نسل آینده شناورهای نظامی(قسمت هفتم)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: عموم مردم، چین را به عنوان یک کشور کپی کار صرف می شناسند. اغلب، تصور می شود که صنعتگران چینی فقط به فکر نمونه برداری از کالاهای خارجی و ساخت آنها با کیفیت پایین و قیمت ارزان هستند. شاید در مورد صنایع مصرفی چین این تصور درست باشد اما چنین تفکری درباره صنایع نظامی مدرن چین اشتباه است. چین کمونیست در طی سالیان طولانی به کپی تجهیزات نظامی کشورهای دیگر پرداخته و در بیشتر موارد دنباله روی فنی شوروی سابق و روسیه امروزی بوده است. اکنون اما، نزدیک به 10 سال است که چین علاوه بر کپی کردن تسلیحات به طراحی و ساخت جنگ افزارهای پیشرفته -با تکیه بر توان طراحان داخلی خود- روی آورده است. اژدهای زرد بیدار شده است و خود را از زیر سایه ابرقدرت سابق بیرون می کشد.

قبل از آغاز بررسی شناورهای مدرن نیروی دریایی آزادی بخش خلق چین بد نیست تا نیم نگاهی به استراتژی نظامی آن بیافکنیم. پس از پایان جنگ جهانی دوم و پاگرفتن چین کمونیست، سران نظامی این کشور همواره خود را مورد تهدید ناوگان آمریکا دانسته اند. نظامیان چین بدشان نمی آمد که جزیره تایوان را -به زور هم که شده- به چین کمونیست ملحق کنند اما به دلیل ضعف نیروی دریایی چین کمونیست این امر تا امروز برای آنان رویایی بیش نبود است. به دلیل این ضعف، استراتژی نیروی دریایی این کشور بیشتر بر روی دفاع از سواحل طولانی این کشور پهناور تمرکز کرده بود. لازم به یادآوری نیست که تقریبا تمامی مراکز حساس صنعتی و شهرهای مهم و پرجمعیت چین در کنار و یا نزدیکی دریا قراردارند. مشکلات مالی در قرن بیستم هیچگاه به چین این اجازه را نداد که یک ناوگان هجومی موثر به وجود آورد. چین تنها قدرت اتمی دنیا است که ناوهواپیمابر نساخته است و تنها ناوهواپیمابر این کشور -که از روسیه خریداری شده- هنوز عملیاتی نشده است. چین برای دفاع از سواحل طولانی خود به ساخت تعداد زیادی شناورهای سبک و قایقهای موشک انداز روی آورد. پس از غرق شدن ناوشکن اسرائیلی ایلات توسط دو قایق موشک انداز مصری، اغلب کشورهای جهان سوم به خرید اینگونه شناورهای ارزان قیمت و موثر روی آوردند. چین هم پس از خرید تعدادی قایق موشک انداز اوزا از شوروی سابق به کپی برداری از آنها پرداخت. چین این قایقها را یا در نیروی دریای خود بکارگرفت و یا به کشورهای دوستش فروخت.

در استراتژی نیروی دریایی چین، بار عمده ماموریتهای هجومی بر شانه زیردریایی های پرتعداد چین گذاشته شد. چین تعداد زیادی زیردریایی از شوروی سابق خرید و یا تحت نظارت آن کشور به ساخت آنها پرداخت. در سالهای میانی دهه 70 چین به صورت مستقل به طراحی و ساخت زیردریایی روی آورد و امروزه یکی از بزرگترین ناوگانهای زیردریایی جهان را دارا است.

اما امروزه، چین به نوسازی گسترده نیرویهای نظامی خویش پرداخته است و نیروی دریایی نیز از این تحولات بی نصیب نمانده است. اولین گام این نوسازی، خرید ناوشکنهای جدید از روسیه بود. در سپتامبر 1996 نیروی دریایی چین 2 فروند ناوشکن موشک انداز کلاس سورمانی( Sovremenny) از روسیه خریداری کرد و آنها را در سالهای 1999 و 2000 تحویل گرفت. این ناوشکنها از مدرنترین شناورهای رزمی آن زمان بودند و به موشکهای ضدکشتی موسکیت (نام دیگر این موشک سان برن است علاقه مندان می توانند برای آشنایی بیشتر به مجله جنگ افزار شماره 34 صفحه مراجعه کنند)و موشکهای سطح به هوای اشتیل مسلح شده بودند. در سال 2002 نیروی دریایی چین 2 فروند ناوشکن بهسازی شده از همین کلاس را به روسیه سفارش داد که در سالهای 2005 و 2006 آنها را تحویل گرفت. ظاهرا چین به خرید 2 فروند دیگر از این شناورها نیز تمایل دارد.

در گام دوم، نیروی دریایی چین به ساخت شناورهای مدرن بومی پرداخت. در برنامه 5 ساله ای که از سال 1995 آغاز شد نیروی دریایی چین ساخت شناورهای نامرئی را در دستور کارخود قرارداد. قراربود که این شناورهای مدرن با استفاده از تجربیات، سلاح ها و سیستمهای روسیه و اکراین تکمیل شوند. در ابتدا ساخت قایقهای جدید و مدرن موشک انداز -یعنی ستون فقرات ناوگان دفاعی چین- انجام شد و در گام سوم چین به ساخت ناوشکنهای تیپ45 -با استانداردهای اروپایی- روی آورد. آخرین مرحله این نوسازی ساخت شناورهای نامرئی کاملا پیشرفته است که می توانند با شناورهای مدرن ساخت غرب برابری کنند. این شناورها قایق موشک انداز کلاس 022اکس نام گرفته اند.

در سال 2002 چین 21 فروند ناوشکن و 42 فروند ناوچه سبک در اختیار داشت. قرار است که این تعداد در سال 2010 به 31 فروند ناوشکن و 50 فروند ناوچه افزایش پیداکند. این ناوگان به وسیله 30 فروند شناور مدرن اقیانوس پیمای نامرئی پشتیبانی می شوند.

کلاس هویجیان

بین سالهای 1991 تا 1995 تعداد 4 فروند از شناورهای کلاس هویجیان ساخته شد. این شناور اولین بار در مانورهای چین در سال 1996 و در نزدیکی تایوان دیده شدند. بدنه این شناورهای برای رسیدن به خاصیت پنهانکاری طراحی شده اند. شناورها هویجیان دارای تهویه مطبوع مرکزی بوده و برای حفاظت در برابر حملات ش.م.ه مجهز شده اند.

سلاح اصلی این شناور 5 قبضه موشک انداز کرم ابریشم است. یک قبضه توپ 2 لول 30 میلیمتری تایپ 76آ با نواخت 400 گلوله در دقیقه بر روی سینه ناو قراردارد. علاوه بر آن، 2 قبضه مسلسل 2 لول 30 میلیمتری از نوع تایپ 69 بر روی پاشنه کشتی قراردارند. نواخت تیر این مسلسلها بین 360 تا 400 گلوله در دقیقه می باشد.

پنجمین نمونه شناورهای این کلاس به یک قبضه توپ روسی آکا176 به جای توپ اصلی مجهز شده بود. این توپ نواختی برابر با 120 گلوله در دقیقه داشت و برد گلوله آن تا 12 کیلومتر می رسید. شناور پنجم در سال 2001 به نیروی دریایی چین پیوست اما در سال 2006 و در طی یک حادثه غرق شد.
برای جستجوی سطحی و هدایت موشکهای کرم ابریشم از یک رادار تایپ352ئی بهره برداری شده است. یک رادار تایپ 374جی برای کنترل توپ سینه کشتی اختصاص داده شده است. توپهای پاشنه کشتی از هدایتگرهای الکترواپتیک تایپ 88 سی تغذیه می شوند. این شناورها اولین شناورهای چینی هستند که به تکنولوژی C3I (کلمات Command, Control, Comunication & Intelligence : فرمان، هدایت، ارتباط و اطلاعات.)مجهز شده اند. این تکنولوژی توانایی رزمی شناور را به صورت فزاینده ای بالا می برد.

شناورهای کلاس هویجیان دارای 3 موتوردیزل هستند که هر یک به یک شفت متصل می باشد. این شناور می تواند با سرعت 33.5 گره دریایی حرکت کند.

هویجیان کلاس (تایپ73-2)
تاریخ سفارش ؟
تاریخ شروع پروژه ؟
تاریخ به آب انداختن 1990؟
تاریخ به خدمت گرفته شدن 1991
وزن کامل 520 تن
طول 65.5 متر
عرض 8.4 متر
آبخور 2.38 متر
پیشرانه 3 موتور دیزل هر یک به قدرت 5000 اسب بخار، 3 محور
سرعت 33.5 گره دریایی
برد نامعلوم
خدمه 75 نفر
هلیکوپتر: ندارد
تجهیزات الکترونیک رادار جستجوی سطحی؛رادار هدایت آتش
تسلیحات 5 قبضه موشک انداز سی801 کرم ابریشم؛2 قبضه مسلسل دولول 30 میلیمتری تایپ 69 ؛1 قبضه توپ دولول 30 میلمیتری تایپ 76آ

تایپ 54 جیانگکای

ناوچه های صادراتی اف16یو در سال 2000 توسط چین به بازار عرضه شدند. این ناوچه ها را می توان پیش نمونه ناوشکن تایپ 54 دانست. در اواخر سال 2002 ساخت ناوچه های جدید چند منظوره تایپ 54 آغازشد. اولین نمونه با شماره 525 و نام "ماآنشان" در سال 2005 به ناوگان شرقی نیروی دریایی چین تحویل داده شد. ناتو نام "جیانگکای" را برای این شناورهای مدرن برگزیده است. این شناورهای جدید جایگزین ناوچه های کلاس "جیانگ وی" و ناوچه های کلاس "جیانگ هو" خواهند شد. تایپ 54 برای اسکورت شناورهای بزرگتر اقیانوس پیما ساخته شده است. طرح ظاهری تایپ 54 شباهت زیادی با "لافایت"(برای مطالعه بیشتر در مورد لافایت می توانید به شماره 33 مجله جنگ افزار مطالعه کنید.) فرانسوی دارد و اندازه و وزن آن هم تقریبا برابر با همآورد فرانسوی خود است. چین در دهه 80 دست به خرید یک سری تجهیزات الکترونیکی فرانسوی زد و بعدها به ساخت آنها تحت لیسانس فرانسه پرداخت. در ساخت تایپ 54 به مقدار وسیعی از این تجهیزات استفاده شده است.

رادار 2بعدی تایپ 54 کپی چینی رادار سی تایگر -ساخت تامسون- بود. این رادار برای رهگیری هواگردهای دشمن 150 کیلومتر برد داشت و می توانست موشکهای ضدکشتی شلیک شده از تایپ 54 را تا فاصله 50 کیلومتری هدایت کند. یک رادار جستجوی سطحی نیز بر روی شناور نصب شده است که برای رهگیری هواپیماها تا 230 کیلومتر و برای هدایت موشکهای ضدهوایی شناور تا 50 کیلومتر برد دارد. برای هدایت موشکهای ضدهوایی از 4 رادار کنترل آتش استفاده شده است. قبل از این، همین رادار برای هدایت موشکهای اشتول در ناوشکن روسی سورمانی استفاده شده بود. سیستم اطلاعات رزمی شناورهای تایپ 54 نمونه ساخت چین از سیستم تاویتاک شرکت تامسون فرانسه است. گزارش شده است که این سیستم می تواند اطلاعات صدها هدف را به صورت همزمان پردازش کند.

فرانسه در دهه 90 به بهسازی تجهیزات الکترونیکی ناوچه های لافایت پرداخت. معلوم نیست که آیا چین نیز تجهیزاتی که تحت لیسانس فرانسه ساخته است بهسازی کرده است یا از همان نمونه های قدیمی در شناورهای تیپ 54 استفاده نموده است؟

طرح تایپ 54 به گونه ای بوده است که حتی الامکان این ناوچه را در حرکت پنهانی یاری دهد. بدنه تایپ 54 به صورت زاویه دار ساخت شده است تا امواج رادار را منحرف کند و از بازگشت آنها به سمت منبع تولید امواج جلوگیری کند. بدنه شناور به وسیله مواد ترکیبی -که می توانند امواج رادار را جذب کنند- پوشیده شده است. تجهیزات موجود در بیرون بدنه نیز کاسته شده اند تا سطح مقطع راداری شناور کاهش یابد.

تایپ 54 از موتورهای دیزلی بهره می گیرد که دراصل فرانسوی هستند و تحت لیسانس فرانسه در داخل چین ساخته می شوند. از قضا این موتورها نیز مشابه موتورهای بکاررفته در لافایت فرانسه هستند.

بر روی بدنه تایپ 54 دو قبضه موشک انداز 4 لول وای جی 83 قراردارد. این موشکها موشک کروز ضدکشتی هستند و بردی برابر با 150 کیلومتر دارند. علاوه بر آن، 8 موشک انداز اچ کیو 7 نیز برای دفاع هوایی بر روی تایپ 54 نصب شده اند. این موشکها کپی چینی و بهبود یافته موشک کروتال فرانسه می باشند و 13 کیلومتر برد دارند. موشک انداز نصب شده بر روی تایپ 54 همواره 8 موشک آماده پرتاب دارد و 16 موشک در مخزن آن ذخیره شده اند که در صورت شلیک موشک به صورت خودکار بارگذاری می شوند. جنگ افزار دیگر تایپ 54 یک توپ 100 میلیمتری بر رویی سینه شناور و 4 گتلینگ 6 لول آکا 630 می باشند. این مسلسل روسی دارای کالیبر 30 میلیمتر است.

تایپ 54 می تواند یک فروند هلیکوپتر کاموف28 یا هلیکوپتر ساخت چین "زد9سی" را با خود حمل کند. این هلیکوپتر کپی چینی هلیکوپتر "دلفین" فرانسه می باشد.

در سال 2005 ساخت نمونه بهسازی شده تایپ 54 با نام "تایپ 54آ" شروع شد. شناور جدید از نظر ظاهری و وزن تفاوت چندانی با سلف خود ندارد. بیشتر بهسازی ها بر روی سنسورها، تجهیزات الکترونیکی و سلاح های شناور انجام شده است. بر روی تایپ 54 یک رادار روسی سه بعدی با نام "عقاب دریا" نصب شده است.

یک قبضه توپ 76 میلیمتری جدید جای توپ 100 میلیمتری را گرفته و 2 قبضه گتلینگ 7 لول تایپ 730 (این مسلسل نیز مانند آکا630 روسی و فالانکس آمریکایی برای دفاع در برابر موشک های ضدکشتی بکارمی رود. بعضی از منابع آن را کپی گتلینگ معروف آونجر آمریکایی می دانند. به هرحال تایپ 730 ساخت چین است و به دلیل قیمت زیاد بر روی شناورهای زیادی نصب نشده است.) وظیفه مسلسهای روسی را برعهده گرفته اند. تایپ 730 یک گتلینگ ساخت چین است که برای دفاع شناور از فاصله نزدیک بکارمی رود. نواخت تیر این مسلسل بین 4600 تا 5800 تیر در دقیقه برآورد شده است. این مسلسل به وسیله یک رادار چینی تی آر 47سی و یا تجهیزات الکترواپتیک هدایت می شود. هر دو این تجهیزات بر سقف برجک مسلسل قراردارند. یک موشک انداز 32 لوله عمودی نیز وظیفه حفاظت تایپ 54آ را در برابر حمله هوایی برعهده دارد. این موشک انداز می تواند موشک اشتیل روسی یا نمونه چینی آن را شلیک کند.

در آگوست سال 2007 ساخت شناورهای نخست این کلاس به شماره 529 و 530 به اتمام رسیدند. شناورهای تایپ 54آ می توانند با بیشتر شناورهای پیشرفته غربی مشابه رقابت کنند.

تایپ 54
تاریخ سفارش ؟
تاریخ شروع پروژه اواخر سال 2002
تاریخ به آب انداختن 11 سپتامبر 2003
تاریخ به خدمت گرفته شدن 18 فوریه 2005
وزن کامل 3400-3900 تن؟
طول 133 متر؟
عرض 17متر؟
آبخور 17متر؟
پیشرانه 4 موتور دیزل هر یک به قدرت 6330 اسب بخار
سرعت 25-30 گره دریایی؟
برد 7000 گره دریایی؟
خدمه نفر
هلیکوپتر کاموف 28 یاهاربین زد9سی
تجهیزات الکترونیک رادار جستجوی سطحی ام آر36آ؛رادار 2بعدی تایپ 54؛4 رادار کنترل آتش فرانت دوم؛سیستم اطلاعات رزمی زی کا جی-4بی/6؛2 دستگاه رادار ناوبری
تسلیحات 2 قبضه موشک انداز 4لوله سی803 کرم ابریشم (تایپ54)؛1 قبضه موشک انداز 8 لوله اچ کیو 7(تایپ 54)؛1 قبضه توپ100 میلیمتری (تایپ54)؛ 4 قبضه مسلسل30 میلمتری آکا 630 ساخت روسیه (تایپ 54)؛موشک انداز 32 لوله عمودی اس آ ان 12 اشتیل (تایپ 54آ)؛2 قبضه مسلسل 30 میلیمتری تایپ 73 ساخت چین (تایپ 54آ)؛1 قبضه توپ 76 میلیمتری(تایپ 54آ)؛اژدرافکن 3 لوله 324 میلیمتری وای یو 7(هر دو مدل)

قایق موشک انداز کلاس 022 اکس

در روز دوم نوامبر 2006، خبرگزاری شین هوا طی گزارشی بیان کرد که نیروی دریایی چین -به صورت مستقل- یک شناور نامرئی طراحی کرده است. این شناور دارای خاصیت حرکت پنهانی بوده و می تواند به گشتهای طولانی مدت دریایی اعزام شود. 30 درصد تجهزات نصب شده بر روی آن جدید هستند و در ساخت آن از تکنولوژی ماجولار استفاده شده است. این شناور قبل از تحویل به ارتش خلق چین یک آزمایش 120 روزه را پشت سرگذاشته است. با طی 9000 مایل بیش از 300 عیب فنی در شناور آشکار شده که شرکت سازنده به رفع آنها پرداخته است. بعدها معلوم شد که این شناور جدید در نیروی دریایی چین به قایق موشک انداز کلاس 022 اکس معروف شده است.

قایق موشک انداز کلاس 022 جدیدترین نمونه شناورهای نامرئی ساخت چین و مدرنترین آنها است. ساخت این قایقهای موشک انداز سریع السیر در آوریل 2004 به پایان رسید. این شناورها از بدنه طرح کاتامران سود برده اند و پایداری بالایی در سرعتهای زیاد دارند. طرح بدنه این شناورها در جهان یکتا است. بدنه قایقهای کلاس022 با مواد جذب کننده امواج رادار پوشانده شده اند تا قابلیت حرکت پنهانی آنها افزایش یابد. نکته جالب در مورد شناورهای کلاس 022این است که تا کنون هیچ نیروی دریایی مدرنی از بدنه کاتامران برای ساخت شناورهای رزمی عملیاتی استفاده نکرده است. تنها شناور رزمی با بدنه کاتامران "جنگجوی دریا" از آمریکا است که درحقیقت یک طرح آزمایشی و تحقیقاتی می باشد. با ساخت و خدمت گرفته شدن شناورهای کلاس 022 چین تبدیل به اولین نیروی دریایی جهان شده است که به استفاده عملیاتی از شناورهای با بدنه کاتامران پرداخته است. بدنه قایق موشک انداز کلاس 022 به شناور اجازه می دهد که به راحتی وارد آبهای کم عمق شود و به دفاع از مواضع ساحلی خودی بپردازد.

در حالیکه شناورهای سنتی چین برای دفاع از سواحل آن کشور بکارگرفته شده بودند این شناورهای مدرن می توانند نقشی تهاجمی برعهده بگیرند. آنها را می توان به همراه شناورهای بزرگتر و جنگنده-بمب افکنها برای محاصره جزیره تایوان بکارگرفت. تاکنون 4 فروند از شناورهای این کلاس به نیروی دریایی چین تحویل داده شده اند و احتمالا 30 فروند از این شناورهای مدرن به نیروی دریایی چین تحویل داده خواهد شد. احتمالا این شناورها برای جایگزینی قایقهای موشک انداز هانگ فنگ(نمونه ساخت چین از قایقهای موشک انداز معروف روسی "اوزا") طراحی شده اند. ممکن است که چین از تجربیات بدست آمده از ساخت این شناورها برای ساخت شناورهای بزرگتر حمل و نقل و نیروبر استفاده کند.

هیچ اطلاعات موثقی درباره توان رزمی این شناور موجود نیست. از روی عکسهای منتشر شده می توان حدس زد که شناور به دو قبضه موشک انداز ضدسطحی مسلح است اما نوع موشکهایی که در شناورهای کلاس 022 بکارگرفته شده اند برای ناظران نظامی معلوم نیست. بر روی قسمت جلوی عرشه یک قبضه گتلینگ 30 میلیمتری آکا630 روسی نصب شده است که برای دفاع نزدیک در برابر هواپیماها و موشکهای دشمن بکارمی رود. بر روی شناور تنها یک آنتن نصب شده است که سنسورهای قرارگرفته بر روی آن ناشناخته می باشند. بین دو موشک انداز نیز یک آنتن برای ارتباط اطلاعاتی نصب شده است. این امر نشان می دهد که شناور می تواند اطلاعات مورد نیاز از هدف را از شناورهای دیگر یا هواپیماهای موجود در صحنه نبرد بگیرد. چین با ساخت این شناور خود را برای ورود به جنگهای مدرن و شبکه محور قرن بیست و یکم آماده می سازد.