؛ديابت را چقدر مي شناسيد

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: ؛ديابت را چقدر مي شناسيد
؛ديابت، از آن اسم هايي است كه زياد به گوشمان خورده است. بيماري قندي كه تا با آن مواجه نشويم مثل خيلي ديگر از بيماري ها نه در پي شناختش هستيم و نه مي دانيم كه يك ديابتي چه مشكلاتي را در پيش رو دارد. در اين گزارش سعي كرده ايم شما را با بيماري ديابت آشنا كنيم و علاوه بر آن به ذكر پاره اي از مشكلات پيش روي بيماران ديابتي بپردازيم.

؛ديابت چيست
؛بيماري ديابت تا اوايل قرن ٢٠از جمله بيماري هاي نادر محسوب مي شد، اما امروزه به علت تغييرات محيطي و شيوه زندگي، اين بيماري در دنيا افزايش بسياري يافته است. درحال حاضر ديابت چهارمين علت مرگ و مير در بيشتر كشورهاي توسعه يافته است. ديابت يك بيماري مزمن است و هنگامي كه لوزالمعده، انسولين توليد نمي كند يا اين كه بدن نمي تواند از انسولين توليد شده استفاده موثركند، اتفاق مي افتد. توقف توليد انسولين يا استفاده نكردن از انسولين هر دو باعث افزايش گلوكز در خون مي شود و اين به معناي ديابت است. در حقيقت ديابت يا به طور دقيق تر ديابت قندي (شيرين) به حالت يا وضعيت افزايش قند اضافي در خون اطلاق مي شود. اين قند به شكل گلوكز است كه از غذاي مصرف شده حاصل مي شود. به هنگام مصرف غذاهاي حاوي كربوهيدرات ها (مواد قندي)، نظير قند و شكر يا مواد نشاسته اي، بدن انسان آن ها را به گلوكز تبديل مي كند. ديابت هنگامي رخ مي دهد كه سيستم خودكاري كه مسئوليت كنترل يا تنظيم مقدار گلوكز در خون را به عهده دارد، به طور موثر قادر به انجام وظيفه خود نباشد. گلوكز توسط بافت هاي بدن نظير ريه ها، قلب، كبد و عضلات براي توليد انرژي مصرف مي شود. تنها راه انتقال گلوكز از خون به داخل سلول هاي بدن به واسطه عمل هورموني به نام انسولين انجام مي گيرد. در حالت عادي، مصرف غذاي حاوي شكر يا مواد نشاسته اي نظير نان و سيب زميني علامتي است براي لوزالمعده كه انسولين را به داخل جريان خون رها سازد. در ادامه انسولين به گلوكز كمك مي كند كه وارد بافت هاي بدن شود و بدين صورت نقش كليد بازگشت قند خون به سطح طبيعي را ايفا مي كند.

؛ديابت دو نوع اصلي دارد
؛افرادي كه ديابت نوع اول دارند يعني مقدار خيلي كمي انسولين توليد مي كنند و يا اصلا انسوليني در بدن شان توليد نمي شود، لازم است كه براي ادامه زندگي انسولين تزريق كنند. اين نوع از ديابت حدود ١٠الي ١٥درصد افراد ديابتي را تشكيل مي دهد و معمولا در سنين زير ٣٠سالگي خصوصا كودكان و نوجوانان بروز مي كند اما ممكن است در هر سني ديده شود. علت دقيق اين نوع از ديابت تاكنون ناشناخته مانده، اما شواهد قوي مبتني بر نقش عوامل ژنتيكي در پيدايش آن وجود دارد. ديابت يك بيماري چند علتي است كه در اثر همراهي عوامل ژنتيكي و شيوه زندگي ايجاد مي شود. نوع دوم ديابت افرادي هستند كه نمي توانند از انسولين استفاده موثركنند. آن ها مي توانند بيماري شان را تنها با تغيير روش زندگي كنترل كنند و معمولا بيشتر به داروهاي خوراكي نياز دارند تا به انسولين. اين نوع از ديابت معمولادر افراد بالغ و در سنين بالاي ٤٠سالگي ديده مي شود.

؛آمارها از رشد روزافزون مبتلايان به ديابت حكايت مي كند
؛بر اساس آمارهاي موجود به طور متوسط ١٠درصد جمعيت كشور مبتلا به ديابت هستند كه شامل ٧ميليون نفر مي شود اما متاسفانه ٥٠درصد اين بيماران از بيماري خود اطلاعي ندارند و اين امر باعث محروميت آنان از بهره مندي از اقدامات پيش گيرانه مي شود. اين درحالي است كه متخصصان و كارشناسان پيوسته از روند رو به رشد بيماري ديابت در كشورمان به عنوان شايع ترين بيماري غدد درون ريز در دهه هاي اخير هشدار مي دهند. بيماري زايي اين عارضه چه از نظر هزينه هاي درماني و چه از جهت ازكارافتادگي، بسيار بالاست و يكي از عمده ترين مسائل بهداشتي درماني در كشور به شمار مي رود. در واقع با يك محاسبه منطقي و ساده مي توان به راحتي به دلايل و شواهد گسترش اين بيماري پي برد. جمعيت جهان رو به فزوني است و اغلب افراد نسبت به گذشته از طول عمر بيشتري برخوردارند. در عين حال مردم نسبت به گذشته از غذاهاي ناسالم و پرحجم استفاده مي كنند. لذا، اين تركيب نامناسب (فعاليت بدني كم و استفاده از غذاهاي ناسالم) علاوه بر تحرك پايين و زندگي شتاب زده، پر استرس و ماشيني امروز، سبب افزايش غيرقابل كنترل شيوع ديابت در جهان شده است. طبق برآورد فدراسيون بين المللي ديابت، درسال ٢٠٠٣قريب به ١٩٤ميليون ديابتي در سراسر جهان زندگي مي كنند و تخمين زده مي شود كه در سال ٢٠٢٥اين تعداد به ٣٣٣ميليون نفر برسد . با توجه به اين كه بالغ بر ٦/ ٣درصد از جمعيت جهان با ديابت زندگي مي كنند، مي توان گفت ديابت براي سلامتي جهانيان يك تهديد است. طبق گزارش ناظر اتحاديه اروپا، حدود ٦/ ٨درصد از بزرگسالان اروپايي در سال ٢٠٠٦به اين بيماري مبتلا بوده اند كه البته در انگليس با كمترين رقم، شمار مبتلايان چهار درصد بوده در حالي كه آلمان با بيشترين آمار ٨/ ١١درصد بيمار مبتلا به ديابت داشته است. بر اساس اين گزارش، ١٣كشور اروپايي نيز كه عمدتا در شرق اروپا بودند حدود ٩درصد بيمار ديابتي داشتند. بر اين اساس فدراسيون بين المللي ديابت از اتحاديه اروپا درخواست كرده است كه اقدامات پيش گيرانه شديدتري را براي مقابله با اين همه گيري در پيش گيرد.

؛شناسايي ديابت
؛بسياري از متخصصان بر اين عقيده هستند كه اين بيماري در عين آرام بودن مادر بيماري ها است چون عامل ابتلا به بسياري از بيماري ها و از دست دادن اعضاي بدن است اما اغلب مردم به علت نداشتن آگاهي، به آن توجه نمي كنند چرا كه اغلب زماني متوجه بيماري خود مي شوند كه دچار عوارض ناشي از اين بيماري شده اند. در واقع مي توان گفت يك فاجعه ملي تمام عيار آرام آرام و آهسته و بي سر و صدا در حال اتفاق افتادن است فاجعه اي كه عواقب آن در سال هاي آينده با قطع عضو، نابينايي، از كار افتادگي كليه و دياليز نمايان خواهد شد، چراكه ديابت شايع ترين عامل معلوليت ها در كشور نظير نابينايي، قطعي عضو و نارسايي كليه هاست، و از سويي ديگر، همراهي آن با چاقي و افزايش چربي خون، احتمال ايجاد بيماري قلبي - عروقي را به عنوان اولين عامل مرگ و مير در انسان به شدت افزايش مي دهد. بر اين اساس شناسايي اين بيماران در كمترين زمان ممكن براي جلوگيري از عوارض ناشي از آن، اهميت بسياري دارد. در واقع مي توان گفت پس از مرحله پيش گيري، اصلي ترين شاخص براي كنترل عوارض ديابت، شناسايي اين بيماران و سپس آموزش آن هاست.دكتر عليرضا استقامتي، عضو كميته كشوري كنترل ديابت و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در خصوص ميزان عوارض ديابتي ها در مقايسه با غير ديابتي ها به ايسنا گفت: سكته هاي مغزي ١٣برابر، سكته هاي قلبي، ٥/ ٩برابر، عوارض كليوي ٥/ ١٢برابر، عوارض چشمي ٥/ ٥برابر، اورژانس ها ٥/ ٨برابر و قطع اندام ٤برابر. اين آمار تكان دهنده است و طبيعتا هنگامي كه اين عوارض ايجاد شد، تجهيزات و درمان متناسب با آن از قبيل تخت هاي سي سي يو، دستگاه هاي دياليز، معاينات چشمي و... نيزبايد مهيا باشد. پزشكان و متخصصان شايع ترين علايم ديابت را پرادراري، پرنوشي، بي حوصلگي، خستگي، سستي،دير خوب شدن زخم ها، تاري ديد و گرسنگي كاذب عنوان مي كنند. استرس و فشارهاي روحي و رواني، زندگي ماشيني، نداشتن تحرك، فشارخون بالا، تغذيه نادرست، چاقي و عوامل ارثي از عمده ترين علت هاي ابتلا به بيماري ديابت است. در اين رهگذر آن چه در مسير شناسايي به موقع اين بيماري از اهميت وافري برخوردار است، آن است كه علاوه بر توجه به علايم اين بيماري و نيز توجه به شاخص هاي اثرگذار بر آن، دقيق ترين روش و قابل اطمينان ترين راه، سنجش مستمر قند خون است.

؛كاربرد دستگاه هاي سنجش قند خون در كنترل ديابت
؛بر طبق توصيه)ADA انجمن ديابت آمريكا)-پيش گيري از عوارض بيماري با انجام پايش سطوح قند خون بيماران امكان پذير است. در واقع مي توان گفت آموزش، تغذيه صحيح، ورزش، كنترل روزانه قندخون ومصرف داروها از اجزاي اصلي درمان ديابت هستند. دستگاه هاي اندازه گيري قندخون يا گلوكومترها به فرد ديابتي و پزشكان آن ها اين امكان را مي دهد تا بتوانند به تنظيم اين اجزا بپردازند. شايد بتوان درمان ديابت بدون اندازه گيري مرتب قند خون را به رانندگي در جاده با چشمان بسته تشبيه كرد.اهميت استفاده از گلوكومتر در پي شگيري از عوارض ديابت مخصوصا در ديابت نوع ١در تحقيقات متعددي به اثبات رسيده است. اين تحقيقات نشان داده اند كه در افراد ديابتي كه قند خون شان را به طور مرتب اندازه مي گيرند و از نتيجه اين آزمايش ها براي تنظيم روش درماني خود استفاده مي كنند، عوارض ديابت به نحو قابل ملاحظه اي ، كمتر ديده مي شود.

؛چه زمان و چندبار بايد قند خون را اندازه گيري كرد
؛در جواب سوال فوق اختلاف نظر زيادي بين پزشكان وجود دارد. آخرين توصيه هاي ارائه شده توسط انجمن ديابت كانادا به شرح زير است: اگر تحت درمان با انسولين هستيد حداقل روزي ٣الي ٤بار قند خود را اندازه گيري كنيد. اگر تحت درمان قرص هستيد يا با رژيم، ديابت خود را كنترل مي كنيد، حداقل روزي يك بار قند خود را اندازه گيري كنيد. مهم ترين زمان ها براي اندازه گيري قند خون صبح ناشتا و دو ساعت بعد از وعده هاي غذايي است.

؛نكاتي در رابطه با اندازه گيري قند خون
؛هرگز از يك نوار اندازه گيري بيش از يك بار استفاده نكنيد.براي پيش گيري از بروز خطا، پيش از اندازه گيري حتما دستانتان را با آب گرم و صابون بشوييد. شست وشوي دست ها با آب گرم و صابون، خروج خون از سر انگشتان را نيز ساده تر مي كند. به تاريخ انقضاي درج شده روي بسته نوار اندازه گيري دقت كنيد. توجه داشته باشيد كه سودجويان ممكن است تاريخ مصرف نوارها را دست كاري كرده باشند. و يا با ارائه توجيهات عجيب و غريب به بي اهميت نشان دادن اين موضوع بپردازند. به منظور اطمينان از صحت نتايج، از دستگاه هايي استفاده كنيد كه از سيستم كنترل «حجم خون» برخوردارند.
چهارشنبه 17 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 197]