گفت و گوبا دكتر نادره گلشن ابراهيمى، نخستين زن داراى دكتراى پليمر و استاد دانشگاه بزرگترين گام را براى نجات برداشتيم

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گفت و گوبا دكتر نادره گلشن ابراهيمى، نخستين زن داراى دكتراى پليمر و استاد دانشگاه بزرگترين گام را براى نجات برداشتيم
[نسرين زارعى]
همه چيز زمانى آغاز شد كه او پلكان علم را با جديت بالا رفت. زمانى كه تمام درها براى رسيدن بسته شده بودند، او تصميم گرفت تا از راهى ديگر به افق هاى دور گره بخورد. نادره گلشن ابراهيمى پس از پايان دوره دكترا در دانشگاه كيوتو به عنوان نخستين زن متخصص در رشته پليمر پاى به كشور گذاشت و مصمم شد، تا تمام راه هايى را كه با سختى طى كرده بود، پلى براى موفقيت دانشجويانش سازد. اين است كه هنوز كه هنوز است، در مراحل تحقيق و پژوهش پا به پاى دانشجويان و براى دلگرمى شان همراهى مى كند. اكنون او اين افتخار را دارد كه از گوشه آزمايشگاهى كوچك هدايتگر طرح هاى بزرگ و پژوهش هايى باشد كه حرف اول را در دنيا مى زند.

*** از چه سالى شروع به انجام كارهاى پژوهشى كرديد
از سال ۱۳۷۴ شروع به انجام كارهاى تحقيقاتى كردم. اين كارها در مجموع مربوط به طرح هايى بود كه با دانشجويانم انجام مى دادم. گاهى يك دانشجو و گاهى چند دانشجو با همكارى هم روى طرح ها كار مى كردند.
*** نخستين كارهايى كه انجام داديد، چه بود
روى نخ بخيه كار مى كرديم. دنبال اين بوديم كه با مواد پليمرى نخ بخيه درست كنيم.
*** پس از اين كه موفق شديد به كجا رسيديد
بخشى از اين كار مربوط به شاخه پزشكى بود كه بايد متخصصين مربوطه آن را از نظر كاربرد پزشكى با انجام آزمايشات مورد نظرشان تأييد مى كردند كه باوجود تلاشى كه انجام داده ام ، هنوز به نتيجه اى نرسيده ام.
*** طرح هاى ديگرتان چه بود
روى جايگزينى كيسه هاى خونى pvc يكى از دانشجويان ابتدا تحقيق و كار را شروع كرد.
*** اين تحقيق براى چه انجام گرفت
اين كه استفاده از اين كيسه ها براى بيماران پر مصرف مثل كسانى كه مشكلات خونى دارند و مرتب از آن استفاده مى كنند، ايجاد سرطان مى كند و نبايد به صورت دائمى از آنها استفاده كرد.
*** الآن در دنيا آيا جايگزينى براى كيسه هاى خون در نظر گرفته شده است
در تمام دنيا خصوصاً در موارد خاص تقريباً جايگزين شده است. طبق گزارشى كه از يك تحقيق حدود پنج سال قبل مطالعه مى كردم، تقريباً سه درصد از كيسه ها جايگزين شده بود و به زودى مى گويند كه استفاده از كيسه هاى pvc غير قانونى است.
*** براى اين كه مشكل كيسه هاى خونى در ايران حل شود، چه اقدامى كرديد
با كارخانه اى صحبت كردم كه مواد اوليه كيسه هاى خونى را به صورت ورقه هايى از خارج وارد مى كرد و در آن جا عمل شكل دهى كيسه ها انجام مى گرفت.
چون ما مواد جايگزين زده بوديم پس از بازديد كارخانه به آنها اعلام كردم كه ما مى توانيم در اين زمينه كار كنيم. طرح را خواستند، دادم، ولى نمى دانم چه كردند. جوابى نيامد. براى پيگيرى اين موارد متأسفانه بايد كفش آهنى پوشيد ومن چنين وقت و زمانى را نداشتم. براى همين هم كار را رها كردم.
*** با وجود اين موانع، باز هم پژوهش ها را ادامه داديد
بله. براى نخستين بار در ايران دستگاه ريسندگى مذاب را با دانشجوهايم ساختيم. وقتى كه انسان در موقعيت قرار مى گيرد، نا خود آگاه ابتكار به خرج مى دهد. اين دستگاه ارتفاع زيادى داشت در حد شش متر، ما هم فضايى نداشتيم. يك اتاق براى كار در اختيارمان گذاشته بودند. به فكرم رسيد به جاى استفاده عمودى، دستگاه را به صورت افقى بسازيم، ولى نگران بودم آيا كار مى كند يا نه. چون تا آن زمان كسى اين كار را نكرده بود و براى همين روى طراحى آن شروع به كار كرديم و جواب گرفتيم.
به دنبال آن روى الياف نورى پليمرى كار كردم كه سه دانشجوى كارشناسى ارشد در سه مقطع روى آن همكارى داشتند، پس از اين كه طرح به موفقيت رسيد چون موفق به توليد فيبر نورى پليمرى شده بوديم. با همكارى مركز تحقيقات مخابرات دستگاه را ساختيم. در فاز دو طرح، مى خواستم سيستم در فضاى دور از آلودگى به صورت اتوماتيك كار كند، براى همين نياز به يك گروه الكترونيك بود. قرار بود گروهى از مركز مخابرات كه در الكترونيك كار كرده بود به همكارى ما بيايند تا بتوانيم ليف صنعتى توليد كنيم. طرح براى پنج سال معلق ماند، من دوباره پيگيرى كردم، ولى خسته شدم. پيگيرى هاى دانشگاه هم بالاخره اين گونه جواب داده شد كه چون در فاز اول كار به صورت مشاركتى بود. در صورت ادامه كار مركز تحقيقات مخابرات در نتايج به دست آمده سهيم است، البته گفتند هيچگونه حمايتى هم از ادامه اين طرح نمى كنند.
*** براى متوقف نشدن كار چه بايد كرد
خيلى از كارها كه ناخودآگاه متوقف مى شود، حتماً بايد حمايتى در آن باشد و در فاز پايان نامه و فايل من بايگانى نشود.
*** آخرين كارى كه جديداً مطرح شد مربوط به استنت بود، استنت چه كاربردى دارد
تصلب جدار داخلى عروق كرونر يا سخت شدگى رگها سبب اختلال در امر خون رسانى مى شود. روش هاى درمانى اين مسئله استفاده از بالن است البته گرفتگى گاهى آنقدر زياد است كه رگ حالت ارتجاعى خود را از دست مى دهد.
در اين مواقع پزشك لازم است از استنت استفاده كند.
استنت بر زمان بازماندن رگ بعد از آنژيو پلاستى تأثير بسيار زيادى دارد.
*** استنت چيست
استنت وسيله اى فلزى است كه آن را از كشاله ران به محل گرفتگى هدايت مى كنند و در آنجا به دليل حافظه شكلى منبسط مى شود و به اندازه قطر داخلى رگ در مى آيد. استنت هاى فلزى مشكلاتى را بوجود مى آورد كه ما به اين فكر افتاديم كه به جاى فلز از نوعى پليمر با حافظه شكلى استفاده كنيم.
*** حافظه شكلى چه ويژگى به استنت مى دهد
استنت حافظه دار شكلى با استفاده از فرايند ترموديناميكى به شكل موقت كاهش يافته و با سوار شدن روى كاتتر و از طريق كشاله ران به محل گرفتگى هدايت مى شود، پس از هم دما شدن با بدن به شكل اصلى خود برگشته و درون رگ باز مى شود، در نتيجه مانع تنگى مجدد در جدار رگ مى شود.
از سال ۱۹۷۰ استفاده از آلياژ حافظه دار شكلى مطرح بود، تا از آن براى گرفتگى رگ هاى مختلف و مجارى ادرارى و غيره استفاده كنند. از آلياژ فلزى با حافظه شكلى براى ارتودنسى هم استفاده مى شد، ولى مى ديدند يكسرى نقاط ضعف وجود دارد و استنت فلزى انعطاف پذيرى كمى دارد و احتمال دارد از طرف بدن پس زده شود و ايجاد التهاب مى كند. در اين حالت سيستم ايمنى بدن سلول هايى خاص را در جدار رگ ترشح مى كند كه مى تواند باعث بسته شدن مسير جريان خون شود.
*** كار شما در دنيا مشابه داشت
براى حل مشكل استنت فلزى استفاده از پليمرها به عنوان ماده اى در ساخت استنت هاى قلبى و عروقى مدتى است در دنيا مورد توجه قرار گرفته است كه هم قيمتش كمتر است و هم امكان بار گذارى دارو با آن ميسر است.
ما در اين طرح براى اولين بار موفق به ساخت استنتى با حافظه شكلى و پاسخگو در محدوده دماى بدن، از تركيب دو پليمر، شده ايم.
زيبايى كار ما پاسخگو بودن استنت به دماى بدن در داخل رگ و در زمانى كوتاه بدون نياز به استفاده از مواردى مانند آب گرم و ليزر است.
*** به صورت علمى و آزمايشگاهى چه اقدامى كرده ايد
ابتدا آزمايش هاى زيست سازگارى تحت نظارت دكتر سليمانى در گروه هماتولوژى دانشگاه تربيت مدرس انجام شد. سپس آن را در سرخرگ گوسفند گذاشتيم و الان حدود يك سال است كه اين كار انجام شده است و در سونوگرافى هاى داپلر رنگى ماهيانه عبور خون ديده مى شود.
اين قسمت كار در بخش تحقيقات بالينى مركز قلب تهران انجام شده است.
*** چقدر روى اين طرح كار كرديد
پنج سال. اين طرح مربوط به شادى حسن آجيلى دانشجوى دكتراى من بود و هميشه پا به پاى هم پيش مى رفتيم. حتى روزهاى تعطيل و آخر شب كار علمى مان بر همه چيز مقدم بود. واقعاً براى پژوهش بايد وقت گذاشت.
*** در مواقع خستگى چه مى كنيد
مشكلات كار زياد است. دانشجو خسته مى شود. ما براى گرفتن مواد مشكل داشتيم. با خيلى از مراكز تماس مى گرفتيم. هر جا لازم باشد براى دانشجو مادرى مى كنم و اگر لازم باشد به او تشر مى زنم. گاهى كنارشان مى نشينم و اشك هايشان را پاك مى كنم. وقتى مى بينم دانشجوى من چقدر براى يك پايان نامه زحمت مى كشد و در همان حال مادر مى شود وگاهى بچه اش را به آزمايشگاه مى آورد، لذت مى برم و نگران بچه اش مى شوم و همان احساسى را نسبت به فرزندانشان دارم كه آنها دارند.
فقط اين را بگويم كه مشكلات خيلى زياد است، ولى شيرينى بعدى اش جالب تر و بهتر است.
*** چرا براى گرفتن دكترا به ژاپن رفتيد
من اولين خانمى هستم كه دكتراى پليمر از پايه اوليه پليمر دارد. ليسانس را بعد از انقلاب فرهنگى گرفتم. چون دانشجوى رتبه اول دانشگاه بودم، بايد به من بورس تعلق مى گرفت، ولى در آن سال ها به زنان براى ادامه تحصيل بورس خارج از كشور نمى دادند. براى همين من فوق ليسانس ام را در دانشگاه اميركبير خواندم و چون احساس مى كردم كه نياز به اطلاعات فراتر از آن دارم، به فكر ادامه تحصيل افتادم. در عين حال در آن زمان ما دكتراى پليمر در ايران نداشتيم.كشور ما دچار مشكلات سياسى با امريكا و انگليس بود، براى همين از ژاپن سر در آوردم.
*** متأهل بوديد
بله. دو پسر هفت ساله و يك سال و نيمه داشتم.
*** در ژاپن با چه مشكلاتى روبرو بوديد
ژاپن محيط خوبى داشت و ژاپنى ها مردمى با عاطفه هستند، براى همين عواطف ژاپنى ها خيلى به من كمك مى كرد.
*** همسرتان شما را همراهى مى كرد
همسرم زبان انگليسى خوانده بود. به من مى گفت تو راه براى ادامه دارى و به همين علت مشوق من بود. پا به پاى من حركت كرد و در ساعاتى كه مشغول تحصيل بودم، از بچه ها نگهدارى مى كرد.
*** چه مدت طول كشيد تا دكترا بگيريد
من در سه سال ونيم از دانشگاه كيوتو دكترا گرفتم و در واقع اولين دانشجويى بودم كه توانسته بود در مدت سه سال و نيم دكترا بگيرد.
*** پس از اتمام تحصيل چه كرديد
بلافاصله به ايران برگشتيم. اشتياق و شور خاصى در من بود. مى خواستم آنچه را كه آموخته بودم، به ديگران ياد بدهم. فكر مى كردم زكات علمى را كه آموخته ام بايد پس بدهم.
سه شنبه 23 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 76]