کهکشان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مقدمه
کهکشان به مجموعه ستارگان ، گاز و غبار گفته می شود که با نیروی جاذبه کنار هم نگاه داشته شده.اند. کوچکترین کهکشانها دارای عرضی برابر با چند صد سال نوری ، شامل حدود 100000 میلیارد سال ستاره هستند. بزرگترین کهکشانها تا 3 میلیون سال نوری عرض دارند و شامل بیش از 1000 میلیارد ستاره هستند.

اشکال کهکشانها بر اساس شیوه.ای طبقه بندی می.شود که طبق شیوه طبقه بندی ستاره شناس آمریکایی ، ادوین هابل (1953- 1986) ، شکل یافته است. در مورد تکامل کهکشانها اطلاعات قطعی کمی در دست است. تنها مطلب مورد اطمینان این است که کهکشانها میلیاردها سال پیش به شکل توده.ای از ابرهای گازی و غباری بوجود آمدند.

کهکشان بیضوی
کهکشانهای نامنظم هیچ شکل یا ساختار منظمی ندارند، آنها دارای جرم بیشتری از کهکشانهای دیگر هستند و بیشتر ستاره.های موجود در آنها دارای طول عمر کم و درخشان می.باشند. با وجود اینکه بسیاری از کهکشانهای نا منظم در بر گیرنده نواحی تابان گازی هستند که ستاره.ها در آنها شکل می.گیرند، بیشتر گاز میان ستاره ای کهکشانها بایستی متراکم شوند تا ستاره.های جدیدی بوجود آورند. حدود 5% از هزار کهکشان درخشان را کهکشانهای نا منظم تشکیل می.دهند. این در حالی است که یک چهارم کهکشانهای شناخته شده نیز کهکشانهای نامنظم هستند.

کهکشانهای مار پیچی
کهکشانهای مارپیچی دارای بازوهایی هستند که شکلی مارپیچی در اطراف بر آمدگی مرکزی یا هسته ، قرصی ایجاد می.کنند که چرخش هسته با چرخش بازوهای آن همراه می.شود. جوانترین ستاره.های کهکشانهای مارپیچی در بازوهای کم توده یافت می.شوند و ستاره.های کهن اکثرا در هسته متراکم قرار دارند. کهنترین ستاره.ها در هاله.های کروی پراکنده قرار دارند و اطراف قرص کهکشانی را فرا گرفته.اند. بازوهای مذکور همچنین دارای غبار و گاز فراوانی هستند که منجر به تشکیل ستاره.های جدید می.شود.

کهکشان مارپیچی میله ای
یک کهکشان مارپیچی میله.ای دارای یک هسته برآمدگی مرکزی کشیده شده و میله.ای شکل است. همزمان با چرخش هسته اینطور به نظر می.رسد که در هر سوی هسته یک بازو نیز می.چرخد. برخی ستاره شناسان عقیده دارند کهکشان راه شیری نیز یک کهکشان مارپیچی میله.ای است. شکل کهکشانهای مارپیچی و کهکشانهای مارپیچی میله.ای متغیر است.

از کهکشانهای با برآمدگیهای مرکزی بزرگ با بازوهای نه چندان بهم پیوسته تا کهکشانهای با برآمدگیهای مرکزی کوچک و بازوهای آزاد. گر چه کهکشانهای مارپیچی و مارپیچی میله.ای پیش از این به عنوان دو نوع کهکشان متفاوت طبقه بندی می.شدند، ولی امروزه ستاره شناسان آنها را مشابه می.دانند.

کهکشانهای بیضوی
کهکشانهای بیضوی از نظر شکل ، از شکل بیضی.گون (شبیه توپ فوتبال امریکایی) تا شکل کروی متغیر هستند و اشکالی ما بین این دو نیز یافت می.شوند. بر خلاف کهکشانهای دیگر که نوری آبی از ستاره.های فروزان و کم عمر منعکس می.کنند، کهکشانهای بیضوی زرد رنگ بنظر می.رسند. علت این امر توقف شکل گیری ستارگان در این کهکشانها می.باشد که در نتیجه تقریبا تمام نور آنها از ستاره.های غول سرخ که دارای طول عمر زیادی هستند تأمین می.شود.

کهکشانهای فعال و غیر عادی
از تمام کهکشانها میزان معینی تشعشع الکترومغناطیسی ساطع می.شود. برخی کهکشانها ، به طرز غیر عادی ، مقادیر زیادی تشعشع تابش می.کنند. این کهکشانها ، کهکشانهای فعال نامیده می.شوند. انرزی آنها از منبعی با جرم بسیار زیاد اما به هم فشرده که در مرکز کهکشان فعال قرار دارد تأمین می.شود.

انرژی اغلب بصورت اشعه ایکس ، موج رادیویی و همچنین نور است و میزان انرژی آزاد شده به قدری زیاد است که نمی.توان تصور کرد ستاره.ها آنرا بوجود آورده باشند. ستاره شناسان بر این عقیده اند که تنها جسمی که قادر است این مقدار انرژی را ازاد کند یک حفره سیاه فوق العاده پر جرم است. بنابر این، علت اینکه برخی کهکشانها از جمله کهکشان خودمان انرژی نسبتا کمی آزاد می.کنند این است که حفره سیاه مرکزی کوچکی را در میان گرفته.اند.

کوازارها
بنظر می.رسد که کوازارها (شبه ستاره.ها) هسته فعال کهکشانهای دور دست باشند. آنها درخشانترین ، سریعترین و دورترین اجرام شناخته شده در جهان هستند. کوازارها همانند ستارگان از سطح زمین به مثابه یک نقطه نورانی خیلی ریز دیده می.شوند. اگر چه کوازارها فقط به اندازه منظومه شمسی هستند، نور برخی از آنها مسافتی در حدود 10 میلیارد سال نوری را طی می کند تا به ما برسد. ما برای اینکه بتوانیم چنین اجرام دوری را شناسایی کنیم نیاز به تابش زیاد نور آنها داریم. تشعشع انرژی بعضی از کوازارها حدود 100 برابر تشعشع کهکشانهای عظیم است.

با گسترش جهان کوازارها که در لبه خارجی آن قرار دارند بسرعت از زمین فاصله می.گیرند. دورترین کوازارهایی که قابل رویت حدود 12 میلیارد سال نوری در جهت انتهای قابل مشاهده جهان قرار دارند. بخاطر زمان زیادی که طول می.کشد تا نور کوازارها به زمین برسد، این کهکشانها ستاره شناسان را قادر می.سازند تا جهان را در اولین مراحل شکل گیری ، مورد مطالعه قرار دهند. کوازارها فوق العاده درخشان و در عین حال بسیار مهم فشرده می.باشند. در مقایسه با گستره کهکشان راه شیری که 100000 سال نوری می.باشد، کوازارها قطری معادل چند روز یا هفته نوری را تشکیل می.دهند.

کهکشانهای رادیویی
تمامی کهکشانها ، موج رادیویی ، نور قابل رویت و انواع تشعشع از خودشان تولید می.نمایند. انرژی رادیویی یک کهکشان رادیویی خیلی متراکمتر از انرژی کهکشانهای معمولی است. این انرژی از دو قطعه خیلی بزرگ ، یا ابرهای عظیم الجثه متشکل از ذرات در حال دور روشن از کهکشانها تشتشع می.یابند.

این ابرهای عظیم از فورانهای گازی که از مرکز کهکشان با سرعتی معادل یک پنجم سرعت نور خارج می.شوند، در آسمان شکل می.گیرند. به نظر می.رسد که فوران این انرژی عظیم توسط یک حلقه پیوستگی صورت می.گیرد که یک حفره سیاه خیلی متراکم را در بر می.گیرد و در مرکز کهکشان واقع است. از هر یک میلیون کهکشان فقط یکی از آنها یک کهکشان رادیویی است.

تصادم کهکشانها
بیشتر کهکشانها از کهکشانهای همسایه خود صد هزار سال نوری فاصله دارند. به هر حال، بعضی از کهکشانها تا اندازه.ای به یکدیگر نزدیک می.شوند که نیروی جاذبه دو طرفه آنها اشیاء موجود در کهکشانها دیگر را به اطراف خود می.کشد و این امر باعث بوجود آمدن توده.هایی به نام دنباله.های کشندی می.گردد، که این دنباله.ها مانند پلی کهکشانها را به یکدیگر وصل می.نمایند. نزدیکی بیش از حد کهکشانها ممکن است، توأم با تصادم آنها گردیده و به دنبال این عمل یک تغییر شکل بنیادی در شکل ظاهری آنها صورت پذیرد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 242]