آيا نانوتكنولوژي يك اولويت براي كشور است؟ (پاي صحبت موافقان و مخالفان)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: نانوتكنولوژي با همه جذابيتي كه در محيطهاي علمي و خبري دارد، در عرصه سياستگذاريهاي كلان تكنولوژي كشور، هنوز موضوعي سوال برانگيز است. البته كشورهاي پيشرفته بودجههاي هنگفتي را براي تحقيقات و سرمايهگذاري در زمينه نانوتكنولوژي در نظر گرفتهاند، اما سوال اينست كه آيا نانوتكنولوژي اولويت كشور ما نيز هست يا نه؟ در همين زمينه پاي صحبت دكتر بهنام قادر و دكتر عبادزاده، دو تن از اعضاي هيئت علمي پژوهشكده سراميك پژوهشگاه مواد و انرژي نشستهايم كه متن زير حاصل اين گفتگو است:
سوال: با تشكر از حضور شما در اين گفتگو، ارزيابي شما از انتخاب نانوتكنولوژي به عنوان يكي از اولويتهاي تحقيقاتي كشور چيست؟

دكتر عبادزاده: به نظر من نانوتكنولوژي اولويت كشور نيست، چرا كه ما زيرساختهاي لازم براي وارد شدن به اين عرصه را نداريم. به طور مثال از اولين احتياجات ما براي پژوهش در زمينه نانو، اندازهگيري در مقياس نانو است كه با استفاده از دستگاههايي مثل ميكروسكوپ الكترونيكي (TEM) صورت ميگيرد كه بسيار گرانقيمت هستند. با اينكه تعداد قابل قبولي دستگاه TEM در كشور وجود دارد ولي به اندازه انگشتان يك دست، متخصص TEM دركشور نداريم و همه اين دستگاهها در آزمايشگاهها خاك ميخورد

.

دكتر بهنامقادر: البته بنده از يك نظر با ديدگاه دكتر عبادزاده موافق هستيم و از جنبه ديگر مخالف. ما در طول دهههاي اخير فرصتهاي تكنولوژيك بسياري را از دست داديم كه هنوز هم در آن تكنولوژيها سالها عقبتر از دنيا هستيم. به عنوان مثال فرصت IT را كه ما پتانسيل ورود به آن را داشتيم، از دست داديم، در حالي كه كشوري مثل هند با تشخيص درست فرصت و استفاده بهينه از آن، هماكنون به قطب مهمي در زمينه IT تبديل شده است و براي چند سال آينده درآمد عمدهاي را از طريق صادرات نرمافزار و ساير محصولات IT براي خود پيشبيني ميكند. يا دوبي به مركز تكنولوژي IT در خاورميانه تبديل شده است. نانوتكنولوژي هم يك فرصت مهم محسوب ميشود كه اگر از آن استفاده نشود به سرنوشت IT دچار خواهد شد. اما در مرحله اجرا من هم معتقدم كه مشكلات زيادي پيش روي ما خواهد بود.

سوال: آقاي دكتر عبادزاد ، مشكلاتي كه از لحاظ زيرساختهاي لازم به آن اشاره كرديد درست است ولي آيا نميتوان براي حل آنها تمهيداتي انديشيد. به طور مثال، براي استفاده از سخت افزارهايي مثل TEM نيروهاي متخصص تربيت كرد؟

دكتر عبادزاده: حرف من اين است كه نبايد با نانوتكنولوژي برخورد احساسي كرد و بدون گذراندن مراحل قبلي اميد پيشرفت در آن داشت. بايد به صورت پايهاي با آن برخورد كرد نه اينكه چون دنيا به سمت آن رفتهاست ما هم برويم

.

ما دركشور متخصص مواد به معناي واقعي بسيار كم داريم و دانشكدههاي متالورژي هنوز بيشتر به بحث فلزاتي مثل فولاد، مس، چدن و غيره ميپردازند و در برنامههاي آموزشي آنها به مواد مهندسي جديد توجه كافي نميشود. اگر متخصصي با پايههاي علمي كامپوزيتها آشنا نباشد، چگونه در زمينه نانوكامپوزيتها موفق خواهد شد؟ اين كار شبيه اين است كه شما بدون گذراندن دوره ابتدايي وارد دانشگاه شويد.

دكتر بهنام: البته بايد توجه كرد كه در بعضي زمينهها ما نيروهاي متخصص زيادي داريم كه به صورت گمنام به فعاليت ميپردازند و در مجامع علمي مطرح نشدهاند. به طور مثال در زمينه نانومواد كه به عنوان اولويت كشور انتخاب شده است، بنده حدود 30 الي 40 نفر متخصص را سراغ دارم و تعداد واقعي از اين هم بيشتر است.

نكته مهم اين است كه همانطور كه دستگاهي كه خريداري شده و از آن استفاده نميشود اتلاف سرمايههاي كشور است، افراد متخصصي هم كه در خارج دورة تخصصي خود را در زمينه نانوتكنولوژي گذراندهاند، اگر استفاده لازم از آنها در كشور نشود، پتانسيلهاي كشور به هدر خواهد رفت.

سوال: همانطور كه ميدانيد امروزه در دنيا تحقيقي كه هدف اقتصادي نداشته باشد ديگر جايي ندارد. به نظر شما چه بايد كرد تا كشور از نتايج اقتصادي پروژههايي كه در زمينه نانوتكنولوژي انجام ميشود بهرهمند شود.

دكتر بهنام: اگر مكانيزم درستي براي كنترل پروژههاي تعريفشده وجود نداشته باشد، دولت نميتواند درستي ادعاها را تشخيص دهد. مثلاً تخصص لازم براي ارزيابي پروژهها بايد وجود داشته باشد در سيستم ارزيابيكنندة پروژههاي نانو بايد متخصصين نانو نيز حضور داشته باشند. البته با وجود ارزيابي پروژهها هم ايراداتي وجود خواهد داشت، ولي به مراتب كمتر خواهد شد

.

پيشنهاد ديگر اين است كه خود مسئولين با توجه به نيازهاي كشور، پروژه تعريف كنند. به عبارت ديگر آنها فهرستي از نيازهاي كشور را كه با استفاده از نانوتكنولوژي ميتوان آنها را رفع كرد، مشخص كنند تا متخصصين با توجه به آن نيازها، پروژههايي را تعريف كنند و از حمايتهاي دولت بهرهمند شوند.

تشكيل آزمايشگاههاي ملي در زمينه نانوتكنولوژي كه سرويس و خدمات لازم را به متخصصين بدهند نيز يكي از راههاي كمك به توسعه نانوتكنولوژي در كشور است. چرا كه متاسفانه همكاري دانشگاهها و حتي دانشكدههاي يك دانشگاه، در زمينه استفاده از تواناييهاي آزمايشگاهي همديگر بسيار كم است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 177]