مسجد شیخ لطف الله

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: این مسجد شاهکار دیگری از معماری و کاشی‏کاری قرن یازدهم هجری است به فرمان شاه‏ عباس اول در مدت هیجده سال بنا شده و معمار و بنای مسجد استاد محمدرضا اصفهانی بوده است.تزئینات کاشی‏کاری آن در داخل از ازاره‏ ها به بالا همه از کاشی‏های معرّق پوشیده شده است.
باستان ‏شناسان خارجی در مورد عظمت معماری این مسجد گفته‏ اند: به سختی می‏توان این بنا را محصول دست بشر دانست. شیخ لطف الله ازعلمای بزرگ شیعه در لبنان امروزی بود که به دعوت شاه عباس اول در اصفهان اقامت گزید. این مسجد به منظور تجلیل از مقام او و برای تدریس و نمازگزاری وی احداث شد.
مسجد شیخ لطف الله‏یکی از زیباترین آثار تاریخی اصفهان که چشم هر تماشا کننده‏ای را خیره می‏کند و نسبت به هنرمندانی که در انجام آن دخیل بوده‏اند به اظهار تحسین و اعجاب وا می‏دارد مسجد شیخ لطف الله است که در ضلع شرقی میدان نقش جهان و مقابل عمارت عالی قاپو واقع شده و به واسطه کاشیکاریهای معرق داخل و خارج گنبد و کتیبه‏های بسیار زیبای خط ثلث که مقداری از آنها به خط علیرضای تبریزی عباسی است از زیبایی و ظرافت کمتر نظیر دارد. این مسجد که شاهکاری از معماری و کاشیکاری ایران در نیمه اول قرن یازدهم هجری است به فرمان شاه عباس اول ساختمان آن شروع شده و سر در زیبای آن در سال ۱۰۱۲ هجری به پایان رسیده است. سال اتمام بنای مسجد و تزیینات کاشیکاری آن و نام استاد سازنده آن در داخل محراب معرق نفیس مسجد به خط نستعلیق سفید بر زمینه کاشی لاجوردی به این ترتیب ذکر شده است
عمل فقیر حقیر محتاج به رحمت خدا محمد رضا بن استاد حسین بنای اصفهانی ۱۰۲۸
درباره وجه تسمیه مسجد شیخ لطف الله باید گفت که شیخ لطف الله اصلاً که از مردم میش از قرای جبل عامل یعنی جبل لبنان حالیه بوده است و خاندان او همه از فقهای امامیه بوده‏ اند چنانکه پدر وجد وجد اعلاو پسرش همه به این عنوان اشتهار داشته ‏اند. به مناسبت سعی بی اندازه پادشاهان صفوی در ترویج احکام مذهب تشیع و تشویق و اکرام فقهای آن، شیخ لطف الله میسی عاملی نیز مانند جمع کثیر دیگری از علمای بحرین و جبل عامل در اوایل عمر از موطن خود به قصد ایران عازم شد و ابتدا در مشهد مقدس اقامت گزید و در آنجا پس از استقاضه از محضر علمای ارض اقدس از حمله ملا عبدالله شوشتری از جانب شاه عباس بزرگ به خدمت آستانه رضوی برقرار گردید و تا تاریخ فتنه ازبکان و دست یافتن ایشان بر مشهد در آن شهر مقیم بود.
سپس از شرایشان به قزوین پناه جست و در آنجابه کار تدریس مشغول شد، شاه عباس او را از قزوین به اصفهان آورد و در سال ۱۰۱۱ هجری در جنب میدان نقش جهان مدرسه و مسجدی را که هنوز هم به نام او شهرت دارد برای محل تدریس و اقامت و امامت وی پی نهاد و انجام این کار تا ۱۰۲۸ هجری طول کشید و در حین اتمام همین ساختمان بود که شاه عباس در قسمت جنوبی میدان نقش جهان که اکنون به نام میدان شاه شهره است طرح انشا جامع اعظم پادشاهی یعنی مسجد شاه را ریخت. بعد از آنکه مدرسه و مسجد شیخ لطف الله برای تدریس و نمازگزاری او مهیا گردید.
این مرد جلیل محترم در آن مدرسه که امروز وجود ندارد مقیم شد و در مسجدی که برای معرفی آثار هنری ایران خوشبختانه صحیح و سالم مانده و آرزمندیم قرنهای دیگر نیز با مراقبت فرزندان ایران جاویدان بماند، به امامت و تدریس مشغول گردید و شاه عباس برای وجه معاش او وظیفه‏ای معین و مقرر داشت. تاریخ وفات شیخ لطف الله را مولف کتاب مجمل التواریخ در سال ۱۰۳۲ یعنی در همان سالی که بغداد به تصرف شاه عباس درآمده است می‏نویسد.
همچنین در عالم آرای عباسی تاریخ فوت او را مولف این کتاب در ذیل واقع سال ۱۰۳۲ آورده است و صریحاً می‏گوید که شیخ لطف الله میسی جبل عاملی در اوایل این سال و قبل از سفر دارالسلام بغداد که هنوز ایات جلال در ییلاقات فیروزکوه بود در اصفهان مریض گشته به عالم بقا پیوست.
یکی از شخصیتهای بزرگ هنری ایران که نام او در مسجد شیخ لطف الله مخلد شده است علیرضای تبریزی از خوشنویسان بزرگ زمان شاه عباس کبیر است که کتیبه سردر مسجد و دو کتیبه بزرگ کمربندی داخل گنبد به خط زیبای اوست علیرضا چون به خدمت شاه عباس در آمد خود را علیرضای عباسی خواند. این خوشنویس استاد نخست در تبریز شاگرد ملامحمد حسین تبریزی و علاء الدین محمد بن محمد تبریزی معروف به علاء بیک بود و خط ثلث و نسخ را نیکو می‏نوشت.
پس از آنکه در زمان شاه محمد خدابنده پدر شاه عباس ترکان عثمانی آن شهر را به تصرف آوردند، علیرضا از آنجا بیرون آمده و به قزوین پایتخت دولت صفوی رفت و در مسجد جامع آن شهر منزل گرفت و به کار کتابت مشغول شد و قسمتی از کتیبه‏های آن مسجد را با چند قرآن در آنجا تمام کرد. علیرضا روز پنجشنبه اول شوال سال ۱۰۰۱ هجری به خدمت شاه عباس درآمد و در زمره ندیمان مخصوص وی داخل شد و شاه جمعی از خوشنویسان مانند محمد رضا امامی و محمد صالح اصفهانی و عبدالباقی تبریزی را بدو سپرد تا زیردست او خط ثلث را بیاموزند.
علیرضای عباسی تا پایان عمر در زمره مقربان و ندیمان مخصوص شاه بود و در سفر و حضر در سلک مقربان شرف اختصاص داشت و به تفقدات و انعامات و نوازشهای بی پایان شاهانه سرافراز و مفتخر و به لقب شاهنواز ملقب شد. محبت و علاقه شاه عباس به این مردهنرمند بدان پایه بود که گاه پهلوی او می‏نشست و شمعی به دست می‏گرفت تا علیرضا در روشنایی آن کتابت کند
پروفسور ارتور اپهام پوپ‏ایرانشناس معاصر و مشهور امریکایی که کتاب مشهود او تحت عنوان بررسی هنر ایران در شش جلد قطور تدوین شده و شهرت جهانی دارد راجع به عظمت صنعت معماری و کاشیکاری مسجد شیخ لطف الله چنین نوشته است: مسجدی که در سمت مشرق میدان شاه و مقابل ساختمان عالی قاپو قرار دارد یکی از شاهکارهای بینظیر معماری است که در سراسر آسیا خود نمایی می‏کند. این مسجد زیبا که همچون ی درخشان در تاریخ معماری ایرانیان می‏درخشد مسجد شیخ لطف الله نام دارد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 122]