نفس ارتكاب به انحراف آموختني است

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: زندگي اجتماعي انسان تحت حاكميت قواعد يا هنجارهاي اجتماعي است. اگر ما از قواعدي كه بعضي انواع رفتار را در زمينه--هاي معيني به عنوان رفتار مناسب و رفتارهاي ديگر را كه به عنوان رفتارهاي نامناسب تعريف مي--كنند پيروي نمي--كرديم، فعاليت--هايمان دستخوش هرج و مرج مي--گرديد. جرم يك قاعده رياضي يا قانون فيزيكي نيست كه داراي مفهوم ثابت و لايتغير باشد به همين خاطر در جوامع در رابطه با مذاهب و اديان معاني مختلفي پيدا مي--كند.

جرم، فعل يا ترك فعلي است كه نظم، صلح و آرامش اجتماعي را مختل مي--سازد و قانون براي آن مجازات تعيين كرده.

جرم عبارت است از عملي كه قانون آن را قدغن كرده و يا ترك عملي كه قانون آن را لازم دانسته و براي آن عمل يا ترك عمل كيفري مقرر كرده است.

در حقوق جزاي اسلام، جرم امور ممنوع شرعي است كه خداوند به وسيله اجراي كيفر حد يا تعزير، مردم را از ارتكاب آن باز مي--دارد. در نظام حقوقي اسلام كه عدالت پايه و اساس آن را تشكيل مي--دهد همه قوانين و مقررات بويژه قوانين كيفري در راستاي تحقق عدالت تشريح شده--اند. اسلام قوانين خود را به گونه----اي تنظيم نموده است كه مجرم را در حد امكان از جرايم سنگين پرهيز دهد و احتمال وقوع جرم را به حداقل كاهش دهد نه اينكه قوانين را به گونه--اي وضع كرده باشد كه مجرم به راحتي بتواند آنها را ناديده بگيرد و بعد از ارتكاب جرم درصدد مجازات مجرم برآيد. تعاليم اسلام با دستورات و توجهاتي كه در زمينه--هاي مختلف به طور جامع صادر مي--كند نقش همه عوامل زيستي و رواني و اجتماعي را به عنوان ريشه جرايم كاملا با دقت ارزيابي كرده و هدايت--هاي ترجيحي تربيتي خود را در جهت پيشگيري از جرايم و خطاها در نتيجه ايجاد جامعه--اي امن و رشد يابنده با افراد رو به كمال و تعالي ارائه نموده است.

سياست جنايي اسلام يك سياست صرفا ايدئولوژيك نبوده بلكه سياست جنايي علمي و جرم--شناسي هم مي--باشد. به عبارت ديگر در حقوق و تعليمات اسلامي-ديني آنچه در درجه اول اهميت قرار دارد پيشگيري از وقوع جرم و «اصلاح و درمان مجرم» يا استفاده از تدابير پيشگيرانه و اقدامات تاميني و تربيتي است و وجود مجازات--ها به خودي خود از موضوعيت برخوردار نمي--باشد.

اصولا نفس ارتكاب به جرم و انحراف آموختني است. بنابراين طبيعي است كه امر پيشگيري و اصلاح نيز آموختني است. اگر در پيشگيري كوشش به عمل نيايد اين امكان وجود دارد كه انحراف در جامعه-- ريشه--دار شده و توسعه پيدا كند و بعدها به آساني نتوان جلوي آن را گرفت. فطرت ها پاك و خدا آشناست. مهم اين است كه والدين و مربيان و ديگر دلسوزان جامعه كه به گونه--اي با فرد در ارتباط هستند با شيوه--اي لازم، به بالا بردن سطح آگاهي و احياي روح منطق در افراد بپردازند.

در پيشگيري از وقوع جرم نبايد از تقويت مباني ديني غافل شد. چنانچه آيه شريفه «ان الصلوه تنها عن الفحشاء و المنكر» و ده--ها آيه ديگر به خوبي مشعر اين معناست كه تنها جان--هاي به خدا پيوسته است كه مي--تواند طريق خير را انتخاب كند. اما روان--هاي بريده از مبدا و حقيقت مطلق، راه شر را برگزيده و آدمي را از انجام هر چه كه خير است باز مي--دارد.

با توجه به بند 5 اصل 156 قانون اساسي يكي از وظايف حياتي قوه قضائيه پيشگيري از وقوع جرم است. براي نيل به اين هدف اولين اقدام ايجاد ساختار- تشكيلات و سازوكار مناسب از سوي قوه قضائيه است تا بتوان در پرتو آن نسبت به تدوين يك استراتژي صحيح و علمي اقدام كرد. نبايد بيمار--ي--هاي جسمي را با بيماري--هاي اجتماعي يكسان تلقي كرد و انتظار داشت به مانند تجويزهايي كه در علم طب براي درمان بيماري--ها صورت مي--گيرد مسائل اجتماعي نيز به اين سهولت حل شود و نظم اجتماعي برقرار گردد. هدف جرم--شناسي، پيشگيري از وقوع جرايم، بروز حالت خطرناك، اصلاح و درمان بزهكاران از طريق شناسايي علل و عوامل پيدايش آنها و نيز مبارزه با آنهاست. توسعه علوم و گسترش زيست شناسي و جامعه--شناسي و روانشناسي در قلمرو شناخت انسان در اواخر قرن نوزده موجب شد تا بحث مجازات مورد ارزيابي قرار گرفته و لزوم اجراي آن با شدت وحدتي كه وجود داشت مورد ترديد واقع شود جامعه در قبال اين عكس--العمل معتدل--تري را پذيرفته كه بدوا عنوان اقدام تاميني و در برخي از كشورها اقدامات تاميني و تربيتي نام گرفت. اما در بحث پيشگيري از وقوع جرم، سقراط ضمن انتقاد از مجازات مي--نويسد:

ما نبايستي با تبهكاران با خشونت رفتار كنيم بلكه بايد به آنها بياموزيم كه به چه ترتيب از ارتكاب بزه خودداري كنند زيرا جنايت ثمره ناداني و جهل است و تعداد بي--شماري از افراد كه در نتيجه بد شانسي نتوانستند معرفتي كسب كنند مرتكب جرم مي--شوند. ارسطو عقيده داشت، كه وضع جسمي و رواني افراد در انتخاب بزه موثر است. در بحث پيشگيري مطالعه پيرامون توزيع متناسب مقرهاي نيروي انتظامي و افزايش آن در استان--هايي كه ميزان جرم در آنها بالاست افزايش كارايي نيروي انتظامي، بايد متناسب با جمعيت و گسترش فيزيكي شهرنشيني باشد. مخاطبان نوجوان و جوان در راه بلوغ يا با رسيدن به بلوغ فكري با انبوه رسانه--هاي جمعي مواجه--اند و در اين راه مخاطبان نوجوان و جوان با تخطي از راه و رسم زندگي با آموزش يا قانون در ورطه جرايم جديد خانمانسوز قرار گيرند و اين نسل نوجوان عمري در غفلت به سر مي--برند. امروزه وسايل ارتباط جمعي از قبيل روزنامه، راديو، تلويزيون، ويدئو و انواع مشابه آن داراي محتواي از پيش تعيين شده نيز هستند و به طريق اولي بر زندگي فردي و اجتماعي تاثير مي--گذارند. آنچه مسلم است رسانه--ها در پيدايش عادات تازه، تكوين فرهنگ جهاني، تغيير رفتار و خلق و خوي انسان--ها «دهكده جهاني» و همسايه شدن باملل دور دست، سهمي بزرگ بر عهده دارند. و در مورد نقش مثبت يا منفي فرهنگ صدا و سيما (راديو، سينما، تلويزيون) فطرت آن را پوچ نپنداريم شكل جديد وسايل الكترونيك بالاخص ماهواره و اينترنت بسيار غامض--تر و پيچيده--تر از وسايل ارتباطي خواهد بود.

عصر ماهواره در حال پيشگيري از عواقب جرم مختص به خود نيست. خصوصا در اينترنت كه جرايم آن مشهودتر است و شرايط براي جرايم رسانه--اي در اين دو زمينه كه بيشتر در قالب محتوايي شدن فرمت زندگي خصوصي افراد شكل مي--گيرد هيچ راه حلي نتوان يافت. نهادهاي اجتماعي، آموزشي هم نقش موثري را در پيشگيري از جرم به عهده دارند. نهادهاي اجتماعي بايد به نحوي معقول نيازهاي مردم را برطرف سازند در غير اين صورت با انواع انحرافات اجتماعي در جامعه مواجه خواهيم شد. به طور نمونه اگر معلمان در كلاس--هاي درس از مديريت--هاي علمي- عاطفي برخوردار باشند دانش--آموزان به سمت انواع انحرافات اجتماعي گرايش پيدا نخواهند كرد. اگر كتب درسي قوه خلاقيت دانش--آموزان و روحيه پژوهشگري و جستجوگري را به وجود آورد مي--توان اميدوار بود كه دانش--آموزان رغبتي به سمت انحرافات اجتماعي نداشته باشند. دولت هم بايد در تامين امكانات رفاهي اقشار آسيب--پذير جامعه اقدامات اساسي انجام دهد. چون ريشه بسياري از جرم--ها در مسائل اقتصادي است.

در اين ميان نقش حجاب را نمي--توان ناديده گرفت. از آنجايي كه هر شخصي در فكر تثبيت مقام و جايگاه ارزشي خود مي--باشد و راهكارهايي براي رسيدن به اهدافش تعيين مي--كند زن نيز بايد براي حفظ جايگاه ارزشي خود و پيگيري از وقوع جرايم اخلاقي در جامعه به حجاب كه بهترين راهكار از طرف دين معرفي شده روي آورد. اما موضوعاتي كه نقش موثرتري در پيشگيري از وقوع جرايم بر عهده دارند به اختصار ذيلا اشاره مي--شود.

-1 اهميت كار و شغل: مولا علي (ع) مي--فرمايد: «اگر تن دادن به شغل مايه زحمت طبع است بيكاري دائم نيز مايه فساد است.» اهميت كار در اسلام تا آنجاست كه رسول اكرم (ص) و ائمه معصومين براي اينكه اهميت موضوع را نشان دهند نشانه عملي كار بودند. علي (ع) نخلستان--ها را آباد مي--كرد. امام صادق (ع) در زمين بيل مي--زدند و... قابل ذكر است كه يكي از عواملي كه ايجاد انواع مفسده مي--كند بيكاري است.

-2 اهميت ازدواج: در كشاكش انگيزه--هاي شهوت و غضب عقل بشر تيره و تار مي--شود و فروغ خود را از دست مي----دهد. اگر براي جوان در جامعه ازدواج فراهم نباشد بايد انتظار جرم و فساد را از آنها داشت. در رابطه با ازدواج در جامعه با چند مشكل مواجه هستيم از جمله آنها فرهنگ ازدواج در جامعه است. شهيد مطهري در كتاب ارزشمند «نظام حقوقي زن در اسلام» مي--فرمايد: يكي از قوانين درخشان از ديدگاه مذهب جعفري كه مذهب رسمي كشور است اين است كه ازدواج به دو نحو صورت مي--گيرد. دائم، موقت. پيامبر گرامي اسلام مي--فرمايد: هيچ عمل مباحي در نزد خدا محبوب--تر از ازدواج نيست.

-3 اوقات فراغت: «ولا تنس نصيبك من الدنيا» بهره و نصيب خود را از دنيا فراموش نكن. دكتر الكس كارل مي--گويد ارضاي وحشيانه شهوات ممكن است جلب نوعي اهميت نمايد. ولي هيچ چيز غيرمنطقي--تر از آن زندگي نيست اگر زندگي منحصر به رقصيدن و به دور شهر با اتومبيل چرخيدن و سينما رفتن باشد چه سودي دارد؟ بايد اوقات فراغت جوانان را با تفريحات سالم و مناسب پر كنيم كه نياز به برنامه--ريزي اصولي و مهم است.

-4 محيط خانواده: مهمترين و مقدم--ترين نهاد اجتماعي براي تربيت، آموزش و حمايت از اعضاي خود است.

-5 محيط مدرسه: آموزشگاه پلي است كه نوجوانان بايد ازآن بگذرند تا وارد اجتماع شوند. بنابراين مسئولان بايد سعي كنند تا علاوه بر يك مشت اطلاع نظري، رموز و اصول زندگي اجتماعي را نيز به آنان بياموزند.

-6 محيط جامعه: وجود يك نظام مردمي، پيش شرط لازم در موفقيت رسانه--هاي همگاني در زمينه جلب مشاركت مردم است اما اين موفقيت در مرحله بعد مشروط به عواملي چون مديريت و تخصص كارگزاران رسانه--هاي گروهي و آگاهي آنان از دانش پيشرفته ارتباطي است.

همچنين بايد در تدوين و اجراي طرح اعتماد (برخورد مددكارانه با نوجوانان و جوانان مجرم) با بازپروري جوانان مختلف مركز نظارت و مشاوره در زمينه--هاي مختلفي چون جلوگيري از گسيختگي خانواده--ها، مشاوره جهت رفع مشكلات پس از دوره متمادي... تلاش پيگير و مستمري شود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 276]