واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: خودش هم دليل اين اشتياق را پس از سال ها دوري اجباري از محيطي که نخستين گريه هاي نوزاديش را شنيده بودند؛ نمي دانست؛ نيازي دروني هداتيش مي کرد؛ بي اراده و تسليم بود؛ پياده براه افتاده بود. بياد دوران قديم چشم به دستاوردهاي توسعه و پيشرفت دنياي امروز بسته بود؛ شوق ديدن داشت اما آن چه که اطرافش مي ديد؛ در عين آشنايي؛ با او بيگانه بود. تصميم داشت در واپسين روزهاي زندگي و در ميان هياهوي امروز؛ گريزي به دوران کودکي و نوجواني و کوچه هايي که ديوارهايش شاهد افتادن و برخاستن دوران کودکي اش بود ؛ بزند. دلش از سيمان؛ بتن ؛ برج و ساخت و سازهاي امروزي؛ کوچه و محلاتي که ديگر فقط اسمي از محله و هم محله اي و بچه محل داشت؛ گرفته بود. پرده هاي آويخته بر پنجره ها که همچون لايه هاي بتني فاصله اي بود براي بيگانه تر شدن و پشت بام هايي که ديگر کسي روي آن لحاف و تشک پهن نمي کرد؛ دلش را زده بود، هواي شب هايي را کرده بود که به دور از جار و جنجال هاي امروزي، با خانواده روي پشت بام و در کنار يک تنگ آب يخ شب را سحر مي کرد. خاطرات روزهايي که همراه با دوستان و هم بازي هايش داخل کوچه هاي تنگ ولي صميمي بازي مي کرد، ياد لحظاتي افتاده بود که براي رفع خستگي به ديوارهاي کاهگلي تکيه مي زد ؛ ديوارهاي کاهگلي و کوچه هاي تنگي که برخلاف کوچه هاي آسفالت، ديوار هاي بتني و کوچه هاي پهن و وسيع امروزي؛ نداي آشنايي و نزديکي را در بطن خود داشت. سال ها بود که در سيلاب مدرنتيته و مدرن شدن زندگي ناگزير به کندن از مامن و محل دير آشنا شده بود و هفت دهه خاطره را با خود برده بود؛ خاطرات اجازه آميختگي با روند مدرنتيته نيم بند امروزي را نمي داد؛ سينه اش به ياد باغچه پر از گل و درخت ، در بالکن دو يا سه متري آپارتمان ، درد غريبي را پنهان کرده بود. امروز ، دوشنبه بهاري هفته اول سال به شوق کاستن از درد غربت و تنهايي عزم محله قديمي شهر کرده بود که به اعتبار شهرسازي آن دوران در قلب شهر سنندج قرار گرفته است. سرتپوله يکي از محلات قديم شهر سنندج که امروزي ها آن را بافت قديمي و فرسوده مي خوانند؛ در مرکز سنندج واقع شده ولي مرکزيتي که در ميان گرد و غبارهاي زندگي ماشيني امروزي رنگ غربت گرفته است. سرتپوله بخشي از 360 هکتار بافت قديمي سنندج ، به رغم اين که مي توان آن را زادگاه بخش عمده اي از جمعيت شهري سنندج دانست، محله اي است بيگانه با شهر که به دليل ناتواني در همراهي با جريان مدرن سازي شهري؛ مورد بي مهري قرار گرفت و به سمت فراموشي و تخريب رفت. بافت قديمي شهرها به عنوان نمادي از نوع معماري اصيل ايراني و اسلامي در بطن ديوارهاي ضخيم خشتي و کاهگلي و سقف هاي تير چوبي تجليگاه مودت و همراهي و همگامي و همدردي بود؛ ديوارهاي ضخيم خشتي بجاي بيگانه کردن هم محله اي ها؛ عامل نزديکي بيشتر و عميق تر هم محله اي ها بود و روند لجام گسيخته مدرن سازي شهري که ماندگاريش را در بيگانگي جامعه از هم مي ديد عزم جزم کرده بود که اين نماد فرهنگي و سنتي از زندگي ايراني و اسلامي را به فراموشي و نابودي بکشاند. هدف دولت نهم از تصويب طرح نوسازي بافت هاي فرسوده در سفر استاني کردستان تعادل بخشي بين بافت هاي فرسوده و نوساز شهرها با رعايت فرهنگ ، معماري و هويت ملي بود و نوسازي يک هزار و 44 واحد مسکوني کردستان نشان دهنده سرعت مطلوب اجرايي شدن اين مصوبه است. روند تخريب محلات قديمي که بافت اصلي معماري ايراني اسلامي شهرسازي ايراني را تشکيل مي دهد، روندي پنهاني بود که در قالب بي توجهي به اين بخش از شهر و همگام با آن سرعت بخشي به ساخت و سازهاي مدرن و يا امروزي و رشد ساختمان هاي مرتفع و غول هاي بتني که محلات قديمي را در سايه خود محو مي کرد،به اجرا در آمده بود. پس از پيروزي انقلاب اسلامي و فراغت از هشت سال جنگ تحميلي ، جمهوري اسلامي در چارچوب سياست هاي کلان نظام براي تعادل بخشي به معماري و شهرسازي بين نقاط قديمي و جديد شهري طرح نوسازي و مقاوم سازي اين نقاط شهري را در دستور کار قرار داد. طرح نوسازي و مقاوم سازي بافت هاي قديمي در دولت هاي پيش از دولت نهم و دهم عملا مورد بي مهري قرار گرفته بود که بگفته امير عميدي مدير عامل شرکت عمران و مسکن سازان کردستان اين طرح با تشکيل دولت نهم به طور جدي مورد اهتمام قرار گرفت. عميدي مي گويد: تاسيس اين شرکت با هدف انسجام بخشي و تسريع در نوسازي بافت هاي قديم شهرهاي استان کردستان يکي از مصوبات استاني دور نخست سفرهاي دولت به کردستان بود که بلافاصله اجرايي و محقق شد. عميدي که واژه فرسوده را براي بافت قديمي شهري نامناسب مي داند از اين محلات به عنوان محلات ناکارآمد و ناپايدار نام برده و مي گويد: اين محلات به دليل ساخت و ساز در شرايط حاکميت فرهنگ پياده روي در شرايط فعلي زندگي و معماري و شهرسازي پاسخگوي مسايل شهري نيست و به همين دليل بايد متناسب با نيازهاي امروز کارآمد بشوند. وي اين محلات را از آن جهت ناپايدار مي نامد که چون معتقد است که ساخت و سازهاي قديمي عملا در مقابل حوادث طبيعي مانند زلزله ناپايدار است و به همين جهت در مقابل اين گونه حوادث بايد پايدار بشوند. وي مشکل دسترسي و معابر را از ديگر مشکلات بافت قديمي شهرها دانسته و مي افزايد: براي حل مشکل پلاک هاي کوچک و خرد بافت قديمي نيازمند تجميع هستند تا معابر مناسب براي ارايه خدمات شهري فراهم بشود. وي گفت:دولت براي نوسازي و مقاوم سازي بافت قديمي به ازاي هر واحد مسکوني بين 200 تا 250 ميليون ريال تسهيلات با بهره 12 درصد ؛ بدون سپرده گذاري پرداخت مي کند. وي افزود:چنانچه متقاضي تاکنون از تسهيلات دولتي استفاده نکرده باشد اين تسهيلات با بهره هفت درصد در سنندج و چهار درصد در ساير شهرستان هاي استان پرداخت مي شود. وي مي گويد: واحدهاي مسکوني که اقدام به اجراي طرح تجميع و يا عقب نشيني بخاطر ايجاد معابر نمايند عوارض متعلقه شهرداري را به ميزان صد در صد دولت پرداخت مي کند و در غير اين صورت 50 درصد آن توسط دولت پرداخت خواهد شد. عميدي مي افزايد:يک هزار و 136 هکتار از کل پهنه استان کردستان بر اساس مصوبه شوراي عالي معماري و کميسيون ماده پنج کشور بافت فرسوده است که اين ميزان در سنندج فعال 360 هکتار است که قرار است به 700 هکتار افزايش يابد. وي گفت : بر پايه اين آمار مي توان وسعت بافت هاي ناکارآمد شهري در کردستان را 25 در صد مساحت و در سنندج 9 درصد تخمين زد که به شدت نيازمند توانمند سازي است. وي با اشاره به اين که عمليات اجرايي نوسازي و کارآمد ساختن بافت هاي ناکارآمد در عمل از سال گذشته در کردستان آغاز شده گفت : با استناد به اين ارقام تاکنون حدود 30 هکتار شامل يک هزار و 44 واحد مسکوني ناکارآمد ( بافت قديمي ) در اين استان نوسازي شده است . وي اين ميزان عملکرد را در حدود پنج درصد از مجموع فعاليت هاي مورد نياز براي کارآمد کردن بافت هاي ناکار آمد استان کردستان اعلام کرد و افزود: اين ميزان عملکرد نيز مربوط به دولت نهم و دهم است چون در دولت هاي پيش از آن عملا در زمينه توسعه دروني شهرها کاري صورت نگرفته بود. وي سهميه امسال استان کردستان را براي نوسازي بافت هاي قديمي 800 واحد با اعتباري معادل 200 تا 250 ميليون ريال براي هر واحد مسکوني ذکر کرد. وي افزود:در دومين سفر استاني هيات دولت به کردستان 10 ميليارد ريال اعتبار براي بازگشايي معابر در بافت قديمي شهرها مصوب شد که به طور صد در صد تخصيص يافت و براي خريد هشت واحد مسکوني شامل هفت واحد در خيابان نمکي و يک واحد در سر تپوله هزينه شد. وي ادامه داد: در نخستين سفر هيات دولت به کردستان فروش اوراق مشارکت براي احداث خيابان شيخان در نشست استاني هيات دولت مصوب شد که در عمل به دليل همکاري نکردن مردم عملي نشد و احداث اين خيابان هم چنان راکد مانده است . وي افزود: از مجموع 650 واحد مسکوني واقع در مسير تاکنون پنج واحد از اعتبارات داخلي شهرداري سنندج و شرکت عمران خريداري شده است. وي ادامه داد: مردم کردستان متاسفانه از خريد اوراق مشارکت استقبال نکردند و اين مسئله به عنوان معضل جدي در مسير اجراي احداث خيابان شيخان باقي مانده است. امير عميدي در مجموع روند اجرايي نوسازي وکارآمد کردن بافت هاي قديمي و ناکارآمد شهرهاي استان کردستان را به خاطر اهتمام جدي دولت براي تعادل بخشي بين بافت هاي جديد و قديم شهرها و تسهيل در روند دسترسي ساکنان بافت هاي ناکارآمد به خدمات شهري؛ بسيار مطلوب توصيف کرد و افزود:در صورت همکاري و مشارکت مردمي اين روند سرعت مضاعف تري خواهد گرفت. در قلب هر شهري از شهرهاي کشور يادگاراني از روزگاران نه چندان دور باقي است؛ يادگاراني که به رغم غربت ساليان ، هنوز بوي اشنايي مي دهد؛ غريباني که به خاطر همراه نشدن با مدرن سازي شهري ، محکوم به فنا شده اند. فراموش کرده ايم کوچه و پس کوچه هاي اين محلات که در ادبيات معماري امروزين از آن به عنوان بافت قديم و فرسوده نام برده مي شود،روزي جولانگاه عرق ريختن و بازي ها و شيطنت هاي کودکانه انسان هايي بوده که امروز در لابلاي سيمان و آهن هاي سر به فلک کشيده گم شده اند. آيا اين محلات قديمي و به تعبير امر عميدي ناکارآمد را نمي توان به گونه اي نوسازي کرد که ضمن هماهنگي با جريان مدرن شهرسازي، به عنوان يادگاري از ايام نه چندان دور؛ گاهي اوقات، در هياهوي جامعه امروزي تداعي گر کودکي ها و شطينت هاي آن دوران باشد. 610/568
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 470]