پشت پرده «كليد اسرار»

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: پشت پرده «كليد اسرار»
تلويزيون ايران در هر دوره اي رويه هاي عجيب و غريبي را در پيش مي گيرد. يك بار سريال و فيلم هاي ژاپني بازار داغي پيدا مي كنند و سوژه هاي نه چندان مناسب آنها تبديل به مجموعه هاي خانوادگي مي شود و حتي خود ژاپني ها از ديدن سريالشان ذوق زده شده و آن را از ايران مي خرند! و يك بار هم كره اي ها بر تلويزيون رخنه مي كنند و از پزشك گرفته تا پليس، رزمي كار و امپراطور، آشپز و غيره زندگي شان به رخ ايراني ها كشيده مي شود. بعد هم نوبت به ايتاليايي ها از پليس و تبهكار و مافيا مي رسد. حالا هم كه بازار تركيه اي ها رونق گرفته و ما هم براي نشان دادن حسن نيتمان سريال "شهريار" را به آنها پيشكش مي كنيم!

سرويس هنري برنا/الهام نامجو

سريال تركيه اي "كليد اسرار" محصول شبكه stv است كه نام اصلي آن سامان يولو (راه رستگاري) است. اين سريال بيش از 10 سال است كه از اين شبكه پخش مي شود. اين شبكه در 115 كشور جهان قابل دريافت است و تنها شبكه اي است كه قبل از روي كار آمدن حزب عدالت و توسعه علي رغم محدوديت هايي كه وجود داشت، اذان پخش مي كرد.
اين سريال كه در تركيه بسيار پرمخاطب بوده است براي كانال تلويزيوني اسلامگراي سامان يولو(كهكشان) ساخته شده است. كارگردان آن آوني كوتوك اوغلو و تهيه كننده آن نيز احمد گل است. اين سريال در واقع بخشي از برنامه پرمخاطب دنياي اسرار بوده است كه به نوشته سايت كانال سامان يولو، بخش هاي پنهان زندگي را نشان مخاطب مي دهد.
«كليد اسرار» از شبكه دو سيماي جمهوري اسلامي ايران هم پخش شد و پس از آن شبكه سه طرفدار پر و پا قرص اين مجموعه شد و در هر موقعيتي اقدام به پخش آن مي كند.

قسمت‌هاي اين مجموعه تلويزيوني به صورت جداگانه يك داستان را مطرح مي‌كند و در پايان هر دو قسمت اين اثر داستان پايان مي‌يابد. به عبارت ديگر، اين مجموعه به صورت سري پخش مي‌شود كه هر بخش داستان مجزايي دارد و به مسايلي همچون شفا يافتن افراد به وسيله توكل به انبيا و اولياء الهي، اهميت توجه به پاكي، صداقت و راستگويي در امور اجتماعي، به دست آوردن مال حلال و كار و تلاش شرافتمندانه در زندگي و اهميت توجه به مسايل ديني و اعتقادي مي‌پردازد. داستان‌هاي اين سريال بر اساس اتفاقات واقعي به تصوير كشيده شده و توجه به نيروهاي الهي موجود در طبيعت را مورد توجه قرار مي‌دهد.

اميد ساچيوروز؛ راوي اين سريال درباره "كليد اسرار" مي گويد: پيام اين سريال پاداش خير در برابر كار خير است و پاداش بد در برابر كار بد؛ انسان ها بايد اميد داشته باشند. هميشه يك راه خروج از بن بست وجود دارد. اميد دادن به انسان ها يك پيام است. اگر در تاريك ترين جاي دنيا هم باشيد، تاريك ترين نقطه دنيا نااميديست. بسياري از بخش هاي اين سريال ريشه اي در واقعيت دارند.

محتواي اين سريال به ظاهر درباره اتفاقاتي است كه براي انسان مي افتد و بايد از آنها درس بگيرد اما اگر دقتي به محتواي سريال بيندازيم به نكات جالبي بر مي خوريم. در "كليد اسرار" به شكل اغراق آميزي ماجراها طوري ختم بخير مي شود كه گويي همه چيز از عهده انسان خارج بوده و اين خداوند است كه انسان را به هر طريقي كه اراده مي كند، به جلو مي برد و انسان هيچ اختياري از خود نداشته و خير و نيكي هم به دست او نيست! بيشتر محتواي اين سريال بر مبحث جبر و نه اختيار استوار است و هر گونه اختياري از انسان سلب شده است. ماجراها طوري طراحي شده كه گويي انسان راهي جز تسليم در برابر سرنوشت خود ندارد و عنصر عقل و اراده هم جايگاهي در زندگي او ندارد.

در صورتي كه بر اساس اعتقاد ما مسلمانان انسان با نيروي اراده و عقل خود و البته با توكل به خداوند قادر است بسياري از كارهاي غير ممكن را ممكن سازد و در انتخاب مسير درست يا غلط زندگي مختار است. داستان هايي كه در اين سريال مطرح مي شود چندان سنخيتي با زندگي ارگانيكي امروزي ندارد و شخصيت هاي اين سريال بيشتر برگرفته از يك جامعه سنتي سال هاي خيلي دور است كه شايد ديدن جريان زندگي اين افراد، آن هم به اين شكل اغراق آميزي چندان براي بيننده امروزي جذاب نباشد.

هدف اين سريال اثبات نظم عادلانه جهان بر مبناي روايات واقعي است. داستان هاي آن هم برگرفته از ماجراهاي واقعي است كه براي افراد پيش آمده و در قالب خاطره به اين شبكه ارسال مي كنند تا سازندگان سريال آن را در قالب برنامه هاي نمايشي به تصوير بكشند. اما باورپذيري داستان ها براي جوانان امروزي دشوار است. در برخي از داستان هاي آن ماجراها آنقدر سرهم بندي شده و اغراق آميز است كه بيشتر مناسب برنامه ويژه كودكان است تا براي بزرگسالان!

اگر گذري به جامعه شناسي دوركيم بيندازيم، متوجه مي شويم كه دوركيم از دو نوع جامعه مكانيكي و ارگانيكي نام برده است. در همبستگي مكانيكي «همبستگي ناشي از همانندي‌ها به حد اعلاي خود خواهد رسيد: در اين صورت فرديت ما هيچ مي‌شود.» در اين همبستگي شخصيت افراد برآيندي از «وجود جمع» است، پس محو مي‌شود و فرد چون شيئي كه به صاحبش وابسته است، در مسير تمايلات جامعه قدم بر مي‌دارد.
همبستگي نوع دوم به همبستگي آلي يا ارگانيكي شهرت دارد. اين همبستگي ناشي از تقسيم كار در جامعه جديد و «مستلزم آن است كه افراد با هم فرق داشته باشند.» در نتيجه هر كس شخصيت خاص خود را دارد. وجدان جمعي به وجدان فردي اجازه بروز مي‌دهد تا آن دسته از «نقش‌هاي خاصي» كه خود توانايي ايفاي آنان را ندارد؛ توسط وجدان فردي ايفا شوند. خداوند در اين جوامع فوق طبيعت است كه از باورها و مراسم طبيعي مشتق شده است و عاملي مهم براي وحدت اجتماعي محسوب مي شود.

در قرن حاضر به طور طبيعي نمونه هاي جامعه از نوع اول به ندرت يافت مي شود و حتي جهان سومي ها هم كمتر به اين نوع جامعه گرايش دارند. سريال "كليد اسرار" بر محور اين نوع جوامع استوار است و چندان تطابقي با نوع و رويكرد جديد انسان هاي قرن بيست و يكمي ندارد. پس صرفاً مجموعه اي است براي سرگرمي بيننده، آن هم نه مربوط به كشورهاي پيشرفته و حتي ايران. زيرا يك جوان ايراني هيچ گاه بسياري از اتفاقات رويداده و نوع زندگي شخصيت ها داستان را ملموس نمي بيند.
سازندگان اين سريال وابسته به جريان نورجي ها در تركيه هستند كه يك طريقت حنفي مذهب است. رئيس اين جريان "فتح الله گولن" است كه به جرم اسلام گرايي تحت تعقيب است و در آمريكا اقامت دارد. حامي مالي حرب عدالت و توسعه تركيه هم، گولن است. البته همين گروه نورجي ها اعتقاد شديدي به جدايي دين از سياست دارند. فضاي موجود در سريال هم به خوبي مروج اين تفكر است.

در اكثر كشورهاي آسياي مركزي، قفقاز و تركيه جريان نورجي در مدارس و مراكز دانشگاهي حاكم است. اردوغان و عبدالله گل نخست وزير و رئيس جمهور فعلي تركيه از حزب عدالت و توسعه، شاگردان همين مدارس هستند. فعاليت گسترده تجاري نورجي ها به ويژه فتح الله گولن دارند تا بتوانند هزينه هاي تبليغاتي و ديني خود را تامين كنند.
سه شنبه 30 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 124]