صورت های فلکی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

مردمان باستان تصور ميكردند كه ميتوانند خطوط اصلي چهرهها را در ستارگان آسمان شب پيدا كنند. اين چهرهها معمولاً شكلهايي از قهرمانان، اساطير و خدايان افسانهاي، مخلوقات گوناگون و اجرامي بودند كه به نظر آنها بر روی زمین اثر گذار ند. اين مفهوم عاميانه صورت فلكي است.
اما در ستارهشناسي نوين، لغت صورت فلكي به بخشي از آسمان اطلاق ميشود كه در مرحلهي اول اشكالي را تداعي ميكند كه هزارها سال پيش براي اولين بار مورد توجه انسانهاي باستاني قرار گرفته است.
اين مناطق بر روي كرهي سماوي، مانند استانها يا كشورهاي مختلف بر روي نقشههاي زميني هستند. در حال حاضر هر نقطهاي از آسمان بالاي سر ما، حتماً متعلق به يك صورت فلكي است. حد فاصل بين صورتهاي فلكي در قالب خط مستقيم بوده
ولي شكلها ميتوانند كاملاً غيرمتقارن و غيرهندسي باشند. به هر تقدير هر صورت فلكي تعدادي از ستارگان آسمان را درون محدودهي خود جاي ميدهد.
صورت فلكي براي ايجاد راحتي و تسهيل در شناخت اجرام و پيدا كردن بخش خاصي از آسمان مفید است. از ديد ما، ميتوان تصور كرد كه تمام ستارگان درون محدوده يك صورت فلكي از نظر فيزيكي با هم در ارتباط هستند. از آنجا كه با چشم غيرمسلح نميتوان عمق فضا را تشخيص داد، لذا انسان همهي ستارگان را در يك صفحه و ظاهراً در يك فاصله و بسيار نزديك به هم ميبيند. در حقيقت هر ستارهاي ميتواند در فاصلهي زيادي نسبت به ديگري قرار گيرد كه اين جدايي تا حد صدها و حتي هزارها سال نوري هم ميرسد.
در بين تمدنهاي باستاني اولين فرهنگهايي كه شروع به طبقهبندي آسمان براي نامگذاري نمودند عبارتند از بابليها، هنديها، يونانيها، روميها، چينيها و میان قارهي آمريكا. انسانهاي ساكن در نيمكرهي شمالي قادر بودند فقط ستارگان قابل ديد در اين نيمكره را شناسايي و طبقهبندي نمايند، زيرا ستارگان عرضهاي جنوبي و پايينتر از آن نقاط قابل رؤيت نبودند. در قرن دوم ميلادي بطلميوس ستارهشناس يوناني ـمصري، توانست بيش از 1000 ستاره را در قالب 48 صورت فلكي در كتاب مجستي فهرست نمايد. اين صورتهاي فلكي كه يادمان دوران عتيق است، به نام صورتهاي فلكي باستاني ناميده ميشوند.
از قرن 16 كه اروپاييها به كشف مناطق جنوبي كرهي زمين پرداختند، فهرست ستارگان نيمكرهي جنوبي براي دنياي غرب شناخته شد. اين صورتهاي فلكي جديد را به نام «صور فلكي نوين» مينامند.
معمولاً نامگذاري صورتهاي فلكي باستاني بر اساس شكل آنهاست. صورتهاي فلكي جبار و اسد ظاهراً به شكلي است كه آنها را ناميدهاند. تعدادي از صورتهاي فلكي نوين را از روي بعضي از اختراعات، نظير ميكروسكوپ و تلسكوپ نامگذاري نمودهاند. شكلها (مثلاً خطوط واصل بين ستارهها) در اصل اختياري بوده و ممكن است روي نقشههاي مختلف متفاوت باشند. بعضي از صورتهاي فلكي داراي بخش كوچكتري در درون منطقهاي وسيع است، مانند قسمت ملاقه يا آبگردان درون خرس بزرگ.
قبل از سال 1930 هر كسي هر قسمتي از آسمان را به طور دلخواه ميتوانست به هر اسمي بنامد و در نتيجه هيچ گونه مرز تعريف شدهاي در اطراف صور فلكي وجود نداشت. لذا براي رفع شبهه و ايجاد يگانگي، ستارهشناسان جهان در سال 1930 تصميم گرفتند كه نامهاي خاصي (به زبان لاتين) به همراه مرزي مشخص براي كليهي صورتهاي فلكي انتخاب كنند. اين همان حدود و اسمهايي است كه امروزه در سطح جهاني پذيرفته شده است.
در زير نام صورتهاي فلكي آورده شده است :

ردیفنام صورت فلکیعلامت لاتیننام لاتینبهترین زمان مشاهده در آسمان1آندرومدا، شاهزاده، زن در زنجير، امراه المسلسلهAnd Andromeda آبان2اژدها، تِنينDra Draco تیر3اسب بالدار، فَرَس اعظم Peg Pegasus مهر4اسد، شير Leo Leo فروردین5اكليل شمالي، تاج شمالي، افسر شمالي CrB Corona Borealis تیر6برساوش، قهرمان Per Perseus دی7تازيها، سگهاي شكاريCVn Canes Venaticiاردیبهشت8تكشاخMon Monoceros اسفند9ثور، گاو Tau Taurus دی10جام، پياله، باطیه، معلفCrt Crater اردیبهشت11غراب، كلاغ، زاغ Crv Corvus اردیبهشت12جبار، شكارچي Ori Orion بهمن13جَدي، بز دريايي، بزغاله، بز ماهیCap Capricornus شهریور14جوزا، دو پيكرGem Gemini اسفند15حَمَل، بره، گوسفند Ari Aries آذر16حوا، مارافساي، حامل مارOph Ophiuchus مرداد17حوت، ماهي Psc Pisces آبان18حوت جنوبي، ماهي جنوبي PsA Piscis Austrinus مهر19خرگوش، اَرنَب Lep Lepus بهمن20دب اصغر، خرس كوچك UMi Usra minor تیر21دب اكبر، خرس بزرگ UMa Usra major فروردین22دجاجه، قو Cyg Cygnus قو23دلفين Del Delphinus شهریور24دلو، ريزنده آب Aqr Aquarius مهر25ذات الكرسي، ملكه، خداوند كرسي Cas Cassiopeia آبان26روباه، روباهك Vul Vulpecula شهریور27زرافه، شترگاوپلنگ Cam Camelopardus بهمن28سپر Sct Scutum مرداد29سرطان، خرچنگ Cnc Cancer اسفند30سكستان، ذات السدس، سكستانتSex Sextans فروردین31سنبله، دوشيزه Vir Virgo خرداد32سوسمار، مارمولك، بزمجهLac Lacerta مهر33سهم، تير، پيكانSga Sagitta شهریور34سياهگوش Lyn Lynx اسفند35شلياق، چنگ روميLyr Lyra مرداد36شيركوچك، اسد اصغرLMi Leo minorفروردین37عقاب Aql Aquila شهریور38عقرب، كژدم Sco Scorpius تیر39عوا، گاوران Boo Bootes خرداد40قطعه الفرس، اسب كوچك، پاره اسب، پونيEqu Equuleus شهریور41قوس، كماندار، نيم اسبSgr Sagittarius مرداد42قيطس، هيولاي دريايي، نهنگ Cet Cetus آذر43قيفاووس، سلطان Cep Cepheus مهر44كلب اصغر، سگ كوچكCMi Canis minorاسفند45 كلب اكبر، سگ بزرگCMa Canis majorبهمن46كوره، تنورFor آذر47گيسوي برنيكه، موي برنيكه Com Coma Berenicesاردیبهشت48مار، سر مار، دم مارSer Serpens تیر و مرداد49مار آبي، مار دريايي، شجاعHya Hydra فروردین50مثلث Tri Triangulum آذر51ممسك العنان، ارابه ران، عنان دارAur Auriga دی52ميزان، ترازوLib Libra خرداد53نهر، جوي، رودخانه فلكيEri Eridanus دی54هركول، جاثي، پهلوان، بر زانو نشستهHer Hercules مرداد

صورتهاي فلكي نيمكرهي جنوبي :
این صورتهای فلکی در جنوب میل منهای 30 درجه واقعند، لذا عمدتا از عرضهای جنوبی قابل مشاهده می باشند. در ایران هم تعدادی از آنها را در عرض های پایینتر می توان دید.

ردیف نام صورت فلکی نام لاتین1 آب مار، نر مارHydrus2 آپوس، پرنده بهشتي Apus3اِسكنه، قلك سنگتراشيCaelum4اكليل جنوبي، تاج جنوبيCorona Australis5پرگار، قطب نماCircnus6تلسكوپTelescopium7تير حمال، شاه تختهCarina8ثُمن، اكتان، هشتكOctans9چليپا، صليب جنوبيCrux10حجار، سنگتراشSculptor11حربا، آفتاب پرستChamaeleon12حمامه، كبوترColumba13خط كش، گونيا، تراز Norma14درنا Grus15ساعت Horlogium16سبع، گرگLupus17شبكه، تور Reticulum18شراع، بادبانVela19طاووس Pavo20طوغان، توكانTucana21عنقا، ققنوس، سيمرغ Phoenix22قطب نماPyxis23قِنطورس، ظليمCentaurus24كشتيدمPuppis25كوه ميز، ميز صحراييMensa26ماهي پرندهVolans27ماهي زرين، طلاماهيDorado28مثلث جنوبيTriangulum Australe29مجمره، آتشدان، عودسوز Ara30مِفرغه الهوا، تلمبه باديAntlia31مگسMusca32ميكروسكوپMicroscopium33نقاش Pictor34هندي Indus

پيدا کردن صورتهای فلکی در آسمان
فکر کنم علاقه مند شدید که این صورتهای فلکی را در آسمان پیدا کنید. برای این کار ابتدا باید یک نقشه آسمان شب را تهیه کنید که این صورتهای فلکی در آنها مشخص شده باشند. و سپس با استفاده از نقشه و دوربین دو چشمی یا تلسکوپ می توانید ستاره های تشکیل دهنده این صورتهای فلکی را رصد کنید. البته اگر آسمان محل سکونتتان صاف باشد و آلودگی نوری نداشته باشد می توانید با چشمان غیرمسلح نیز به شکار این اجرام آسمانی بروید.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 160]