم) تدوين شد.
2- تلمود بابلي ‎(Ba-Beli)‎ كه نزديك دو قرن پس از تلمود يروشلمي و در حدود 1500 سال پيش (4260 عبري) راو آشه (Rav-A-she) و راوينا در37 جلد در بابِل و ايران گردآوري و تأليف كردند. تلمود بابلي مفصل.تر و در بحث‏ها، غني..تر از تلمود يروشلمي..است، بنابراين بيشتر مورد مطالعه قرار مي..گيرد.
با تأليف تلمود، مطالب تـوراي شفاهي كه از زمان حضرت موسي، پيامبران و رهبران مذهبي يهود، آن را از نسلي به نسل ديگر منتقل كرده بودند، تدوين گشت و احتمال نابودي و فراموش شدن آنها از ميان رفت.

شولحان عاروخ
پس از كتابت تلمود، تفسيرات و توضيحات مختلفي بر آن نوشته شده است. با توجه به مفصل بودن تلمود، دانشمنداني به جمع ‏آوري قوانين و شرعيات به صورت خلاصه و بدون ذكر اثبات پرداخته ‏اند كه در اين ميان كتاب شولحان عاروخ با توجه به اينكه همه قوانين در آن به شكلي ساده و قابل فهم براي عامه مردم در حدود 400 سال پيش تنظيم گرديده است ويژگي خاصي دارد.
شولحان عاروخ را مي..توان كتاب توضيح..المسائل يا آيين نامه مذهبي دانست كه هر فرد با دانستن زبان عبري مي..تواند به آن مراجعه كند و به آساني، موضوع مورد نظر و پاسخ پرسش خود را بيابد.
شولحان..عاروخ از 4 قسمت يا جلد تشكيل شده است:

1. قوانين مربوط به امور روزمره، بهداشت، دعاهاي مختلف، نمازهاي روزانه، روز مقدس شنبه (شبات) و ديگر اعياد و روزه..هاي مذهبي .
2. قوانين مربوط به ذبح شرعي، حلال و حرام خوراكيها (كشروت)، صدقه دادن، طهارت، بيماران و پزشكان، عزاداري و... .
3. قوانين مربوط به ازدواج و طلاق و شرايط آنها.
4. قوانين مربوط به خريد و فروش، امانتها، امور مالي و دادگاه ها.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 138]