روند كشف حجاب و واكنش روحانيان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: با آغاز سلطنت رضاشاه، تبليغ در مورد “آزاديزنان“ در مطبوعات ادامه يافت و به تدريج از صراحت بيشتري برخوردار شد. نويسندگانتجددمآب در ابتدا چنين وانمود مي‏کردند که تجددمآبي مانعي در مقابل دين نيست. چنينادعايي را بعدها، و حتي پس از رسميت يافتن کشف حجاب، تعدادي از نشريات تکرارمي‏کردند. اين امر ناشي از بيم حکومت از پذيرش انگ ضد اسلام و نيز واکنش مردمي، بهخصوص از ناحية روحانيان، بود.

تبليغات در مورد آزادي زنان به تدريج از صراحتبيشتري برخوردار گرديد و در برخي از نشريات در اين زمينه اشاره‏هايي مي‏شد. در سال1306در روزنامة حبل.‏المتين دلايلي بر وجوب رفع حجاب رفع شد. حمايت دربار از کشفحجاب موجب تشويق غربگرايان مي‏شد.

رسائل و کتابها
تبليغات غربگرايان به سود بي ‏حجابي موجب شد که برخي از علما به دفاع از حکماسلامي حجاب بپردازند. از جمله آثاري که در سالهاي اول حکومت رضاشاه نگاشته شدند،بايد از رسالة وسيله‏العفايف يا طومار عفت ياد کرد که در ابتداي سال 1307 در رشتمنتشر شد.

ادامة روند حجاب.‏زدايي
حکومترضاشاه هرچند که نتوانست پس از سالهاي اوليه کشف حجاب را در جامعه رسمي سازد، ليکندر جهت عادي ‏سازي بي ‏حجابي تلاشهاي گوناگوني انجام داد. در سالهاي پيش از سفررضاشاه به ترکيه موضوع حجاب زنان همچنان در راس مسائل اجتماعي بود و فشار بين.‏المللي نيز در اين زمينه وجود داشت. به نوشتة روزنامه مليت، چاپ اسلامبول، درتاريخ 6 سپتامبر 1931 (4 شهريور 1310) شاه ايران نزديک به پانصد نفر از خانمهايايراني را به دربار دعوت کرد و پس از نصيحت از آنها خواست تا چادرهاي خود رابردارند؛ و آنان نيز فرمان شاه را با خرسندي پذيرفتند.

سفر ترکيه و نتايج آن
با کنار گذاشته شدن مخبرالسلطنه وآغاز نخست.‏وزيري مجدد محمدعلي فروغي، از 21 شهريور 1312 سياستهاي تجددمآبانه شدتيافت. نه ماه پس از آن، سفر رضاشاه به ترکيه (از 12 خرداد تا 14 تير 1313) نقطةعطفي در قضية کشف حجاب بود.

تشديد عمليات
با ‎آغاز سال 1314 روند فعاليت دولت براي کشف حجاب به اوج رسيد. در فروردين1314(ظاهراً 13 فروردين) مطابق طرح علي.‏اصغر حکمت، در مجلس جشني در يکي از مدارسشيراز دختران به صف ايستاده پس از خواندن دکلمه و سرود به ورزش ژيمناستيک مشغولشدند. به طوري که گفته شده دو تن از روحانيان شيراز، محمدعلي حکيم و ميرزا صدرالدينمحلاتي، در اعتراض به اين اقدام. مجلس مذکور را ترک گفتند و پس از آن سيد حسام.الدين فال ‏اسيري، از روحانيان سرشناس شيراز، در يک سخنراني به اين اقدام اعتراضنمود که به دنبال آن دستگير و تبعيد شد.

گسترش برنامه ‏هاي بي‏حجابي، روحانيانو توده‏ هاي مردم را سخت نگران ساخت. مسلم بود که آنان در بدو امر از تمامي جرياناتو برنامه‏ هاي حکومت آگاهي کامل نداشتند و احتمالاً تعدادي از آنان، با توجه بهتظاهرات مذهبي رضاشاه در گذشته، شخص شاه را بري از اين اقدامات مي‏دانستند.

واکنش آيات
انعکاس اخبار بي‏حجابي و به ويژه اخبار شيراز در نشريات و يا به وسيلة طبقاتمختلف مردم به مراجع بزرگ قم و مشهد، آنان را به تکاپو واداشت. در مشهد اين قصه سردراز داشت. به رغم مذهبي بودن شهر مقدس مشهد، حکومت رضاشاه سعي داشت که برنامه‏‏هاي ضدمذهبي خود را از همين شهر آغاز کند. سرانجام، آيت.‏الله قمي، پس از مشورت باتعدادي از رجال و روحانيان، تصميم گرفت که براي جلوگيري از کشف حجاب و استعمال کلاهشاپو به تهران مسافرت کند و با رضاشاه گفت وگو نمايد.

واکنش ديگر در مخالفت باسياستهاي دولت در مورد کشف حجاب، که از اهميت تاريخي خاصي برخوردار است، تلگراف آيت.‏الله شيخ عبدالکريم حائري، زعيم و مؤسس حوزة علميه قم بود.

مقاومتها و مخالفتها
سرکوب قيام گوهرشاد اگرچه ميزاناختناق حاکم بر جامعه را افزايش داد، ليکن هنوز هم روحانيان مهم‏ترين گروه مخالفکشف حجاب شمرده مي‏شدند و مانع جدي در اين راه قلمداد مي‏گرديدند.

پس از رسميتبي‏حجابي دولت کوشيد تا عده ‏أي از علماي سرشناس را وادار کند که در مجالس و جشنهايبي‏حجابي حضور يابند يا با تاييد خود آن را مجاز بدانند، ولي اکثر آنان از اين کارسرباز زدند. به طور مثال، آيت‏الله کاشاني در پاسخ به چنين پيشنهادي به شدت با ماموران برخورد کرد.

در اين زمان، بسياري از روحانيان و واعظان تحت تعقيب قرارگرفته. زنداني يا تبعيد شدند. مطابق سندي به تاريخ 26 مرداد 1315، سيدمحمد زارچيواعظ پس از اينکه در بالاي منبر گفته بود “زنها! روبندها را پايين بيندازيد“، مورد تعقيب قرار گرفت و از يزد به کرمان تبعيد شد. با سقوط رضاشاه به دليل ناتوانيحکومت و نيز برخي ملاحظات ديگر سختگيري در مورد حجاب نيز به بوته فراموشي سپرده شدو دولت جديد تحت فشار اعتراضات روحانيان و خواست عمومي، زنان را در انتخاب حجابآزاد گذارد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 208]