مخاطب شناسی اخبار

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:
مخاطب شناسی اخبار

یکی از مهم.ترین کارکردهای تلویزیون بدون شک، بخش خبری این رسانه است و لذت شنیدن اخبار بدون شک کمتر از تماشای فیلم و سریال نیست بویژه زمانی که مخاطب، اخبار مرتبط با موقعیت شغلی، تحصیلی خود را دنبال می.کند یا یک اتفاق مهم سیاسی ـ اجتماعی که به منافع عموم مردم ارتباط دارد یا زمانی که مثلا یک افتخار ملی در حوزه ورزش، فرهنگ و سیاست نصیب کشور ما می.شود، اخبار تلویزیون جذابیت بیشتری پیدا می.کند و مخاطبان آن افزایش می.یابد.
مخاطبان اخبار را می.توان به چند گروه و دسته تقسیم کرد. بخشی از مخاطبان که صاحب مسوولیت و تعهد در یکی از پست.های مدیریتی کشور هستند بویژه سیاستمداران و دیپلمات.ها که یکی از برنامه.های روزانه آنها پیگیری اخبار و رخدادهای داخلی و خارجی است.
این دسته از مخاطبان چه بسا خود منبع خبر بوده و بسیاری از اخبار تولید شده به حوزه مدیریتی آنها مربوط می.شود. از نگاهی دیگر می.توان این افراد و اشخاص تحصیلکرده را جزو مخاطبان خاص و نخبه.ای دانست که با خودآگاهی بیشتری به شنیدن اخبار می.نشینند.
گروه دیگری که شاید طیف بیشتری از مخاطبان اخبار را شامل شوند، افرادی هستند که بیشتر آنها را کارمندان دولت و بازاریان تشکیل می.دهند که بیش از هر برنامه دیگری به تماشای اخبار علاقه دارند.
اگر بخواهیم جنسیت را معیار این تقسیم.بندی قرار دهیم معمولا مردان بیش از زنان به شنیدن اخبار گرایش دارند و زنان بیشتر ترجیح می.دهند که فیلم و سریال.های تلویزیونی و برنامه.های آموزشی را تماشا کنند؛ البته این یک قاعد کلی نیست و هستند خانم.های خانه.داری که به اخبارهم علاقه دارند، اما تجربه نشان داده است که زنان شاغل بویژه زنان کارمند، بیشتر مخاطب بخش.های خبری هستند تا مثلا دختران جوان یا زنان خانه.دار. قطعا پخش خبر درباره حقوق کارمندان، تعطیلات مناسبتی یا تسهیلاتی که دولت برای کارمندان خود قائل است برای یک زن کارمند جذابیت بیشتری دارد تا یک زن خانه.دار. واقعیت این است که مخاطبان اخبار را نمی.توان بر اساس ساختار کلی بخش خبری تقسیم.بندی کرد و در اینجا نوع خبر و محتوا و مضمون آن است که مخاطبان این بخش را شکل می.دهد. مثلا جوانان بخصوص پسران به اخبار ورزشی و هنری و فرهنگی علاقه بیشتری دارند یا بازاریان به اخبار مربوط به قیمت سکه و طلا یا فراز و نشیب بورس یا آخرین قوانین چک، سفته و قیمت و سهمیه بنزین. دانش.آموزان هم به اخبار مرتبط به مدارس، تغییر کتاب.های درسی یا اخبار مربوط به کنکور و آزمون سراسری و امثالهم. در این تقسیم.بندی می.توان عوامل و متغیرهای دیگری را هم اضافه کرد مثلا قومیت و نژاد یک عامل پس.زمینه.ای و موثر است که موجب می.شود، مثلا فردی از استان شیراز از شنیدن اخبار مربوط به استان و شهر خود بیشتر لذت ببرد و آن را دنبال کند.
به عبارت دیگر اخبار را با توجه به دامنه درگیری و مرتبط بودن آن با اقشار مختلف اجتماعی می.توان به انواع و اقسام مختلفی تقسیم کرد. مثلا اخبار مربوط به سهام عدالت، سهمیه.بندی یارانه.ها که به مسائل و منافع عمومی. جامعه وابسته هستند، همواره مخاطبان زیادی داشته و تفسیر این جنس اخبار نه فقط در بخش گزارش خبری یا تفسیر خبر که در محافل خانوادگی و اماکن عمومی. هم گسترش می.یابد و بازتفسیر و بازتولید می.شود.
به همین دلیل کسانی که شغل آنها به گونه.ای است که با عموم مردم و در واقع افکار عمومی .سروکار دارند بیشتر شنونده اخبار هستند.
مثلا توجه کنید به رانندگان تاکسی که اکثر اوقات رادیوی اتومبیل آنها روشن است و از این موج به آن موج می.روند تا بتوانند جدیدترین اخبار را رصد کنند.
یکی از اصطلاحاتی که از قدیم درباره رادیو و تلویزیون بزرگ.ترهای ما به کار می.بردند این بود که اخبار را گوش کنیم، ببینیم دنیا دست کیست؟ تمایل به دیدن و شنیدن اخبار صرفا به دلیل نوع رخدادها و حوادث و جذابیت.های خبری آن نیست. پیگیری اخبار از حیث روان.شناختی به نوعی احساس خودآگاهی به مخاطب می.دهد که در عین لذت بخش بودن، اقناع کننده هم هست.
نظام طبقاتی مخاطبان را هم باید در این جریان.شناسی لحاظ کرد. مثلا برای طبقات کم درآمد و فقیر اخبار مربوط به سهمیه.بندی بنزین یا نوسان قیمت اتومبیل چندان جذاب نیست، ولی از سوی دیگر اخبار مربوط به اجاره.بهای خانه یا اعلام بن خواربار و... اهمیت زیادی داشته باشد.
در واقع اخبار متناسب با نوع مخاطب و خاستگاه طبقاتی و اجتماعی او ارزشگذاری می.شود و هر مخاطبی اخبار مرتبط با زندگی خود را دنبال می.کند.
اگرچه خود رسانه.ها و تهیه.کنندگان و گویندگان اخبار با استفاده از تمهیدات و تکنیک.های خبری برخی از رویدادها را برجسته.تر و پررنگ.تر می.کنند تا توجه مخاطب را به این اخبار بیشتر کنند، اما در نهایت دروازه.بان اصلی اخبار مخاطبانی هستند که به برخی از اخبار توجه بیشتری نشان می.دهند و ارزش آنها را بیشتر می.کنند؛ البته بخشی از ارزش خبر به تاثیرات اجتماعی و دامنه آن برمی.گردد و این. که یک خبر چند درصد از افراد جامعه را دربرگرفته و شامل می.شود.
در این میان برخی اخبار مثل اخبار آب و هوا یا تعطیلات رسمی .همیشه و برای هم واجد اهمیت و جذابیت است.
اساسا اخبار به این خاطر اهمیت دارد که مردم بسیاری از برنامه.های زندگی خود را با آن هماهنگ می.کنند.
کمترین مثال آن که از قدیم رسم بوده تنظیم ساعت شخصی با ساعت پخش اخبار باشد. خبر همچون یک سریال یا فیلم سینمایی صرفا برای تامین سرگرمی. و اغنای اوقات فراغت نیست، بلکه به شکل مستقیم و غیرمستقیم با زندگی روزمره و آتی کل مخاطبان خود ارتباط دارد، لذا گزافه نیست اگر بگوییم هیج برنامه تلویزیونی به اندازه اخبار، مخاطب ندارد.
سید رضا صائمیروزنامه جام.جم ( کد: www.jamejamonline.ir )

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 428]