چطور خطرات گودبرداری ساختمانی را كاهش دهيم؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

چطور خطرات گودبرداری ساختمانی را كاهش دهيم؟

سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران مطلبي درباره چگونگي گودبرداري ایمن و بدون خطر، تلفات و خسارات برای همسایگان و کارگران منتشر كرده است كه در ادامه مي.خوانيد: اندازه کوچک قطعات زمین و فاصله عرضی صفر ساختمان.ها از يكديگر در بسياري از نقاط تهران باعث شده گودبرداري امري دلهره.آور و نگران كننده براي مالكان ساختمان.ها و همسايگان شود.
در سال.های اخیر با افزایش تراکم و تعداد طبقات و نیاز به تأمین پارکینگ و سایر سطوح خدماتی در ساختمان.ها، عمق گودبرداری نيز بيشتر شده است. اما در بيشتر موارد از همان روش.های سنتی که در گود.های کم عمق گذشته استفاده می.شود. متأسفانه بسیاری هنوز فکر می.کنند که به کارگیری تمهیدات ایمنی لازم در گودبرداری هزینه و زمان بیهوده.ای را به کار تحمیل می.کند، در حالیکه گودبرداری اصولاً جزو کارهای پیچیده و بسیار خطرناک مهندسی محسوب می.شود و به ویژه در گودهای با عمق زیادتر نیازمند بررسی.های همه جانبه، دقت و نظارت و در نهایت صرف وقت و هزینه قابل ملاحظه.ای است تا جان و مال مردم از این طریق به خطر نیافتد. با این حال عدم آشنایی به اصول فنی، سهل.انگاری و یا سودجویی غیرمسئولانه منجر به ایجاد حادثه می.شود.
در ادامه نشانه.هاي يك گودبرداري سالم و يا خطرناك را مي.خوانيد:
خطرهای ناشی از گود برداری
موارد ایمنی مربوط به گودبرداری را می.توان در سه دسته عمده زیر قرار داد:
· ایمنی کارکنان داخل و اطراف گود و عابران و وسایل نقلیه در مقابل حوادث احتمالی به ویژه خطر ریزش گود
· خطر آسیب.دیدگی و تخریب ساختمان.های مجاور گود در اثر گودبرداری یا ریزش گود.
· خطر آسیب.دیدگی تاسیسات و شریان.های شهری در اثر گودبرداری یا ریزش گود.

نشانه.های خطرناک بودن گود
موارد زیر علامت خطرناک بودن گود بوده و بررسی.ها و احتیاط.های همه.جانبه بیشتری را ضروری می.کنند:
الف- ضعیف و یا حساس .بودن ساختمان مجاور: مواردی نظیر عدم وجود اسکلت، ضعیف بودن ملات دیوارها و علائم ضعف اجرایی ساختمان، وجود ترک و شکستگی یا نشست و شکم.دادگی دیوارها، از این جمله.اند. وجود دیوار مشترک بین ساختمان مورد نظر برای تخریب و ساختمان مجاور آن نیز غالباً می.تواند منبع ایجاد مشکل باشد. در پاره.ای موارد ساختمان مجاور دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بوده و هر گونه نشست می.تواند باعث خسارات جبران.ناپذیر به آن شود. در بعضی موارد دیوار مجاور به ساختمان مورد نظر برای تخریب تکیه داده است و با انجام تخریب ممکن است بدون هرگونه خاکبرداری ساختمان مجاور ریزش کند.
به خاطر داشته باشید که ضعیف بودن ساختمان مجاور تنها دردسرها و بررسی.ها و احتیاط.های لازم از طرف صاحب.کار و افرادی که در مراحل مختلف طرح و اجرای ساختمان کار می.کنند را بیشتر می.کند و هیچ عذری برای خراب شدن آن به دست نمی.دهد. به عبارت دیگر در دادگاه.هایی که برای رسیدگی به تخریب ساختمان.های مجاور در اثر فعالیت.های ساختمانی انجام می.شود، مسئول اجرای ساختمان نمی.تواند به بهانه اینکه ساختمان مجاور،. خود ضعیف بوده از زیر مسئولیت.های ریزش و خرابی ایجاد شده شانه خالی کند و جواب قاضی در این گونه موارد این است که شما باید به تناسب ضعف ساختمان مجاور اقدامات حفاظتی و احتیاطی بیشتری به کار می.بستید.
ب- ضعیف بودن خاک: معمولاً هر چه خاک محل ضعیف.تر باشد خطر بیشتری برای ریزش گود و تخریب ساختمان.های مجاور وجود دارد. خاک.های دستی بارزترین نمونه خاک.های ضعیف هستند. توضیح آنکه در گذشته بسیاری از نقاطی که اکنون در داخل شهر تهران هستند، خارج از شهر محسوب می.شده.اند و کامیون.های حامل خاک و نخاله بار خود را در آنجا تخلیه می.کرده.اند. بعدها با ضمیمه شدن این محل.ها به داخل شهر، اغلب این خاک.ها و نخاله.ها در همان جا بدون تراکم مهندسی تسطیح شده.اند و اکنون خاک دستی را تشکیل می.دهند.
همچنین در بسیاری از موارد محل به صورت تپه و ماهور و یا بستر مسیل بوده و با خاک یا نخاله به صورت غیرمهندسی تسطیح شده است. همچنین در بعضی بخش.های جنوبی تهران به ویژه مناطق 12و 16 در گذشته گودهایی بعضاً عمیق به منظور تهیه مواد اولیه ساخت آجر وجود داشته که بسیاری از آنها اکنون با خاک دستی پر شده.اند. رسوبات سست جوان که غالباً در اطراف مسیل.ها و پای دامنه.ها وجود دارند نیز از جمله خاک.های ضعیف محسوب می.شوند.
امکان زیادی وجود دارد که سازنده ساختمانی که در مجاورت زمین محل احداث پروژه قرار دارد، در زمان ساخت، خاک ضعیف را جا به جا نکرده و پی ساختمان را برروی همان خاک سست قرار داده باشد. در این صورت ساختمان مجاور تا هنگامی.که گودی در کنار آن ایجاد نشده استوار است اما به محض اینکه با گود.برداری و لو کم.عمق اطراف آن خالی شد، خاک ضعیف موجود در زیر پی آن ریزش کرده و باعث خرابی ساختمان مجاور خواهد شد.
ج- عمیق بودن گود: معمولاً هرچه عمق گود بیشتر شود خطر بیشتری کارکنان و ساختمان.های مجاور را تهدید می.کند. در سال.های اخیر با افزایش تراکم ساختمانی، .نیاز به پارکینگ و انباری و سطوح مشاع دیگر افزایش یافته و باعث افزایش تعداد طبقات زیرزمین شده است. باید توجه شود که با افزایش عمق گود، خطر ریزش آن به مراتب افزایش می.یابد و اگر در گذشته می.شد که در گودهای کم عمق بدون بررسی.های همه.جانبه و طرح.های مهندسی دقیق، تنها با عقد قراردادی با مباشر ماشین.آلات خاکبرداری و با حضور چند کارگر و بنا اقدام به گودبرداری نمود، اکنون با افزایش عمق گودها و افزایش ارزش ساختمان.ها و تأسیسات مجاور،. گودبرداری غیرفنی بسیار خطرناک بوده و خسارات جانی و مالی جبران.ناپذیری را در پی دارد.
د- مدت بازماندن گود: معمولاً با افزایش زمان بازماندن گود حتی اگر بارندگی یا تغییرات جوی مطرح نباشد خطر ریزش گود بیشتر می.شود، اما افزایش زمان بازماندن گود به ویژه در فصل های بارندگی و رطوبت (زمستان و بهار)، با وقوع بارش.هایی گاه سنگین و سیل.آسا همراه است که با اشباع خاک و یا جاری شدن آب.های سطحی خطر ریزش گود را به مراتب افزایش می دهد. به طوری که بسیاری از ریزش.های گود در گذشته به فاصله چند ساعت تا چند روز بعد از شروع بارندگی روی داده است.
و- آب.های سطحی. و زیرسطحی: بالا بودن سطح عمومی آب.های زیرزمینی در منطقه معمولاً عملیات آبکشی جهت پایین انداختن سطح آب زیرزمینی را ضروری می.سازد. معمولاً وجود سطح آب. زیرزمینی بالا خطر ریزش گود را افزایش می.دهد به ویژه بعد از چند روز از انجام عملیات گودبرداری و رسیدن سطح آب زیرزمینی به تعادل. همچنین وجود جریان.های آب زیرزمینی از طرقی نظیر نهرهای مدفون یا قنات.ها می.تواند در افزایش خطر ریزش گود بسیار مؤثر باشد. جریان.های آب.های سطحی نیز از عواملی هستند که می.توانند باعث فرسایش خاک گود و اشباع شدن آن شده و به افزایش خطر ریزش گود کمک کنند. دور نگه.داشتن جریان آب.های سطحی موجود یا محتمل (مثلاً در اثر بارندگی) از مهم.ترین و اصلی.ترین قدم.های اولیه حفاظت گود است.

اقدامات قابل انجام برای کاهش خطر گودبرداری.ها:
1-اگر سرمایه گذار و یا صاحب.کار ساختمان در حال ساخت هستید:
· حتماٌ بررسی های مکانیک خاک را از طریق شرکت.های معتبر و به صورت کامل و دقیق انجام دهید.
· از مهندس محاسب خود بخواهید که طرح گودبرداری و حفاظت گود را با استفاده از اطلاعات گزارش مکانیک خاک و با دقت زیاد انجام دهد. همچنین از وی بخواهید که ساختمان.ها و تأسیسات مجاور گود مورد نظر را دقیقاً بررسی کند و در صورت نیاز اقدامات حفاظتی برای آنها را پیشنهاد کند.
· از مهندس.ناظر و مجری خود بخواهید که حتماً گزارش مکانیک خاک و نیز نقشه.های اجرایی طراحی گود را کنترل کرده. و در صورت وجود نقص، اشکال یا ابهام در آنها از تهیه.کنندگان آنها بخواهید که موارد را برطرف کنند.
· نقشه.ها و طراحی.های گود باید براساس گزارش بررسی.های مکانیک خاک و توصیه.های مشاور ژئوتکنیک تهیه شده باشند و مراحل کار، روش انجام گودبرداری (دستی، ماشینی) و مشخصات سازه.های نگهبان و دیگر اقدامات حفاظتی شیب را به خوبی نشان دهند. بهتر است که قبل از اجرای کار جلسه مشترکی با حضور مهندسین ناظر و مجری و محاسب و نماینده شرکت تهیه کننده گزارش مکانیک خاک برگزار کنید و مراحل و اشکالات و خطرات را مرور کنید. بهتر است در این جلسه پیمانکار یا مسئول فنی خاک برداری و مسئول اجرای سازه نگهبان نیز حضور داشته باشد.
2-اگر در مجاورت ساختمان شما قرار است تخریب و گودبرداری انجام شود:
· قبل از صدور پروانه و شروع گودبرداری باید بررسی.های مکانیک خاک مناسبی انجام شده باشد.
· ساختمان شما باید مورد بررسی قرار گرفته و مهندس محاسب و یا ناظر با توجه به نوع بنا و عمق قرارگیری پی ساختمان شما نسبت به کف پی مورد نظر راجع به نیاز و نحوه.ی حفاظت و مقاوم.سازی آن اظهار نظر کرده و در صورت نیاز طرح.های لازم را ارائه کرده باشد.
· در نقشه.های اجرایی، نحوه.ی گودبرداری و حفاظت از گود و یا سازه نگهبان باید به خوبی نشان داده شده باشد و این اقدامات برای محافظت از گود و ساختمان.های مجاور کافی باشند.
· دوره باز بودن گود باید زمان.بندی مشخصی داشته باشد (زمان شروع گودبرداری، زمان برپایی سازه نگهبان، زمان خاتمه گودبرداری).
· مهندس ناظر و در صورت لزوم نماینده شرکت مکانیک خاک باید بر عملیات گودبرداری نظارت کافی اعمال کنند.
· گودبرداری و اجرای سازه نگهبان باید مطابق نقشه.های اجرایی و مشخصات اجرایی (دستی، ماشینی) و اصول فنی پیش انجام شود. در صورت مشاهده هر گونه اقدام خطرناک مراتب را به مسئولین گزارش نمایید.
· در جریان انجام کار گودبرداری سعی کنید همه چیز را به خوبی زیر نظر داشته باشید و به ویژه با در نظر داشتن وضعیت ساختمان خود ایجاد هرگونه ترک، صدای غیرعادی ساختمان،. نشست و غیره را بررسی نمایید و در صورت بروز اینگونه موارد فوراً اقدامات لازم را انجام بدهید. این اقدامات حسب شرایط می.تواند به صورت تخلیه فوری ساختمان، انعکاس موضوع به مسئولین پروژه و شهرداری جهت انجام اقدامات اصلاحی باشد.
· در صورتی که عملیات گودبرداری تأسیسات و لوله.های شهری گاز، آب، برق و...را به خطر انداخته مراتب را به مراجع مربوطه اطلاع دهید.
· مراقب باشید که گودبرداری بیش از حد مجاز به ساختمان شما نزدیک نشود. گاه بعضی با بی.دقتی و یا به خاطر سهولت کار خود، زیر ملک شما را نیز خالی می.کنند.
· در صورتی که نقصی در انجام کارها مشاهده کردید، ابتدا از طریق مراجعه به مسئولین فنی ساختمان نظیر مهندس ناظر، مجری یا مالک موضوع را به آرامی و محترمانه در میان بگذارید. در صورت نیاز می.توانید به ناحیه و منطقه شهرداری و یا دیگر مراجع ذیصلاح مراجعه نمایید.
· به یاد داشته باشید که یکی از بهترین راه.های کاهش خطرات گودبرداری، اتمام زودتر عملیات داخل گود و ایمن. و پرکردن مجدد آن است. بنابراین مراقب باشید دخالت.های شما موجب توقف و یا طولانی شدن زیاد و بیهوده کار نشود.
3-در صورتی که داخل گود کار می.کنید:
· به خاطر داشته باشید که ریزش دیواره.های گود می.تواند ظرف چند ثانیه شما را به دام انداخته و در عرض چند دقیقه هلاک کند.
· وزن هرمتر مکعب خاک 6/1 تا 2 تن است. اگر در زیر خاک ریزش کرده مدفون شوید در عرض کمتر از 3 دقیقه خفه می.شوید و حتی اگر زنده بیرون آیید، احتمالاً بار خاک صدمات داخلی شدیدی به بدن شما وارد آورده است. ریزش گود تنها خطر گودبرداری نیست و کمبود اکسیژن، هوای سمی، گازهای قابل انفجار و خطوط برق مدفون نیز ممکن است جزء خطرات باشند.
در داخل گود به ویژه در محل.هایی که خطر سقوط اشیاء وجود دارد حتماً از کلاه ایمنی استفاده کنید.
· در صورتی که در معرض برخورد با ترافیک عبوری هستید از پوشش.های براق و شبرنگ استفاده کنید.
· مواظب خطر سقوط قطعات سست خاک یا سنگ باشید.
· در زیر بارهای آویزان نایستید و یا کار نکنید.
· از ماشین.آلات خاکبرداری فاصله بگیرید.
· در صورتی که کارگرانی در پایین.دست گود حضور دارند، بر روی دیوارها و یا سطوح مشرف به گود کار نکنید.
· وارد گودی که نشانه.ی تجمع آب دارد نشوید؛ مگر آنکه به خوبی محافظت شده باشید.
· در صورتی که داخل گود مشغول کندن دیواره یا پای آن هستید، حتماً باید فردی مطلع در بیرون از محوطه خطر، مراقب وضعیت پایداری گود و کار شما باشد.
· حتی.المقدور از بریدن داخل پای دیوار یا شیب و ایجاد شیب منفی (نیم. طاقی) جهت اجرای پی.ها جداً خودداری کنید. در صورتی که مجبور به این کار هستید اولاً سعی کنید این طول حداقل بوده و ثانیاً. در حین کار باید فردی مطلع(ترجیحاً مهندس ناظر) مراقب وضعیت پایداری دیواره و کار شما باشد. حتماً .از کلاه و دیگر وسایل ایمنی استفاده کنید و سعی کنید کار را در زیر یک میز محافظ فلزی مقاوم انجام دهید.
4-در صورتی که از طرف شهرداری یا دیگر نهادها، مسئول کنترل طرح و اجرای ساختمان هستید:
· برای گودبرداری.های عمده (گودبرداری.های با عمق بیشتر از عمق دیوارها یا پی.های ساختمان مجاور و به فاصله نزدیکتر از عمق گودبرداری از مرز زمین) بهتر است که سازنده ساختمان حداقل 30 روز قبل از شروع گودبرداری موضوع را به طور کتبی به مالکین اطلاع داده و رونوشت آن را به شهرداری ارائه نماید.
· قبل از صدور پروانه ارائه نقشه.های سازه نگهبان و کنترل آن.ها توسط شهرداری ضروری است. کنترل سازه نگهبان طرف معابر عمومی بهتر است توسط معاونت فنی و عمرانی انجام شود.
· در گودهای با عمق بیش از 0/3 متر قبل از صدور پروانه، ارائه گزارش بررسی.های مکانیک خاک انجام شده از طریق شرکت.های معتبر توسط مالک و کنترل آن.ها توسط شهرداری منطقه ضروری است.
· سازنده ساختمان را موظف کنید که در نزدیکی محل کارگاه تابلویی با فرم یکسان برای اعلام مشخصات عمومی گودبرداری نصب کند که شامل اطلاعات زیر باشد:
تاریخ شروع گودبرداری(هفته)، تاریخ تکمیل گودبرداری(هفته)، تاریخ تکمیل ایمن.سازی گود(هفته)، تاریخ خاتمه دوره باز بودن گود(هفته)، عمق گودبرداری، روش گودبرداری، روش حفاظت گود، نام مهندس ناظر پروژه، نام مهندس طراح پروژه، نام مشاور ژئوتکنیک پروژه، نام مهندس طراح گود، نام پیمانکار اجرای گود، نام مهندس ناظر گودبرداری
· در صورتی که برای حفاظت گود یا ساختمان مجاور نیاز به انجام کارهای ساختمانی عمده در زمین یا ساختمان مجاور باشد، نیاز به اخذ رضایت از مالک آن و یا صدور پروانه جداگانه.ای خواهد بود.
بازرسی.ها:
گود و محل.های اطراف آن و نیز سیستم.های حفاظتی باید هر روزه توسط فردی مجرب از نظر وجود هرگونه شواهد خطرناک نظیر گسیختگی گود، گسیختگی سیستم.های حفاظتی و یا سازه نگهبان گود یا جریان آب، بازرسی شوند. بازرسی باید قبل از شروع شیفت کار و در صورت نیاز در تمام ساعات کار انجام شود. همچنین بعد از هر بارندگی یا شرایط خطرناک دیگر نیز الزامی است. این بازرسی.ها فقط هنگامی مورد نیازند که خطری افراد شاغل در گود و ساختمان.های مجاور را تهدید کند.
بررسی.های مکانیک خاک چیست؟
بررسی.های مکانیک خاک انجام بررسی های محلی در مورد زمین.شناسی عمومی، مشخصات خاک محل و سطح آب.های زیرزمینی می باشد و به ویژه باید وجود و عمق خاک.های مسئله.داری نظیر خاک.های دستی را مشخص نمایند. توصیه.های فنی در مورد نوع پی، مقاومت مجاز خاک. زیر پی و نشست.های مورد انتظار و پارامترهای طراحی دیوارهای حایل دیگر بخش.های ضروری گزارش مکانیک خاک را تشکیل می.دهند.
همچنین با توجه به عمق گودبرداری مورد نیاز و مشخصات ساختمان.ها و دیگر تأسیسات مجاور نظیر معابر، خطوط گاز، فاضلاب ... باید خطر گودبرداری ارزیابی شده و روش گودبرداری، شیب ایمنی گودبرداری، مراحل گودبرداری، نیاز به سازه نگهبان، نوع سازه نگهبان و روش طراحی و اجرای آن به تفصیل بیان شود. برای این کار لازم است که مشخصات ساختمان.ها و تأسیسات مجاور به تفصیل برداشت شده و در گزارش ارائه گردد.
البته گاه می.توان مشخصات ساختمان.ها و تأسیسات مجاور را در این مرحله به صورت تخمینی تعیین کرد و تعیین دقیق آنها را به مرحله طراحی گودبرداری واگذار نمود که در این صورت مشاور باید این موضوع را به روشنی در گزارش بیان نماید. همچنین خطرات احتمالی نظیر چاه.ها، قنات و حفره.های زیرزمینی دیگر باید شناسایی شده و عمق، موقعیت و تأثیر آنها بر ساختمان و نحوه مقاوم.سازی آنها جهت رفع خطر به تفصیل بیان گردد....
از موارد دیگری که در گزارش بیان می.شود تعیین نوع زمین جهت برآورد تأثیر آن بر نیروهای زلزله طراحی ساختمان است که تأثیر زیادی در ایمنی لرزه.ای و هزینه.های ساختمان دارد.
مشاور باید با توجه به شیب زمین و مشخصات زمین.شناسی محل اسکان بروز ناپایداری.هایی نظیر رانش زمین، ریزش سنگ، جریان گل و نظایر آنها را به طور اجمالی بررسی نموده و در صورتی که خطرات فوق در محل مطرح باشند، به تفصیل این موارد را بررسی نموده و توصیه.های اجرایی در مورد رفع خطرات آنها بر ساختمان ارائه نماید. همچنین مشاور باید با توجه به بررسی کلی و اجمالی عکس.های هوایی و نقشه.های پایه امکان وجود خطراتی نظیر گسل فعال و روانگرایی حین زلزله را بررسی نموده و در صورت نیاز بررسی.های تفصیلی.تری را در مورد آنها انجام دهد.
- در حال حاضر شهرداری فقط برای ساختمان های 6 طبقه و بیشتر انجام بررسی.های مکانیک خاک را الزامی کرده ولی بهتر است که شما اگر ساختن ساختمانی با تعداد طبقات کمتری را هم در نظر دارید، به ویژه اگر عمق گودبرداری بیش از 5/1 متر باشد، حتماً بررسی های مکانیک خاک را انجام دهید زیرا این بررسی ها اگر به درستی انجام شوند، ایمنی ساختمان و عملیات ساختمانی را تضمین کرده و حتی می.توانند از طریق تعیین دقیق مقاومت خاک و نوع زمین تأثیر زیادی در بهینه کردن و جلوگیری از افزایش هزینه.ها در موارد غیرضروری داشته باشند.
- سعی کنید شرکت انجام دهنده بررسی ها را از میان شرکت های معتبر انتخاب کنید و مراقب باشید که بررسی ها به طور کامل و دقیق انجام شده و صوری برگزار نشود.
- معمولاً برای انجام بررسی های مکانیک خاک، شرکت انجام دهنده بررسی.ها بعد از بررسی عکس.های هوایی و نقشه.های پایه محل و بازدید و بررسی محلی، گمانه. یا گمانه هایی را حفر و از خاک نمونه.برداری می.کند و نمونه.ها را برای انجام آزمایش به آزمایشگاه می.فرستد. همچنین همراه با حفاری، آزمایش هایی نیز در محل انجام می شود.
- حتماً باید فرد متخصصی از شرکت در هنگام حفاری ها و انجام آزمایش.های محلی حاضر باشد و شرایط حفاری، آزمایش-های محلی و نمونه برداری را کنترل کند. بعد از انجام آزمایش های آزمایشگاهی شرکت باید گزارش بررسی.ها را تهیه و ارائه کند.
دقت کنید که گزارش به طور کامل تهیه شده باشد و در صورت لزوم گزارش را جهت کنترل به فردی متخصص ارائه دهید و رفع نواقص آن را از شرکت بخواهید. به.ویژه باید توصیه.های کاملی در مورد انجام گودبرداری و حفاظت گود از ارائه شده باشد. به خاطر داشته باشید که هرگونه نقص در این قسمت می.تواند مخارج زیادی را در جریان گودبرداری به شما تحمیل کرده و یا باعث ریزش گود و ایجاد خسارت شود. مهندس محاسب ساختمان باید این گزارش را در طراحی پی و نحوه گودبرداری مورد استفاده قرار دهد.
بنابراین از وی بخواهید که در حد موارد استفاده خود از گزارش، کیفیت و محتویات آن را کنترل کند و در صورتیکه اشکال یا ابهامی به نظر وی رسید جهت برطرف کردن به شرکت مکانیک خاک اعلام کند. بنابراین بهتر است تصفیه حساب با شرکت مکانیک خاک را به کنترل کیفیت آن توسط مهندس محاسب، مأمورین کنترل شهرداری و یا متخصصین دیگر موکول کنید.
- باید توجه شود گاه قسمت.های ضعیفی در خاک وجود دارند که با حفر گمانه.ها به خوبی وجود آنها مشخص نمی.شود. تغییرات ضخامت خاک دستی و یا نهرها و مسیل.های پر شده از این دسته هستند. در این گونه موارد بررسی عکس.های هوایی قدیمی که پستی و بلندی.ها یا مسیل.های قدیمی را نشان می.دهند می.تواند در شناسایی قسمت.های ضعیف مؤثر باشد. همچنین نظارت یا کنترل یک زمین.شناس یا متخصص خاک بعد از عملیات گود.برداری و ترجیحاً در زمان گودبرداری برای تشخیص این نقاط ضعف مؤثر خواهد بود.

منبع:http://www.daneshju.ir/forum/f405.html