بیماری شایع كودكان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: با دکتر علی.اکبر سیاری، فوق.تخصص بیماری.های گوارش کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در همین رابطه گفتگویی کرده.ایم که می.خوانید.....
آقای دکتر! از کجا بفهمیم که کودک.مان دچار یبوست شده؟ یعنی می.خواهم بدانم شما به عنوان یک متخصص، این بیماری کودکان را چگونه تعریف می.کنید؟
ببینید؛ شیرخواران ممكن است به.طور طبیعی هر 2 تا 3 روز بدون هیچ مشكلی دفع مدفوع نرم داشته باشند كه در این صورت یبوست تلقی نمی.شود اما به طور كلی، هر گاه مدفوع سفت و خشك باشد و دفع آن برای كودك همراه با درد و زور زدن باشد و فواصل دفع بیش از 2 تا 3 روز باشد، می.توان گفت كه كودك یبوست دارد. بنابراین كاهش نوبت دفع به تنهایی بیانگر یبوست نیست. از طرفی در هفته اول زندگی معمولا نوزاد تا 4 بار در روز ممكن است دفع داشته باشد اما با بزرگ.تر شدن به تدریج كاهش می.یابد و در 2 سالگی به 2 بار در روز می.رسد.

و چه عللی دارد؟
بـیشتر كودكانی كه دچار یبوست می.شوند، معمولا مشکل.شان علت عملكردی دارد؛ یعنی به علت یک بیماری به.خصوص یا مشكلات اعضای گوارشی نیست. اما در موارد كمی هم یبوست كودكان به.خصوص اگر از زمان نوزادی شروع شده باشد، می.تواند به علت بیماری.های خاص گوارشی و روده.ای باشد و نیاز به بررسی.های بیشتر بالینی و آزمایشگاهی توسط پزشك هست.

چه علامت.هایی زنگ خطر این بیماری محسوب می.شوند؟
اتساع شكم، دفع گاز، .وجود خون در مدفوع،. تغییر قطر مدفوع، اختلال در وزن.گیری و تاخیر رشد و... اینها علامت.هایی هستند كه در صورت وجود آنها باید كودك را حتما نزد پزشك برد تا علت یبوست بررسی شود. در واقع، یبوست اگر در بسیاری موارد علت عضوی ندارد. اما می.تواند نشانه یك بیماری باشد. بیماری.های نخاع، بیماری..های گوارش،. كم.كاری تیرویید و... می.توانند با علامت یبوست، خود را نشان دهند. البته یكی از نكات مهم برای رد برخی از بیماری.های مهم گوارشی و عصبی در كودكان دانستن زمان دفع اولین مدفوع دوران نوزادی است. بنابراین یكی از سوالات مهمی كه پزشك از والدین می.پرسد، زمان اولین دفع در دوران نوزادی است.
ممکن است این مورد را بیشتر توضیح دهید؟
بله؛ در موارد بسیار اندكی به طور مادرزادی انتهای روده فاقد عصب است و به همین سبب روده حركات كافی را برای عبور مواد دفعی ندارد. در چنین بیمارانی همان دفع اولیه در دوران نوزادی دچار اختلال و تاخیر می.شود. این بیماری كه هیرشپرونگ نام دارد، نیازمند مداخله و درمان زودهنگام است. زیرا باقی ماندن مواد دفعی و افزایش مقدار مواد دفعی همراه با از دست دادن آب آنها بوده و به بزرگ. شدن قطر روده.ها و حتی سوراخ شدن روده.ها منجر می.شود اما به عنوان یك اصل كلی باید بگویم که هرگاه یبوست همراه با اتساع شكم و دفع نشدن گاز یا نفخ شدید باشد یا با درد حاد شكمی همراه باشد، به عنوان یك اورژانس پزشكی تلقی می.شود و حتما باید به سرعت بررسی شود.

یبوست عملكردی یعنی چه؟
یبوست در بسیاری موارد در كودكان علت.های غیرعضوی دارد كه در اصطلاح به آن یبوست عملكردی گفته می.شود. واقعیت آن است كه این نوع یبوست به علت مجموعه.ای از عوامل رفتاری و رژیم غذایی و حتی روانی به وجود می.آید. در این نوع یبوست با وجود پیگیری.ها و اقدامات پزشكی، دلیل خاصی مبنی بر نقص یا مشكلات جسمانی برای یبوست كودك یافت نمی.شود اما نگه داشتن مدفوع سبب ایجاد یبوست در كودك می.شود. گاهی یك تغییر رژیم غذایی از شیر مادر به شیر گاو به علت تغییر در نسبت پروتئین به كربوهیدرات سبب سفت شدن مدفوع و دفع دردناك می.شود. در این حالت، اگرچه مشكل كودك به صورت حاد ایجاد شده و می.تواند به سرعت برطرف شود اما امتناع از دفع و نگه داشتن مدفوع سبب ایجاد یبوست به صورت مزمن می.شود.

بعضی كودكان به خصوص با تغییر محیط از دفع خودداری می.كنند.
بله؛ گاهی رفتن به مسافرت، تغییر مدرسه یا محل اجابت مزاج ناخوشایند موجب می.شود که کودکان از دفع خودداری کنند. در عین حال به تعویق انداختن دفع به علت بازیگوشی.های كودكانه حتی می.تواند سبب ایجاد یبوست شود. در بسیاری موارد استرس.هایی كه پدران و مادران بر كودك وارد می.كنند نیز در این مساله بی.تاثیر نیست. به خصوص در فرزندان مادران شاغل دوری طولانی.مدت از مادر و نداشتن احساس آرامش و راحتی از سوی كودك می.تواند سبب اختلال دفع در كودك شود. حتی آموزش.های غلط و نامناسب مادر و پدر برای از پوشك گرفتن كودك در بسیاری از موارد نقطه آغازگر یبوست است كه كم.كم دچار سیكل معیوب شده و به سمت مزمن شدن پیش می.رود.

یبوست چه عوارضی دارد؟
یبوست در اغلب موارد علت.های ساده.ای دارد و با آنكه به راحتی می.تواند برطرف شود، رو به مزمن شدن می.رود و می.تواند سبب ایجاد عوارضی شود. یكی از مهم.ترین عوارض ناشی از یبوست، بزرگ شدن قطر روده.هاست كه سبب احتباس بیشتر مدفوع و كاهش حركات دفعی روده.ها می.شود. حتی گاهی در موارد نادر سبب سوراخ شدن روده می.شود. یكی دیگر از عوارض شایع یبوست مزمن، بی.اختیاری دفع مدفوع است كه با آلوده شدن لباس زیر می.تواند سبب جلب توجه والدین شود. از عوارض دیگر یبوست به خصوص در دختر بچه.ها، عفونت.های مكرر دستگاه ادراری است كه با درمان یبوست بهبود می.یابد. افزایش فاصله دفع نیز اغلب به بی.اشتهایی، استفراغ و نفخ زیاد نیز منجر می.شود كه در كودكان با سنین كمتر بی.قراری و تحریك.پذیری و كم.شدن اشتها را به دنبال دارد.

کودکان مبتلا به یبوست منع غذایی خاصی دارند؟
محققان طب كودكان معتقدند یبوست در شیرمادرخواران نسبت به شیرخشك.خواران كمتر اتفاق می..افتد، اگرچه به علت جذب كامل شیر مادر دفعات دفع در شیر مادر.خواران كمتر است. ادامه تغذیه انحصاری شیرخوار با شـیر مادر و مراجعه به پزشك در این مورد ضروری است زیرا یبوست مزمن در این سنین به بررسی.ها و مداخله.های پزشكی نیاز دارد. با گذشتن سن كودك از مرز 6 ماهگی و آغاز تغذیه كمكی میزان ابتلا به یبوست نیز بیشتر می.شود. در موارد زیادی عدم تحمل پروتئین شیر گاو می.تواند سبب بروز یبوست شود كه در این موارد نیز لازم است مادران به صورت حاد و در فاصله زمانی كوتاهی شیر گاو را به میزان زیاد وارد رژیم غذایی كودك خود نكنند و از روزانه حدود چند سی.سی شروع كنند. در عین حال، مصرف كافی آب و مایعات و سبزیجات پرفیبر و ملین مانند انجیر،آلو، زردآلو و سایر میوه.ها و سبزی.های تازه سبب نرم شدن مدفوع می.شود. علاوه بر آن، سبوس موجود در نان.های سبوس.دار و غلات نیز یك منبع خوب برای تامین فیبر غذایی است.

چه توصیه.ای به والدین دارید؟
بیشتر موارد یبوست در كودكان با تغذیه صحیح كودك و توجه به مسایل روحی و روانی وی قابل درمان است. این كودكان اغلب به دلایل مختلفی هنگام اجابت مزاج مدفوع خود را نگه می.دارند و دفع را به تعویق می.اندازند كه به این ترتیب، مدفوع آب بیشتری از دست می.دهد، سفت و خشك می.شود و ممكن است دفع آن با سختی و درد همراه شده و باعث نگه. داشتن بیشتر مدفوع و تسلط كودك بشود. این سیكل معیوب می.تواند مثلا به دنبال یك شقاق مقعد كه سبب دفع دردناك می.شود، ایجاد شود. مهم.ترین اصل در پیشگیری از یبوست مزمن، برطرف كردن آن علت است. اضطراب و عجله برای دفع از علت.های رایج یبوست است. این مساله به.خصوص در سنین آموزش رفتن به توالت و اجابت مزاج اهمیت بیشتری دارد و ایجاد یك الگوی منظم برای دفع در كودك می.تواند این مساله را تا حد زیادی حل كند. والدین می..توانند با یك برنامه منظم پس از صرف صبحانه و شام برای تخلیه روده كودك 5 تا 10 دقیقه كودك را مجاب به نشستن در توالت كنند. چنین برنامه منظمی به تدریج الگوی دفعی كودك را تنظیم می.كند. تاکید می.کنم که مصرف داروهای ملین حتما باید با تجویز پزشك باشد اما قطع این داروها نیز بدون نظر پزشك و پس از گرفتن پاسخ اولیه از خطاهای شایع والدین است كه سبب بازگشت یبوست می.شود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 496]