خانواده رزاسه Rosaceae

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مقدمه
در اين جلسه در مورد آخرين خانواده مطالبي بيان ميشود.

رزاسه يا گل سرخيان
رزاسه يكي از خانوادههاي متنوع و پر جمعيت از نظر گونههاي گياهي است. گياهان گوناگون آن با كاربرد مختلف ديده ميشوند. تعداد زيادي گياهان دارويي، درختان ميوه، بخشي از گياهان زينتي، تعداد زيادي گلهاي شاخه بريده يا گياهان آپارتماني در اين خانواده هستند. اجداد رزهاي امروزي نسترنها هستند. نسترنها با نام جنسي رزا Rosa در جهان شناخته شده هستند و شامل مجموعهاي از گياهان با خواص و كاربردهاي گوناگون ميباشند. نسترنهاي شناخته شدهاي در نقاط مختلف ايران بصورت پايه درختان پيوندي و پايه گلهاي رز پيوندي كشت و كار ميشوند.

رزا فوئتيدا Rosa foetida
يكي از اين نسترنهاي بسيار زيباي شناسايي شده در ايران رزا فوئتيدا Rosa foetida است. كه در منطقه كوهستاني كردستان به وفور يافت ميشود. رزا فوئتيدا درختچهاي است با رشد منظم و برگهاي درخشان سبز، گلهاي زرد معطر و منظرهاي بسيار زيبا دارد. اين گياه به تنهايي هم بعنوان درختچه زينتي قابل كشت و كار است.

رزا موشاتا
نسترن ديگري به نام نسترن زرد يا رزا موشاتا است كه در مناطق كوهستاني ايران ميرويد. اما رايحه مطبوعي كه در رزا فوئتيدا هست در اين گياه وجود ندارد. رزا موشاتا گياهي است كه بافت نامناسب و خاكي با PH بالا را بخوبي تحمل ميكند.

نسترن شيرازي
نسترن ديگر به نام رز وحشي تحت نام نسترن شيرازي و رزا هميسفريكا گياهي است كه در كوههاي استان فارس به وفور وجود دارد. نسترن ديگري در استان فارس به نام گل دو رو وجود دارد كه در حقيقت يك رزا فوئتيدا استRosa foetida bicolor يا گل آتشين.

گل محمدي Rosa damascena
نسترن بومي و معطر ديگر در ايران رزا دامِسانا يا گل محمدي است. و به عنوان كار اقتصادي در بسياري از نقاط ايران در حال كشت و كار است. گلهاي پُر پَر آن تا اواخر مرداد ماه ديده ميشود.

تقسيمبندي رزها
بر طبق تقسيمبنديهاي نه چندان جديد، رزهاي موجود در عالم گياهي به سه گروه بزرگ تقسيم شدهاند.

رزهاي پرورشي
- رزهاي تك گل؛
- رزهاي خوشهاي؛
- رزهاي پا كوتاه مينياتور.

رزهايي كه بصورت تك گل يا يك گل درشت ظاهر ميشوند. به اين چنين رزهايي بخاطر اينكه كامليا گل درشتي داشته و از خانواده چاي بوده است تي هيبريد يا هيبريد چاي Tea hybrid ميگويند. تمام گلهاي شاخه بريده و اكثر رز فضاي سبز از اين دسته رزها هستند.

1- رزهايي كه به حالت خوشهاي يا چند گلي هستند. تفاوت عمده اين دسته با گروه قبل در اين است كه يك گل درشتتر در مركز گل و تعدادي گل در اطراف آن وجود دارند. اين رزهاي خوشهاي را اصطلاحاً رزا گِرَنديفلوراRosa grandiflora مينامند.

2- رزهايي كه اصلاً مصرف شاخه بريده ندارند و به عنوان يك گياه فضاي سبزي و قابل سَربرداري كشت و كار ميشود. انواع رزهاي مينياتور كه بسيار سريعالرشد هستند و به عنوان گياه پرچيني Border plant براي فضاي سبز استفاده ميشوند.

تكثير رزها بسته به نوع استفاده آنها متفاوت است. اگر رزا به منظور استفاده در فضاي آزاد كشت ميشود بهتر است از روش پيوند روي پايههاي نسترن استفاده شود. اما اگر هدف از كشت و كار رزها استفاده از گلهاي شاخه بريده اين گياهان است ميتوان بوسيله كاتينگ و قلمه برداشتن آنها را تكثير كرد.

نسترن گياهي است كه ميوههاي آن به رنگ قرمز و نارنجي است. درون اين ميوهها بذرهاي كركدار سفيدي وجود دارد كه آنها را از داخل ميوه جدا ميكنيم و در يك بستر مناسب ترجيحا ً در سنگريزه ياشن نسبتاً درشت قرار داده و مرحله استراتيفيه Stratifieaeيا طي دوره سرما را براي آن ايجاد ميكنيم.سپس اين بذرها را وارد محيط كشت ميكنيم. محيط كشت ميتواند مزرعه و يا حتي يك گلدان باشد.

زمان اجراي پيوند هنگامي است كه ضخامت ساقههاي نسترن به اندازه كافي رسيده باشند. عمل پيوند را بايد در فصل مناسب انجام داد. پيوندهاي نيمانيم و پيوندهاي گلخانه در ماههاي زمستان انجام ميشود، زماني كه پايه فعال و در حال رشد است. از يك گياه در حال خواب و دورمسني پيوندك را انتخاب ميكنيم و بر روي پايه وصل ميكنيم.

روش ديگر پيوند جوانه است. اين پيوند را در فصل بهار يا اواخر تابستان انجام ميدهيم. بعد از استقرار پيوند و اطمينان از گيرايي پيوند، گياه را به محل اصلي آن انتقال ميدهيم. براي انتقال از گلدانهاي معمولي يا پيتهاي حلبي كه فضاي كافي براي رشد ريشههاي گياه دارند استفاده ميكنيم، و بدون اينكه به ريشههاي گياه آسيبي برسد حجم ريشه همراه با خاك را از گلدان جدا ميكنيم و در زمين اصلي ميكاريم. بعد از كاشت در زمين نگهداري خاصي احتياج دارد.

ارقام مختلف گياهان رز دورههاي متفاوتي از گلدهي دارند. بعضي از ارقام در طي يك فصل رشد 6 تا 8 بار گل توليد ميكنند و بعضي ديگر دفعات كمتري، گل دهي دارند.

اما در هر حال براي داشتن يك رز سالم و پر گل دو نوع هرس توصيه ميشود :
- هرس سبز يا تابستانه؛
- هرس فرم يا زمستانه.

هرس تابستانه معمولاً پس از پايان هر دوره گلدهي اتفاق ميافتد. تمام دمگل و گلهاي پژمرده شده را برميداريم بدين ترتيب جوانههاي پايين گل رشد كرده و براي دوره بعد به گل ميروند. اين هرس از اوايل ارديبهشت تا اوايل آذر ماه بشرط اينكه امكان گلدهي باشد قابل انجام است.

هرس زمستانه در اوايل پاييز يا اواخر زمستان انجام ميشود و بسته به ضخامت ساقهها نوع هرس متفاوت است. چنانچه ساقهي رز قطور و محكم است 3-2 جوانه را باقي گذاشته و بقيه را حذف ميكنيم. اگر شاخه ضعيف بود و امكان رشد همه جوانهها وجود نداشت 6- 5 جوانه باقي گذاشته و بقيه را حذف كنيد.

نگهداري شاخه رز: بعد از بريدن و انتقال به گلدان (در طول و ارتفاع بريده ميشود)، بخشهايي از انتهاي ساقه كه حالت لزج و بيمارگونه دارد را قطع كنيد و براي نگهداري ساقه استفاده از تركيبات نقره، ساكارز و اتانول 5% توصيه ميشود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1085]