فاطمه زهرا(س) در كلام نويسندگان غير شيعه

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: شخصيت بي--مثال فاطمه زهرا(س) آنچنان عالي و متعالي است كه نه تنها شيعيان، بلكه غيرشيعيان شيفته و بي--قرار اويند. جاذبه محبت او به قدري است كه آنان را نيز وادار به نوشتن، سخن--گفتن و كرنش در برابر خويش نموده--است. به--طوري كه برخي از آنها كتابهاي مستقل و جداگانه--اي در دفاع از وي و تبيين زندگاني پربار او نگاشته--اند.

نوشتار حاضر مي--كوشد سخنان كوتاهي از آثار اين دسته نويسندگان را گزينش نموده و ذكر نمايد. بايد اذعان كرد: آنچه مي--آيد بخشهايي از سخنان عده معدودي از نويسندگان غيرشيعي است و هدف از اين اقدام شناخت شخصيت حضرت فاطمه(س) از خلال كلام آنان نيست؛ زيرا توصيف و معرفي شخصيت فاطمه(س) از توان و بيان نويسندگان فراتر است. تنها راه شناخت او شناخت از طريق كلام الهي و رسول خدا(ص) و معصومان است. بنابراين، اين تلاش ناچيز درپي اين هدف نيست؛ بلكه فقط براي پرده--برداري از جاذبه محبّت حضرت فاطمه(س) و توجه به جايگاه عظيم و متعالي آن حضرت سامان يافته است.

1. ضرب المثل كمال و جمال
يكي از نويسندگان و انديشمندان غيرشيعي كه محبت بسيار شديدي به ريحانه نبي(ص) ابراز كرده "توفيق ابوعلم" ـ متفكر و نويسنده اهل سنّت مصري ـ است. وي كتابي نگاشته است با نام "فاطمه زهرا" و با زيبايي هرچه تمامتر قلمفرسايي نموده است. او با اين بيان از صديقه كبري(س) ياد مي--كند:

((فاطمه رضي الله عنها، ضرب المثل كمال و جمال بود و در وجودش ذخايري از انسانيت و مردمي، عفت و بزرگواري، پاكي و هوشياري، فطانت و آگاهي كه امكان داشت بانويي به آنها دسترسي يابد فراهم آمده بود.

فاطمه مباهات مي--كرد كه در مدرسه نبوت تربيت شده و در دانشگاه رسالت به كمال رسيده و از آنچه پيامبر از حق تعالي تلقي كرده بهره گرفته است. فاطمه در خانه پدر و در دامان پرورش او به فضايلي آراسته شد كه هيچ دختر ديگري در مكه به آنها دست نيافته بود و در عين حال به تمام فنون و دانستنيهاي دختران آن روز جزيرة العرب آگاهي و احاطه داشت.)).

2. قله--نشين قاف عفت
اين استاد مصري تعبيرات متنوع و پرباري در وصف بانوي دو عالم به--كار مي--برد كه از جمله آنها اين بيان اوست:

((جان نيرومند فاطمه در قالبي كه گنجايش آن را نداشت، جايگزين شده بود.)) و باز در جاي ديگر مي--نويسد:((فاطمه ،رضي الله عنها، صاحب اخلاقي نيكو و ملكاتي شريف و طبيعتي نجيب بود.

احساسي عظيم و فهمي سريع و ذهني تند داشت. مروتي سرشار و مكارمي تحسين--انگيز و دستي فياض و كفي بسيار بخشنده--اش بود. دلي بي--پروا و شجاع در سينه--اش مي--طپيد. با آنكه زير بار هيچ زوري نمي--رفت از هرگونه خودپسندي و عجب منزه بود. تكبر و تبختر ديگران را به چيزي نمي--گرفت و در برابر هيچ عظمتي سر فرود نمي--آورد. فاطمه در كنار جمال و اندام موزون، به كمال معني نيز آراسته بود. از نهايت بزرگواري و نرمخويي و وسعت صدر برخوردار بود. بانويي شكيبا و متين و باوقار و سنگين بود. فطانت و استقامت رأي و عفت و خويشتنداري را در خود جمع داشت.

فاطمه بر قله قاف عفت و درستي جاي داشت. او را دامني پاك و چشمي پاك بود و هواي نفس بر او فرمان نمي--راند. او در قلعه استوار عصمت و پاكي صيانت مي--شد. او از خاندان پيامبري بود كه خداوند درباره ايشان آيه تطهير نازل كرده و به طهارت و عصمتشان چنين گواهي داده است كه "انما يريد الله ليذهب عنك الرجس".)).

3. پاكترين مادر
قلم "توفيق ابوعلم" از لطافت و زيبايي ويژه--اي برخوردار است و از تعبيرات بسيار دلنواز و دلنشيني در وصف دختر رسول خدا(ص) بهره مي--گيرد. به عنوان نمونه مي--نويسد:

((او تنها دامان پاكي است كه ذراري رسول خدا، همه از آنند و تنها زمين طيب و طاهري است كه شجره برومند خاندان گرامي پيامبر، در آن روييده، بلكه او پاكترين مادري است كه حافظه قرون و اعصار به خاطر مي--آورد.)).

4. زني سرشار از افتخارات
محمد بن احمد بن عثمان بن قايماز- محدث و مورخ مشهور شافعي- (673- 748ه.ق.) ملقب به "شمس الدين ذهبي" كه از بيش از 1200 مشيخه حديث استماع كرده و صاحب كتابهاي معروف "تاريخ الاسلام"و "سير اعلام النبلاء" است مي--نويسد:

((]فاطمه زهرا(س)[ سرور زنان عالم در زمان خود، پاره تن پيمبر، شادي و سرور مصطفي، مام پدر، دختر سرور خلايق- رسول خدا- ابي--القاسم محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف-، دختري قريشي، هاشمي ]و[ مادر حسنين]بود[... پيغمبر خدا دوستش مي--داشت و اكرامش مي--كرد و مسرورش مي--نمود. افتخاراتش بسيارند؛ زني صبور، ديندار، نيكوكار، قناعت--پيشه و شكرگزار خدا بود.)).

5. متمايز به صفات شرف انساني
ابوسالم كمال الدين محمد بن طلحه بن محمد حسن عدوي قرشي- شاعر و قاضي شافعي- (582- 652 ه.ق) صاحب كتاب "عقد الفريد" و "مطالب السوول" نام دختر رسول خدا را با اين بيان خاطر نشان مي--شود:

((همانا او به فضيلت و خلق و خوهايي كه از سوي پيامبر منصوص بود مخصوص شده بود و به خصايصي كه كلام نبوي به آن تصريح كرده بود برتري داده شده بود و با صفات شرفي كه نفسهاي پاك و گرانقدر در تك--تك آنها مسابقه داده بودند متمايز شد... و همراه با فرزندانش داخل در آن عده از كساني شد كه خداوند تعالي آنان را با نزول آيات قرآن كريم مخصوص و وجوب اعتقاد به آنها را لازم كرد.)).

6. نمونه حسن اخلاق
"توفيق ابوعلم"- نويسنده مصري- وقتي اخلاق نيكوي فاطمه(س) را خاطرنشان مي--شود مي--نويسد: ((او نمونه والاي حسن اخلاق و سلامت طبع بود.)).

7. پشتيبان شوهر
"عبدالفتاح عبدالمقصود"- نويسنده معروف اهل سنت و مصري- پشتيباني و جانبداري فاطمه زهرا(س) از اميرالمؤمنين را يادآور مي--شود و مي--نويسد:

((فاطمه... بر خود لازم مي--دانست كه به پا خيزد، دعوت كند، تا مي--تواند بكوشد. او دوش به دوش شوهر مظلومش ايستاد و با زبان كه تنها وسيله دفاعش بود به او ياري مي--كرد. با اين عمل خديجه كبري را دوباره نشان مي--داد؛ در اين دفاع و كوشش بااخلاص و پررنج تابلوي گذشته را با سايه روشنهاي آشكار و خطوط برجسته آشكار مي--كرد. گويا محيط و چهره همان مادر است كه نمايان و زنده شده.)).

8. بزرگ بانوي جهان
نويسنده--اي مسيحي به نام "سليمان كتّاني" در وصف فاطمه زهرا(س) كتابي به رشته تحرير درآورده كه نام آن را "فاطمة الزهرا وَتَرٌ في غِمد" گذاشته است. وي در اين كتاب چنان پرشور و مشتاق مي--نويسد كه اگر كسي از مسيحيت وي بي--خبر باشد با اطمينان خاطر حكم به شيعي بودنش مي--دهد و گمان مي--كند او از شيعيان متعصب و دلداده حضرت زهرا(س) است.
اين نويسنده مسيحي در پيشگفتار نوشته خويش مي--نويسد:

((فاطمه زهرا(س) مقامي والاتر از آن دارد كه سندهاي تاريخي و روايتي به--سوي او اشاره كنند و گرامي--تر از آن است كه شرح حال --گونه--ها به--جانب وي راهنما باشند. فاطمه(س) را همين چارچوب كافي است كه وي دختر محمد(ص) و همسر علي(ع) و مادر حسن و حسين(ع) و بزرگ بانوي جهان است.))

وي در كلامي ديگر اينچنين فاطمه(س) را مي--ستايد:
((... تو هميشه با محبت زيستي... تو با پاكي و پاكدامني زيستي؛ اي پاكيزه--ترين مادري كه دو ريحانه زادي و پروردي و بر قامت آن دو جامه--اي از خز بخشندگي پوشاندي... تو زمين را همراه با لبخندي استهزاآميز رهاكردي و به ابديت پيوستي،... اي دختر پيامبر! اي همسر علي! اي مادر حسن و حسين! و اي بزرگ بانوي بانوان همه جهانها و اعصار!)).

9. برترين در فضل و مقام
"زين العرب"- بانوي محدث و اهل علم و فضل- در شرح بر "المصابيح" مي--نويسد: ((فاطمه بتول ناميده شد به سبب بريدن از زنان امت از لحاظ فضل، دين و قدر و منزلت.)).

10. برتر از تمام زنان عالم
ابن ابي--الحديد معتزلي از استاد خود، ابوجعفر يحيي بن محمد علوي بصري، نقل مي--كند كه مي----گفت:
((حرمت فاطمه اعظم و منزلتش ارفع، صيانتش به--خاطر رسول خدا سزاوارتر است. فاطمه پاره تن و جزئي از گوشت و خون اوست نه همچون زن بيگانه كه هيچ نسبتي بين او و شوهرش نيست... چگونه عايشه و ديگران همپايه فاطمه باشند درحالي كه همه مسلمانان، چه آنان كه او را دوست دارند و چه آنان كه او را دوست ندارند اجماع دارند كه فاطمه سرور زنان جهانيان است؟!)).

11. والاترين بانوي آفرينش
"توفيق ابوعلم" در تبيين عظمت مقام حضرت فاطمه(س) مي--نويسد:

((او يكي از نخستين سازندگانِ تاريخ اسلام است... و در عظمت شأن و رفعت مقام ارجمند او همين بس كه تنها دختر بزرگوار پيامبر بزرگ، صلي الله عليه و سلم، و همسر گرامي امام علي بن ابي--طالب، كرم الله وجهه، و مادر حسن و حسين است. و در حقيقت، او آرام جان و سرور دل پيامبر خدا بود. زهرا همان بانويي ]است[ كه ميليونها آدمي را چشم دل به--سوي اوست و نام گرامي--اش بر زبان ايشان است.

زهرا، آن شهاب نورافشان آسمان نبوت و اختر فروزان فلك رسالت و بالاخره، زهرا آن والاترين بانوي آفرينش ]است[. اما همه اين تعبيرات جز بخش اندكي از دنياي فضيلت و شرافت او را آينه--داري نمي--كند و جز مختصري از فضايل و مناقب او را نمايشگر نيست، كه زهرا دخت رسالت و پرورده دامان وحي است.)).همين نويسنده در ادامه مي--نويسد:((زهرا را مكان والاتر از آن است كه تعبيرات، عظمت او را بازگويند و جمله--ها نمايشگر قدر و مرتبتش گردند.)).

12. خورشيد حكمت و جلال
دكتر "علي ابراهيم حسن"- استاد تاريخ اسلام دانشگاه قاهره- مي--گويد:

((زندگي فاطمه صفحه--اي بي--نظير از صفحات تاريخ است كه در آن رنگ جديدي از رنگهاي عظمت و بزرگي را لمس مي--كنيم. او مانند بلقيس يا كلئوپاترايي كه هريك از آن دو براي عظمتشان از كاخهاي عظيم و ثروت فراوان و زيبايي بي--نظير كمك طلبيده بودند، نيست. او مانند عايشه كه شهرتش را به--واسطه شهامت در رهبري سپاه و به--ميدان--طلبيدن مردان به--دست آورده بود نيست. اما ما رو در روي شخصي هستيم كه توانست عالم و اطراف را در هاله--اي از حكمت و جلال فروببرد: حكمتي كه مرجع آن كتابها و فلاسفه و علما نيستند و فقط تجارب روزگاري است كه سرشار از دگرگوني و حوادث ناگهاني است. و جلال و شكوهي كه كمك گرفته شده از قدرت و ثروت فراوان نيست و فقط از خلوص و پاكي نفس است.)).

13. سوّمِ خورشيد و ماه
نور الدين علي بن محمد عبدالله- محدث و فقيه مالكي- (784 – 855ه.ق.) معروف به "ابن صباغ" و صاحب كتاب "الفصول المهمه في معرفة احوال الائمه" در تمجيد از بانوي يكتاي خلقت مي--نويسد:
((او، فاطمه زهرا، كسي است كه "سبحان الذي اسري" بر او نازل شد ]و[ سوّمِ خورشيد و ماه و سرور زنان به اجماع اهل راستي و هدايت است.)).

14. بي--نظير و بي--همتا
"هروي"- لغوي نامي- در كتاب "الغريبين" خود كه كتابي است شناخته--شده و به بحث از غرائب قرآن و حديث نبوي پرداخته است از علت نامگذاري بانوي هستي به نام بتول سخن مي--گويد و مي--نويسد:
((مريم بتول ناميده شد چون از مردان بريد و فاطمه بتول ناميده شد چون از نظير و مانند بريد ]يعني بي--همتا شد.[.)).

15. برتر از گمان مردم
ابن ابي--الحديد معتزلي از رابطه بسيار صميمانه و اكرام بي--مانند رسول خدا(ص) در حق فاطمه(س) سخن مي--گويد و مي--نويسد:

((پيغمبرخدا فراوان فاطمه را اكرام مي--كرد، فراوانتر از آنچه مردم گمان مي--كنند و بيشتر از آن مقداري كه پدران دخترانشان را اكرام مي--نمايند؛ تا آنجايي كه آن اكرام از مرز دوستي و علاقه پدر و فرزندي گذشت و به دفعات نه يك--دفعه تنها، در حضور خاص و عام و در مقامات و جايگاههاي متعدد نه يك--جاي واحد فرمود: "او سرور زنان عالم و نظير مريم دختر عمران است و هنگامي كه از صحراي محشر عبور مي--كند منادي از عرش الهي ندا مي--دهد كه اي اهل محشر چشمانتان را بپوشانيد زيرا فاطمه دختر محمد از اينجا مي--گذرد." اين از احاديث صحيح است و جزو اخبار ضعيف نيست و پيوند و ازدواج او با علي نبود مگر بعد از آنكه خداوند عقد علي و او را به شهادت و گواهي ملائكه در آسمانها بست. و چقدر بسيار، نه يك--مرتبه، فرمود: مرا مي--آزارد هرچه كه او را بيازارد ومرا به خشم مي--آورد هرچه او را به خشم آورد و به--درستي كه او پاره تن من است.)).

16. عزيزترين مردم نزد رسول خدا(ص)
علي بن محمد بن عبدالكريم جزري- معروف به "ابن اثير"- در "اسدالغابه" در توصيف حضرت فاطمه(س) مي--نويسد: ((فاطمه معروف به ام ابيها شده بود و عزيزترين مردم به رسول خدا بود.)).

17. تكه مانند رسول(ص)
احمد بن عبدالله احمد بن اسحاق بن موسي بن مهران- محدث و مؤلف نامدار اهل سنت- (336- 430ه.ق.) معروف به "ابونعيم اصفهاني" در كتاب پرآوازه خود يعني "حلية الاولياء" مي--نويسد:
((فاطمه رضي الله عنها از عابدان خالص و پاكان تقوي پيشه است. او سرور دوشيزگان، تكه مانند رسول، نزديكترين فرزندانش به قلبش از لحاظ دوستي و نزديكي و اولين آنها بعد از وفاتش از لحاظ ملحق شدن است. او از دنيا و بهره--هاي عمري دنيا چشم پوشيده بود و به پيچيدگيهاي عيوب دنيا و آفتهاي آن آشنا بود.)).

پايان سخن
شخصيت وجودي فاطمه زهرا(س)، همسر اميرالمؤمنين، چنان والا و كامل است كه نويسندگان غير شيعي نيز بدان اعتراف كرده و در آستان آن حضرت مجذوبانه سخن گفته و او را ستوده--اند. برخي از اين نويسندگان آثار مستقل درباره زندگاني و شخصيت وي دارند و گروهي نيز در لابه--لاي ديگر آثار- آثار غيرمستقل- خود به بيان برداشت خود از جايگاه عظيم او پرداخته--اند.

آنان اذعان دارند كه حضرت فاطمه(س) ضرب المثل كمال و جمال، قله نشين قاف عفت، پاكترين مادر، سرشار از افتخارات، متمايز به صفات شرف انساني، اسوه حسن خلق، حامي اميرالمؤمنين، بزرگ بانوي-- جهان، برترين زن از لحاظ فضل و كمال، والاترين بانوي آفرينش، خورشيد حكمت و جلال، بي--نظير و بي--همتا، برتر از گمان مردم، عزيزترين مردم نزد رسول خدا وتكه مانند رسول الله است.

سيد مرتضي حسيني شاه--ترابي
پي--نوشت:

. ابوعلم، توفيق؛ فاطمه--ي زهرا؛ ترجمه: صادقي، علي اكبر؛ تهران:انتشارات امير كبير، چ1، 1353ه.ش.، ص 49.
. همان، ص 50.
. همان، صص 97- 99.
. همان، ص 17.
. ذهبي، شمس الدين محمد؛ سير اعلام النبلاء؛ دارالمعارف مصر، ج2، ص 188.
. دخيل، علي محمد علي؛ اعلام النساء؛ الدار الاسلاميه لبنان، چ2، 1412ه.ق.، ص 172.
. ابوعلم، توفيق؛ فاطمه--ي زهرا؛ ص 49.
. عبدالمقصود، عبدالفتاح؛ امام علي بن ابي طالب(ع)؛ ترجمه: جعفري، سيد محمد مهدي؛نشر طلوع خورشيد، چ3، 1353ه.ش.، ج1، ص 313.
. كتاني، سليمان؛فاطمة الزهرا وتر في غمد؛ بيروت:دارالصادق، چ2، 1968م.، ص 13.
. همان، ص 189.
. دخيل، علي محمد علي؛ اعلام النساء؛ ص 171.
. ابن ابي الحديد؛ شرح نهج البلاغه؛ دار احياء كتب العربية، چ2، 1386ه.ق.، ج20، صص 16- 17.
. ابوعلم، توفيق؛ فاطمه--ي زهرا؛ ص 14.
. حسن، علي ابراهيم؛ نساء لهنّ في التاريخ الاسلامي نصيب؛ قاهره: النهضة المصرية قاهره، 1970م.، ص 46.
. دخيل، علي محمد علي؛ اعلام النساء؛ ص 172.
. ابن شهر آشوب؛ المناقب؛ نجف: حيدرية نجف، 1375ه.ق.، ج3، ص 110.
. ابن ابي الحديد؛ شرح نهج البلاغه؛ ج9، ص 193.
. ابن اثير؛ اسدالغابة؛ بيروت: دار احياء التراث العربي، ج5، ص 520.
. اصفهاني، ابونعيم؛ حلية الاولياء؛ بيروت: دارالكتب العلمية، ج2، ص 39.

منابع:

1. ابن ابي--الحديد؛ شرح نهج البلاغه؛ داراحياء كتب العربية، چ2، 1386ه.ق.
2. ابن اثير؛ اسدالغابة؛ بيروت: داراحياء التراث العربي.
3. ابن شهر آشوب؛ المناقب؛ نجف: حيدرية نجف، 1375ه.ق.
4. ابوعلم، توفيق؛ فاطمه--ي زهرا؛ ترجمه: صادقي، علي--اكبر؛ تهران:انتشارات اميركبير، چ1، 1353ه.ش.
5. اصفهاني، ابونعيم؛ حلية الاولياء؛ بيروت: دارالكتب العلمية.
6. حسن، علي--ابراهيم؛ نساء لهنّ في التاريخ الاسلامي نصيب؛ قاهره: النهضة المصرية قاهره، 1970م.
7. دخيل، علي--محمد علي؛ اعلام النساء؛ الدارالاسلاميه لبنان، چ2، 1412ه.ق.
8. ذهبي، شمس الدين--محمد؛ سير اعلام النبلاء؛ دارالمعارف مصر.
9. عبدالمقصود، عبدالفتاح؛ امام علي بن ابي طالب(ع)؛ ترجمه: جعفري، سيدمحمد مهدي؛نشر طلوع خورشيد، چ3، 1353ه.ش.
10. كتاني، سليمان؛فاطمة الزهرا وتر في غمد؛ بيروت:دارالصادق، چ2، 1968م.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 179]