سياست كور بر پرده سينما به بهانه آغاز طرح اكران فيلم هاي فرهنگي در سينماهاي كشور

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: سياست كور بر پرده سينما به بهانه آغاز طرح اكران فيلم هاي فرهنگي در سينماهاي كشور
قسمت چهارم
رامين شريف زاده
بر اساس طرح اكران ويژه فيلم هاي فرهنگي قرار است معاونت سينمايي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي شرايط اكران فيلم هايي را فراهم آورد كه در طول سال هاي گذشته از چرخه رقابت بازمانده و فرصت به نمايش درآمدن در سينماهاي كشور را پيدا نكرده اند. در واقع از آنجا كه تناسبي ميان تعداد سينماهاي فعال در كشور با آمار توليدات سينمايي وجود ندارد هر ساله تعداد زيادي فيلم به دلايل مختلف شانس اكران شدن را از دست مي دهند. اين موضوع باعث شده تا برخي آثار ناخواسته و تنها به دليل جلوگيري از خسارت بيشتر وارد شبكه ويدئويي شده و برخي نيز در آرزوي يافتن يك شانس سال ها در فهرست انتظار به سر برند.
موضوع فرصت دادن به آثاري كه به دلايل مختلف از چرخه رقابت بازمانده اند في نفسه تفكر بسيار خوبي جهت رشد هر چه بيشتر سينما و سينما دوستاني است كه مايل به تماشاي آثار غيرگيشه اي و عميق تري هستند كه متاسفانه سينماي ايران سال هاست از در قهر با آنها درآمده است اما بي شك توجه به برخي ملاحظات در اجراي اين طرح به اندازه اي ضروري و حياتي است كه مي تواند تحقق روياي « سينماي ملي » را به كابوس شوم آينده سينماي ايران تبديل كند چرا كه الصاق نام « فيلم فرهنگي » يا « فيلم خاص » به برخي آثار و فراهم آوردن شرايط اكران براي آنها نه تنها زمينه هاي انواع كمك مالي به فيلم را فراهم مي آورد بلكه مهر تاييد نظام بر پاي اثري است كه كوچكترين سنخيتي با باورهاي ملي و هنجارهاي فرهنگي ندارد.
صرف نظر از اين قبيل مسائل حاشيه اي كه انصافا گاه پررنگ تر از متن مي شود بر خود لازم ديديم تا با گذر بر برخي از آثار كه احتمال حضور در فهرست فيلم هاي فرهنگي مورد ادعاي معاونت سينمايي را دارند علاج واقعه قبل از وقوع كنيم تا شايد عذري براي مسئولان باقي نماند. توجه به فيلم هايي كه در ادامه به آنها اشاره خواهد شد نه تنها در بحث طرح اكران « فيلم هاي فرهنگي » موضوعيت دارد بلكه مروري خواهد بود بر وضعيت اسف بار سينمايي كه قرار است سكان دار فرهنگ كشور شود.
شاعر زباله ها
كارگردان : محمد احمدي
تهيه كننده و نويسنده : محسن مخملباف
جواني پس از پايان تحصيلاتش براي يافتن شغلي مناسب به ادارات مختلفي رجوع مي كند. مسئولان گزينش ادارات پيش از پرسش از تجربه و دانش وي سئوالاتي را در رابطه با نماز مذهب مكتب و حتي وابستگي به جناح هاي مختلف سياسي مطرح مي كنند. جوان با استعداد سرانجام به شغل رفتگري مشغول مي شود. رفته گر جوان در لابه لاي كيسه هاي زباله شهروندان با نامه اي روبرو مي شود كه مسير زندگي وي را تغيير مي دهد. صاحب نامه دختر جواني است كه براي برادرش كه مقيم اروپا است از وضعيت اسفبار خود مي نويسد.
دختر در نامه خود اشاره مي كند كه همواره از سوي عده اي ناشناس تهديد به مرگ مي شود و او براي فرار از دست اين تهديدات هر روز به سفارتخانه ها مي رود تا شايد بتواند ويزا و يا پناهندگي يكي از كشورهاي اروپايي را تهيه كند اما هر بار با شكست روبرو مي شود. او همچنين در نامه هايش از بي وفايي نامزدش كه نامه هاي او را بي جواب گذاشته و وضعيت بد مالي خود مطالبي را بيان مي دارد. رفتگر جوان كه در دل حس غريب و عاشقانه اي نسبت به نويسنده نامه پيدا كرده است نامه هاي متعددي را با نام يك شاعر متشخص و كسي كه عشق او را در دل دارد به آدرس منزل دختر جوان ارسال مي كند تا شايد او را از نااميدي و ياسي كه زندگي او را فرا گرفته رها ساخته و عشق خود را نيز نسبت به وي بيان دارد. رفتگر جوان حتي پول هاي حاصل از كار و تلاش شبانه روزي خود را نيز براي رفع مشكلات مالي دختر در پاكت نامه مي گذارد.

رفتگر جوان از سوي ديگر با شاعري آشنا مي شود كه هيچگاه پاي خود را از خانه بيرون نمي گذارد. او حتي خريدش را نيز توسط سبدي كه با طناب از پنجره به پائين مي فرستد انجام مي دهد. رفتگر جوان كه نسبت به شعر و شاعري علاقه مفرطي دارد از شاعر مي خواهد تا او را راهنمايي كند. در حاليكه روابط رفتگر جوان و شاعر پير آرام آرام صميمي و گرم تر مي شد رفتگر جوان با جسد شاعر پير روبرو مي شود. شاعر بارها و بارها به رفتگر جوان گفته بود كه همواره از سوي عده ناشناس تهديد به مرگ مي شود. مرگ شاعر ضربه بزرگي براي رفتگر جوان محسوب شد. او در حاليكه به شدت افسرده و غمگين است در يك روز برفي كتاب شعري را كه از شاعر هديه گرفته بود به دختر جوان مي دهد و به او مي گويد كه نويسنده آن نامه ها شاعري بوده كه به وي علاقه مند بوده است .
سياست زدگي هاي سينماي ما
هدف از تهاجم فرهنگي كنترل فرآيند تصميم گيري و شيوه اطلاع رساني و تغيير در نظام ارزشهاست كه منجر به استيلاي سياسي و اقتصادي آنها مي شود بدين ترتيب كه مهاجم فرهنگي سعي مي كند با استفاده از برتري اقتصادي سياسي نظامي اجتماعي و فن آوري به مباني انديشهتار يك ملت هجوم آورد و با تهديد تضعيف تحريف و احيانا نفي و طرد آنها زمينه حاكميت انديشه ارزش ها و رفتارهاي مطلوب خويش را فراهم آورد. در حقيقت تهاجم فرهنگي به مفهوم نفي هويت فرهنگي و ملي كشور مورد هجوم براي برقرار كردن سلطه فكري و فرهنگي از طريق تغيير باورها رفتارها روش ها و آداب و رسوم زندگي فردي و اجتماعي آن ملت منطبق با الگوهاي فرهنگ مهاجم خواهد بود.
مهاجمان فرهنگي به تجربه دريافته اند كه براي گشودن زمينه تسلط بر ملت ها بايد در وهله اول فرهنگ آن جوامع را مطالعه كنند و شناخت جامعه شناسانه و روان شناسانه قوي از مردم آنها به دست آورند. اين ويژگي تهاجم اصلي ترين شناسه توسعه طلبي و فرهنگ ستيزي نظام سرمايه داري است كه در راس مهاجمين به فرهنگ ساير ملل فعال است . همچنين براي اينكه ملتها وابستگي به فرهنگ سرمايه داري را بپذيرند و تقليد و پيروي از الگوهاي آن را از ضروريات اجتناب ناپذير زندگي خود بدانند لازم است كه احساس كنند خود چيزي ندارند و يا آنچه دارند بي ارزش و غير مفيد است . اين خودكم بيني و احساس نيازمندي سبب مي شود دست نياز به سوي دنياي سرمايه داري دراز كنند و براي جبران عقب ماندگي و رسيدن به قافله تمدن فرهنگ سفارشي آنها را بپذيرند. لذا براي ايجاد آن احساس و نياز نظام سرمايه داري اقدام به بي اعتبار ساختن فرهنگ بومي و از خود بيگانه ساختن ملتها مي كند و براي دستيابي به اين هدف از راهها و ابزارهاي گوناگوني بهره مي گيرد كه مهمترين آنها ناكارآمد نشان دادن دين و نفي هويت ملي است ناكارآمد نشان دادن دين در اداره يك حكومت و همچنين القاي عدم توان پاسخگويي دين به نيازهاي بشر امروز از جمله مهمترين اهدافي است كه دشمن به منظور استيلاي فرهنگي سياسي اقتصادي و نظامي خود بر كشورهاي هدف همواره در دستور كار خود قرار داده است . اين موضوع به خصوص در قرن اخير در پي تقابل ميان سياستمداران غربي با ملل مسلمان جهان نمود بيشتري يافته است تقابلي كه براساس پيش بيني انديشمنداني چون هانتينگتون امري مسجل و خدشه ناپذير معرفي شده بود.
اتحاد كم نظير مسلمانان جهان در دهه اخير و همچنين موج بي نظير گرايش اسلام خواهي در كشورهاي غربي سياستمداران را واداشته تا با استفاده از تمامي توان خود به مقابله با اين موج عظيم برخيزند. از آنجا كه نقش ايران به عنوان مركز ثقل تمامي اين وقايع در دو دهه اخير امري انكارناپذير است سياستمداران غربي بخش عمده اي از توان خود را صرف منحرف ساختن ايده و آرمان هاي نظام جمهوري اسلامي مي كنند. اين اقدامات گاه توسط شبكه هاي قدرتمند اطلاع رساني ماهواره اي و خارجي تعقيب شده و گاه توسط عناصر دست نشانده داخلي دنبال مي شود كه از آن جمله مي توان به توليد انبوه كتاب نشريات برنامه تلويزيوني تئاتر و فيلم هايي اشاره كرد كه صريحا پايه هاي بنيادين نظام جمهوري اسلامي را هدف مي گيرند. ناكارآمدن نشان دادن دين در اداره حكومت و پاسخگويي به نيازهاي انسان مدرن از راه هاي مختلفي دنبال مي شود كه در نهايت به تضعيف باورها و اعتقادات مذهبي مردم و بي ارزش ساختن ارزش هاي اخلاقي و ترغيب به رها شدن از قيود منتج مي شود.
سياه نمايي از وضعيت جامعه
ارائه تصويري نامطلوب از وضعيت كنوني جامعه و القاي باور كشور و مردمي بدون آينده به مخاطبان از ديگر مواردي است كه در راستاي پروژه ناكارآمد نشان دادن دين در اداره امور جامعه در آثار شركت يافته در بيست و چهارمين جشنواره فيلم فجر مورد تاكيد قرار گرفت .
در اين قبيل آثار معمولا كارگردان تلاش مي كند تا با نمايش فلاكت و بدبختي اقشار مختلف مردم مخاطب خود را به سوي چنين باوري سوق دهد كه هيچ نقطه اميدي براي بهبود يافتن شرايط موجود جامعه نمي توان متصور بود. برخي كارگردانان حتي پا را فراترگذاشته و با تجويز نسخه حمايت از منجي بيروني سعي در فراهم آوردن زمينه هاي تغيير حكومت مي كنند. « سيب » « تخته سياه » « دايره » « ده » و دهها فيلم توليد شده ديگر در سال هاي اخير از جمله آثاري هستند كه در جهت به نمايش درآوردن چهره اي نامطلوب از وضعيت مردم در جامعه به تصوير درآمدند. نكته قابل تامل در اين ميان استقبال گسترده جشنواره غربي از توليد چنين آثاري است كه متاسفانه با غفلت مسئولان فرهنگي كشور نيز روبرو بوده است به گونه اي كه شركت اين قبيل آثار در جشنواره ها را نقطه قوت سينماي ايران پنداشته اند.
در حالي كه به نظر مي رسيد مطرح كردن قتل هاي زنجيره اي و بحث برخوردهاي راديكالي در جامعه از سينما و فيلم هاي ايراني به دليل فاصله گرفتن شرايط جامعه از بحران هاي حاد سياسي و به قولي سياست زدگي رخت بربسته بود احمدي با فيلم شاعر زباله ها در يك عقب گرد تمام عيار به نبش قبر آثار تاريخ مصرف گذشته باز مي گردد. البته با توجه به اينكه نويسنده و تهيه كنند گي فيلم مذكور بر عهده محسن مخملباف است تا حدودي موضوع قابل هضم تر مي شود. تاريخ سينماي انقلاب نشان داده كه حيات سينماي مخملباف در گرو ايجاد بحث ها و جدل هاي سياسي بوده است . هر جا كه مخملباف توانسته به جدل سياسي دامن بزند سينماي او نيز راه موفقيت و محبوبيت را در پيش گرفته و هر جا كه اين سينما از بحران هاي سياسي فاصله گرفته در سكوت و ناشناختگي به دست فراموشي سپرده شده است . مقايسه ميان فيلم هايي چون « عروسي خوبان » « دستفروش » « نوبت عاشقي » و « شبهاي زاينده رود » با فيلم هايي چون « سكوت » « گبه » و « سلام سينما » گوياي اين واقعيت است .
در فيلم « شاعر زباله ها » شرايط جامعه به حدي سياست زده مصور شده است كه شرط يافتن شغل مناسب براي يك جوان درگرو وابستگي و يا تعلق خاطر داشتن به يك جريان يا حزب سياسي معرفي مي شود. بازيگر نقش اول فيلم با وجود بهره بردن از هوش و استعداد فراوان از آنجا كه كوچكترين وابستگي به هيچ يك از احزاب سياسي ندارد مجبور به پذيرش شغل رفتگري مي شود. او در مسير انجام وظايف روزمره اش با اشخاص مختلفي روبرو مي شود كه هر كدام به نحوي جانشان در معرض تهديد قرار دارد. شاعر مشهوري كه سال هاست پاي خود را حتي براي تهيه مايحتاج زندگي بيرون نگذاشته همواره از سوي افراد ناشناسي تهديد به قتل مي شود. در واقع اين شاعر نماد هنرمنداني است كه در جامعه ايران هيچگاه روي امنيت و آسايش را نديده اند و سرانجام نيز در تنهايي و غربت به دست همان اشخاص مجهول الهويه به مرگ محكوم مي شوند. از سوي ديگر دختر جواني كه در همسايگي شاعر پير زندگي مي كند و رفتگر جوان دل در گرو عشق او دارد نيز همواره توسط همان اشخاص ناشناس به مرگ تهديد مي شود. برادر دختر در خارج زندگي مي كند و از نامزد دختر هم چند وقتي است كه خبري نيست . دختر جوان هر چه تلاش مي كند تا با گرفتن پناهندگي از يك كشور بيگانه ايران را ترك كند موفق نمي شود. گويا در سرنوشت او نيز ماندن در تنهايي و مرگ رقم زده شده است . صداي شليك چند گلوله در سطح شهر و متعاقب آن خاموش شدن چراغ منازل مردم از روي ترس و دلهره صراحتا به وضعيت به شدت امنيتي و نامتعادل جامعه اشاره مي كند شرايطي كه در آن براي هيچكس امنيت وجود ندارد.
سه شنبه 16 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 203]