گزارش خبري - تحليلي مهر/برداشت بي رويه از بستر رودخانه اكوسيستم گيلان را تهديد مي كند

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش خبري - تحليلي مهر/برداشت بي رويه از بستر رودخانه اكوسيستم گيلان را تهديد مي كند
رشت - خبرگزاري مهر: بهره برداري بي رويه شن و ماسه از بستر رودخانه هاي گيلان موجب ايجاد انواع تغييرات به ويژه تغييرات زيست محيطي شده و ميزان مواد برداشتي در محل استخراج بيشتر از مقداري است كه رودخانه ها قادر به رسوبگذاري و ترميم ذخيره شن و ماسه خود باشند.

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، كاهش در ذخيره و موجودي شن و ماسه در اثر بهره برداري بي رويه منجر به پائين افتادن بستر رودخانه و خط داغ آب و بزرگ شدن تدريجي محل برداشت شن و ماسه در اثر حفاري و گودبرداري شده و در طول زمان باعث انحراف بيش از حد مسير آب و در نتيجه تغييرات مورديناميكي مي شود.

علاوه بر اين در محل حفاري، آهسته شدن جريان آب همراه با تجديدپذيري كم، ميزان رسوب ذرات معدني ريز و مواد آلي را افزايش داده و به علت ارتباط تنگاتنگ اجزاي مختلف اكوسيستم رودخانه ها، اثرات بيولوژيكي برداشت از بستر، گروه هاي مختلف زيست كنندگان رودخانه اي را نيز در بر مي گيرد.

مديركل حفاظت محيط زيست گيلان در اين باره با اعلام اينكه از سال 84 ارائه مجوز دائمي برداشت شن و ماسه در سطح رودخانه‌هاي گيلان قطع شده است، گفت: با همگرايي ايجاد شده با دفتر فني استانداري گيلان در خصوص معادن رودخانه‌اي و كشاورزي و سازمان صنايع و معادن در خصوص برداشت از معادن كوهي، وضعيت برداشت شن و ماسه به سمت يك ساماندهي نسبي در سطح استان پيش مي‌رود.

كامران زلفي نژاد بيان داشت: واگرائي‌هاي گذشته به خصوص در حوزه معادن رودخانه و كشاورزي صدمات بدي را بر پيكره رودخانه ها وارد كرده كه ترميم آن سال‌ها به ‌طول خواهد انجاميد.

وي همچنين گفت: اگر سرمايه‌گذاري مناسبتري بر روي معادن شن و ماسه كوهي انجام شود علاوه بر حفظ اكوسيستم‌هاي آسيب پذير آبي، حجم بيشتري از شن و ماسه در اختيار صنعت ساخت و ساز قرار مي گيرد.

اين مسئول خاطرنشان كرد: شهرستانهايي مانند رودبار، رودسر، سياهكل و تالش توانايي پذيرش استقرار شن و ماسه كوهي را دارند.

زلفي نژاد در ادامه با اعلام اينكه در سال گذشته 91 استعلام معادن كوهي از سازمان صنايع و معادن به محيط زيست استان ارسال شده بود، گفت: از اين ميزان، 31 مورد موافقت، 28 مورد مخالفت و 32 مورد استعلام نيز به دليل عدم مراجعه بررسي نشده است.

وي گفت: در حوزه معادن رودخانه‌اي نيز از مجموع 238 استعلام دفتر فني با 183 مورد موافقت و 41 مورد مخالفت و 14 مورد نيز به ‌دليل عدم مراجعه بررسي نشد.

زلفي نژاد همچنين اظهاركرد: برداشت‌هاي غيرقانوني و بدون مجوز شن و ماسه از مناطق رودخانه‌اي هم‌ اكنون مهمترين چالش فراروي محيط زيست گيلان به ‌شمار مي‌آيد.

وي در ادامه به ميزان زياد تقاضا براي دسترسي به معدن شن و ماسه در گيلان اشاره كرد و افزود: شتابزدگي از كارشناسي برخي تصميمات مي‌كاهد و كانون‌هاي تصميم‌گيرنده بايد مراقب باشند تا اينگونه تراكم تقاضاها موجب شتابزدگي در تصميمات و تخريب محيط زيست رودخانه‌ها نشود.

زلفي نژاد با اعلام اينكه برداشت هاي فصلي و مقطعي شن و ماسه از رودخانه ها بخشي ازنيازهاي استان را رفع مي كند، گفت: با اين روش از مقطع خاصي از رودخانه‌ها در طول مدت زمان زياد برداشت نمي‌شود و با پايان يافتن انباشته ي مورد نظر، فعاليت برداشت نيز به پايان مي‌رسد و در اين رهگذر فرصتي به رودخانه داده مي‌شود تا دوباره خود را بازسازي كند.

وي خاطرنشان كرد: بر اساس مصوبه هيئت وزيران هم اكنون براي استقرار و صدور مجوز واحدهاي برداشت شن و ماسه، دفتر فني استانداري، اداره كل صنايع و معادن و محيط زيست استان تصميم گيري مي كنند.

استاندار گيلان نيز در اين باره اظهارداشت: بر اساس ماده دو قانون توزيع عادلانه آب، بستر انهار طبيعي، كانال هاي عمومي و رودخانه ها و مسيل ها و بستر مرداب ها در اختيار حكومت جمهوري اسلامي ايران قرار دارد و مسئوليت حفظ و اجازه و نظارت بر بهره برداري از آن به دولت محول شده است.

روح الله قهرماني چابك همچنين با اشاره به دست اندازي افراد سودجو به حريم و بستر رودخانه ها، تاكيد كرد: برداشت هاي غيرقانوني شن و ماسه از رودخانه ها تجاوز به انفال عمومي است و از جمله مصاديق جرم مشهود است كه با آن برخورد قانوني مي شود.

وي در ادامه تعامل مطلوب دستگاه قضايي، انتظامي و امور منابع آب استان در خصوص صيانت از حقوق مردم و مقابله با متجاوزين حريم و بستر رودخانه ها را خواستار شد.

يك كارشناس ارشد محيط زيست هم اعلام كرد: بستر رودخانه در حقيقت يك انكوباتور فعال براي زادآوري توليد مثل ماهيان و ساير گونه‌هاي ارزشمند آبزي محسوب مي‌شود و تخريب آن نيز تاثير مستقيم بر زادآوري و بقاي نسل ماهيان دارد.

علي اكبر رحماني گفت: ذخاير بسياري از گونه‌هاي ارزشمند استان از جمله ماهيان خاوياري به شكل مايوس ‌كننده اي در حال تنزل و كاهش است.

وي بيان داشت: هنگامي كه بسترهاي تخم ‌ريزي اين ماهيان به دليل برداشتهاي غيراصولي از كف بستر رودخانه و برهم خوردن نيم رخ طبيعي آنها تخريب مي‌شود، تخم ريزي در مكان‌هاي نامناسبي انجام مي‌شود كه ضريب بازگشت آن بسيار پائين است.

رحماني افزود: واحدهاي برداشت شن و ماسه علاوه بر تخريب بستر تخم‌ريزي ماهيان موجب گل آلود شدن آب و نرسيدن اكسيژن به تخم‌ها و لاروهاي جانوران آبزي مي شود.

وي همچنين گفت: يكي از مهمترين دغدغه‌هايي كه در دو دهه اخير كانونهاي طرفدار محيط زيست را به خود وا داشته است وضعيت رودخانه‌هاست كه كانون‌هاي مولد اكوسيستمهاي آبي و جايگاه باروري بسياري از جانوران آبزي است.

اين كارشناس زيست محيطي عنوان كرد: اگر اهميت كف بستر رودخانه‌ها در علم ليمنولوژي "علمي كه به بررسي خواص فيزيكي و شيميايي آب و ارتباط آن با موجودات زنده مي‌پردازد" بيشتر از محيط آبي آنها نباشد كمتر نيست.

وي بيان داشت: بستر رودخانه‌ها يكي از مهمترين منابع غذايي براي زيست كنندگان آن است و بخش مهمي از شبكه‌هاي غذايي اين اكوسيستمها در كف بستر آنها قرار دارد.

رحماني اعلام كرد: تنوع گونه‌هاي بستر رودخانه‌ها به حدي است كه گاه از اين موجودات به عنوان شاخص‌هاي زيستي استفاده مي ‌شود.

اين كارشناس خاطرنشان كرد: شاخصهاي زيستي يا بيوانديكاتورها به محققين كمك مي‌كنند تا بدون استفاده از آزمايشات شيميايي به كيفيت آب اين نوع اكوسيستمها پي ببرند، بدين نحو كه هر گونه‌اي كه در كف بستر رودخانه "از لار و حشرات گرفته تا ماهيان كف‌زي" شاخص يك خاصيت فيزيكي و يا شيميايي رودخانه است، بنابراين نجات هر رودخانه‌اي در گرو نجات بستر و كف آن است.

دبير شبكه زيست محيطي شمال كشور در ادامه به خبرنگار مهر گفت: بزرگترين مشكل سفيدرود، برداشت بي رويه و خارج از ضابطه شن و ماسه از اين رودخانه، بدون در نظر گرفتن حداقل هاي زيست محيطي و آيين نامه هاي مرتبط با آن است.

حسن احمدپور، مهمترين تبعات نامطلوب برداشت بي رويه شن و ماسه از سفيدرود را از بين رفتن تعادل اكولوژيك و محيط زيست، تغيير وسيع در مرفولوژي رودخانه، فرسايش و تخريب ديواره ها و تعميق خط القعر رودخانه ذكر كرد و افزود: چنانچه مسئولان چاره اي نينديشند ادامه روندي كه امروز شاهد آن هستيم در يك جمله به نابودي حيات رودخانه سفيدرود ختم خواهد شد.

دبيرشبكه سبز گيلان گفت: نه تنها وضعيت سفيدرود كه وضعيت رودخانه پلرود در شرق گيلان نيز بسيار اسفبار است، زيرا شركتهاي پيمانكاري، بستر اين رودخانه را به طور كامل تخليه كرده اند به گونه اي كه خاك رس آن كه مربوط به شكل گيري اوليه خاك است آشكار شده و در نگاه اول اين تصور را به ذهن تداعي مي كند كه اين رودخانه يكي از رودخانه هاي جنوب كشور است.

احمدپور، برداشت شن و ماسه از رودخانه هاي گيلان را يك اشتباه تخصصي و عمراني دانست و افزود: در واقع برداشت شن و ماسه از رودخانه ها با اين استدلال صورت مي گيرد كه مي خواهد در كارهاي عمراني به ويژه آسفالت مورد استفاده قرار گيرد در حاليكه كارشناسان استاندارد و مكانيك خاك و عمران و شهرسازي معتقدند شن و ماسه اين رودخانه به هيچ عنوان براي ساخت و ساز، راهسازي و ديگر پروژه هاي عمراني مناسب نيست.

اين فعال زيست محيطي همچنين ادامه داد: برداشت بي رويه شن و ماسه باعث كاهش توليد ماهي، از بين رفتن بستر و اكوسيستم رودخانه شده، براساس سند ملي توسعه استان، برنامه چهارم توسعه، چشم انداز 20 ساله كه توسط هيئت وزيران ابلاغ شده از برداشت و بهره برداري غيرمجاز شن و ماسه از بستر رودخانه ها به عنوان يكي از معضلات زيست محيطي استان ياد شده كه حيات آبزيان را به خطر مي اندازد و بايد براي آن چاره اي انديشيده شود.

استان گيلان داراي 38 رودخانه بزرگ و كوچك و دو هزار و 475 رشته چشمه است.
دوشنبه 22 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 176]