پيشينه‌ي سياستگذاري در بخش كشاورزي گزيده‌ي مجموعه‌ي اسناد ملي توسعه برنامه‌ چهارم سند ملي توسعه بخش كشاورزي و منابع طبيعي- بخش سوم

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: پيشينه‌ي سياستگذاري در بخش كشاورزي گزيده‌ي مجموعه‌ي اسناد ملي توسعه برنامه‌ چهارم سند ملي توسعه بخش كشاورزي و منابع طبيعي- بخش سوم
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: مسائل راهبردي ايران

اشاره:
مطالعه‌ي پيشينه‌ي سياست‌گذاري از اولين مراحل سياست‌پژوهي در هر حوزه محسوب مي‌شود. در اين زمينه، اسنادي چون: سند چشم انداز، سياست‌هاي كلان، برنامه‌هاي توسعه و اسناد توسعه بخشي از مهمترين اسناد سياستي براي مطالعه‌ي اين دسته از پژوهشگران محسوب مي شود.
آنچه در پي مي‌آيد بخش دوم متن كامل سند ملي توسعه بخش كشاورزي و منابع طبيعي در برنامه‌ي چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي است كه به منظور تسهيل دسترسي خبرنگاران سياستي و سياست پژوهان حوزه‌ي كشاورزي و منابع طبيعي منتشر مي شود.
سرويس مسائل راهبردي خبرگزاري دانشجويان ايران، پيش از اين مجموعه‌ي كارگاه‌ها و مقالات متعددي در بررسي مفاهيم مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي و سياست‌هاي توسعه‌ي فني و اقتصادي بخش كشاورزي منتشر كرده است. خوانندگان گرامي، مي‌توانند گزارش مجموعه‌ي كارگاه‌ها و مقالات پيش گفته را در اخبار و مجلات الكترونيكي كه در بخش اخبار مرتبط اين خبر آمده است، ملاحظه كنند.

و) اهداف كمي و افزايش امنيت سرمايه گذاري (بيمه‌ي محصولات)
بيمه‌ي محصولات كشاورزي در روند عملكرد 20 ساله‌ي گذشته باعث افزايش انگيزه سرمايه‌گذاري و توليد در بخش شده است. با تنفيذ ماده‌ي 181 قانون برنامه‌ي سوم ذيل ماده 129 قانون برنامه‌ي چهارم و تكليف تعيين شده در اين ماده با حداقل 50 درصد محصولات زراعي، باغي، دامي و شيلات تحت پوشش بيمه قرار گيرند. بدين منظور اهداف كمي زير در فعاليت‌هاي مختلف تعيين گرديده‌اند:
- افزايش سطح بيمه‌ي مزارع پرورشي شيلات و آبزيان از 5032 هكتار به 7949 هكتار
- افزايش محصولات زراعي از 4738 هزار هكتار به 10125 هزار هكتار
- افزايش سطح بيمه‌ي محصولات باغي از 170 هزار هكتار به 880 هزارهكتار
- افزايش سطح بيمه جنگل‌ها و مراتع از 3113 هزار هكتار به 8400 هزار هكتار
- افزايش سطح بيمه‌ي تعداد دام سبك و سنگين از 5485 هزار واحد دامي به 46700 هزار واحد دامي
- افزايش بيمه‌ي تعداد طيور از 200 ميليون قطعه به 641 ميليون قطعه.

پيوست1
اقدامات اساسي بخش كشاورزي و منابع طبيعي به تفكيك زيربخش‌ها:* (1.تصويب‌نامه‌ي شماره 29028/30760 مورخ 29/5/1384 هيأت وزيران.)

• برنامه‌ي زراعت و باغباني
- افزايش توليد محصولات كشاورزي و ارتقاي ضريب خودكفايي در توليد محصولات اساسي كشاورزي
- افزايش توليد علوفه‌ در جهت تامين 29 گرم پروتئين حيواني سرانه
- اصلاح ساختار و ايجاد نظام مناسب و كارا در امر تهيه و تدارك به موقع نهاده‌ها و خدمات توليد با رويكرد بخش خصوصي
- توسعه‌ي پوشش بيمه‌اي، هدفمند نمودن يارانه‌ها و تنظيم و توسعه‌ي بازار محصولات زراعي و باغي
- استقرار نظام آمار و اطلاع رساني مناسب توليد كنندگان و بهره‌برداران محصولات زراعي و باغي
- تقويت و توسعه‌ي بورس كالايي محصولات زراعي
- تقويت زيرساخت‌ها در جهت ايجاد امنيت، حفظ و ثبات درآمدي مولدين زراعي و باغي
- تدوين و اجراي الگوي كشت بهينه براي مناطق مختلف كشور
- افزايش بهره‌وري عوامل و نهاده‌هاي توليد
- كاهش ضايعات محصولات زراعي و باغي در مراحل مختلف توليد
- توسعه‌ي برنامه‌هاي پژوهشي و تحقيقات كاربردي، آموزشي و ترويجي
- بازسازي و اصلاح باغات سنتي، غيرتجاري و كم بازده
- توسعه‌ي موزون زيرساخت‌ها (نظير پايانه‌ها، ناوگان، مجهز و مطمئن براي حمل و نقل هوايي، زميني و دريايي) براي توسعه‌ي محصولات صادراتي
- بهره‌گيري از قابليت‌ها و ظرفيت‌هاي توليد باغباني براي افزايش ضريب امنيت غذايي
- تقويت اقتصاد توليد و افزايش قدرت رقابت اقتصادي محصولات باغباني كشور در بازارهاي جهاني
- بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي اشتغال‌زايي و توسعه و سامان‌دهي كشت‌هاي متراكم و گلخانه‌اي و باغباني
- اجراي استاندارد‌هاي ملي براي كليه‌ي سموم و هم‌چنين استانداردهاي كنترل كيفي براي فناوري سموم
- تدوين و اجراي استانداردهاي ملي باقيمانده سموم در محصولات زراعي و باغي
- توسعه و گسترش روش‌هاي غيرشيميايي كنترل آفات با محوريت مبارزه‌ي بيولوژيك
- توسعه و گسترش دامنه‌ي فعاليت بخش غيردولتي در اجراي برنامه‌هاي حفظ نباتات
- افزايش بهره‌وري در كنترل عوامل خسارت‌زا و كاربرد سموم
- سامان‌دهي مطلوب قرنطينه‌هاي گياهي كشور
- توسعه و تقويت تشكل‌ها و تعاوني‌هاي توليد

• برنامه‌ي دام و طيور و آبزيان
- افزايش كيفيت و استاندارد محصولات دامي و توسعه‌ي صادرات
- افزايش توليد محصولات دامي و آبزيان در جهت تامين پروتئين دامي (سرانه 29 گرم در روز)
- افزايش بهره‌وري در فرآيند توليد محصولات دامي و آبزيان
- كاهش ضايعات در فرآيند توليد و فرآوري محصولات دامي و آبزيان
- سامان‌دهي نظام بهره‌برداري و توليد دام
- تقويت و توسعه صنايع تبديلي و خدمات مرتبط با توليدات و فرآورده‌هاي كشاورزي و دامي
- تقويت و توسعه مشاركت تشكل‌هاي غيردولتي در فعاليت‌هاي زيربخش امور دام و آبزيان
- هدفمند نمودن حمايت‌ها و ارتقاي فرهنگ مصرف فرآورده‌ها و پروتئين حيواني
- حفظ، بهبود و اصلاح ژنتيكي دامي
- حفاظت و بازسازي ذخاير در آب‌هاي داخلي و ساحلي
- توسعه‌ي صيد از آب‌هاي دور و تقويت ناوگان صيادي
- توسعه‌ي پژوهش‌هاي كاربردي و فناوري نوين
- كاهش هر چه بيشتر تلفات دام، آبزيان و افت توليدات
- گسترش اعمال استانداردها، دستورالعمل‌ها و مقررات ملي و بين المللي دامپزشكي
- تقويت توان پايش، مراقبت و نظارت و تجهيز شبكه قرنطينه‌اي دامي و اعمال ضوابط قرنطينه‌اي
- توسعه‌ي سيستم‌هاي اطلاع رساني، مميزي و طبقه‌بندي، بهداشتي و فني واحدهاي توليدي و تعيين هويت دام
- ارتقاي نقش حاكميتي، كاهش تصدي‌گري و تمركززدايي و اتخاذ تدابير حمايتي براي افزايش زمينه مشاركت دامپزشكي غيردولتي
- شناسايي منابع آلوده و اپيدميولوژيكي بيماري‌هاي دام و مشترك بين انسان و حيوان و تاثيرات اقتصادي ناشي از بيماري‌ها
- ارتقاي كيفي و بهداشتي فرآورده‌هاي خام دامي و شيلاتي و تطبيق آن‌ها با استانداردهاي ملي و بين المللي
- كمك به تامين نهاده‌ها و تجهيزات فني و دامپروري و آبزيان
- ترويج و توسعه استانداردهاي ملي و بين المللي بهداشت دام در صنايع كشتارگاهي، بسته‌بندي، نگهداري تبديلي
- تقويت و حمايت در جهت توسعه خدمات بيمه‌اي بهداشت و درمان دام

• برنامه‌ي ترويج كشاورزي
- ارتقاي دانش، بينش و مهارت توليد كنندگان و بهره‌برداران بخش كشاورزي
- توسعه‌ي منابع انساني و توانمندسازي فردي و سازماني بهره‌برداران
- دستيابي به نظام‌هاي بهره‌برداري مناسب و پايدار
- ارتقاي بهره‌وري در منابع و عوامل توليد بخش كشاورزي
- اصلاحات ساختاري و سازماني در نظام ترويج با رويكرد بخش خصوصي و محصولي

• برنامه‌ي جنگل و مراتع
- حفظ، توسعه و بهره‌برداري در حد تعادل اكولوژيك و ظرفيت قابل تحمل مراتع (ظرفيت، وضعيت و گرايش مراتع)
- ملحوظ داشتن اصول آمايش سرزمين و توان طبيعي در تعيين كاربردي عرصه‌هاي منابع طبيعي و ساماندهي كاربري ناسازگار
- توسعه و حمايت از سرمايه‌گذاري در تحقق اهداف حفظ، احيا و توسعه بهره‌برداري منابع طبيعي كشور
- تعادل دام و مرتع، خروج و ساماندهي دام و دامداران خارج شده از جنگل‌ها و تجميع خانوارهاي پراكنده جنگل‌نشين
- جنگل‌كاري و توسعه فضاي سبز و زراعت چوب
- پوشش كامل حفاظتي در جنگل‌هاي كشور
- پوشش كامل سوخت‌رساني به عشاير، جنگل نشينان و روستاييان
- ارتقاي دانش فني و استفاده از دانش بومي و مشاركت جوامع در تحقق اهداف زيربخش
- تعيين تكليف نهايي منابع ملي و تثبيت مالكيت دولت بر عرصه‌هاي ملي و دولتي
- افزايش سطوح مديريت جنگل‌ها و مراتع
- بهره‌برداري از جنگل صرفاً بر اساس توان اكولوژيك و ضروريات حفظ جنگل
- سامان‌دهي و ارتقاي وضعيت آمار و اطلاعات پايه از وضعيت منابع طبيعي كشور
- اصلاح، توسعه و تقويت ساختار تشكيلاتي و اصلاح و بهبود هرم نيروي انساني
- پيوند منافع حاصل از بهره‌برداري و اجراي طرح‌هاي عمراني و منابع طبيعي با منافع و معيشت جوامع محلي و بهره‌برداران عرفي
- توسعه پوشش مديريت علمي و پايدار بر كليه‌ي عرصه‌هاي منابع طبيعي فاقد طرح‌هاي مديريت

• برنامه آب‌خيزداري
- مديريت جامع برعرصه‌هاي منابع طبيعي در قالب برنامه ريزي براي حوزه‌هاي آب‌خيزداري با تاكيد بر تدوين نظام‌هاي بهره‌برداري مناسب
- ملحوظ داشتن اصول آمايش سرزمين و توان طبيعي در تعيين كاربردي عرصه‌هاي منابع طبيعي و سامان‌دهي كاربري‌هاي ناسازگار
- تقويت و توسعه‌ي عمليات آب‌خيزداري در حوزه‌هاي بالادست سدهاي ساخته شده و در دست ساختمان
- پيوند منافع حاصل از بهره برداري و اجراي طرح‌هاي آبخيزداري با منافع و معيشت جوامع محلي و بهره‌برداران عرفي
- اجراي عمليات پخش سيلاب در حوزه‌هاي شهري ، روستايي و ساير اراضي كشاورزي و منابع طبيعي و تغذيه‌ي آبخوان‌ها
- اجراي عمليات آب‌خيزداري با اولويت در مناطق بحراني فرسايش و رسوب

• برنامه سامان‌دهي اراضي كشاورزي
- افزايش راندمان آبياري در اراضي آبي
- ارتقاي بهره‌وري آب و زمين در بخش كشاورزي
- بهبود مديريت مصرف آب و زمين در بخش كشاورزي
- انجام عمليات شناسايي و تثبيت مالكيت در عرصه‌هاي دولتي و اشخاص
- استعداديابي و واگذاري اراضي براي توسعه فعاليت‌هاي زراعي و باغي
- جلوگيري از تغيير كاربري اراضي و حفاظت از كاربري‌هاي موجود اراضي زراعي و باغي

• برنامه بيابان زدايي
- توسعه و حمايت از سرمايه‌گذاري در تحقق اهداف حفظ، احيا، توسعه و بهره‌برداري منابع طبيعي كشور
- مقابله با بيابان‌زايي و تخريب منابع طبيعي
- اجراي عمليات كنترل كانون‌هاي بحراني بيابان‌زا

• برنامه پژوهش‌هاي كاربردي
- توسعه و بهبود كيفيت تحقيقات در جهت ارتقاي ضريب امنيت غذايي با اولويت محصولات دامي و آبزيان
- بسط و گسترش تحقيقات كاربردي و توسعه‌اي در زمينه‌هاي آب و خاك، اصلاح بذر و نهال، اصلاح نژاد، پرورش دام و آبزيان، جنگل و مرتع و آب‌خيزداري، آفات و بيماري‌هاي گياهي و راه‌هاي مبارزه با آن
- توسعه‌ي تحقيقات كاربردي در راستاي ارتقاي بهره‌وري عوامل و منابع توليد
- توسعه‌ي تحقيقات كاربردي در راستاي ارتقاي كيفيت محصولات
- توسعه‌ي تحقيقات بيوتكنولوژي، نانوتكنولوژي و مهندسي ژنتيك
- توسعه‌ي برنامه‌هاي تحقيقاتي مرتبط با ذخاير توارث ژنتيكي، تنوع زيستي گياهي و ژرم پلاسم گياهان زراعي، باغي، زينتي، دارويي، مرتعي، جنگلي، دام و آبزيان و ميكروارگانيزم‌ها، حشرات مفيد و زيان آور
- توسعه‌ي تحقيقات باغي براي ايجاد مقاومت در مقابل تنش‌هاي محيطي با اولويت به سرمازدگي
- ارائه‌ي دانش فني نتايج حاصل از تحقيقات به بخش خصوصي و متقاضيان اطلاعات علمي – فني
- توسعه‌ي تحقيقات كاربردي فرآوري محصولات، مكانيزاسيون
- حمايت از ايجاد صندوق پژوهش‌هاي كاربردي بخش خصوصي و غيردولتي
- توسعه‌ي پژوهش‌هاي اقتصادي و برنامه‌ريزي توسعه‌ي پايدار كشاورزي و روستايي

• برنامه‌ي سياست‌گذاري، مديريت و نظارت بر فعاليت‌ها
- استقرار رويكرد تقاضا محوري در نيازسنجي آموزشي و اثربخشي درارزشيابي برنامه‌ها و فعاليت‌هاي آموزشي
- توسعه‌ي برنامه‌هاي آموزشي متناسب با طرح‌هاي محوري و پروژه‌هاي واحدهاي سازماني وزارت جهاد كشاورزي در برنامه‌ي چهارم توسعه‌ي كشور
- توسعه‌ي مشاغل كشاورزي با طراحي و تدوين استانداردهاي لازم و اجراي دوره‌هاي آموزشي بهره‌برداران كشاورزي
- توسعه‌ي برنامه آموزش‌هاي شغلي پودماني كاركنان و مديران وزارت جهاد كشاورزي در زيربخش‌هاي تخصصي
- حمايت از توسعه‌ي آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي متوسطه و آموزش عالي به‌ويژه علمي كاربردي
- كاهش تصدي‌گري و توسعه‌ي تولي‌گري در برنامه‌ريزي، طراحي و اجراي برنامه‌ها
- تعامل و همكاري با مجامع و نهادهاي ملي و بين المللي علمي و تخصصي
- سامان‌دهي ساختمان‌هاي اداري در جهت كاهش هزينه‌ها
- اصلاح و برقراري تشكيلات متناسب با اهداف برنامه‌هاي چهارم
- بهره‌گيري مناسب از ظرفيت‌هاي آموزشي موجود با بازسازي، به‌سازي و نگهداري كمي و كيفي امكانات، تجهيزات و نيروي انساني مراكز آموزشي و واگذاري امكانات مازاد
- استقرار نظام جامع پيشنهادات و مديريت مشاركتي در وزارت جهاد كشاورزي و دستگاه‌هاي تابعه
- توسعه و نظام تكريم ارباب رجوع
- توسعه‌ي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري غيردولتي

• برنامه‌ي كمك‌هاي فني و اعتباري
- كمك به طرح‌هاي زيربنايي بخش خصوصي و بهره‌برداران در جهت افزايش ضريب امنيت غذايي
- كمك به طرح‌هاي افزايش راندمان آبياري و تجهيز و نوسازي اراضي آبي
- كمك به طرح‌هاي اصلاح باغات موجود در جهت توسعه صادرات
- كمك به طرح‌هاي توسعه‌ي فعاليت‌هاي آموزشي و ترويجي خصوصي
- كمك به صندوق‌هاي غيردولتي منطقه‌اي و محصولي
- كمك به ايجاد پايانه‌هاي صادراتي و ارتقاي كيفيت محصولات صادراتي كشاورزي
- كمك به ايجاد صندق تثبيت درآمد كشاورزان و توليد كنندگان
- كمك به افزايش محصولات زراعي و دامي در جهت ارتقاي ضريب امنيت غذايي
- كمك به توسعه و سامان‌دهي گلخانه‌ها و كشت‌هاي متراكم

• برنامه توسعه روستايي
توسعه يكپارچه و فضايي با ويژگي‌هاي پايدار مشاركت پذير، توازن و تعادل منطقي بين شهر و روستا و توزيع عادلانه منافع ملي، توجه به نقش ويژه روستا در آمايش سرزمين،‌ بهبود درآمدزدايي، افزايش رفاه و ارتقاي كيفيت زندگي و تامين اجتماعي

الف) مديريت بهره‌وري موثر و پايدار از منابع پايه توليد (منابع طبيعي)
- منطقه بندي فعاليت كشاورزان در تناسب با توان و ظرفيت‌هاي اكولوژي
- حمايت از ايجاد و توسعه تشكل‌هاي غيردولتي و محلي در زمينه حفظ ، احيا و بهره‌برداري عرصه‌هاي طبيعي
- بهبود مديريت و بهره برداري موثر از منابع طبيعي در مناطق روستايي و سطح واحدهاي بهره برداري
- گسترش استفاده از سوخت‌هاي فسيلي و انرژي‌هاي نو در روستاها
- افزايش توليد، بهره‌وري و تامين امنيت غذايي

ب) مديريت و مقابله موثر با مخاطرات طبيعي تهديد كننده‌ي زيست و فعاليت روستايي
- بهره گيري از روش‌ها و سازوكارهاي موثر براي پيشگيري و مقابله با گسترش بيابان و بلاياي طبيعي
- انجام مطالعات راهبردي اقدام ملي مقابله با بلاياي طبيعي

ج) تقويت و توجه به ارزش‌هاي اصيل و باورهاي اسلامي و شان منزلت فردي و اجتماعي روستاييان
- توسعه سرمايه انساني، اجتماعي و دارايي‌هاي روستايي
- تنوع بخشي و گسترش فعاليت‌هاي تبليغي و آموزش‌هاي ديني و تربيتي
- ارتقاي نقش خانواده در توسعه‌ي امور محلي
- تعميق و گسترش مسووليت‌هاي ديني – اجتماعي روستاييان
- گسترش برنامه‌هاي فرهنگي و ورزشي روستاييان

د) ارتقاي امنيت اجتماعي روستاييان
- مطالعات راهبردي به‌منظور شكل‌گيري نظام فراگير تامين اجتماعي روستاييان
- ارتقاي شبكه‌ي تامين نظم و امنيت در مناطق روستايي به‌ويژه مناطق حساس
- تامين حقوق فردي و اجتماعي روستاييان
- مقابله‌ي موثر با ناهنجاري‌هاي اجتماعي در مناطق مختلف روستايي
- كاهش فقر و رفع سوء تغذيه و رهايي از تله محروميت
- بهبود شاخص‌هاي سلامت و تكميل شبكه‌ي بهداشت و درمان روستايي
- بهبود روش‌ها و شاخص‌هاي آموزش عمومي روستاييان
- توسعه‌ي فناوري اطلاعات و ارتباطات براي ارتقاي دانش، آگاهي و اطلاعات روستايي
- بسترسازي براي جذب نيروي انساني متخصص براي مناطق كمتر توسعه‌يافته‌ي روستايي
- شناسايي فرصت‌هاي شغلي و حمايت از توسعه‌ي آن در مناطق روستايي و اجياد فرصت‌هاي شغلي متنوع
- ايجاد زمينه‌هاي مناسب براي دسترسي به تسهيلات بانكي در روستاها
- ايجاد، توسعه و حمايت از صندوق‌هاي اعتباري غيردولتي و محلي روستايي

هـ) ظرفيت سازي براي رشد اقتصادي و توان رقابتي مناطق روستايي
- تامين و تجهيز منابع و زمينه‌سازي جلب سرمايه گذاري خصوصي در مناطق روستايي
- پي‌ريزي ترتيبات مناسب قانوني و اجرايي براي ترغيب و افزايش سرمايه‌گذاري و حمايت از ابتكارات و كارآفرينان روستايي به‌ويژه جوانان در مناطق روستايي
- افزايش رقابت‌پذيري براي توليدات روستايي
- ايجاد ثبات در نوسانات بازار و پوشش بورس و محصولات و توليدات اساسي روستايي
- توسعه‌ي نظام بيمه محصولات توليدي روستايي
- سازمان‌دهي شبكه توزيع،‌ اطلاع‌رساني و بازاريابي محصولات روستايي
- بهينه‌سازي شبكه حمل و نقل بار و مسافر روستايي
- تقويت و توسعه‌ي صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي با تاكيد بر صنايع داراي مزيت نسبي و رقابتي
- انتقال تكنولوژي مناسب در صنايع تبديلي و تكميلي كشاورزي
- توسعه‌ي صنعت گردشگري در مناطق روستايي
- تنوع منابع درآمدي در روستا

و) ظرفيت‌سازي نهادي و حقوقي براي افزايش مشاركت مردم در توسعه
- فراهم سازي زمينه‌هاي قانوني، حقوقي و اجرايي براي تسهيل و جلب مشاركت نهادهاي غيردولتي، محلي و مردمي در توسعه‌ي محلي
- بهينه‌سازي ساختار اجراي مديريت توسعه‌ي روستايي و سطوح ملي، منطقه‌اي و محلي
- پي‌ريزي الگوي يك‌پارچه‌ي مديريت محلي در روستاهاي كوچك و پراكنده (زير 20 خانوار)
- ايمن سازي بافت كالبدي و مسكوني روستاها

انتهاي پيام
يکشنبه 14 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 196]