تا چه حد هشدارهاي وجود دي اكسين در محيط و خوراك طيور نگران كننده مي باشد؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: تا چه حد هشدارهاي وجود دي اكسين در محيط و خوراك طيور نگران كننده مي باشد؟
چكيده

يكي از سمي ترين مواد ساخته شده به دست انسان دي اكسين ها مي باشند. دي اكسين ها موادي بسيار پايدار بوده و به كندي در طبيعت از بين مي روند. در صورت انتشار در هوا، اين تركيب در نهايت وارد چرخه ي غذايي حيوانات شده و در بافت هاي چربي آنها ذخيره مي شود و انسانها با مصرف اين چربي ها آلوده مي شوند(4). بنابراين بايستي سعي كرد كه از آلودگي محيط زيست و مواد غذايي و در نهايت تماس انسان با اين مواد سمي جلوگيري گردد. متأسفانه مداوايي براي درمان مرغ مريض وجود ندارد و در حال حاضر تنها راه ممكن، جلوگيري از استفاده مواد آلوده خوراكي و قرار گرفتن پرندگان در خاك آلوده در سيستم پرورش آزاد مي باشد(15).

مقدمه

حدود40 سال از كشف تركيبات دي اكسين، به عنوان سمي ترين تركيب ساخته شده به دست بشر مي گذرد اما پيشرفت هاي چشمگيري براي مصونيت جوامع انساني از آلودگي به اين تركيبات رخ نداده است(1).

دي اكسين ها تركيباتي سمي و پايدار هستند كه در مقاديري ناچيز موجب مرگ دام و انسان مي شوند. در سال1999 در كشور بلژيك آلودگي خوراك دام ها ناشي از وجود دي اكسين پيش آمد. بطوري كه مسؤولين امور دام كشور بلژيك دستور به لغو فروش گوشت مرغ و ماكيان و تخم مرغ به ساير كشورها و منع صادرات توليدات لبني را دادند و در نهايت بيش از 2% توليد تخم مرغ ساليانه اين كشور از چرخه ي غذايي حذف گرديد(8). دي اكسين از راه مواد غذايي مانند شير، كره، نان و شيشه ي شير نوزادان وارد بدن انسان مي شود. بر اساس گزارشات متخصصين ايالات متحده، بيش از 80% دي اكسين بر اثر سوزاندن ضايعات و زباله هاي خانگي و بيمارستانها حاصل مي شود(5). اين مقاله به منظور آشنايي با خطراتي كه اين ماده ي سمي در محيط پرورش و خوراك طيور مي تواند ايجاد كند متمركز كرده است تا راهكاري براي كاستن آلودگي گوشت مرغ و تخم مرغ ارائه گردد.

سميت دي اكسين ها

پايداري و سميت ايزومرهاي دي اكسيني بسته به ساختار آنهاست. بر اساس تعداد اتم كلر و نحوه ي قرارگيري اتمهاي كلر بر روي حلقه ي بنزني سميت متفاوتي دارند(10).TCDD بيشترين سميت را در بين دي اكسين ها دارا بوده و ارزش يكTEF را براي آن اختصاص داده اند و سميت ساير ايزومرهاي دي اكسين را بر اساس همين ارزش مي سنجند(7).

اين سم در بدن تجمع كرده و براي پاك كردن بدن از نيمي از اين سم به20 سال زمان نياز است(11). با وجودي كه چربي طيور نسبت به چربي دام هاي ديگر مانند نشخواركنندگان، مقادير كمتري از دي اكسين و شبه دي اكسين ها را دارا مي باشد، اما به علت مصرف بالاي گوشت مرغ و تخم مرغ در سبد غذايي روزانه خطرات ناشي از مسموميت و بيماري آن را نمي توان مورد توجه قرار نداد(12).

خسارات دي اكسين در صنعت پرورش طيور

از آنجا كه بيشتر منابع توليدي دي اكسين گسترده و غير قابل كنترل است، وجود اين تركيبات سمي در توليدات طيور و فرآورده هاي حاصل از آن بسيار محتمل به نظر مي رسد. توليد دي اكسين بدست بشر، پيوسته مقادير قابل توجهي از اين ماده ي بسيار سمي را در چرخه ي غذايي دام و طيور قرار داده و اقدامات انجام گرفته تا كنون بيشتر جنبه ي كاهش غلظت اين ماده در خوراك و غذا بوده است(13).

بررسي ها بر روي نمونه هايي از تخم مرغهاي توليدي در مزارع آلوده و مكان هاي انتشار دي اكسين، وجود مواد سرطان زا را در تخم مرغ تأييد مي نمايد(9). به نظر مي رسد كه سم موجود در توليدات طيور بيشتر از طريق دود حاصل از كوره هاي سوزاندن لاشه ي حيوانات و زباله هاي خانگي منتشر مي گردد(6). خوراك طيور نيز ممكن است به دليل آلوده بودن خاك مزارع توليد كننده ي خوراك دام، حاوي غلظت هاي متفاوتي از اين ماده ي سمي باشد. سطوح بالايي از دي اكسين در مزارع پرورش مرغ تخمگذار در چند ايالت آلمان مشاهده شده است(14). تخم مرغ هاي بدست آمده از مرغ هاي پرورش يافته در محيط آزاد، بيشتر از مرغ هاي داخل قفس دي اكسين دارند(15).

مصرف گوشت و تخم مرغ آلوده، در بافت هاي چربي بدن انسان تجمع مي يابد و عوارضي چون سرطان، ناهنجاريهاي توليد مثلي و نقص ژنتيكي را بوجود مي آورد. دي اكسين از لحاظ بروز بيماري در صنعت پرورش طيور خسارت اقتصادي بر جاي نمي گذارد ولي به دليل انتقال سم دي اكسين از دام به انسان به ناچار مي بايست تخم مرغ هاي آلوده را از بازار جمع آوري نمود. اخيراً مشخص شده استPCBs در سطح سلول گيرنده هاي اختصاصي براي تركيبات كلرينه دي اكسين وجود دارند و از طريق انتقال به داخل سلول موجب نقص ژني، موتاسيون، دفرمه شدن جنين و بيماريهاي ژنتيكي مي گردد(14). بنابراين براي كنترل چنين وضعيتي، پرورش دهندگان طيور در اغلب كشورهاي صنعتي بايد توليدات خود را از چرخه ي غذايي حذف كرده و اقداماتي براي كاهش غلظت تركيبات دي اكسين در مزرعه ي خود انجام دهند.

پيشنهادات

براي جلوگيري از آلودگي خوراك طيور، كه در نهايت موجب آلودگي توليدات و فرآورده هاي آنها مي شود، مي بايست منابع آلودگي را از ميان برداشت. بدين لحاط لازم است خوراك هاي آلوده و در صورت سيستم پرورش آزاد، خاك محوطه ي جايگاه پرورش را مورد بررسي و شناسايي قرار داد.

ايجاد مراكز تحقيقاتي در كشور به منظور انجام نمونه گيري از تخم مرغ و خوراك مورد استفاده و حتي گوشت طيور و تعيين ميزان آلودگي، مي تواند در تصميم گيري و برنامه ريزي در خصوص كاستن مواد دي اكسين در محيط پرورش مؤثر باشد(1).

نسبت چربي حيواني به چربي با منشأ گياهي در جيره هاي مرغ هاي گوشتي و تخمگذار را بايد كاهش داد(1). مصرف ماهي بدون چربي، گوشت لخت، گوشت طيور فاقد پوست و كاهش استفاده از روغن در تهيه ي تخم مرغ و استفاده از تخم مرغ آب پز و تهيه شده در فر، راهكارهاي مهم ديگري براي به حداقل رساندن خسارت ناشي از دي اكسين ها مي باشند(1).

ssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssss

سوالات و پرسش هایی در مورد آنفلوانزای پرندگان-آنفلوانزای پرندگان:

1. در مورد تاریخچه انفلوانزاي پرندگان چه می دانیم؟

انفلوانزای پرندگان یکی از بیماریهای شناخته شده گونه های مختلف پرندگان است که در اثر تماس با برخی گونه های مربوط به پرندگان مبتلا به ویروس انفلوانزا ایجاد ميشود. این بیماری حدود 100 سال قبل در بین پرندگان ایتالیا حادث شده و سپس از آنجا به تمام نقاط دنیا منتشر شده است. به نظر می رسد کلیه گونه های مختلف پرندگان به این بیماری حساس هستند، اما میزان حساسیت آنها ممکن است متفاوت باشد.

2- شدت بیماری در گونه های مختلف پرندگان به چه صورت است؟

بعضی از پرندگان وحشی همچون ماکیان دریایی و بویژه اردک های وحشی، در برابر این ویروس بسیار مقاوم بوده، دچار عفونت بدون علامت مي شوند و عملا مخازن طبیعی این ویروس به شمار می روند؛ در حالیکه ماکیان اهلی، از جمله مرغ ها و بوقلمون ها، به خصوص در مقابل اشکال همه گیر و سریعا کشنده بیماری بسیار حساس هستند. مرغ های شاخ دار، بلدرچین ها، و قرقاول ها، و شترمرغ ها از دیگر پرندگانی هستند که مستعد ابتلا به بیماری علامت دار می باشند.

3- چه عواملی بر انتشار بیماری در میان پرندگان و وقوع همه گیری ها مؤثرند؟

پرندگان مهاجری که به ویروس انفلوانزای پرندگان آلوده می شوند می توانند تا یک ماه ویروس را در محیط پخش کنند. انتقال ویروس به راحتی درمیان پرندگانی که در مناطق پر از آب و وسيع تجمع می یابند رخ می دهد؛ در نتیجه ویروس های بیماری زا از کشورهای آلوده به سایر کشورها منتقل خواهد شد.

تماس مستقیم یا غیر مستقیم پرندگان اهلی با پرندگان مهاجر آبزی، یکی از علل شایع وقوع همه گیری انفلوانزا در بین پرندگان اهلی مي باشد.علاوه بر آن، مراکز فروش پرندگان زنده نیز نقش مهمی در انتشار همه گیری ها ایفا می کنند. بعلاوه، انتقال مکانیکی ویروس انفلوانزا از طریق وسایل و تجهیزات، غذاها، قفسه ها، و لباس های آلوده نیز ممکن است.

4- چگونه می توان از انتشار بیماری در سطح یک کشور جلوگیری نمود؟

قرنطینه کردن مراكز نگهداري پرندگان (مرغداري ها، فروشگاه هاي عرضه پرندگان زنده، و ...) كه آلوده به ويروس انفلوانزاي پرندگان هستند و معدوم نمودن پرندگان بیمار، یا پرندگانی که با موارد آلوده تماس داشته اند، جزو اقدامات کنترل كننده استانداردي مي باشند که به منظور جلوگیری از انتشار بیماری به سایر مرغداری ها در سطح یک کشور، انجام می شوند. توجه به راه های مکانیکی انتقال ویروس (از طریق اشیا و البسه) نیز جهت کنترل انتشار ویروس ضروری مي باشد؛ چرا که عدم اجرای سریع اقدامات کنترل كننده و مراقبت های دقیق مورد نياز، می تواند سبب ادامه همه گیری به مدت چندين سال گردد (همانند بروز یک همه گيري بیماری در سال 1992 در مکزیک که به صورت یک بیماری خفیف آغاز شد، اما عدم کنترل آن سبب ظهور شکل شدید و کشنده ای از بیماری گردید که تا سال 1995 ادامه یافت).

5-اهميت بیماری انفلوانزای پرندگان در ميان انسانها در چيست؟

ویروس های انفلوانزای پرندگان به طور طبیعی، بجز در پرندگان و خوک، سبب بروز بیماری در سایر گونه هاي حيوانات نمی شوند؛ اما در سال 1997 برای اولین بار ابتلاي انسان به این ویروس، در هنگ کنگ به اثبات رسید که با ابتلاي 18 نفر و مرگ 6 نفر از آنان همراه بود. این بیماری نوظهور (انفلوانزای پرندگان در انسان) همزمان با همه گیری انفلوانزای بسیار کشنده پرندگان در این کشور رخ داد که با معدوم کردن ماکیان اهلی به سرعت فروکش کرد. بررسی این همه گیری سبب اثبات سابقه تماس نزدیک افراد مبتلا با پرندگان، انتقال مستقیم ویروس از پرندگان بیمار به انسان و وجود حالت مخزن گونه در پرندگان گردید. بررسی های ژنتیکی انجام شده بر روی ویروس انفلوانزای پرندگان، تا کنون شواهدی از ترکیب ژنتیکی ویروس انفلوانزای پرندگان با ویروس انفلوانزای انسانی را نشان نداده اند. در صورتی که چنین پدیده ای رخ دهد، احتمال انتقال اين نوع از ويروس جديد از انسان به انسان وجود خواهد داشت، که خود می تواند سبب تسریع در انتقال ویروس بین انسان ها، و در نتیجه ابتلای تعداد بیشتری از افراد در جریان همه گیری های بیماری گردد.

6- ویروس های انفلوانزا در فواصل بین همه گیری ها در کجا به سر می برند؟

هنوز مشخص نشده است که ویروس های انفلوانزا در فواصل بین همه گیری ها در کجا به سر می برند؛ اما این نکته مشخص شده است که معمولا قبل از وقوع یک حمله انفجاری انفلوانزا و همه گیری جهانی آن، موارد تک گیر بیماری و سپس طغیان هایی از آن رخ می دهند.

7- چرا همه گیری های بزرگ انفلوانزا، هر چند سال یک بار تکرار می شوند؟

ویروس انفلوانزا، ویروس بسیار تغییر پذیری است که در معرض تغییرات جزئی و کلی مداومي قرار دارد. تغییرات جزئی سبب می شوند که انتقال ویروس با سهولت بیشتری رخ دهد، اما تغییرات کلی جهان گیری های بزرگ انفلوانزا را ایجاد می کنند. این تغییرات کلی که ممکن است به صورت تدریجی یا ناگهانی در مقاطع زمانی مختلف در ویروس رخ دهند، سبب ایجاد شکل جدیدی از ویروس انفلوانزا می گردند که افراد جامعه تا کنون به آن مبتلا نشده اند و نسبت به آن حساس خواهند بود؛ در نتیجه زمینه برای بروز یک همه گیری گسترده فراهم می شود. در بعضی از این موارد، گاه ویروس جدید یکی از ویروس هایی است که چندین سال قبل نیز وجود داشته و سبب بروز بیماری شده است؛ در چنین شرایطی، سالمندان جامعه که سابقه تماس قبلی با این ویروس را داشته اند، نسبت به آن مقاوم بوده و در مقابل جهان گیری جدید ناشی از ظهور مجدد ویروس قبلی مصون باقی می مانند.

a-7- تظاهرات انفلوانزای پرندگان درميان ماکیان به چه عواملی بستگی دارد؟

نشانه های بالینی انفلوانزای پرندگان درميان ماکیان مبتلا بسیار متنوع بوده و تحت تاُثیر بیماری زایی ویروس عامل بیماری، گونه پرنده مبتلا و سن آن، بیماری های همزمان ویروسی و باکتریایی و محیط اطراف قرار دارد.

b-7- عفونت با ویروس انفلوانزای پرندگان سبب بروز چه علایمی در ماکیان می شود؟

میزان بیماری زایی ویروس عامل بیماری، مهمترین فاکتور تعیین کننده شدت علایم بالینی است و سبب بروز تظاهرات باليني متفاوتي خواهد شد كه به شرح زير مي باشد:

· عفونت با ویروس های غیر بیماری زا

ü معمولا هیچ نشانه بالینی در پرندگان آلوده مشاهده نمی شود.

ü بعضی از این ویروس ها قابلیت تبدیل به ویروس های بیماری زا را دارند.

· عفونت با ویروس های با قدرت بیماری زایی کم یا خفیف

ü در جوجه ها و بوقلمون های مبتلا، تظاهرات بالینی از یک عفونت بدون علامت تا بیماری شدید متغیر بوده، گاه با سایر عفونت های تنفسی فوقانی اشتباه می شود.

ü میزان مرگ و میر از 3 درصد در مرغ های تخم گذار تا 15 درصد در مرغ های گوشتی متغیر است.

ü در پرندگان تخم گذار گاه تولید تخم به میزان 45 درصد مقدار مورد انتظار از یک دسته بزرگ، کاهش می یابد؛ اما این کاهش معمولا طی 2 تا 4 هفته به سطح طبیعی مورد انتظار باز خواهد گشت.

ü نشان داده شده است که این ویروس ها طی طغیان ها ي مختلف، به انواع بیماری زا تبدیل شده اند.

· عفونت با ویروس هاي با قدرت بیماری زایی بالا

ü در موارد بسیار حاد (مانند طغیان سال های 2005-2004 ویتنام که سبب مرگ هزاران پرنده شد) نشانه های بیماری به سرعت ایجاد شده، مرگ به فاصله کوتاهی رخ می دهد.

ü در اشکال حاد بیماری، مرگ و میر در کمتر از 24 ساعت از شروع اولین علایم بالینی، و اغلب در عرض 48 ساعت، رخ می دهد؛ در سایر موارد تظاهرات متنوع بیماری ظاهر شده و مرگ گاه تا بیش از یک هفته پس از شروع علایم به تاُخیر می افتد.

ü ميزان مرگ و میر در موارد حاد و بسیار حاد تا 100 درصد گزارش شده است.

ü نشانه های بیماری در مرغ ها و بوقلمون ها به صورت دیسترس تنفسی شدید، آبریزش شدید چشم ها، سینوزیت، سیانوز شدید تاج و ریش و ساق پا، ادم سر و پلک ها، ژولیدگی پرها، اسهال و علایم عصبی می باشد.

ü تخم هایی که پس از شروع بیماری گذاشته می شوند اغلب پوسته نخواهند داشت.

ü بسیاری از مرغ هایی که به دنبال ابتلا به نوع شديد بیماری بهبود می یابند، به ندرت قادر به تخم گذاری خواهند بود.

ü علایم بیماری در بوقلمون ها شبیه مرغ ها است، با این تفاوت که احتمال ابتلا به عفونت های باکتریایی بدنبال ابتلا به انفلوانزای پرندگان در این گروه بسیار بالاست.

8- ابتلا به انفلوانزای انسانی سبب بروز چه علایمی می شود؟

علایم انفلوانزای انسانی تقریبا 18 تا 72 ساعت پس از تماس با فرد مبتلا، و معمولا به صورت ناگهانی آغاز می شوند، به طوریکه گاه بیماران ساعت دقیق شروع علایم را به یاد می آورند. این بیماری اغلب با سردرد و درد عضلانی شروع شده و به دنبال آن تب و لرز، درد مفاصل، بی اشتهایی و حالت کسالت رخ می دهد. تب معمولا به صورت مداوم وجود دارد، اما ممکن است در افرادی که از داروهای تب بر استفاده می کنند، به طور متناوب رخ دهد. در موارد نادر ممکن است علایم چشمی نظیر قرمزی چشم ها، ترس از نور، اشک ریزش، و وجود درد به هنگام حرکت دادن کره چشم نیز وجود داشته باشد. هر چند علایم تنفسی و به ویژه سرفه خشک و آبریزش بینی معمولا از همان ابتدای بیماری وجود دارند، ولي اغلب به واسطه شدت علایم عمومی (که به آنها اشاره شد) تحت الشعاع قرار گرفته و جلب توجه نمی کنند. در بعضی موارد ممکن است غده های لنفاوی گردن کمی بزرگ شده و در لمس حساس باشند.

9- علایم انفلوانزای انسانی معمولا تا چه مدتی ادامه می یابند؟

در مواردی که هیچ عارضه تنفسی رخ نمی دهد، علایم تنفسی 3 تا 5 روز پس از قطع تب از بین می روند ولی سرفه، احساس کسالت و بی حالی گاه تا یک یا چند هفته بعد ادامه پیدا می کنند.

10-عامل سن در ميان انسانها چه تاُثیری بر ابتلاي انها به انفلوانزا دارد؟

در انفلوانزاي انساني، میزان ابتلاي کودکان بیشتر از بزرگسالان است، اما بزرگسالان با احتمال بیشتری به عوارض ریوی انفلوانزا مبتلا می شوند. کودکان کانون اصلی همه گیری بیماری محسوب می شوند، اما احتمال بستری شدن سالمندان در بیمارستان، بیشتر از سایر گروه های سنی است.

در انفلوانزاي پرندگان نیز علی رغم اینکه میزان حمله بیماری در اطفال بیشتر از بزرگسالان است، بر خلاف انفلوانزاي انساني، سبب بروز عوارض بیشتر در بزرگسالان نمی گردد.

11- آیا جنسیت و شغل افراد بر میزان ابتلاي آنان به انفلوانزا اثر می گذارد؟

جنس افراد تاُثیری بر ابتلاي آنان به انفلوانزا ندارد، اما شغل و موقعیت اجتماعی افراد با تاُثیری که بر احتمال تماس آنان با ویروس می گذارد، بر میزان ابتلا به بیماری مؤثر خواهد بود؛ به طوریکه در همه گیری ها، تعداد موارد ابتلا در کارکنان حرف پزشکی که غیر ایمن بوده و واکسینه نشده بودند، بسیار بالا بوده و سبب غیبت آنان از محل کار و یا موجب بستری آنان در بیمارستان، و در نتیجه کمبود پرسنل در شرایط بحرانی همه گیری ها شده است. همچنین، کارکنان مهدکودک ها، معلمین و کارکنان مدارس، و رانندگان وسایط نقلیه مدارس، به دلیل تماس شغلی با کودکان مبتلا در معرض ابتلاي بیشتری مي باشند.

12- خطر ابتلا به بیماری شدیدتر وميزان مرگ و میر بالاتر در چه افرادی بیشتر است؟

در انفلوانزاي انساني، خطر ابتلا در افراد بسیار کم سن، خیلی پیر، زنان حامله، مبتلایان به بیماری های قلبی، ریوی، متابولیک و کلیوی بسیار بالا است و حداکثر مرگ و میر در کودکان زیر یک سال و سالمندان بالای 60 سال مشاهده می شود. اما در انفلوانزاي پرندگان، حتی در صورت عدم حضور عوامل زمینه ای یاد شده، موارد بسیار شدید و یا منجر به مرگ بیماری در تمامی افراد، به صورت چشمگیری بالا بوده، تاُثیر عواملی نظیر تماس بسیار نزدیک و طولاني با پرندگان در این موارد به اثبات رسیده است.

13- آیا واکسن انفلوانزايي كه فعلا در دسترس است می تواند از ابتلا به تمام اشکال بیماری جلوگیری نماید؟

ویروس انفلوانزا دارای گونه های متعددی است که ابتلا به هر کدام از آنها، سبب محافظت فرد در برابر ابتلاي مجدد به همان گونه ویروس می گردد. از آنجا که واکسن های انفلوانزای در دسترس فعلی تنها قادر به تولید پادتن علیه گونه های محدودی از ویروس هستند، واکسیناسیون با این واکسن ها تنها سبب حفاظت در برابر ابتلا به انفلوانزای ناشی از همان گونه ها می گردد، و فرد همچنان نسبت به ابتلا به سایر گونه های ویروس انفلوانزا حساس باقی می ماند.

14- آیا ویروس انفلوانزاي پرندگان می تواند از انسانی به انسان دیگر منتقل گردد؟

انتقال انسان به انسان این ویروس در چند مورد تماس خانوادگي و در یک مورد انتقال مادر به کودک مطرح شده است. در تمام این موارد، تماس بسیار نزدیک عامل انتقال ویروس ومسبب ابتلای فرد دیگر بوده است. تا کنون هیچ موردی از انتقال ویروس به دنبال تماس های معمولی افراد جامعه به اثبات نرسیده، و وقوع عفونت بدون علامت در افرادی که با فرد بیمار تماس داشته اند، گزارش نشده است. به طور کلی، در حال حاضر چنین به نظر می رسد که احتمال انتقال انسان به انسان ویروس انفلوانزاي پرندگان بسیار اندک است.

15- خطر انتقال ویروس انفلوانزاي پرندگان در شرایط بیمارستانی به چه ميزان است؟

احتمال انتقال بیمارستانی این ویروس، از افراد مبتلا به کارکنان حرف پزشکی، حتی در شرایطی که موازین جداسازی بیماران به درستی اجرا نشده باشد بسیار اندک بوده، و تنها یک مورد بیماری بسیار شدید در یکی از پرستارانی که با افراد بیمار تماس داشته، گزارش شده است.

16- فرد مبتلا به انفلوانزا تا چه مدتی می تواند بیماری را به دیگران منتقل کند؟

دوره مسری بودن بیماری (هم در انفلوانزاي انساني، و هم در انفلوانزاي پرندگان) در ميان بزرگسالان از یک روز قبل از ظهور علایم شروع شده و تا یک هفته بعد از آن ادامه می یابد. این دوره در اطفال احتمالا تا 3 هفته بعد ادامه یافته، و درميان كساني که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است حتی طولانی تر باشد.

17- چگونه می توان در زمان همه گیری ها، از انتشار بیشتر بیماری در جامعه پیشگیری کرد؟

رعایت بهداشت فردی و عمومی، بهداشت مهد کودک ها، کودکستان ها و مدارس، بیمارستان ها، هتل ها، سینماها، مساجد، زیارت گاه ها، اتوبوس ها، قطارها، و سایر اماکن و وسایلی که سبب تجمع و ازدحام مردم می شوند، و در صورت امکان، جلوگیری از تجمع افراد غیر ایمن درفضاهاي بسته به هنگام همه گیری ها، شاید بتواند از انتشار بیماری در جامعه بکاهد.

18- بهترین زمان، و روش مناسب برای تجویز واکسن انفلوانزا کدام است؟

تزریق یک نوبت واکسن انفلوانزا برای اغلب بالغین کافی است، ولی در افرادی که قبلا با ویروس انفلوانزا تماس نداشته اند یا فقط یک بار با همان گونه ویروس واکسینه شده اند، از جمله کودکان زیر 9 سال، بهتر است 2 نوبت واکسن تجویز شود. بهترین زمان برای تزریق 2 نوبت واکسن، شهریور و آبان مي باشد؛ سپس در پاییز هر سال نیز واکسیناسیون به طور سالانه تکرار شود.

19- تزریق واکسن انفلوانزا با چه عوارضی می تواند همراه باشد؟

عوارض و اثرات نامطلوب این واکسن اندک، و در اغلب موارد شامل تورم و قرمزی در محل تزریق واکسن، حالت کسالت، و درد عضلانی است که ممکن است 1 تا 2 روز طول بکشد. تعداد محدودی از افراد به دنبال تزریق واکسن دچار تب و علایم عمومی می شوند که 8 تا 12 ساعت پس از تزریق واکسن به حداکثر شدت خود می رسد.

20- تزریق سالانه واکسن انفلوانزا در چه افرادی توصیه می شود؟

از آنجا که انفلوانزای بدون عارضه یک بیماری خود محدود شونده محسوب می شود که با مرگ و میر کمی همراه است، واکسیناسیون انفلوانزا در سنین کودکی معمولا توصیه نمی شود.لذا افرادی که از واکسیناسیون انفلوانزا سود می برند عبارتند از:

1) بیماران ضعیف و ناتوان

2) سالمندان

3) ساکنین آسایشگاه ها و افرادی که در این اماکن کار می کنند

4) مبتلایان به بیماری های مزمن قلبی-عروقی، ريوي، کلیوی، و متابولیک

5) کودکان 6 ماهه تا 18 ساله ای که تحت درمان طولانی مدت با آسپیرین هستند

6) کارکنان حرفه های مختلف پزشکی و بهداشتی، پلیس و ماُموران آتش نشانی

7) زنان بارداری که سه ماهه دوم و سوم بارداری آنها مقارن با فصل شیوع انفلوانزا است

8) مراقبین و سایر اعضا خانواده افرادی که جزو گروه های در معرض خطر محسوب می شوند (گروه های هفت گانه فوق)

9) افراد سالم کمتر از 60 ساله ای که تمایل دارند به طور داوطلبانه واکسینه شوند

10) کارکنان حرف مختلف دامپزشکی، کشتارگاه ها، دست اندر کاران پرورش مرغ، و به طور کلی تمام افرادی که با پرندگان، خوک، و سایر حیواناتی که انفلوانزای غیر انسانی در آنها طغیان نموده و انتقال آن از حیوان به انسان به اثبات رسیده است، تماس دارند

21- واکسن انفلوانزا را در شرایطی باید نگهداری کرد؟

این واکسن باید در دمای 2 تا 8 درجه سانتیگراد (درون یخچال) نگهداری شود و از یخ زدن آن (مثلا قرار دادن آن در فریزر) جلوگیری کرد. همچنین توصیه شده است از گذاشتن واکسن داخل در يخچال يا نزدیکی آن (که نوسانات حرارتی زیادی وجود دارد) اجتناب شود؛ بنابراين، طبقات میانی یخچال بهترین محل نگهداری واکسن محسوب مي شوند. بهتر است دمای یخچال به طور روزانه کنترل شده و به منظور جلوگیری از نوسانات دما به هنگام قطع برق، ظروف پلاستیکی حاوی آب در یخچال قرار داده شود.

22- آیا درزمان طغیان انفلوانزا، واکسیناسیون انفلوانزا به تنهایی می تواند از ابتلای افراد در معرض خطر به این بیماری جلوگیری کند؟

از آنجا که ایمنی حاصل از واکسن انفلوانزا 2 هفته بعد از واکسیناسیون ایجاد می شود، افراد سالمند و مبتلایان به بیماری های مزمنی که قبلا واکسینه نشده اند، طی طغیان های انفلوانزا باید واکسینه شوند، و هم چنين تحت درمان پیشگیرانه با داروهای ضد ویروس انفلوانزا قرار گیرند. بدیهی است که این موضوع در مورد کارکنان غیر واکسینه بیمارستان ها و سایر افراد در معرض خطر نیز صادق است.

23- درمان پیشگیرانه با داروهای ضد ویروس انفلوانزا در چه شرایطی باید انجام شود؟

از آنجا که واکسیناسیون انفلوانزا اقدام پیشگیری کننده انتخابی علیه این بیماری است، پیشگیری دارویی معمولا به عنوان مکمل واکسیناسیون در نظر گرفته شده و تنها در شرایط خاصی که در ذیل آمده است انجام می شود:

1) دوره طغیان انفلوانزا

2) در افرادی که با فرد مبتلا تماس داشته اند (همراه با واکسیناسیون)

3) اعضاي خانواده فرد مبتلا

4) طغیان انفلوانزا در مراکز نگهداری طولانی مدت افراد (آسایشگاه های سالمندان، شیرخوارگاه ها، مراکز توانبخشی، مراکز نگهداری از معلولین جسمی و ذهنی، و ...)

5) کنترل همه گیری بیمارستانی انفلوانزا

6) افرادی که واکسیناسیون انفلوانزا در آنها ممنوع است، و یا به دلایلی مقدور نمی باشد (مصرف داروهاي ضد ويروس بايد در تمام دوران همه گیری ادامه يابد)

24- از چه داروهایی می توان جهت پیشگیری از ابتلا به انفلوانزا استفاده کرد؟

آمانتادین و ریمانتادین داروهایی هستند که در 70% موارد از وقوع بیماری ناشی از انفلوانزای انسانی جلوگیری می کنند اما تاُثیری بر ویروسهای انفلوانزای پرندگان ندارند. به این منظور، آمانتادین در کودکان بالای 9 سال و بالغین به صورت یک کپسول هر 12 ساعت، برای 10 تا 14 روز، تجویز می شود. در صورت تجویز همزمان آمانتادین و واکسن انفلوانزا طی همه گیری های انفلوانزا، نه تنها از ایمنی ناشی از واکسن کاسته نخواهد شد، بلكه بر اثرات محافظتی آن نیز افزوده خواهد گردید.

اسلتامیویر و زانامیویر علاوه بر اینکه به اندازه آمانتادین و ریمانتادین روی ویروس انفلوانزای انسانی مؤثرند، بر بسیاری از ویروس های انفلوانزای پرندگان نیز اثر گذارمي باشند.

25- مصرف آمانتادین سبب بروز چه عوارضی مي گردد؟

اثرات سوء آمانتادین در سالمندان و كساني که دچار مشکلات کلیوی هستند، شایعتر است و شامل اختلال تمرکز، سرگیجه، بی خوابی، افت فشار، احتباس ادراری، و نارسایی احتقانی قلب می باشد.

26- چگونه می توان از بروز عوارض در فرد مبتلا و نیز انتشار بیشتر بیماری در جامعه پیشگیری نمود؟

1) تشخیص زودرس بیماری.

2) درمان به موقع بیماری با استفاده از داروهای مؤثر بر ویروس انفلوانزا.

3) درمان عفونتهای باکتریایی همزمان، به وسیله آنتی بیوتیک های مناسب.

4) جداسازی فرد مبتلا از سایرین و رعایت اصول بهداشتی (شامل شستشوی مکرر و مناسب دستها).

5) خودداری از تماس های غیر ضروری با فرد مبتلا.

27- طی طغیان ها و همه گیری های انفلوانزا، چه اقداماتی می تواند به کنترل بیماری کمک نماید؟

1) ارتقاء آگاهی های بهداشتی مردم

2) واکسیناسیون گروه های در معرض خطر ابتلا

3) جلوگیزی از تجمع افراد سالم، و مشکوک یا مبتلا به انفلوانزا در زیر یک سقف

4) تجهیز بیمارستان ها از نظر نیروی انسانی، دارو، و سایر امکانات مورد نیاز

5) تجویز داروهای ضد ویروس انفلوانزا به کارکنان بیمارستان ها به منظور جلوگیری از بروز بیماری در آنها

27- طغیان های انفلوانزای پرندگان در دنیا چه سیری داشته است؟

از سال 1338 شمسی (1959 میلادی) تا کنون 21 طغیان انفلوانزای پرندگان در سطح جهان گزارش شده است که اغلب آنها در اروپا و آمریکا رخ داده، و از این میان تنها در 5 مورد چندین مجتمع مرغداری را گرفتار کرده، و در یک مورد به سایر کشورها نیز سرایت کرده است. اما از اواخر سال 2003 میلادی تا کنون طغیان های انفلوانزای پرندگان در بیش از 10 کشور آسیایی به اثبات رسیده است، به طوری که برخی از این کشورها در طول تاریخ خود برای اولین بار با چنین واقعه ای مواجه شده اند. وسعت همه گیری آنقدر زیاد است که طی این مدت بیش از 100 میلیون پرنده به کام مرگ کشیده شده و یا به منظور اقدامات کنترلی معدوم شده اند.

28- تظاهر بیماری در پرندگان چگونه است؟

این بیماری به 2 شکل بالینی در پرندگان مشاهده می شود:

1) ناخوشی خفیفی که گاه تنها به صورت ژولیدگی پرها یا کاهش تولید تخم آشکار می شود

2) شکل شدید بیماری که " انفلوانزای شدیدا بیماری زای پرندگان" نامیده شده و برای اولین بار در سال 1878 در ایتالیا تشخیص داده شده است. این شکل از بیماری قابلیت سرایت بسیار بالایی داشته، به سرعت در میان پرندگان منتشر می شود و در تقریبا صد در صد موارد سریعا باعث مرگ انها می گردد.

29- چه عواملی ممکن است در انتشار ویروس انفلوانزای پرندگان در محیط و طبیعت نقش داشته باشند؟

به طور معمول تعداد بسیار بالایی از ویروس در مدفوع پرندگان وجود دارد که سبب آلودگی گرد و غبار و خاک می گردد؛ همچنین ویروس از طریق هوا به آسانی از پرنده ای به پرنده دیگر منتقل می شود، و لوازم و اشیاء آلوده، غذاها، قفسه ها، لباس ها و بویژه کفش ها نیز موجب انتقال ویروس از محلی به محل دیگر می شوند. بعضی از حیوانات نظیر جوندگان به عنوان ناقل مکانیکی عمل کرده و و ویروس از طریق پا و بدن آنها در محیط پخش می شود. بر اساس بعضی شواهد محدود، احتمالا کک ها نیز می توانند به عنوان ناقل مکانیکی ویروس آن را در طبیعت منتشر کنند.

30- همه گیری انفلوانزای پرندگان چگونه در یک کشور منتشر می شود؟

ویروس انفلوانزای پرندگان ممکن است از طریق فضولات پرندگان وحشی آلوده، به ماکیان اهلی منتقل شود و خطر انتقال بویژه زمانی که ماکیان اهلی خارج از قفس و بصورت آزاد نگهداری می شوند، و یا از منابع آبی آلوده به فضولات پرندگان وحشی ناقل بیماری استفاده می کنند، بسیار بیشتر است. همچنین پرندگان مهاجر، از جمله انواع آبزی، دریایی و ساحلی، قادر به حمل ویروس تا فواصل بسیار طولانی بوده، سبب انتقال بیماری به مناطق جدید و دوردست می شوند و شواهدی از انتشار جهانی بعضی از انواع ویروس انفلوانزای پرندگان از این طریق وجود دارد. لازم به یادآوری است که ماکیان آبزی، بویژه اردک های وحشی، مخازن طبیعی این ویروس بوده و مقاومت بالایی هم نسبت به عفونت حاصل از آن دارند (یعنی دچار عفونت با ویروس انفلوانزای پرندگان می شوند، اما این عفونت سبب بروز علایم مشخص یا بیماری واضح در آنها نمی گردد)؛ لذا این پرندگان می توانند بدون اینکه به بیماری شدیدی مبتلا شوند، ویروس را در محیط اطراف منتشر کنند.

فروشگاههای پرندگان زنده نیز در صورتیکه وضعیت بهداشتی مناسبی نداشته باشند، یکی دیگر از منابع بالقوه انتشار ویروس به شمار می روند. تجارت جهانی پرندگان زنده هم می تواند سبب انتقال ویروس انفلوانزای پرندگان از کشوری به کشور دیگر گردد.

31- چگونه می توان از انتشار ویروس انفلوانزای پرندگان در بین ماکیان یک کشور جلوگیری نمود؟

معدوم کردن سریع کلیه پرندگان بیمار یا تماس یافته، دفع مناسب لاشه ها، و قرنطینه و ضد عفونی کردن مرغداری ها مهمترین اقدام جهت کنترل همه گیری انفلوانزای پرندگان در یک منطقه به شمار می روند. محدودیت جابجایی پرندگان در داخل کشور و یا بین کشورها نیز از دیگر اقدامات کنترلی مهم در راستای جلوگیری از انتشار ویروس انفلوانزای پرندگان در بین ماکیان یک کشور می باشد.

بهتر است بدانید مقدار یک گرم از کود آلوده به اشکال شدیدا بیماری زای این ویروس حاوی تعداد بسیار بالایی ویروس بوده، می تواند سبب ابتلای حدود یک میلیون پرنده به این بیماری گردد.

32-ویروس انفلوانزای پرندگان در چه شرایطی می تواند زنده بماند؟

ویروس انفلوانزای پرندگان در مدفوع ماکیان، در دمای 4 درجه سانتیگراد، برای حداقل 35 روز، و در مرغداری ها تا 5 هفته زنده می ماند. همچنین، این ویروس در آب دریاچه با دمای 22 درجه سانتیگراد برای 4 روز و در دمای صفر درجه سانتیگراد برای 30 روز فعال باقی می ماند.

33- چه اقداماتی سبب از بین رفتن ویروس انفلوانزای پرندگان می شوند؟

ویروس انفلوانزای پرندگان در دمای 56 درجه سانتیگراد طی 3 ساعت، و در دمای 60 درجه سانتیگراد طی نیم ساعت از بین می رود. این ویروس به بسیاری از ضدعفونی کننده ها از جمله پاک کننده ها (دترژنت ها) حساس است و مواد ضد عفونی کننده رایج نظیر فرمالین و ید نیز آن را از بین می برند. اسیدی کردن آب های آشامیدنی آلوده یا کلر زنی آب، انتشار ویروس را به حداقل می رساند.

35- مسافرینی که قصد مسافرت به مناطق آلوده را دارند چه نکاتی را باید رعایت نمایند؟

1) واکسیناسیون با واکسن انفلوانزای انسانی به فاصله 2 هفته قبل از مسافرت به مناطق آلوده (به منظور جلوگیری از ابتلا به انفلوانزای انسانی و پیشگیری از نوترکیبی احتمالی ویروس انفلوانزای انسانی و ویروس انفلوانزای پرندگان در بدن فرد مسافر).

2) خودداری از حضور در مرغداری ها، مجتمع های پرورش پرندگان، وبازارهای فروش پرندگان زنده.

3) اجتناب از تماس مستقیم با پرندگان به ظاهر سالم و یا فضولات آنها.

4) خودداری از مصرف تخم مرغ نپخته و یا غذاهایی که از گوشت نيم پز پرندگان تهیه شده باشند.

5) شستن دستها پس از لمس گوشت خام پرندگان در آشپزخانه یا فروشگاه های عرضه مواد غذایی.

36- پرسنل بهداشتی که در برنامه های کنترل انفلوانزای پرندگان شرکت دارند چه نکاتی راجهت جلوگيري از آلودگي باید رعایت کنند؟

1) همواره البسه محافظ بپوشند و در مکانهایی که احتمال آلودگی بالاست، لباس ضد آب بپوشند.

2) از دستکش های کار یکبار مصرف یا پلاستیکی استفاده کنند.

3) از ماسک های یکبار مصرف P2 یا N97 استفاده کنند.

4) برای محافظت از چشم ها از کلاه لبه دار یا عینک محافظ استفاده کنند.

5) همواره کفش یکبار مصرف یا چکمه پلاستیکی به پا داشته باشند.

6) لباس های محافظ را پس از هر بار استفاده ضد عفونی نمایند.

7) پس از خارج کردن کلیه پوشش های محافظ، دست ها را به طور کامل با آب و صابون بشویند.

8) استفاده از داروهای ضد ویروس انفلوانزای پرندگان، در طول تماس و تا 7 روز پس از تماس

9) به طور کلی، پرسنل بهداشتی دخیل در برنامه های کنترل انفلوانزا باید از میان افرادی انتخاب شوند که جزء گروه های پر خطر (مبتلایان به سرطان، آنها که تحت درمان سرطان هستند، افرادی که با مقادیر بالای کورتون درمان می شوند، افراد با سن بالای 60 سال، مبتلایان به بیماری های قلبی و تنفسی) نباشند.

10) وضعیت سلامتی این افراد باید به طور دایم کنترل شود

11)علایم بیماری از جمله تب، علایم تنفسی (شامل سرفه) و ورم چشم ها، و لزوم مراقبت فردی جهت شناسایی زودرس این علایم، به آنان آموزش داده شود.

12)بروز بیماری در پرسنل بهداشتی یا نزدیکان آنان سریعا به مسئولان بهداشتی گزارش داده شود.

37- افرادي كه دارای گله ی ماکیان هستند چه نکاتی را باید به منظور محافظت از این ماکیان دربرابر ابتلا به انفلوانزای پرندگان رعایت نمایند؟

محدود کردن دسترسی به ملک یا محل نگهداری از ماکیان با استفاده از ایجاد حصار و تعیین یک مرز مشخص بین مناطق پاك و محل های نگهداری از ماکیان با محیط خارج ضروری است. مکان نگهداری از ماکیان باید همواره تمیز و پاکیزه بوده، فاقد هر گونه آشغال (نظیر ضایعات مواد غذایی، بطری های پلاستیکی یا شیشه ای، قوطی های فلزی مانند قوطی کنسرو، و ...) باشد. ابزار و ظروف تغذیه مورد استفاده در مناطق حصار کشی شده باید به صورت روزانه تمیز و پاکیزه شوند و از استفاده مشترک از این وسایل (بین افراد خانواده یا همسایگان) خودداری شود. کودها نیز باید از محیط خارج شده، به طور مناسب دفع شوند. تمیز نگه داشتن دائمی قفس ها علاوه بر اینکه سبب حفظ پاکیزگی پرندگان و تخم مرغ ها می شود، از جمع شدن میکروب و ایجاد مشکلات بهداشتی نیز پیشگیری می کند.

زمانی که لازم است بازدید کننده یا فرد مراقبی در کنار ماکیان باشد (مثلا برای جمع کردن تخم مرغ ها، تغذیه یا آب دادن به آنها، تغییر محل آنها، یا جابجا کردن حصار) باید از چکمه و پوشش محافظ استفاده نماید و در زمان خروج از حصار آنها را به طور کامل پاکیزه و گند زدایی کند. این پوشش ها پس از استفاده باید ضد عفونی شوند تا برای استفاده بعدی آماده باشند. لباس های کثیف باید پس از شستشو با مواد شوینده در معرض نور خورشید خشک شوند. چکمه ها نیز باید با آب حاوی کلر یا آب و صابون شسته شوند. دست ها نیز باید قبل از ورود به حصار و پس از خروج از آن با آب و صابون ضدعفوني شوند. در نظر گرفتن یک مکان بزرگ حاوی آب و صابون یا آب کلر زده شده برای استفاده مداوم قبل از ورود وخروج به حصار، به حفظ سلامت افراد و محیط کمک زیادی می کند.

وسایل نقلیه (کامیون، موتوسیکلت، و دوچرخه)، قفس ها، تجهیزات، و مواد غذایی نیز می توانند سبب انتقال بیماری شوند؛ لذا کلیه تجهیزات خریداری شده باید قبل از مصرف با آب و صابون یا سایر مواد ضدعفونی کننده به خوبی شسته شوند. پرندگانی که اخیرا خریده شده اند باید قبل از هر گونه ترکیب با پرندگان قبلی مزرعه به مدت حداقل 2 هفته جدا از آنها نگهداری شوند. بهتر است گونه های مختلف حیوانات، و همچنین حیوانات با سنین مختلف در کنار یکدیگر نگهداری نشوند.

38- مالکان گله های ماکیان چه بیماری هایی را باید به مسئولان بهداشتی گزارش کنند؟

بسیاری از بیماری های پرندگان علایم مشابهی دارند؛ لذا مالکان باید هر گونه شرایط غیر عادی در مزرعه را به سرعت به مسئولین بهداشت منطقه گزارش کنند. گزارش فوری و تشخیص سریع بیماری به توقف گسترش بیماری کمک شاياني خواهد کرد. علایمی که باید گزارش شوند عبارتند از: مرگ ناگهانی، کاهش فعالیت، کاهش اشتها، اسهال، مشکلات تنفسی (نظیر سرفه، عطسه، و نفس نفس زدن)، لرزیدن، بالهای افتاده یا فلج آنها، تورم سر و تاج، سیاه شدن ریش و ساق.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1494]