اثرات ورزش بر جلوگيري از پوكي استخوان

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: اثرات ورزش بر جلوگيري از پوكي استخوان
پوكي استخوان به عنوان يك مشكل بزرگ سلامتي ميليون ها فرد را در سراسر جهان تحت تاثير قرار داده است.هزينه هاي لازم براي مراقبت هاي درماني جمعيت مسن مبتلا رو به افزايش است و پيش بيني مي شود كه شكستگي هاي ناشي از پوكي استخوان در طي 50 سال آينده دو برابر شود.بهترين شيوه مبارزه با آن پيشگيري مي باشد و انجام اقداماتي براي افزايش و حفظ توده استخواني علاوه بر فوايد درماني از لحاظ هزينه هم موثر مي باشد.واژه جهاني بمب ساعتي پوكي استخوان به دليل افزايش گسترده شكستگي هاي استخوان كه پيش بيني مي شود تا سال 2050 بيشتر از 6 ميليون نفر را مبتلا كند، به كار مي رود.از سال 1990 افزايش 4 برابر پوكي استخوان به ويژه در آسيا به دليل مسن تر بودن جمعيت آن نسبت به ساير مناطق وجود داشته است.و از آن جا كه اروپا و آمريكا از اين واقعه متاثر خواهند بود، اكنون هنگام آن است كه پيشگامان سلامتي اقداماتي لازم را براي پيشگيري در افراد پرخطر انجام دهند.بر اساس تعريف WHO پوكي استخوان هم اكنون 75 ميليون نفر را در اروپا، ژاپن، و امريكا مبتلا كرده كه با ريسك 15 درصدي براي شكستگي هاي مچ، مفصل ران و دنده ها بسيار مشابه بيماري هاي قلبي و عروقي در سطح جامعه است.افراد زير بيشتر در معرض خطر شكستگي استخوان مي باشند:

-افراد با سابقه شكستگي قبلي

-افراد تحت درمان طولاني مدت توسط كورتيكواستروئيد

-خانم هاي با سابقه جراحي هيستركتومي (خارج كردن رحم و تخمدان) و خانم ها در دوران يائسگي

-افراد با سابقه بيماري كبدي و يا تيروئيدي

-افرادي كه حجم توده بدني آن ها كمتر از km/m2 19 باشد.

-سيگاري ها

-افرادي كه سابقه زمين خوردن دارند (افتادن از جايي)

از آن جا كه پوكي استخوان منجر به كمردرد و كاهش قد نيز مي شود، پيشگيري از بيماري و شكستگي هاي آن براي حفظ سلامتي و كيفيت زندگي و استقلال در دوران پيري حائز اهميت است.

اندازه گيري BMD براي پيش بيني احتمال شكستگي ها با اندازه گيري فشار خون براي پيش بيني سكته برابري مي كند و همچنين از اندازه گيري سطح كلسترول خون براي پيشگيري بيماري عروقي بهتر است.جذب سنجي دو گانه اشعه X در استخوان ران و مهره هاي كمر، استاندارد طلايي تشخيص BMD است.هر چند شيوه هاي ارزان تر هم چون DXA محيطي و اولتراسوند در مناطقي هم چون پاشنه هم مي تواند مفيد باشد.از آن جايي كه بسياري از شكستگي هاي ستون مهره ها به مراكز درماني مراجعه نمي كنند، راديوگرافي براي تشخيص وجود آن ها لازم است.

فعاليت هاي جسماني براي پيشگيري از پوكي استخوان
متخصصان سلامتي بايد با در نظر گرفتن اثرات پوكي استخوان روي سلامت جامعه و بار اقتصادي ناشي از آن براي كاهش و كنترل استرس هاي وارده از آن گام بردارند.وجود درمان هاي دارويي فراوان براي پوكي استخوان، تاكيد بيشتر بر فعاليت هاي جسماني به عنوان اولين گام براي پيشگيري است.ارزشمند بودن فعاليت هاي جسماني در پيشگيري نه تنها در كاهش پتانسيل تحليل استخوان و افزايش قدرت عضلاني است بلكه به خاطر نقش عمده آن در جلوگيري از افتادن و شكستگي هاي استخوان مي باشد.استخوان ها همانند عضلات در پاسخ به فشار، بزرگ ترين و قوي تر مي شوند، فعاليت هاي عضلاني منظم با ايجاد فشار روي بدن به تحريك استخوان سازي و حفظ توده استخواني كمك مي كند.همچنين باعث سلامتي كلي بدن براي افزايش طول عمر و افزايش BMD مي شود.

به طور كلي در پيشگيري از پوكي استخوان مهم ترين هدف فعاليت هاي جسماني بايد جلوگيري از زمين خوردن و با هدف افزايش سلامتي عمومي فردي، تعادل، قدرت عضلاني و وضعيت بدني مطلوب باشد.

ورزش هاي ساده مانند پياده روي مي تواند در تقويت عضلات و استخوان ها مفيد باشد.

شواهد نشان مي دهد كه فعاليت هاي بدني كه از سنين پايين آغاز مي شود مي تواند براي رسيدن به مناسب ترين سطح توده استخواني موثر باشد. بالاترين سطح توده استخواني و مواد معدني سازنده استخوان به شدت تحت تاثير استرس هاي مكانيكي قرار مي گيرد.

به نظر مي رسد كه تمرينات مقاومتي مانند وزنه برداري، پياده روي (با سرعت متوسط)، ايروبيك پله اي، رقص و ساير فعاليت هايي كه عضلات را به فعاليت در خلاف جهت جاذبه بدون فشار زياد بر استخوان ها و مفاصل وارد مي كند علاوه بر تقويت استخواني، بيشتر به ساخته شدن و حفظ استخوان كمك مي كند و نيز براي افزايش هماهنگي و قدرت عضلاني عمل كرده كه خود در جلوگيري از زمين خوردن و افتادن مهم است.شواهد اخير نشان مي دهد كه بعضي از فعاليت هاي جسماني در نگهداري و حتي افزايش BMD در جمعيت هاي مشخصي مي تواند مفيد باشد.در اين زمينه بيشتر تحقيقات بر روي خانم ها بعد از دوران يائسگي كه در معرض خطر بالاي اوستئوپروز به دليل كاهش استروژن يائسگي مي باشند، انجام شده است.

ورزش ها و فعاليت هاي جسماني كه به صورت تمرينات خاص تحمل كننده وزن طراحي شده ممكن است از كاهش پيشرونده توده استخواني در زنان يائسه حمايت كند.

همچنين تحقيقات نشان دهنده اثرات مثبت چنين تمريناتي روي زنان چيني يائسه با كمبود BMD در استخوان هاي زند زبرين بود.اگر چه يافته هاي اخير در مورد نقش فعاليت جسماني در جلوگيري از اوستئوپروز جاي بحث دارد، اما به طور كلي عقيده موافق بر اين است كه تمرينات منظم مانند تمرينات با فشار زياد و همچنين تمرينات تحمل كننده وزن با افزايش قدرت عضلاني مي تواند پيشگيري و درمان پوكي استخوان را بهبود بخشد.

تمرينات و ورزش هاي مورد نياز
زمين خوردن يكي از فاكتورهاي خطرناك براي شكستگي هاي ناشي از پوكي استخوان محسوب مي شود.

بيشترين علل مرگ و مير ناشي از همين علت است، به دليل شكنندگي و ضعف استخواني، افراد مبتلا به پوكي استخوان هميشه در معرض خطر صدمات ناشي از افتادن هستند.زمين خوردن خطر شكستگي در استخوان هاي ران، مچ و كمر و ساير نواحي را افزايش مي دهد و مي تواند اثر غيرقابل باوري بر كيفيت زندگي اين ها بگذارد.از آن جا كه زمين خوردن يك دغدغه در اين افراد است هيچ دليلي وجود ندارد كه ورزش موجب جلوگيري از شكستگي در اين افراد شود، اما مطالعات باليني نشان داده است كه ورزش مي تواند 25 درصد در جلوگيري از زمين خوردن نقش داشته باشد.فعاليت هاي تحمل كننده وزن كه مي تواند افزايش دهنده قدرت استخواني و بهبود دهنده تعادل باشد براي افراد مستعد زمين خوردن، مفيد هستند.فعاليت هايي مانند TAICHI نقش مهمي در پيشگيري و به عنوان مكمل درمان ايفا مي كنند.

TAICHI متمركز بر حالات و حركات كند بدني است كه منجر به كاهش فشار در مفاصل اندام هاي تحتاني به خصوص زانوها و ساق پاها مي شود.حركات آرام بدني در اين گونه تمرينات، همچنين باعث آرامش عضلات، افزايش تحمل، تعادل و هماهنگي در مقابل كاهش زمين خوردن مي شود.ولف ادعا كرده است كه حركات او منجر به كاهش زمين خوردن در 5/47 درصد بيماران مسن و همچنين مقابل كاهش ترس از افتادن و برخورد شده است.مطالعات آينده نگر هدايت شده اخير در دانمارك نشان داده است كه ادامه دادن فعاليت هاي جسماني اوقات فراغت در حد متوسط با كاهش شكستگي هاي استخوان مفصل ران و كاهش فعاليت ها با افزايش خطر شكستگي مفصل ران همراه خواهد بود.

حسين زهرائي

كارشناس ارشد رشته تربيت بدني
شنبه 18 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 312]